هرچند قیمت نفت در آخرین روز هفته گذشته افت شدیدی را تجربه کرد، اما در اولین روز معاملاتی هفته به دنبال خبر عدم تمدید معافیت‌ها قیمت‌ها به‌شدت افزایش یافت.
به گزارش صدای ایران از دنیای اقتصاد، نفت برنت روز دوشنبه ۸/ ۲ درصد رشد کرد و به مرز ۷۵ دلار بر بشکه رسید. شرکت‌هایی که تردد نفتکش‌ها را دنبال می‌کنند، آمار متفاوتی از میزان صادرات نفت ایران بعد از شروع تحریم‌ها منتشر می‌کنند، اما در مجموع این آمار نشان می‌دهد که متوسط صادرات نفت ایران بعد از افت شدید در اولین ماه اعمال تحریم‌ها به آرامی در مسیر افزایشی قرار گرفته و در ماه مارس به اوج خود رسیده است. ۳/ ۱ میلیون تا ۹/ ۱ میلیون بشکه در روز آماری است که از سوی شرکت‌های مختلف برای میزان صادرات نفت ایران در ماه گذشته میلادی اعلام می‌شود.
حال واشنگتن اعلام کرده که معافیت‌ها را تمدید نخواهد کرد و از دوم ماه مه باید همه مشتریان نفت ایران به خرید خود پایان دهند وگرنه مشمول تحریم‌های سنگین دولت آمریکا می‌شوند. با وجود این برخی کارشناسان بر این باورند که هنوز مشخص نیست چه میزان از نفت ایران از بازار حذف خواهد شد، چراکه همچنان خبرهایی از احتمال اعطای برخی معافیت‌ها به خریداران نفت ایران به گوش می‌رسد. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع آگاه اعلام کرده دولت آمریکا در حال بررسی ساز و کاری است که می‌تواند به معافیت فروش بخشی از نفت ایران از تحریم‌ها از طریق پیش‌خرید محموله‌ها، منجر شود.
بر‌اساس گزارش این خبرگزاری، یکی از سناریوهای مورد بررسی در دولت آمریکا این است که به کشورهای واردکننده نفت از ایران اجازه داده شود که تا پیش از ۱۲ اردیبهشت برای محموله‌های آینده واردات نفت ایران سفارش‌گذاری کرده و پول این سفارش‌ها را پرداخت کنند. پس از آن دولت آمریکا با صدور معافیت‌هایی، اجازه انتقال و پالایش این محموله‌های نفتی را در آینده صادر می‌کند. آنطور که خبرگزاری رویترز اعلام کرده یکی از دلایل کاهش قیمت‌ها در روز جمعه نیز انتشار خبر مشابهی در این‌خصوص بوده است. معامله‌گران به این خبرگزاری گفته‌اند که روز جمعه انتشار اخباری مبنی بر احتمال اعطای معافیت به چین برای تداوم خرید این کشور از ایران منتشر و موجب کاهش قیمت‌ها شده است. اما مقامات دولتی آمریکا هرگونه اعطای معافیت به خریداران نفت ایران را رد کرده‌اند.
دو نفر از مقامات دولت ترامپ گفته‌اند پس از درخواست واشنگتن از مشتریان نفت ایران برای توقف خرید نفت از این کشور، هیچ تصمیمی مبنی بر کاهش تدریجی واردات یا معافیت کوتاه‌مدت برای چین در نظر گرفته نشده است. یکی از این مقامات آمریکایی گفت که دولت آمریکا به چین که بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران است به وضوح گفته که معافیت‌های دیگری پس از همان‌ها که در ماه نوامبر سال گذشته اعطا شدند، در کار نخواهد بود.
