خنیاگران بیمارند

کمتر کسی است که در ایران‌زمین قطعه زیبا و دلنشین «نوایی نوایی» را نشنیده باشد و آنجا که صدای خنیاگر با نغمه دو‌تار اوج می‌گیرد که می‌گوید: «مرنجان دلم را که این مرغ وحشی، ز بامی که برخاست مشکل نشیند» دلش نلرزد. اما حالا مدتی ‌است که این مرغ وحشی، پرش شکسته و دوتارش زمینگیر شده‌. غلامعلی پورعطایی، نوازنده این قطعه زیبا این روزها تنهاست و بیش از یک‌ماه است که در بیمارستان بستری شده. او هم مانند نورمحمد درپور ساززدنش نمی‌آید و سکوت سنگین سازشان تربت‌جام و موسیقی خراسان را فراگرفته است. دوستداران موسیقی مقامی خراسان بعد از حاج قربان سلیمانی و حسین سمندری و ستارزاده؛ دلشان گرم صدای استادانی چون نورمحمد درپور و غلامعلی پورعطایی بود؛ اما انگار بیماری قرار نیست دست از سر مقامی‌خوانان خراسان بردارد. پورعطایی یکی از آخرین دوتارنوازان صاحب‌سبک است که حالا بیماری به جانش افتاده است. در حین انتقال او از تربت جام به مشهد جویای حالش شدیم. استاد پورعطایی حدود سه‌ماه است که بیمار و خانه‌نشین شده و چند روزی است که برای ادامه درمان به بیمارستان امام‌رضای مشهد منتقل شده است.

غلامعلی پورعطایی در گفت‌وگوی کوتاهی با «شرق» از احوال خودش می‌گوید که کمردرد امانش را بریده: «چندماهی می‌شود که حال خوبی ندارم و خانه‌نشین شده‌ام، چندوقت قبل درد از مچ دست راستم شروع شد و کمر و پشتم را فرا گرفت و اواخر حالم بدتر شد، بیش از یک‌ماه است که ساز نزده‌ام و بسیار دلتنگ سازم هستم و دلتنگ هنردوستانی که جمع می‌شدیم و ساز می‌زدم.» این نوازنده دوتار و سرآوازهای عارفانه و عاشقانه خراسان و پیشکسوت موسیقی مقامی که دارای نشان درجه‌یک هنری است از مردم و هنردوستانی که به او ابراز لطف کرده‌اند و جویای احوالش هستند، تشکر می‌کند و اضافه می‌کند: «بسیار دلتنگم که در جمع آنها ساز بزنم و خود من نیز برای قرارگرفتن بین مردم، لحظه شماری می‌کنم.»

علی پورعطایی فرزند استاد هم درباره بیماری پدر می‌گوید: «حدود سه‌ماه است که استاد بیمار و از یک‌ماه پیش بیماری ایشان جدی‌تر شد و خانه‌نشین شدند؛ مشکلاتی که پدر با آن دست‌به‌گریبان است بیشتر مشکل ریه و عفونت‌های ریوی است و البته دردهای ناحیه کمر، دست و پا نیز ایشان را آزار می‌دهد.»

علی پورعطایی از ریاست‌جمهوری تشکر می‌کند که در سفر هیات دولت به خراسان‌رضوی هماهنگی‌های لازم برای بستری شدنش در بیمارستان امام رضا(ع) مشهد فراهم کرده است: «نهاد‌های دیگر و فرهنگ و ارشاد اسلامی باید پیش از اینها به این موارد رسیدگی می‌کردند و مسوولان نباید فقط وقتی به هنرمندان نیاز دارند به آنها توجه کنند، هنرمندان موسیقی و به‌خصوص موسیقی مقامی بسیار غریب هستند چراکه اکثرا در مناطقی زندگی می‌کنند که امکانات کمتری در دسترس است.» علی پورعطایی از کارهای نیمه‌کاره استاد می‌گوید: «باید قدر این استادان را دانست، استاد کتابی در زمینه هنر و موسیقی خراسان در حال چاپ داشت، که به‌علت بیماری، معلق مانده است و پیش از این هیچ ارگان و نهادی برای چاپ این کتاب که به‌گفته پدرم بیش از 40سال روی آن زحمت کشیده، حمایت نکرد برخی به‌صورت شخصی قصد خرید آن را داشتند ولی پدرم به هیچ‌عنوان راضی نشد، ایشان تمام مقام‌های خراسان را جمع‌آوری و مکتوب کرده و این کتاب حجم زیادی دارد و نمی‌توان اینگونه اقدامات را شخصی انجام داد چراکه این کتاب یک‌کتاب معمولی نیست ولی متاسفانه در این بخش هیچ حمایتی نشد، درحالی‌که هرکس قصد چاپ کتابی در این حوزه داشت به پدر من مراجعه کرده و از او اطلاعات و مشاوره گرفته است. در همین زمینه آلبومی بود که پدرم قصد داشت مقام‌های خراسان را به‌دلیل اینکه ماندگار شود، منتشر کند، چراکه به‌گفته استاد که می‌گوید «بعضی چیزها فقط در دست من است و با رفتن من از دست می‌رود» به همین‌دلیل تصمیم به انتشار آلبوم گرفت که از این مورد نیز حمایت نشد.  او از مسوولان توقع بیشتری دارد تا به این استادان که گنجینه‌های فرهنگی هستند و استاد پورعطایی که او را به‌عنوان دایره‌المعارف موسیقی خراسان می‌شناسند توجه بیشتری شود.

استاد غلامعلی پورعطایی متولد 1320 در تربت‌جام است و علاوه بر نوازندگی و آواز، در زمینه شعر، نویسندگی و پژوهشگری فعالیت می‌کند همچنین با بهرام بیضایی و واروژ کریم‌مسیحی در فیلم‌های‌شان همکاری کرده است. او یکی از نخستین هنرمندان خراسان است که بعد از حاج‌قربان سلیمانی و حسین سمندری در خارج از مرزهای ایران هم برنامه اجرا کرده است. استاد این روزها در بیمارستان است و دوتارش در انتظار.