واردات خودروهای هیبریدی به کجا رسید؟

ممنوعیت واردات و کاهش شدید عرضه خودروهای در حالی موجب رشد لجام‌گسیخته قیمت این خودروها و نارضایتی مشتریان پیش‌خرید این خودروها شده است که هنوز هم واردات این‌گونه خودروها نیازمند تأمین ارز و صدور مجوز واردات توسط سران سه قوه است.

به گزارش صدای ایران از عصر خودرو، این در حالی است که علی‌رغم صدور مجدد مجوز ترخیص بیش از 13 هزار خودرو خارجی دپو شده در گمرکات کشور توسط هیأت وزیران هنوز هم ترخیص این خودروها به دلیل ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی از شتاب لازم برخوردار نیست گرچه ترخیص حداقلی این خودروها از گمرکات کشور نیز تأثیر نسبی بر افت قیمت خودروهای خارجی در بازار داشته است. از سوی دیگر مصوبه چندی پیش نمایندگان مجلس شورای اسلامی در چارچوب طرح ساماندهی صنعت خودرو مبنی بر صدور مجوز واردات خودروهای هیبریدی با تعرفه صفر در نوبت تائید نهایی شورای نگهبان است. بااین‌وجود حتی تصویب نهایی واردات خودروهای هیبریدی در شورای نگهبان نیز با توجه به ممنوعیت واردات خودروهای خارجی بر مبنای مصوبه سران قوا، نیازمند صدور مجوز واردات این خودروها توسط شورای هماهنگی سران سه قوه است. در گفت‌وگو با کوروش مرشد سلوک، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو آخرین وضعیت ترخیص خودروها دپو شده در گمرکات کشور و تأثیر مصوبه مجلس برای واردات خودروهای هیبریدی بر بازار خودرو را مطرح کردیم که می‌خوانید.

با تمدید مصوبه هیأت وزیران برای ترخیص خودروهای دپو شده در گمرکات کشور تاکنون چه تعداد خودرو ترخیص شده است؟
خودروهای دپو شده در گمرکات کشور با مصوبه مجدد هیأت دولت در حال ترخیص است ، آمار ترخیص این خودروها هر ساعت تغییر می‌کند و همه واردکنندگان در حال ترخیص این خودروها از گمرک هستند. تاکنون مانعی برای ترخیص این خودروها از گمرک ایجاد نشده است اما گمرک آمار دقیق ترخیص این خودروها را دارد که مدام در حال تغییر نکند. حدود 12 تا 13 هزار خودرو در گمرکات کشور دپو شده بود که تاکنون حدود 2 هزار دستگاه از این خودروها از گمرکات ترخیص شده اما هنوز اغلب این خودروها در گمرکات باقی‌مانده و با توجه به اینکه اخیراً دولت واردات این خودروها را تمدید کرده، واردکنندگان در حال ترخیص این خودروها هستند.

مشکل اصلی طولانی شدن ترخیص این خودروها از گمرکات کشور چه بوده است؟
مشکل اصلی ناهماهنگی بین دستگاه‌های دولتی ذی‌ربط برای ترخیص این خودروها بوده است. در چارچوب سیستم جامع گمرکات کشور، هم‌زمان چند دستگاه مختلف بر واردات خودرو نظارت دارند و باید این فرآیند برای ترخیص خودروها طی می‌شد اما متأسفانه عدم هماهنگی این دستگاه‌ها موجب شده تا برخی تیک تائید ترخیص این خودروها را نزده یا سازمان‌های موازی تیک یکدیگر برای ترخیص این خودروها را نبینند به همین دلیل مدت‌زمان پیش‌بینی‌شده برای ترخیص این خودروها به اتمام رسید و تنها در هفته آخر مدت‌زمان باقیمانده قبلی برای ترخیص این خودروها، مشکل ارتباطی وزارت صنعت، معدن و تجارت در سامانه جامع گمرکی حل شد اما در مدت‌زمان کم باقیمانده امکان ترخیص این تعداد خودرو وجود نداشت و به همین دلیل انجمن واردکنندگان درخواست تمدید مهلت ترخیص این خودروها به هیأت وزیران را ارائه کرد که درنهایت دولت با تمدید دوماهه این مهلت ، مدت‌زمان جدید ترخیص این خودروها از گمرکات را 16 تیرماه امسال اعلام کرد.

