رهبران آمریکا و کره شمالی در اجلاس هانوی به توافق نرسیدند
دونالد ترامپ و کیم‌جونگ‌اون، رهبران آمریکا و کره‌شمالی، پیش از زمان اعلام شده و بی آنکه بیانیه مشترکی منتشر کنند، به نشست خود پایان دادند. کاخ سفید اعلام کرد که رهبران دو کشور در اجلاس هانوی به توافق نرسیدند. به گفته سخنگوی رئیس‌جمهوری آمریکا برای دست یافتن به یک «توافق مطلوب» به زمان بیشتری نیاز است.
دونالد ترامپ و کیم‌جونگ‌اون، رهبران آمریکا و کره‌شمالی، پیش از زمان اعلام شده و بی آنکه بیانیه مشترکی منتشر کنند، به نشست خود پایان دادند. کاخ سفید اعلام کرد که رهبران دو کشور در اجلاس هانوی به توافق نرسیدند. به گفته سخنگوی رئیس‌جمهوری آمریکا برای دست یافتن به یک «توافق مطلوب» به زمان بیشتری نیاز است.
به گزارش صدای ایران از دنیای اقتصاد، «ادوارد وونگ» در گزارش ۲۸ فوریه برای نیویورک‌تایمز نوشت که ایالات‌متحده و کره‌شمالی هر یک روایت‌های متناقض خود را ارائه می‌دهند و هر یک دیگری را مقصر جلوه می‌دهد. اما دلیل این عدم توافق چه بود؟ کره‌شمالی می‌گوید تنها خواستار لغو بخشی از تحریم‌های آمریکا شده اما ترامپ گفته بود علت ناکامی اجلاس ویتنام درخواست لغو کل تحریم‌ها آن هم پیش از امحای کامل تاسیسات هسته‌ای کره‌شمالی بوده است. «ری‌یونگ‌هو»، وزیرخارجه کره‌شمالی که پس از پایان بی‌نتیجه اجلاس هانوی میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و کیم‌جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی با خبرنگاران سخن می‌گفت، تاکید کرد کشورش خواستار لغو همه تحریم‌ها نبوده بلکه با طرح «درخواستی منطقی» خواسته در برابر امحای کامل مرکز تحقیقات هسته‌ای یونگ‌بیون تحت نظارت کارشناسان آمریکا، بخشی از تحریم‌ها علیه این کشور لغو شود. «هو» گفته کشورش در برابر از بین بردن این تاسیسات هسته‌ای فقط از آمریکا خواسته بود که تحریم‌هایی را که بر «زندگی مردم و کار و کاسبی مردم عادی» اثر گذاشته لغو شود. وزیرخارجه کره‌شمالی همچنین گفت: کیم‌جونگ‌اون در این اجلاس حتی پیشنهاد کرده بود که حاضر است تمامی آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای خود را به‌طور دائم متوقف کند.
ترامپ معتقد است که لغو همه تحریم‌ها نوعی «معامله‌شکنی» است. گزارشگر نیویورک‌تایمز به نقل از ترامپ نوشت: «همه چیز به تحریم‌ها مربوط بود. اساسا آنها می‌خواستند کل تحریم‌ها برداشته شود اما نمی‌توانستیم چنین کنیم.» در هر حال، وزیرخارجه کره‌شمالی در جمع خبرنگاران گفت: «با توجه به سطح فعلی اعتماد میان کره‌شمالی و آمریکا، این حداکثر گام برای خلع‌سلاحی بود که ما می‌توانستیم ارائه دهیم.» او تصریح کرد که «موضع کره‌شمالی تغییر نخواهد کرد و این فرصت ممکن است دیگر پیش نیاید.» با این حال، مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا گفت کماکان در مورد این مذاکرات «خوش‌بین» است. کیم‌جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی هم در همین رابطه به خبرنگاران گفت: اگر آماده خلع‌سلاح اتمی کشورش نبود در نشست با دونالد ترامپ در هانوی ویتنام حضور نمی‌یافت. گزارشگر نیویورک‌تایمز بر این باور است که پایان زودهنگام مذاکرات به معنای عقبگرد و شکستی مهم برای ترامپ در یک لحظه سیاسی حساس است؛ آن هم برای رئیس‌جمهوری که خود را یک مذاکره‌کننده سرسخت جا زده بود که قادر است مخالفان و دشمنان خود را به معامله بکشاند. کره‌شمالی اکنون به بزرگترین آزمون دیپلماتیک ترامپ تبدیل شده است. برگزاری این مذاکرات درحالی بود که وکیل سابق ترامپ «مایکل. دی. کوهن» در برابر کنگره حضور یافته و به ادای شهادت علیه ترامپ پرداخته بود.