او افزوده است: ما می‌دانیم که چینی‌ها از این وضعیت خشنود نیستند اما آنها واقع‌بینانه عمل کرده و توافقی را که از همه بهتر و قابل اعتمادتر است خواهند پذیرفت. بنابراین برخی کارشناسان بر این باورند که تا فرا نرسیدن موعد دوم ماه مه و زمان پایان معافیت‌ها نمی‌توان از جزئیات تصمیم دولت ترامپ مطمئن بود. علاوه بر این‌گونه خبرها، برآورد دقیقی از میزان صادرات نفت ایران در دست نیست. در واقع ایران بخشی از نفت خود را خارج از چارچوب معافیت‌ها صادر می‌کند که حجم آن مشخص نیست، کارشناسان موسسه اف‌جی‌ای مقدار آن را ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه و برخی کارشناسان حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز می‌دانند. بنابراین ترامپ هیچ‌گاه به هدف خود مبنی بر توقف صادرات نفت ایران نخواهد رسید و میزان واقعی صادرات نفت ایران یکی از ابهامات بزرگ بازار باقی خواهد ماند.
دیگر عوامل اثرگذار در بازار نفت
اما موضوعات دیگری غیر از تحریم ایران هفته گذشته بر قیمت نفت اثرگذار بودند. افزایش بیش از ۵ میلیون بشکه‌ای موجودی انبارهای تجاری آمریکا و رسیدن حجم این ذخایر به بیشترین سطح ظرف یک سال و نیم اخیر یکی از موضوعات مهم بازار در هفته گذشته بود، موضوعی که به کاهش قیمت‌ها در روز چهارشنبه منجر شد. علاوه بر این محدود شدن مقطعی صادرات نفت روسیه یکی دیگر از مسائل اثرگذار در بازار نفت بود. هفته گذشته اعلام شد نفتی که روسیه توسط خط‌لوله دروژبا به برخی کشورهای اروپایی صادر می‌کند، آلوده است و کشورهایی که از طریق این خط لوله از روسیه نفت دریافت می‌کردند خرید نفت خود را تا رفع مشکلات متوقف کردند.
خط لوله دروژبا با ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه در روز از روسیه تا آلمان کشیده شده و به کشورهایی که در مسیرش قرار دارند انشعاباتی دارد. بلاروس، لهستان و اوکراین کشورهایی هستند که علاوه بر آلمان از روسیه توسط این خط لوله نفت دریافت می‌کردند. روز پنج‌شنبه به دلیل شدت گرفتن آلودگی نفت واردات توسط این خط لوله متوقف شد و قیمت نفت از مرز ۷۵ دلار بر بشکه عبور کرد. مشکل کیفیت نفت روسیه طی هفته‌های اخیر به‌وجود آمده است. آلودگی نفت به دلیل بالا رفتن سطح کلرید ارگانیک بوده است، این ماده برای کمک به افزایش تولید نفت مورد استفاده قرار می‌گیرد اما پیش از صادر شدن نفت باید از آن جدا شود زیرا می‌تواند تجهیزات پالایش را از بین ببرد. کاهش تعداد دکل‌های نفتی فعال در آمریکا دیگر موضوع اثرگذار بر قیمت نفت در هفته گذشته بوده است.
آنطور که آمار موسسه بیکرهیوز نشان می‌دهد، تعداد دکل‌های نفتی آمریکا در هفته گذشته ۲۰ مورد کاهش یافته، این رقم بیشترین افت تعداد دکل‌ها در سه ماه گذشته محسوب می‌شود. طی ۵ماه گذشته تعداد دکل‌های فعال در صنعت نفت آمریکا مدام کاهش یافته است. به گفته کارشناسان این کاهش دکل‌ها نشان از تلاش تولیدکنندگان مستقل در این کشور برای کاهش هزینه‌های خود و تمرکز بر تکمیل چاه‌های حفر‌شده دارد. کاهش تعداد دکل‌ها از نگاه کارشناسان نشانه‌های اولیه از کاهش رشد عرضه آتی نفت آمریکا است و به افزایش قیمت نفت منجر می‌شود.