آیا ترخیص این خودروها، مشکلات تأمین و پرداخت مابه‌التفاوت ارزی نداشته است؟
خیر ارز واردات این خودروها به هنگام ثبت سفارش و واردات به گمرکات کشور پرداخت‌شده است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد اما تحویل تعدادی از این خودروها به مشتریان منوط به پرداخت مابه‌التفاوت ارزی توسط آن‌ها و مطابق با بخشنامه دولت است.

با این روند همه خودروهای مذکور از قبل پیش‌فروش شده و تحویل مشتریان خواهد شد؟
اغلب این خودروها قبلاً به مشتریان پیش‌فروش شده و بر اساس اولویت ثبت‌نام در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت. تقریباً تعداد این خودروها با میزان ثبت‌نام مشتریان برابر است گرچه تعداد خودروهای وارداتی برخی برندها کمتر و برخی دیگر بیشتر است. قیمت تحویل این خودروها به مشتریان نیز طبق دستورالعمل دولت و بانک مرکزی در مورد پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز خواهد بود.

به نظر شما ترخیص این تعداد خودرو وارداتی چه تأثیری بر قیمت و بازار خودروهای خارجی خواهد داشت؟
ترخیص این خودروها از گمرکات به‌صورت مقطعی قیمت خودروهای خارجی در بازار را تعدیل می‌کند اما با اتمام تحویل این خودروها به دلیل تداوم ممنوعیت واردات، بازار مجدداً به قیمت‌های قبلی باز خواهد گشت. مگر آن‌که دولت برنامه جدیدی برای واردات و رشد عرضه خودرو ارائه کند. این قیمت‌ها تعدیل و به دلیل رشد عرضه کاهشی خواهد شد اما این روند منجر به تثبیت قیمت خودروهای خارجی در بازار نخواهد شد.

نیاز بازار به خودروهای وارداتی چه میزان است؟
تجربه نشان داده که طی 6 سال گذشته بازار کشورمان به‌طور متوسط نیازمند واردات و عرضه 70 هزار دستگاه خودرو خارجی است، با این آمار درصورتی‌که 70 هزار تقاضای انباشته ناشی از توقف واردات و عرضه خودروهای خارجی به بازار طی سال 97 را مدنظر قرار نداده و تنها نیاز 70 هزار دستگاهی بازار به این خودروها طی سال 98 را ملاک قرار دهیم، ترخیص حدود 10 هزار دستگاه خودروی مانده در گمرکات کشور قادر به پاسخگویی به نیاز بازار نیست گرچه به‌صورت مقطعی شوکی را به قیمت خودروهای خارجی در بازار وارد خواهد کرد اما مجدداً قیمت خودروهای خارجی به نرخ‌های سابق باز خواهد گشت. با این روند باید در نظرگیریم که برای 140 هزار تقاضای موجود در بازار خودروهای خارجی طی دو سال اخیر تنها حدود 10 هزار خودرو در اختیار واردکنندگان است که تازه این خودروها نیز متعلق به مشتریانی است که قبلاً با پیش‌خرید این خودروها را خریداری کرده و اکنون باید به آن‌ها تحویل شود. همچنین به‌طور متوسط 60 تا 70 درصد این مشتریان خودروهای دریافتی را فروخته و 30 درصد آن‌ها این خودروها را برای مصرف شخصی خودشان نگه می‌دارند پس به‌طور متوسط از این محل تنها حدود 7 هزار خودرو به بازاری وارد خواهد شد که نیازمند بیش از 100 هزار دستگاه خودرو خارجی است و باید به‌اندازه همین 7 هزار دستگاه انتظار تعدیل قیمت خودرو خارجی را داشت از سوی دیگر این تعدیل قیمت تنها در برندهای خودرو خارجی خواهد بود که ترخیص و به بازار عرضه‌شده است و تأثیری در قیمت سایر برندهای خودرو خارجی نخواهد داشت که هیچ عرضه‌ای به بازار نداشته است.

اما پیش‌ازاین تعداد خودروهای دپو شده در گمرکات کشور تا بیش از 30 هزار دستگاه اعلام‌شده بود، آیا برخی از این خودروها در سال گذشته ترخیص شده است؟
در سال گذشته خودرویی از گمرکات ترخیص نشده و آمار ارائه‌شده درزمینهٔ دپوی بیش از 30 هزار خودرو در گمرکات کشور نیز صحت نداشت.رقم واقعی خودروهای دپو شده در گمرکات حدود 16 هزار دستگاه بوده که بخشی از آن‌ها به‌تدریج ترخیص و به بازار عرضه‌شده است.