«ادوارد وونگ» می‌نویسد: ترامپ در مقابل انظار جهانیان به ویتنام پرواز کرد تا دومین دیدار خود با رهبر کره‌شمالی را به سرانجام برساند. بسیاری از مقام‌های آمریکایی انتظار داشتند این دیدار از شدت تهدیدهای هسته‌ای کره‌شمالی بکاهد. کارشناسان تخمین می‌زنند کره‌شمالی دارای ۳۰تا۶۰ کلاهک هسته‌ای و تعداد زیادی موشک بالستیک قاره‌پیما است که می‌تواند به خاک آمریکا ضربه وارد آورد. ترامپ پیش از ترک هانوی به سوی واشنگتن اعلام کرد که این یک دیدار تدارکاتی و تشریفاتی نبود: «این دیدار خیلی دوستانه بود. با هم دست دادیم.» «آنکیت پاندا»، تحلیلگر مسائل کره‌شمالی می‌گوید: احتمالا دو کشور نتوانسته‌اند بر سر مرکز علمی و تحقیقات اتمی یونگ‌بیون به توافق برسند. کره‌شمالی خواهان امتیازاتی در ازای تعطیلی آن است. مجتمع یونگ‌بیون، مرکز تاسیسات هسته‌ای کره‌شمالی است و این کشور چند بار قول داده است که عملیات این مجتمع را متوقف سازد. کره‌شمالی در سال ۲۰۰۸، به‌عنوان بخشی از معامله خلع‌سلاح در برابر دریافت کمک، دستگاه خنک‌کننده این مجتمع را از کار انداخت. این نیروگاه با استفاده از سوخت مصرف شده از نیروگاه‌های دیگر، قادر به بازفرآوری پلوتونیوم است.
به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، هر دو رهبر با فشارهای زیادی مواجه هستند. «وونگ» می‌افزاید ترامپ با تحقیقات کیفری در داخل مواجه است و شواهد زیادی درحال شکل گرفتن علیه اوست و حمایت مردمی از او هم به مساله مهمی تبدیل شده است، اما کیم هم با استفاده از برنامه هسته‌ای خود به‌دنبال توجیه حاکمیت اقتدارگرایانه خود بوده و همزمان به‌دنبال راهی برای برون‌رفت از وخامت اقتصادی است. به نوشته او، خبرگزاری رسمی کره‌شمالی هم لحن نرم‌تری نسبت به وزیرخارجه کشورش اتخاذ کرد و نوشت هر دو رهبر «موافقت کردند که در تماس نزدیک با هم باشند» و «به گفت‌وگوهای سازنده خود ادامه دهند».
«دیوید. ای. سانجر» گزارشگر دیگر نیویورک‌تایمز در گزارش ۲۸ فوریه هم نوشت که طی حدود سه دهه گذشته، سه رئیس‌جمهور آمریکا با مساله کره‌شمالی دست به گریبان بوده‌اند و هر یک می‌کوشیدند تا این مساله را حل و فصل کنند اما در نهایت همگی به مذاکره روی آوردند و متقاعد شدند که یک کشور منزوی، در هم شکسته و پریشان که فقط به‌دنبال بقای خود و مردم گرسنه‌اش باشد، بهترین گزینه است. ترامپ چهارمین رئیس‌جمهوری بود که این فرض را به محک آزمون گذاشت اما با یک تفاوت؛ مشارکت در نوعی مذاکره مستقیم که اسلافش از آن شانه خالی می‌کردند. ترامپ ۸ هزار مایل برای دومین دیدار خود با «اون» (ظرف کمتر از یکسال) پیمود. او شرط بسته بود که مهارت‌هایش به‌عنوان «استاد مذاکره» تفاوت‌های شگرفی را به‌دنبال خواهد داشت.
