معافیت‌های نفتی ایران تمدید خواهد شد
مهدی حسینی رییس پیشین کمیته بازنگری قراردادهای نفتی وزارت نفت گفت که آمریکا تمام تلاش خود را برای در اوج نگه‌داشتن تحریم‌های نفتی ایران به کار خواهد گرفت و قراردادن نام یکی از مهم‌ترین بخش‌های نظامی ایران در لیست تروریستی نیز در این راستا بود و در مقابل کارشناسان بارها گفته‌اند که این اقدام، امری ناشدنی است و امکان ندارد که تولید ایران را به صفر برسانند.
به گزارش صدای ایران از شرق، چهارم ماه می (14 اردیبهشت) پایان دوره شش‌ماهه تمدید معافیت‌های نفتی ایران از سوی آمریکاست. موعدی که بارها از سوی برایان هوک، مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا اعلام شد تمدید نخواهد شد تا فشار بیشتری بر ایران باشد؛ اما شواهدی که از مذاکرات نفتی آمریکا و عربستان به گوش می‌رسد، تحلیلگران را به این باور رسانده که عربستان دیگر نخواهد توانست پشتوانه‌ای برای این تصمیم یک‌جانبه آمریکا باشد و ذخایر استراتژیک این کشور، آمریکا را همراهی نخواهد کرد. از سویی تمایل مشتریان سنتی نفت ایران مانند چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن و ترکیه و همچنین ایتالیا و یونان در اروپا برای ادامه خرید نفت از ایران سبب شده تا فشار بیشتری در مذاکرات این کشورها با آمریکا، بر این کشور اعمال شود.
مذاکراتی که به نظر می‌رسد آمریکا را مجبور خواهد کرد بار دیگر از تصمیم یک‌سویه خود عقب‌نشینی کند و با کمی اغماض، خرید نفت از ایران را مشروط بر کاهش 20درصدی آن از سوی این مشتریان سنتی نفت ایران، بپذیرد. از دیگر سو، فشاری که همراهی روسیه با نیکلاس مادورو در ونزوئلا بر تصمیم تحریم نفت این کشور وارد کرده، توانسته بازار نفت جهانی را متأثر کند که همین اتفاق در کنار شوک‌هایی که به‌صورت مداوم از سوی آمریکا با تهدید ایران از ناحیه تحریم به بازار نفت وارد می‌شود، قیمت‌های نفت جهانی را افزایش دهد و عبور از 74 دلار را برای نفت برنت رقم بزند. اتفاقی که برخلاف انتظار آمریکا، با وجود کاهش صادرات نفت ایران، تماما به نفع کشور و افزایش درآمدهای نفتی در زیر فشارهای سلطه‌طلبانه مردود آمریکاست.
**صادرات نفت ایران هرگز به صفر نخواهد رسید
مهدی حسینی، رئیس پیشین کمیته بازنگری قراردادهای نفتی وزارت نفت در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: آمریکا تمام تلاش خود را برای در اوج نگه‌داشتن تحریم‌های نفتی ایران به کار خواهد گرفت و قراردادن نام یکی از مهم‌ترین بخش‌های نظامی ایران در لیست تروریستی نیز در این راستا بود، اما واقعیت آن است که این دست اقدامات نشان از قدرت این کشور نخواهد داشت بلکه از سر استیصال رخ می‌دهد که پایبند هیچ ضابطه قانونی نیست. در سیاست‌های خارجی دولت ترامپ به‌ویژه از سوی پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور بارها اعلام شده قصد دارند تولید و صادرات نفت ایران را به صفر برسانند و در مقابل کارشناسان بارها گفته‌اند که این اقدام، امری ناشدنی است و امکان ندارد که تولید ایران را به صفر برسانند.
** عربستان پشت آمریکا را خالی کرد
او با اشاره به دلایل عدم وقوع این تلاش‌ها از سوی آمریکا، توضیح می‌دهد: اتکای آمریکا به عربستان بود. آمریکا از عربستان خواسته بود که دو میلیون بشکه صادرات نفتش را از طریق ظرفیت مازاد نفت خود افزایش دهد. همان زمان نیز تحلیل کردیم حتی اگر عربستان اعلام کند که چنین خواهد کرد، یک بلوف سیاسی است. در هر حال، اخباری که از سوی مقام‌های سعودی به گوش می‌رسد، نشان می‌دهد که آنها به آمریکا اعلام کرده‌اند نمی‌توانند چنین کنند، زیرا از بعد فنی چنین توانی در این کشور وجود ندارد.حسینی در ادامه می‌افزاید: در ماه فوریه و مارس، در حدود نزدیک به 300 هزار بشکه تولید نفت این کشور نسبت به ماه قبل از آن، افت داشته است. این کشور تمام تلاش خود را به کار گرفته بود که تولید نفت خود را افزایش دهد و به بازار القا کند که مازاد نفت دارد تا قیمت‌ها ناشی از تحریم‌های نفت ایران افزایش پیدا نکند، اما این تلاش ناموفق بود.
**افزایش نادر قیمت نفت در بهار
او در ادامه می‌افزاید: در کمال تعجب در ماه‌های اخیر در ماه آوریل که معمولا به‌صورت تاریخی کمترین قیمت‌های نفت را در این ماه داریم (هم زمستان تمام شده و مصرف سوخت کاهش یافته و هم تابستان نیامده تا فصل سفرها افزایش یابد)، نفت برنت به بالای 72 دلار در هر بشکه رسیده که بالاترین رقم در سال‌های اخیر است. به نظر می‌رسد این تئوری آمریکا با واقعیت همخوانی نداشته و عربستان نمی‌تواند بیش از آنچه تاکنون تولید داشته، تولید کند.به گفته او، اینکه عربستان بر سر اوپک منت می‌گذارد که کاهش تولید نفت در اوپک را مدیریت می‌کند، اشتباه است؛ زیرا این افت ناشی از ابعاد فنی است و ارتباطی بین تصمیم این کشور و همراهی با تصمیم اوپک مبنی بر کنترل تولید نفت و ثبات قیمت در بازار جهانی ندارد.