اخیراً مجلس مصوبه‌ای برای واردات خودروهای دست‌دوم عمومی داشته است با این روند امکان پیگیری انجمن برای واردات خودروهای سواری دست‌دوم تا چه حد است؟
این مصوبه برای واردات خودروهای دست‌دوم ناوگان تاکسیرانی و خدمات شهری بوده و این مجوز برای واردات خودروهای سواری عمومی دست‌دوم نیست اما به‌طورقطع انجمن واردکنندگان واردات خودروهای دست‌دوم سواری را پیگیری خواهد کرد.

با این شرایط چه سازوکاری برای رشد عرضه و ثبات بازار خودروهای خارجی باید مدنظر قرار گیرد؟
تنها راه نجات بازار و مشتریان خودروهای خارجی باز کردن راه واردات خودروهای هیبریدی است چراکه واردات این خودروها چند حسن دارد. واردات این خودروها سبب از بین رفتن حباب قیمتی موجود در بازار خودروهای وارداتی می‌شود و از سوی دیگر مشتریان قادر خواهند بود تا با توجه به محدودیت‌های خودروسازان داخلی برای تأمین قطعات و تولید و عرضه خودروهای باکیفیت دارای فناوری روز دنیا، از خودروهای باکیفیت وارداتی استفاده کنند سوم اینکه واردات این خودروها بهترین فرصت برای حرکت از خودروهای بنزینی به سمت خودروهای هیبریدی و برقی است. وقتی ورودی خودروهای خارجی به بازار تنها به خودروهای هیبریدی محدود شود، مردم نیز کم‌کم به جایگزینی خودروهای هیبریدی با بنزینی ترغیب شده و قطعاً در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و آلایندگی هوا تأثیر مشهودی خواهد داشت. اکنون بهترین فرصت برای واردات و ترغیب استفاده از خودروهای هیبریدی فراهم‌شده اما متأسفانه دولت هیچ تدبیری در این زمینه نیندیشیده است. درحالی‌که مجلس با تدبیر در چارچوب طرح ساماندهی صنعت خودرو، زمینه واردات این خودروها را فراهم کرده است باید با برنامه‌ریزی منطقی و حتی تعیین سهمیه ارزی منطقی در شرایط کنونی تنگنای ارزی زمینه واردات این خودروها را فراهم کرد به‌خصوص اینکه اکنون مباحث سهمیه‌بندی و کاهش مصرف بنزین داغ‌تر شده است.
مصوبه مجلس برای واردات خودروهای هیبریدی نهایی شده است؟
واردات خودروهای هیبریدی در مجلس مصوب و برای تائید نهایی به شورای نگهبان ارائه‌شده است. همچنین با توجه به اینکه مصوبه مذکور در شورای نگهبان مباحث حقوقی و فقهی ندارد، این مصوبه تائید و برای اجرا ابلاغ می‌شود. با تائید این مصوبه در شورای نگهبان و مجوزی که قبلاً مجلس برای واردات خودروهای هیبریدی بدون پرداخت تعرفه داده است،واردکنندگان می‌توانند نسبت به واردات این خودروها اقدام کنند.
اما واردات خودروهای خارجی بر اساس مصوبه سران قوا و تنگناهای ارزی ممنوع است، با این روند امکان واردات خودروهای هیبریدی تا چه حد است؟
بله واردات خودروهای خارجی بر اساس مصوبه سران قوه ممنوع شده است و برای واردات خودروهای هیبریدی نیز باید سران قوا مجوز بدهند چراکه دولت ازنظر قانونی حق ممنوعیت واردات خودرو را ندارد و تنها می‌تواند با وضع و محدودیت‌های تعرفه‌ای ، واردات خودرو را مدیریت کند اما ازآنجاکه ممنوعیت واردات خودرو در جلسه سران قوا مصوب شده و مصوبات سران قوا بر مصوبات دولت ارجح است، عملاً واردات همه خودروهای خارجی ممنوع است و باید مجدداً سران قوا واردات خودروهای هیبریدی را آزاد کنند و با این آزادسازی واردکنندگان خودرو می‌توانند با شروطی که دولت و مجلس تعیین می‌کنند نسبت به واردات خودروهای هیبریدی اقدام کنند. گرانی و کمبود خودروهای خارجی یکی از معضلات مشتریان این خودروهاست است که باید حاکمیت به آن ورود کند اما به‌عنوان یک تشکل ذی‌ربط ، بارها درخواست رفع ممنوعیت واردات خودرو ازجمله خودروهای هیبریدی را به دولت، مجلس، سازمان‌های نظارتی و ... منعکس کرده‌ایم به‌طورقطع در آینده نیز این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