اما چنین نشد. به نوشته سانجر، این شکست می‌تواند خطر «دیپلماسی چهره به چهره» یا «رهبر- رهبر» را با مخاطره روبه‌رو سازد. رهبرانی که به سرعت از «آتش و خشم» به «مغازله» و «عشق بازی» رسیدند، به سرعت هم ممکن است روابط‌شان از هم گسسته شود. ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، می‌گوید: «معامله نکردن بهتر از معامله بد است.» او می‌گوید: «وقتی به جای رویکردهای دیپلماتیک تاکید زیادی بر روابط فردی گذاشته شود و وقتی تدارک‌های لازم دیده نشده باشد و وقتی سیگنال‌های متضاد ارسال شود، نتیجه همین می‌شود که دیدیم.» کاخ سفید باور داشت که پس از دیدار میان دو رهبر «مراسم امضا» برگزار خواهد شد اما نتیجه این دیدار «شوک‌آور» بود. دیوید سانجر می‌افزاید: «هیچ مراسم امضایی برگزار نشد زیرا هیچ سندی برای امضا وجود نداشت.» این گزارشگر معتقد است رهبر کره‌شمالی پیش خود تصور کرده بود که ترامپ را به جایی که می‌خواهد، می‌تواند ببرد، زیرا او در داخل به‌خاطر شهادت کوهن تحت فشار است اما برآوردهای «کیم» اشتباه از آب در آمد. «جوزف یون»، نماینده ویژه اسبق وزارت خارجه در امور کره‌شمالی می‌گوید: «ترامپ می‌توانست به یک معامله هر چند کوچک برسد. مثلا چند سایت تعطیل شود و برخی تحریم‌ها را بردارد اما به خاطر در جریان بودن ماجرای کوهن، ترامپ به یک معامله بزرگ‌تر نیاز داشت تا ماجرای کوهن را به حاشیه ببرد.»
در هر حال، کره‌شمالی داشتن سلاح اتمی را به‌عنوان ابزاری برای تضمین امنیت کشور در قانون اساسی خود ثبت کرده است و سلاح اتمی در این کشور پاسخی به «چتر اتمی آمریکا بر سر کره‌جنوبی و ژاپن» تلقی می‌شود. از همین رو، «اتم زدایی» برای پیونگ‌یانگ پیش‌شرط‌هایی دارد مانند خروج نیروهای آمریکا از کره‌جنوبی. با این حال، چنین به‌نظر می‌رسد که کره‌شمالی حاضر باشد در برابر «تضمین‌های امنیتی قابل اعتماد» و به‌ویژه لغو تحریم‌ها و مجازات‌های اقتصادی بین‌المللی و یکجانبه آمریکا، درخواست خود برای خروج نیروهای آمریکایی را به فراموشی بسپارد. برای دونالد ترامپ لغو مجازات‌ها نقطه پایان روند تنش‌زدایی است و این هم تنها پس از «اتم‌زدایی» کامل کره به اجرا گذاشته خواهد شد. ترامپ در پایان دیدار کوتاه شده خود با کیم‌جونگ‌اون آشکارا به این نکته اشاره کرد و گفت آمریکا بر خلاف آنچه کره‌شمالی انتظار دارد، نمی‌تواند در مرحله کنونی به مجازات‌ها پایان دهد. واشنگتن در گفت‌وگوهای هانوی، خود را برای اعطای برخی امتیازات آماده کرده بود، اما همچنان‌که مقامات آمریکایی بارها تکرار کرده‌اند، لغو کلی تحریم‌ها از نظر آمریکا تا پیش از خلع‌سلاح کامل کره ممکن نیست.
گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: در کوتاه مدت، شکست در مذاکره می‌تواند قابل توجه باشد. این شکست حتی می‌تواند رویای ترامپ را برای دریافت صلح نوبل هم تحت‌الشعاع قرار دهد. شاید ترامپ و کیم مجبور شوند یکدیگر را تحت فشار بگذارند. این می‌تواند موجب اعلام عصر جدیدی از تنش هسته‌ای باشد آن هم در زمانی که معامله‌ها و توافقات کنترل تسلیحات با شوروی راه به جایی نبرده و هند و پاکستان هم جهان را با خطر درگیری هسته‌ای به خود مشغول کرده‌اند. تاریخ نشان داده که کره‌شمالی می‌تواند با بدتر کردن وضعیت بر ترامپ فشار وارد آورد. ترامپ نه تنها هانوی را زود ترک کرد، بلکه بدون توافق هم به واشنگتن بازگشت. این یعنی سریع‌ترین برنامه هسته‌ای جهان همچنان می‌تواند بر سرعت، حجم و اندازه خود بیفزاید، چرا که مذاکرات راه به‌جایی نبرده است.
