فضای متفاوت سخنان وزیر در گفت‌وگو با تلویزیون و «باشگاه خبرنگاران»
دو سیمای جنتی در «جام‌جم»
یک حضور، دو روایت. علی‌جنتی به ساختمان شیشه‌ای «جام‌جم» رفته بود تا گزارش یک‌ساله وزارتخانه خود را در گفت‌وگوی خبری ارایه دهد. اما سوال‌های جهت‌دار و یک‌جانبه مجری این برنامه آن را به جلسه استیضاح شبیه کرد. اما به‌ظاهر ساعتی بعد از این گفت‌وگو بود که جنتی در صحبت با باشگاه خبرنگاران جوان در چرخشی عجیب، از دو فیلمی که هفته پیش، از سازمان سینمایی همین وزارتخانه مجوز گرفته‌اند، انتقاد کرد و گفت که اصلا چرا به دو فیلم «قصه‌ها» و «عصبانی نیستم» مجوز داده شده است؟ جنتی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با انتقاد از صدور مجوز ساخت و تولید به فیلم‌های اینچنینی، گفت: سوال من این است که اصلا چرا «قصه‌ها» ساخته شد و چرا مجوز گرفت؟ اگر نظارت بر مراحل ساخت نباشد، این اوضاع پیش می‌آید. به‌نظر من باید از گلوگاه اولیه با متخصصان آشنا و ماهر به مسایل بومی و ملی، بر کار نظارت و مراحل ساخت را دنبال کرد.» جنتی در خصوص فیلم «عصبانی نیستم» و ماجراهای اکران آن گفت: من سوالم این است که چرا به این فیلم مجوز ساخت داده شده، این فیلم در دوره وزارت فرهنگ و ارشاد قبلی مجوز ساخت گرفته است و البته اگر قرار باشد این فیلم اکران شود، باید تمام ضوابط و جوانب درنظر‌گرفته شود، با اصلاحاتی که در آن ایجاد شده، تبدیل به یک فیلم اجتماعی شده است که مشکلات سیاسی‌ای که وجود داشته را ندارد. ما براساس اصول و مبانی و معیارهای خاصی به نظارت می‌پردازیم و در این مورد هم اگر فیلم «عصبانی نیستم» مطابق با موازین و اصول باشد، اکران می‌شود و اگر نباشد جلو اکران آن گرفته خواهد شد.»
این اظهارات، نقطه‌مقابل صحبت‌هایی است که او در مقابل دوربین زنده تلویزیون داشت و به حمله‌هایی که از سوی مجری این برنامه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده‌بود، پاسخ داد. پیش از این، بارها برنامه‌های خبری صداوسیما به سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌خصوص در حوزه تئاتر و سینما حمله کرده بودند؛ مهم‌ترین این حمله‌ها سلسله گزارش‌های مربوط به تئاتر و هنرمندان تئاتر بود. شاید همین هم دلیلی بود تا مجری برنامه ویژه خبری که به‌نظر می‌رسید خیلی هم اطلاعاتی درباره عرصه هنری و به‌خصوص سینما و تئاتر ندارد، بیشترین سوالات خود را به این دو هنر و البته تکرار موارد مطرح‌شده در این گزارش‌ها اختصاص دهد. جنتی که یک‌سال پیش در مراسم رای‌اعتماد و نخستین دیدارش با هنرمندان از سپردن فرهنگ و هنر به اهلش خبر داده بود، از تحقق آن گفت و افزود: «در سه‌ماهه ابتدای تصدی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر روی شناخت حوزه تصدی، انتصابات و... متمرکز بوده‌ام و از آنجا که به مجلس قول داده بودم که فرهنگ و هنر را به اهلش بسپاریم؛ انصافا کسانی که مسوولیتی به آنها واگذار شده چه در حوزه ستادی و چه در استان‌ها، افرادی هستند که از نظر علمی و تجربی دارای فعالیت و سوابق خوبی هستند و جنس کار را می‌شناسند.» موضوع ساخت آثار ارزشی، سوالی بود که به‌طور مجزا درباره تئاتر و سینما از وزیر پرسیده شد. جنتی با گله از وضعیت اقتصادی در حوزه تئاتر از آن دفاع کرد و گفت: «در حوزه تئاتر فکر می‌کنم اصولا مشکلات بسیاری وجود دارد، به‌عنوان مثال کارهایی که درحال‌حاضر اهالی تئاتر عرضه می‌کنند، ارزش مادی خودش را هنوز به‌خوبی پیدا نکرده است