واردات خودروهای هیبریدی تا چه حد در کاهش مصرف بنزین موثرخواهد بود؟
با توجه به اینکه خودروهای هیبریدی نیازی به ایستگاه‌های شارژ برقی نداشته و باطری این خودروها با مصرف بنزین، شارژ می‌شود، سهم چشمگیری در کاهش مصرف بنزین خواهند داشت چراکه این خودروها تا کیلومتر 60 با مصرف بنزین حرکت کرده و بعدازآن باطری این خودروها شارژ شده و نیاز کمی به مصرف بنزین دارد در شهر تهران خودرویی که ظرفیت مصرف 10 لیتر بنزین در هر 100 کیلومتر را دارد به‌راحتی می‌تواند با تردد مدام هر دو هفته یک‌بار باک بنزین خود را پر کند این در حالی است که اکنون خودروهای بنزینی که هرروز تردد می‌کنند باید هر دو تا سه روز یک‌بار باک بنزین خود را پر کنند درواقع این خودروهای هیبریدی خودروهایی دوگانه‌سوز خواهند بود که مصرف عمده سوخت آن‌ها برق تأمین‌شده از طریق باطری خواهد بود. در مورد خودروهای برقی نیز باید با انجمن سوخت هماهنگی کنیم تا جایگاه‌های شارژ این خودروها در منازل ، خیابان و شهرستان‌ها تعبیه‌شده و سپس بتوانیم این خودروها را وارد کنیم. اما در گام نخست واردات خودروهای هیبریدی و جا انداختن فرهنگ استفاده از آن را مدنظر قراردادهایم.

در صورت صدور مجوز واردات خودروهای هیبریدی توسط سران قوا، با توجه به تعرفه صفر واردات، حدود قیمتی این خودروها با دلار آزاد چقدر خواهد بود؟
قیمت این خودروها تابع نرخ ارز خواهد بود با صفر شدن تعرفه و مالیات، قیمت این خودروها تعیین خواهد شد اما با توجه به وجود بیش از 20 نوع خودرو هیبریدی در دنیا، بازهم شاهد افت بیش از 50 درصدی قیمت خودروهای خارجی در بازار خواهیم بود. اما باید قیمت خودروهای هیبریدی را با توجه به نوع و مدل تعیین کرد اما بیش از 50 درصد به شکست حباب قیمتی ناشی از عرضه و تقاضای خودروهای خارجی کمک کند وقتی تعرفه و مالیات از بین برود تنها فاکتور تعیین‌کننده قیمت نرخ ارز واردات این خودروها خواهد بود که باید مشتریان بپردازند.

آیا برای ارائه خدمات پس از فروش خودروهای هیبریدی در شرایط تحریم مشکلی ایجاد نخواهد داشت؟
هیچ مشکلی برای ارائه خدمات پس از فروش این خودروها وجود نخواهد داشت تنها مشکلاتی درزمینهٔ تأمین قطعات موردنیاز این‌گونه خودروها به دلیل شرایط تحریم‌ها وجود دارد که باید با کمک دولت این مشکلات را نیز مرتفع کنیم. با توجه به نبود ممنوعیت برای واردات این خودروها، واردکنندگان نیز می‌توانند در تعامل با دولت مشکلات تأمین قطعات این خودروها را مرتفع کنند.
در صورت ارائه مجوز واردات این خودروها توسط سران قوا، واردات این خودروها تا چه مدت‌زمان طول می‌کشد؟
در صورت ابلاغ مصوبه سران قوا می‌توانیم طی مدت یک هفته خودروهای هیبریدی را وارد تهران کنیم. قطعاً با واردات این خودروها نیازمند اسقاط خودروهای فرسوده هستیم و که مزایای مختلفی مانند کاهش مصرف سوخت، کاهش آلایندگی هوا ، خروج خودروهای فرسوده ، ایجاد سه شغل به ازای هر خودرو وارداتی هیبریدی ، توسعه شبکه خدمات پس از فروش و ... را شاهد خواهیم بود. با صدور مجوز واردات حداقل 50 هزار دستگاه خودرو هیبریدی نیز می‌توانیم شاهد ساماندهی بازار خودروهای خارجی باشیم.