به گزارش صدای ایران از دنیای اقتصاد، «ادوارد وونگ» در گزارش ۲۸ فوریه برای نیویورک‌تایمز نوشت که ایالات‌متحده و کره‌شمالی هر یک روایت‌های متناقض خود را ارائه می‌دهند و هر یک دیگری را مقصر جلوه می‌دهد. اما دلیل این عدم توافق چه بود؟ کره‌شمالی می‌گوید تنها خواستار لغو بخشی از تحریم‌های آمریکا شده اما ترامپ گفته بود علت ناکامی اجلاس ویتنام درخواست لغو کل تحریم‌ها آن هم پیش از امحای کامل تاسیسات هسته‌ای کره‌شمالی بوده است. «ری‌یونگ‌هو»، وزیرخارجه کره‌شمالی که پس از پایان بی‌نتیجه اجلاس هانوی میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و کیم‌جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی با خبرنگاران سخن می‌گفت، تاکید کرد کشورش خواستار لغو همه تحریم‌ها نبوده بلکه با طرح «درخواستی منطقی» خواسته در برابر امحای کامل مرکز تحقیقات هسته‌ای یونگ‌بیون تحت نظارت کارشناسان آمریکا، بخشی از تحریم‌ها علیه این کشور لغو شود. «هو» گفته کشورش در برابر از بین بردن این تاسیسات هسته‌ای فقط از آمریکا خواسته بود که تحریم‌هایی را که بر «زندگی مردم و کار و کاسبی مردم عادی» اثر گذاشته لغو شود. وزیرخارجه کره‌شمالی همچنین گفت: کیم‌جونگ‌اون در این اجلاس حتی پیشنهاد کرده بود که حاضر است تمامی آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای خود را به‌طور دائم متوقف کند.
ترامپ معتقد است که لغو همه تحریم‌ها نوعی «معامله‌شکنی» است. گزارشگر نیویورک‌تایمز به نقل از ترامپ نوشت: «همه چیز به تحریم‌ها مربوط بود. اساسا آنها می‌خواستند کل تحریم‌ها برداشته شود اما نمی‌توانستیم چنین کنیم.» در هر حال، وزیرخارجه کره‌شمالی در جمع خبرنگاران گفت: «با توجه به سطح فعلی اعتماد میان کره‌شمالی و آمریکا، این حداکثر گام برای خلع‌سلاحی بود که ما می‌توانستیم ارائه دهیم.» او تصریح کرد که «موضع کره‌شمالی تغییر نخواهد کرد و این فرصت ممکن است دیگر پیش نیاید.» با این حال، مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا گفت کماکان در مورد این مذاکرات «خوش‌بین» است. کیم‌جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی هم در همین رابطه به خبرنگاران گفت: اگر آماده خلع‌سلاح اتمی کشورش نبود در نشست با دونالد ترامپ در هانوی ویتنام حضور نمی‌یافت. گزارشگر نیویورک‌تایمز بر این باور است که پایان زودهنگام مذاکرات به معنای عقبگرد و شکستی مهم برای ترامپ در یک لحظه سیاسی حساس است؛ آن هم برای رئیس‌جمهوری که خود را یک مذاکره‌کننده سرسخت جا زده بود که قادر است مخالفان و دشمنان خود را به معامله بکشاند. کره‌شمالی اکنون به بزرگترین آزمون دیپلماتیک ترامپ تبدیل شده است. برگزاری این مذاکرات درحالی بود که وکیل سابق ترامپ «مایکل. دی. کوهن» در برابر کنگره حضور یافته و به ادای شهادت علیه ترامپ پرداخته بود.