بسیاری از اهالی تئاتر کارهای بسیار خوبی در گذشته عرضه کردند و طلب‌هایی را مطالبه دارند که حتما باید به آنها پرداخته شود و دولت به آنها بدهکار است.» او بودجه اندک و کم‌توجهی به تئاتر را، مهم‌ترین چالش اهالی این رشته دانست و افزود: «توجه که اصولا باید به حوزه تئاتر می‌شد، صورت نگرفته است. در نتیجه اعتباری که در طول سال برای بخش هنرهای نمایشی و تئاتر ما گذاشته‌اند بین 17،15میلیاردتومان است که این مبلغ هزینه ساخت یک فیلم سینمایی هم نمی‌شود. اولا این اعتباری که برای این بخش در نظر گرفته‌اند، کم است. از نظر محتوا هم باید توجه شود و این توجه در چندماه گذشته شده است.»اما مجری برنامه بار دیگر این نکته را مطرح کرد که بیشتر تئاترهایی که روی صحنه می‌روند، از نظر برخی قابل‌قبول نیست و شاید با موازین ما سازگاری نداشته باشد که ممکن است دلیل آن بحث مدیریتی و استعفاهای پی‌درپی باشد. وزیر در پاسخ به این سوال مشکلات را به حوزه ضعف متن مرتبط دانست: «نمایشنامه‌هایی که از نظر ارزشی مورد قبول باشد کم هستند. جنتی البته از سینمای ایران و کسانی که در آن فعالیت می‌کنند، دفاع کرد ولی گفت: «آنچه در سینماست پایین‌تر از انتظارات ماست. به هر حال در طول این دو،سه‌دهه گذشته سینما، یک رشد تکاملی در طول زمان داشته‌ایم. همان‌طور که در بسیاری از سریال‌های تلویزیونی هم شاهد هستیم بیشتر به مباحث اجتماعی پرداخته می‌شود، در سینما هم در این حوزه تلاش می‌شود اما آنچه انتظار ما در سینماست این است که بتواند ارزش‌های دینی و ملی ما را در سطح داخلی کشور تفهیم کند و هم آنچه را که در دنیا عرضه می‌کنیم، بتواند قابل‌قبول و فاخر باشد تا بتواند برای سایر ملت‌ها هم الهام‌بخش باشد.»جنتی بعد از این بار دیگر در مقابل این سوال قرار گرفت که در این یک‌سال چقدر تلاش کرده‌اید که کار ارزشی ساخته شود و از یک اثر فاخر حمایت شود؟ سوالی که پاسخش با اشاره به نام «روز رستاخیز» و «شیار143» بود: «طبیعتا کارهایی که در طول یک‌سال انجام گرفته آثار آن هنوز ظاهر نشده است.
در حوزه سینما هنگامی که یک فیلمنامه ارایه می‌شود برای اینکه تصویب شود و شروع به مراحل ساخت آن کنند حداقل یک‌سال زمان می‌برد. بنابراین آنچه در دولت قبل ساخته شده را در جشنواره فیلم فجر اخیر داشتیم، آثار خوبی ارایه شد و چند فیلم خوب بودند که جوایز را درو کردند، فیلم «رستاخیز»، «چ» و «شیار143» فیلم‌هایی بودند که ارزشی بودند. «رستاخیز» درباره حماسه عاشوراست، فیلم «چ» با حوادثی که در غرب کشور در اوایل انقلاب رخ داد که به‌خصوص شهیدچمران در آن نقش موثری داشت، فیلم «شیار143» هم از فیلم‌های ارزشی است که به نوعی بحث مقاومت در آن مطرح است.» مجری برنامه البته انگار تنها فیلمی را که می‌شناخت شیار143 بود؛ چرا که با وجود بیش از ده‌ها فیلمی که در انتظار مجوز هستند درباره اینکه چرا این فیلم هنوز اکران نشده سوال کرد. جنتی به پیچیدگی بحث اکران اشاره کرد و گفت: «بحث اکران جدای از فیلمنامه‌هایی است که مجوز گرفته، ساخته‌شده و جایزه گرفته‌اند. این نشان‌دهنده توجه به این دسته از فیلم‌هاست. با توجه به تراکم کار و فیلم‌هایی که وجود دارد، محدودبودن سالن‌های سینمایی، ما 330سالن داشتیم که بخشی از آنها هم فرسوده است. به‌طور میانگین 300سالن سینما در کشور داریم در حالی که مجموعه فیلم‌هایی که در کشور ساخته می‌شود، بسیار بوده و ممکن است این فیلم‌ها در نوبت اکران بمانند بنابراین دلایل، عدم‌توجه به این فیلم‌ها نیست.»
