تغییرات جدید در دولت

طبق قانون اساسی اگر نیمی از وزرای کابینه در طول چهار سال مسئولیت یک رئیس‌جمهور تغییر کنند، هیأت وزیران باید دوباره از مجلس رأی اعتماد بگیرند.

به گزارش صدای ایران از آرمان امروز،  آخوندی از وزارت راه و شهرسازی، قاضی‌زاده هاشمی از وزارت بهداشت، کرباسیان از وزارت اقتصاد، ربیعی از وزارت کار و بطحایی از وزارت آموزش و پرورش رفتند و محمد شریعتمداری نیز تغییر جایگاه داده و به وزارتخانه دیگر رفت. حال کافی است 3 وزیر دیگر تغییر کنند تا روحانی مجبور شود دوباره فهرست وزیران پیشنهادی خود را برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی کند. نکته اینجاست که شایعه استعفای وزرای علوم و صنعت موجب شده تا موجی از جنگ روانی برای رای اعتماد مجدد مجلس به کابینه در فضای رسانه‌ای به راه بیفتد. گرچه علی ربیعی سخنگوی دولت با تکذیب این مسائل می‌گوید: «قرار نیست تغییراتی در دولت اتفاق بیفتد و باید بگویم آقایان رحمانی و غلامی از این شایعات ناراحت هستند.»

‌ دولت استعفا
شاید کمتر کسی فکر می‌کرد حسن روحانی که در انتخابات اردیبهشت 96 با رای بالای 24 میلیونی به ریاست جمهوری رسید امروز با گذشت 2 سال از دولتش به شرایطی دچار شود که برخی از احتمال رای اعتماد مجدد مجلس به کابینه بدهند. اما واقعیت این است که در دو سال گذشته اتفاقاتی در صحنه سیاست داخلی، خارجی و پشت پرده رقم خورد که از سویی موجب تقلیل سرمایه اجتماعی روحانی و جریان حامی او و از سوی دیگر موجب قرار گرفتن مردم در تنگناهای عمیق معیشتی شد. البته اینکه چرا برخی از وزرای روحانی در میانه راه از دولت کناره‌گیری کردند دلایل مختلفی را برخود مترتب می‌بیند. برخی از ترس استیضاح استعفا دادند، برخی دیگر تشویق به استعفا شدند. برخی با استیضاح از قطار دولت پیاده و عده‌ای نیز به دلیل اختلاف با رئیس‌جمهور و برخی اطرافیانش مجبور شدند که عطای حضور در دولت را به لقایش ببخشند. البته شاه‌بیت تمامی این استعفاها را می‌توان در عدم تخصیص بودجه به وزارتخانه‌ها از سوی سازمان برنامه دید. لذا بازگشتی به گذشته و مروری کوتاه بر استعفای وزرای کابینه دوازدهم می‌تواند علل اصلی این مساله را که پایه‌های دولت روحانی را لرزان کرده آشکار سازد. علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی نخستین وزرایی بودند که به ترتیب در ۱۷ مرداد و ۴ شهریور 97 زیر تیغ استیضاح مجلس از دولت کنار رفتند. نفرات بعدی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت بودند که در 28 مهر سال گذشته از سمت خود استعفا داده و کنار رفتند. پس از آن یکی از مهم‌ترین استعفاهای دولت استعفای سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت روحانی بود که در ۱۳ دی از وزارت کناره‌گیری کرد. پس از استعفای وی در اواخر فروردین سال جاری و با استعفای ناگهانی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه که به نوعی برند دولت محسوب می‌شود همه نگاه‌ها به سمت رای اعتماد مجدد کابینه رفت و حتی برخی استعفاهای بعدی را نیز پیش‌بینی کردند، اما این بار مخالفت مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور مانع از استعفای ششم در دولت شد. البته این پایان کار نبود چرا که چندی پیش سیدمحمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش نیز استعفا داد تا سریال استعفا‌ها ادامه یابد. این در حالی است که شایعه استعفای رحمانی وزیر صمت و غلامی وزیر علوم نیز در رسانه‌ها می‌گردد. هر چند برخی نمایندگان طرح استیضاح زنگنه را نیز هر از چندی بیان می‌کنند که به نظر برای بازار گرمی انتخاباتی است. از این رو بی‌جهت نیست که برخی دولت روحانی را دولت استعفا و استیضاح بنامند.

‌هم تهدید، هم فرصت
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ارتباط با دلایل مطرح شده وزرای دولت برای استعفا، گفت: حقیقت این است که دلایل استعفاها شفاف بیان نمی‌شود، شاید آقای آخوندی دلایل استعفای خود را نسبت به سایرین شفاف‌تر بیان کرد، اما متاسفانه دلایل آقای ظریف و وزیر آموزش و پرورش خیلی دقیق مطرح نشد. ایلنا نوشت؛ عباس عبدی اظهارکرد: با اینکه به نظر نمی‌رسد دلیل استعفای بطحایی شرکت در انتخابات مجلس باشد و شاید اصلا نامزد هم نشود، اما وزیری که در این شرایط وزارتخانه را رها کند و بخواهد برود نماینده شود را باید اخراج کرد. لذا گمان نمی‌کنم دلیل اصلی‌اش این باشد‌. وی افزود: شاید فقدان یک راهبرد جامع در دولت است که موجب این مشکلات می‌شود. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه از یک زاویه هم نباید به استعفا خیلی منفی نگاه کنیم، گفت: آن زاویه هم این است که دولت فعلی دولتی نیست که بخشی از وزرایش به هر قیمتی بخواهند به میز بچسبند، یعنی پست و مقام برای آنها اینقدر کلیدی نیست که بخواهند به هر قیمتی کار خود را ادامه دهند، بنابراین وقتی با مشکلات ناشی از عدم هماهنگی مواجه می‌شوند، حاضر هستند استعفا داده و کنار روند. عبدی با اشاره به عوامل درون دولت بیان کرد: فقدان انسجام داخلی، فقدان مدیریت واحد و مرجع نهایی موثر برای حل مشکلات فی مابین وزرا یا وزارتخانه‌های مختلف؛ همچنین دلایلی چون فقدان قاطعیت، کمبود بودجه و مشکلات تحریمی همه از دلایل گوناگون فشارهای داخلی دولت هستند. این کنشگر سیاسی با بیان اینکه فشارهای بیرونی وارد بر دولت کاملا واضح هستند، اظهار کرد: ساختاری در بیرون از دولت وجود دارد که غیرمسئولانه فشار آورده و برخورد می‌کند. از طرفی چون کسی هم نیست که از وزرا دفاع کند، آنها باید خودشان این فشار را تحمل کنند، برخی مثل آقای زنگنه تحمل می‌کنند و بعضی‌ها خیلی حاضر نیستند که این فشارها و فضا را تحمل کنند. عبدی تصریح کرد: این استعفاها در عین تهدید بودن برای ثبات و اعتماد به نفس دولت؛ می‌تواند فرصت مناسبی هم جهت بازسازی و تقویت آن تلقی شود.

‌تکذیب تغییرات
سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران درخصوص تغییرات احتمالی در کابینه دوازدهم اظهار داشت: هرگونه تغییر در دولت را تکذیب می‌کنم. ایسنا نوشت؛ علی ربیعی تصریح کرد: قرار نیست تغییراتی در دولت اتفاق بیفتد و باید بگویم آقایان رحمانی و غلامی از این شایعات ناراحت هستند.