«ادوارد وونگ» می‌نویسد: ترامپ در مقابل انظار جهانیان به ویتنام پرواز کرد تا دومین دیدار خود با رهبر کره‌شمالی را به سرانجام برساند. بسیاری از مقام‌های آمریکایی انتظار داشتند این دیدار از شدت تهدیدهای هسته‌ای کره‌شمالی بکاهد. کارشناسان تخمین می‌زنند کره‌شمالی دارای ۳۰تا۶۰ کلاهک هسته‌ای و تعداد زیادی موشک بالستیک قاره‌پیما است که می‌تواند به خاک آمریکا ضربه وارد آورد. ترامپ پیش از ترک هانوی به سوی واشنگتن اعلام کرد که این یک دیدار تدارکاتی و تشریفاتی نبود: «این دیدار خیلی دوستانه بود. با هم دست دادیم.» «آنکیت پاندا»، تحلیلگر مسائل کره‌شمالی می‌گوید: احتمالا دو کشور نتوانسته‌اند بر سر مرکز علمی و تحقیقات اتمی یونگ‌بیون به توافق برسند. کره‌شمالی خواهان امتیازاتی در ازای تعطیلی آن است. مجتمع یونگ‌بیون، مرکز تاسیسات هسته‌ای کره‌شمالی است و این کشور چند بار قول داده است که عملیات این مجتمع را متوقف سازد. کره‌شمالی در سال ۲۰۰۸، به‌عنوان بخشی از معامله خلع‌سلاح در برابر دریافت کمک، دستگاه خنک‌کننده این مجتمع را از کار انداخت. این نیروگاه با استفاده از سوخت مصرف شده از نیروگاه‌های دیگر، قادر به بازفرآوری پلوتونیوم است.
به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، هر دو رهبر با فشارهای زیادی مواجه هستند. «وونگ» می‌افزاید ترامپ با تحقیقات کیفری در داخل مواجه است و شواهد زیادی درحال شکل گرفتن علیه اوست و حمایت مردمی از او هم به مساله مهمی تبدیل شده است، اما کیم هم با استفاده از برنامه هسته‌ای خود به‌دنبال توجیه حاکمیت اقتدارگرایانه خود بوده و همزمان به‌دنبال راهی برای برون‌رفت از وخامت اقتصادی است. به نوشته او، خبرگزاری رسمی کره‌شمالی هم لحن نرم‌تری نسبت به وزیرخارجه کشورش اتخاذ کرد و نوشت هر دو رهبر «موافقت کردند که در تماس نزدیک با هم باشند» و «به گفت‌وگوهای سازنده خود ادامه دهند».
«دیوید. ای. سانجر» گزارشگر دیگر نیویورک‌تایمز در گزارش ۲۸ فوریه هم نوشت که طی حدود سه دهه گذشته، سه رئیس‌جمهور آمریکا با مساله کره‌شمالی دست به گریبان بوده‌اند و هر یک می‌کوشیدند تا این مساله را حل و فصل کنند اما در نهایت همگی به مذاکره روی آوردند و متقاعد شدند که یک کشور منزوی، در هم شکسته و پریشان که فقط به‌دنبال بقای خود و مردم گرسنه‌اش باشد، بهترین گزینه است. ترامپ چهارمین رئیس‌جمهوری بود که این فرض را به محک آزمون گذاشت اما با یک تفاوت؛ مشارکت در نوعی مذاکره مستقیم که اسلافش از آن شانه خالی می‌کردند. ترامپ ۸ هزار مایل برای دومین دیدار خود با «اون» (ظرف کمتر از یکسال) پیمود. او شرط بسته بود که مهارت‌هایش به‌عنوان «استاد مذاکره» تفاوت‌های شگرفی را به‌دنبال خواهد داشت.