این اظهارات، نقطه‌مقابل صحبت‌هایی است که او در مقابل دوربین زنده تلویزیون داشت و به حمله‌هایی که از سوی مجری این برنامه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده‌بود، پاسخ داد. پیش از این، بارها برنامه‌های خبری صداوسیما به سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌خصوص در حوزه تئاتر و سینما حمله کرده بودند؛ مهم‌ترین این حمله‌ها سلسله گزارش‌های مربوط به تئاتر و هنرمندان تئاتر بود. شاید همین هم دلیلی بود تا مجری برنامه ویژه خبری که به‌نظر می‌رسید خیلی هم اطلاعاتی درباره عرصه هنری و به‌خصوص سینما و تئاتر ندارد، بیشترین سوالات خود را به این دو هنر و البته تکرار موارد مطرح‌شده در این گزارش‌ها اختصاص دهد. جنتی که یک‌سال پیش در مراسم رای‌اعتماد و نخستین دیدارش با هنرمندان از سپردن فرهنگ و هنر به اهلش خبر داده بود، از تحقق آن گفت و افزود: «در سه‌ماهه ابتدای تصدی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر روی شناخت حوزه تصدی، انتصابات و... متمرکز بوده‌ام و از آنجا که به مجلس قول داده بودم که فرهنگ و هنر را به اهلش بسپاریم؛ انصافا کسانی که مسوولیتی به آنها واگذار شده چه در حوزه ستادی و چه در استان‌ها، افرادی هستند که از نظر علمی و تجربی دارای فعالیت و سوابق خوبی هستند و جنس کار را می‌شناسند.» موضوع ساخت آثار ارزشی، سوالی بود که به‌طور مجزا درباره تئاتر و سینما از وزیر پرسیده شد. جنتی با گله از وضعیت اقتصادی در حوزه تئاتر از آن دفاع کرد و گفت: «در حوزه تئاتر فکر می‌کنم اصولا مشکلات بسیاری وجود دارد، به‌عنوان مثال کارهایی که درحال‌حاضر اهالی تئاتر عرضه می‌کنند، ارزش مادی خودش را هنوز به‌خوبی پیدا نکرده است
بسیاری از اهالی تئاتر کارهای بسیار خوبی در گذشته عرضه کردند و طلب‌هایی را مطالبه دارند که حتما باید به آنها پرداخته شود و دولت به آنها بدهکار است.» او بودجه اندک و کم‌توجهی به تئاتر را، مهم‌ترین چالش اهالی این رشته دانست و افزود: «توجه که اصولا باید به حوزه تئاتر می‌شد، صورت نگرفته است. در نتیجه اعتباری که در طول سال برای بخش هنرهای نمایشی و تئاتر ما گذاشته‌اند بین 17،15میلیاردتومان است که این مبلغ هزینه ساخت یک فیلم سینمایی هم نمی‌شود. اولا این اعتباری که برای این بخش در نظر گرفته‌اند، کم است. از نظر محتوا هم باید توجه شود و این توجه در چندماه گذشته شده است.»اما مجری برنامه بار دیگر این نکته را مطرح کرد که بیشتر تئاترهایی که روی صحنه می‌روند، از نظر برخی قابل‌قبول نیست و شاید با موازین ما سازگاری نداشته باشد که ممکن است دلیل آن بحث مدیریتی و استعفاهای پی‌درپی باشد. وزیر در پاسخ به این سوال مشکلات را به حوزه ضعف متن مرتبط دانست: «نمایشنامه‌هایی که از نظر ارزشی مورد قبول باشد کم هستند. جنتی البته از سینمای ایران و کسانی که در آن فعالیت می‌کنند، دفاع کرد ولی گفت: «آنچه در سینماست پایین‌تر از انتظارات ماست. به هر حال در طول این دو،سه‌دهه گذشته سینما، یک رشد تکاملی در طول زمان داشته‌ایم. همان‌طور که در بسیاری از سریال‌های تلویزیونی هم شاهد هستیم بیشتر به مباحث اجتماعی پرداخته می‌شود، در سینما هم در این حوزه تلاش می‌شود اما آنچه انتظار ما در سینماست این است که بتواند ارزش‌های دینی و ملی ما را در سطح داخلی کشور تفهیم کند و هم آنچه را که در دنیا عرضه می‌کنیم، بتواند قابل‌قبول و فاخر باشد تا بتواند برای سایر ملت‌ها هم الهام‌بخش باشد.»جنتی بعد از این بار دیگر در مقابل این سوال قرار گرفت که در این یک‌سال چقدر تلاش کرده‌اید که کار ارزشی ساخته شود و از یک اثر فاخر حمایت شود؟ سوالی که پاسخش با اشاره به نام «روز رستاخیز» و «شیار143» بود: «طبیعتا کارهایی که در طول یک‌سال انجام گرفته آثار آن هنوز ظاهر نشده است.