**احتمال شوک کوتاه‌مدت استفاده عربستان از ذخایر نفتی
از او می‌پرسم آیا امکان ندارد آمریکا و عربستان با ترفندی بتوانند قیمت نفت را کنترل کنند؟ این کارشناس ارشد نفتی در پاسخ می‌گوید: احتمال آن بسیار کم است؛ زیرا در شرایط بسیار خاصی، عربستان باید از ذخایر استراتژیک خود استفاده کند. در‌هر‌حال ممکن است عربستان بخواهد در شرایط اضطراری برای اعمال سیاست خاصی از آن استفاده کند اما این رفتار بسیار غیرعادی است و معمولا به‌صورت محرمانه انجام می‌شود با‌این‌حال ممکن است این اتفاق رخ دهد. ازآنجا‌که ذخیره‌سازی نفت معمولا در ماه بهار انجام می‌گیرد، ممکن است پیش از آنکه موعد معافیت‌های نفتی تمام شود، این کار را انجام دهند اما اگر چنین کنند در آستانه فصل تابستان قیمت‌ها افزایش خواهد یافت و بازار جهانی به مشکل بر خواهد خورد. بنابراین این هم یکی از مشکلاتی است که آمریکا با آن روبه‌رو خواهد بود.
**آمریکا از پس حذف مشتریان نفت سنتی ایران برنمی‌آید
او در ادامه با اشاره به بخش تقاضا نیز ادامه می‌دهد: در بخش مصرف و تقاضا نیز، ایران مشتری‌های سنتی دارد که چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن و ترکیه در آسیا و ایتالیا و یونان و برخی کشورهای اروپای شمال‌غربی، آفریقای جنوبی در قاره آفریقا، شیلی و برزیل در آمریکای جنوبی ازجمله آنها هستند. با توجه به اینکه بزرگ‌ترین آنها در آسیاست و متوسط‌های آنها در اروپا، این کشورها چون بخش بالایی از نفت ایران را در پالایشگاه‌های خود به کار می‌گیرند، به‌راحتی نخواهد توانست نفت ایران را جایگزین کنند. چین و هند و ترکیه، چون حجم مصارف آنها بالاست، نمی‌توانند نفت ایران را جایگزین کنند و تا نفت دیگری را در پالایشگاه‌های خود جایگزین کنند، زمان زیاد و همچنین هزینه بالایی می‌طلبد. بر همین اساس این کشورها تمایلی ندارند که نفت ایران را جایگزین کنند و به همین سبب درصدد مذاکره با آمریکا برای تمدید معافیت‌های نفتی بر خواهند آمد.
او با ذکر خاطره‌ای از مذاکرات نفتی ایران توضیح داد: زمانی که ایران، سوآپ نفت را دنبال می‌کرد و تلاش داشتیم که به‌جای نفت خودمان از نفت‌های قزاقستان در پالایشگاه تهران و تبریز استفاده کنیم، مجبور شدیم ده‌ها میلیارد دلار در این دو پالایشگاه هزینه صرف کنیم. بنابراین نه این علاقه برای جایگزینی نفت وجود دارد و نه به‌سرعت از بعد فنی چنین امکانی برای کشورهایی که چند پالایشگاه بزرگشان درگیر نفت ایران است، وجود دارد. در مورد ژاپن ازآنجا‌که صددرصد به انرژی وارداتی وابسته است، بحث امنیتی است. به همین دلیل هم این کشور در هرکجای دنیا اکتشاف نفتی که در حال انجام باشد را سوبسید می‌کند. به این دلیل که معتقد است نفت در هرکجا اکتشاف شود، حتی اگر در جای دیگری استفاده شود، برای ایران امنیت به‌همراه خواهد آورد. بنابراین آمریکا نخواهد توانست این کشور را راضی به قطع خرید نفت از ایران کند و با رابطه خوبی که ژاپن با آمریکا دارد، موفق خواهد شد تا امتیاز این معافیت را از آمریکا بگیرد. به گفته او، هرچند ممکن است ارقام مربوط به معافیت‌های نفتی تغییر کند اما صرف معافیت حتما تمدید خواهد شد.
او در ادامه می‌افزاید: در هند نیز این ماجرا تکرار خواهد شد. یکی از پالایشگاه‌های مهم هند برای نفت وارداتی از ایران طراحی شده است. حال این کشور حاضر خواهد شد از نفت ایران بگذرد و هزینه گزافی را برای این تغییر به کشور خود تحمیل کند؟ با این حساب، احتمال تکرار معافیت‌های نفتی ایران هرچند با کمی تغییرات بسیار زیاد است.
**احتمال افزایش صادرات نفت ایران در سایه SPV
این کارشناس ارشد نفتی با اشاره به سازوکار مالی ایران و اروپا می‌گوید: راه افتادن SPV سبب می‌شود احتمال صادرات نفت ایران به اروپا افزایش یابد، هرچند در این مدت اروپا نتوانسته به تعهدات خود به‌درستی عمل کند. با‌این‌حال نباید نادیده بگیریم که محتمل است با یک چالش کوتاه‌مدت در بهار مبنی بر استفاده از ذخایر استراتژیک نفت عربستان روبه‌رو باشیم اما این دوره نیز کوتاه خواهد بود و دوام نمی‌یابد.