اما چنین نشد. به نوشته سانجر، این شکست می‌تواند خطر «دیپلماسی چهره به چهره» یا «رهبر- رهبر» را با مخاطره روبه‌رو سازد. رهبرانی که به سرعت از «آتش و خشم» به «مغازله» و «عشق بازی» رسیدند، به سرعت هم ممکن است روابط‌شان از هم گسسته شود. ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، می‌گوید: «معامله نکردن بهتر از معامله بد است.» او می‌گوید: «وقتی به جای رویکردهای دیپلماتیک تاکید زیادی بر روابط فردی گذاشته شود و وقتی تدارک‌های لازم دیده نشده باشد و وقتی سیگنال‌های متضاد ارسال شود، نتیجه همین می‌شود که دیدیم.» کاخ سفید باور داشت که پس از دیدار میان دو رهبر «مراسم امضا» برگزار خواهد شد اما نتیجه این دیدار «شوک‌آور» بود. دیوید سانجر می‌افزاید: «هیچ مراسم امضایی برگزار نشد زیرا هیچ سندی برای امضا وجود نداشت.» این گزارشگر معتقد است رهبر کره‌شمالی پیش خود تصور کرده بود که ترامپ را به جایی که می‌خواهد، می‌تواند ببرد، زیرا او در داخل به‌خاطر شهادت کوهن تحت فشار است اما برآوردهای «کیم» اشتباه از آب در آمد. «جوزف یون»، نماینده ویژه اسبق وزارت خارجه در امور کره‌شمالی می‌گوید: «ترامپ می‌توانست به یک معامله هر چند کوچک برسد. مثلا چند سایت تعطیل شود و برخی تحریم‌ها را بردارد اما به خاطر در جریان بودن ماجرای کوهن، ترامپ به یک معامله بزرگ‌تر نیاز داشت تا ماجرای کوهن را به حاشیه ببرد.»
در هر حال، کره‌شمالی داشتن سلاح اتمی را به‌عنوان ابزاری برای تضمین امنیت کشور در قانون اساسی خود ثبت کرده است و سلاح اتمی در این کشور پاسخی به «چتر اتمی آمریکا بر سر کره‌جنوبی و ژاپن» تلقی می‌شود. از همین رو، «اتم زدایی» برای پیونگ‌یانگ پیش‌شرط‌هایی دارد مانند خروج نیروهای آمریکا از کره‌جنوبی. با این حال، چنین به‌نظر می‌رسد که کره‌شمالی حاضر باشد در برابر «تضمین‌های امنیتی قابل اعتماد» و به‌ویژه لغو تحریم‌ها و مجازات‌های اقتصادی بین‌المللی و یکجانبه آمریکا، درخواست خود برای خروج نیروهای آمریکایی را به فراموشی بسپارد. برای دونالد ترامپ لغو مجازات‌ها نقطه پایان روند تنش‌زدایی است و این هم تنها پس از «اتم‌زدایی» کامل کره به اجرا گذاشته خواهد شد. ترامپ در پایان دیدار کوتاه شده خود با کیم‌جونگ‌اون آشکارا به این نکته اشاره کرد و گفت آمریکا بر خلاف آنچه کره‌شمالی انتظار دارد، نمی‌تواند در مرحله کنونی به مجازات‌ها پایان دهد. واشنگتن در گفت‌وگوهای هانوی، خود را برای اعطای برخی امتیازات آماده کرده بود، اما همچنان‌که مقامات آمریکایی بارها تکرار کرده‌اند، لغو کلی تحریم‌ها از نظر آمریکا تا پیش از خلع‌سلاح کامل کره ممکن نیست.
گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: در کوتاه مدت، شکست در مذاکره می‌تواند قابل توجه باشد. این شکست حتی می‌تواند رویای ترامپ را برای دریافت صلح نوبل هم تحت‌الشعاع قرار دهد. شاید ترامپ و کیم مجبور شوند یکدیگر را تحت فشار بگذارند. این می‌تواند موجب اعلام عصر جدیدی از تنش هسته‌ای باشد آن هم در زمانی که معامله‌ها و توافقات کنترل تسلیحات با شوروی راه به جایی نبرده و هند و پاکستان هم جهان را با خطر درگیری هسته‌ای به خود مشغول کرده‌اند. تاریخ نشان داده که کره‌شمالی می‌تواند با بدتر کردن وضعیت بر ترامپ فشار وارد آورد. ترامپ نه تنها هانوی را زود ترک کرد، بلکه بدون توافق هم به واشنگتن بازگشت. این یعنی سریع‌ترین برنامه هسته‌ای جهان همچنان می‌تواند بر سرعت، حجم و اندازه خود بیفزاید، چرا که مذاکرات راه به‌جایی نبرده است.
نظر شما