در حوزه سینما هنگامی که یک فیلمنامه ارایه می‌شود برای اینکه تصویب شود و شروع به مراحل ساخت آن کنند حداقل یک‌سال زمان می‌برد. بنابراین آنچه در دولت قبل ساخته شده را در جشنواره فیلم فجر اخیر داشتیم، آثار خوبی ارایه شد و چند فیلم خوب بودند که جوایز را درو کردند، فیلم «رستاخیز»، «چ» و «شیار143» فیلم‌هایی بودند که ارزشی بودند. «رستاخیز» درباره حماسه عاشوراست، فیلم «چ» با حوادثی که در غرب کشور در اوایل انقلاب رخ داد که به‌خصوص شهیدچمران در آن نقش موثری داشت، فیلم «شیار143» هم از فیلم‌های ارزشی است که به نوعی بحث مقاومت در آن مطرح است.» مجری برنامه البته انگار تنها فیلمی را که می‌شناخت شیار143 بود؛ چرا که با وجود بیش از ده‌ها فیلمی که در انتظار مجوز هستند درباره اینکه چرا این فیلم هنوز اکران نشده سوال کرد. جنتی به پیچیدگی بحث اکران اشاره کرد و گفت: «بحث اکران جدای از فیلمنامه‌هایی است که مجوز گرفته، ساخته‌شده و جایزه گرفته‌اند. این نشان‌دهنده توجه به این دسته از فیلم‌هاست. با توجه به تراکم کار و فیلم‌هایی که وجود دارد، محدودبودن سالن‌های سینمایی، ما 330سالن داشتیم که بخشی از آنها هم فرسوده است. به‌طور میانگین 300سالن سینما در کشور داریم در حالی که مجموعه فیلم‌هایی که در کشور ساخته می‌شود، بسیار بوده و ممکن است این فیلم‌ها در نوبت اکران بمانند بنابراین دلایل، عدم‌توجه به این فیلم‌ها نیست.»
عدالت فرهنگی مهم‌ترین شعار دولت
تمرکززدایی و عدالت فرهنگی دو نکته کلیدی است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره کرد و افزود: «در گذشته به دلیل عدم تمرکز مشکلات بسیاری داشتیم و هنوز هم این امکان وجود دارد و بیشتر این امکانات در حوزه‌های مختلف در مرکز پایتخت وجود دارد. مثلا اگر نمایشگاه کتاب است عمده اعتبارات آن در تهران هزینه می‌شود. در حوزه‌های دیگر نیز کنسرت‌های بزرگ موسیقی در تهران برگزار می‌شود، تئاترهایی که روی صحنه می‌رود عمدتا در تهران است. این اعتباراتی که در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است به‌نوعی در حال توزیع در شهرستان‌هاست.»
عمل به سیاست‌های رهبری
جنتی در بخشی از این گفت‌وگوی خبری با اشاره به دغدغه‌های مقام‌معظم‌رهبری با اشاره به نام‌گذاری سال93 گفت: این نام‌گذاری از سوی مقام‌معظم‌رهبری نشان‌دهنده عمق توجه ایشان به فرهنگ است که همواره در طول دو، سه‌دهه اخیر به آن عنایت ویژه‌ای داشته‌اند. تلاش ما به‌عنوان یکی از متولیان فرهنگ و هنر کشور همواره این است تا سیاست‌هایی را که ایشان در این حوزه فرموده‌اند اجرا کنیم و دولت و شخص رییس‌جمهور نیز همیشه بر این نکته تاکید داشته‌اند.
تمرکززدایی و عدالت فرهنگی دو نکته کلیدی است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره کرد و افزود: «در گذشته به دلیل عدم تمرکز مشکلات بسیاری داشتیم و هنوز هم این امکان وجود دارد و بیشتر این امکانات در حوزه‌های مختلف در مرکز پایتخت وجود دارد. مثلا اگر نمایشگاه کتاب است عمده اعتبارات آن در تهران هزینه می‌شود. در حوزه‌های دیگر نیز کنسرت‌های بزرگ موسیقی در تهران برگزار می‌شود، تئاترهایی که روی صحنه می‌رود عمدتا در تهران است. این اعتباراتی که در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است به‌نوعی در حال توزیع در شهرستان‌هاست.»
عمل به سیاست‌های رهبری
جنتی در بخشی از این گفت‌وگوی خبری با اشاره به دغدغه‌های مقام‌معظم‌رهبری با اشاره به نام‌گذاری سال93 گفت: این نام‌گذاری از سوی مقام‌معظم‌رهبری نشان‌دهنده عمق توجه ایشان به فرهنگ است که همواره در طول دو، سه‌دهه اخیر به آن عنایت ویژه‌ای داشته‌اند. تلاش ما به‌عنوان یکی از متولیان فرهنگ و هنر کشور همواره این است تا سیاست‌هایی را که ایشان در این حوزه فرموده‌اند اجرا کنیم و دولت و شخص رییس‌جمهور نیز همیشه بر این نکته تاکید داشته‌اند.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما