امواج آنتن‌های مخابراتی خطر دارند؟
آمارهای منتشر شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان می‌دهد بیش از ۷۳میلیون خط فعال تلفن همراه در کشور وجود دارد. حالا باید امواج رادیویی و الکترمغناطیسی و آنتن‌های مخابراتی در کلانشهرها در شمار یکی از آلودگی‌های شهری به حساب آورد.
به گزارش صدای ایران از سلامت نیوز، رشد چشمگیر تعداد مشترکین تلفن همراه طی سال‌های اخیر، منجر به افزایش آنتن‌های سیگنال رسان شده حال سوال اینجاست که وجود این همه امواج رادیویی، بر سلامت شهروندان تاثیر مخرب می‌گذارد یا خیر؟ موضوع امواج رادیویی که گاهی به آن پارازیت می‌گویند گاه‌وبی‌گاه سروصدای زیادی راه‌می‌اندازد و نقل محافل و مجالس و گروه‌های فنی، سیاسی، اجتماعی و حتی مردم می‌شود.
این مساله به‌خودی‌خود خیلی نمی‌تواند چالش برانگیز باشد اما موضوع زمانی مهم می‌شود که از منظر سلامت عمومی جامعه به آن نگریسته شود. جنجال پارازیت‌ها و سرطان‌زا بودنشان هر از گاهی جان می‌گیرد، یک موج خبری راه می‌اندازد و بی‌آنکه تایید یا رد شود فروکش می‌کند. کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزارت بهداشت می‌گویند تحقیقات کافی درباره تاثیر پارازیت‌ها بر سلامتی وجود ندارد. در همین رابطه«آرمان» با حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به گفت‌وگو پرداختیم.
رشد چشمگیر تعداد مشترکان تلفن همراه طی سال‌های اخیر، منجر به افزایش آنتن‌های سیگنال‌رسان شده است. به‌طوری که هر ساختمان بلندی را که شما در شهر تهران ببینید یک آنتن روی آن نصب شده است. آیا وجود این همه امواج رادیویی، بر سلامت شهروندان تاثیر مخرب می‌گذارد یا خیر؟
این امواج از دو منظر قابل توجه هستند. قبل از هر چیز باید در نظر داشت که امواج الکترومغناطیسی مثل پارازیت‌ها، امواج مایکرویو، امواج مخابراتی و ماهواره‌ای و... در فضای طبیعی زمین وجود ندارند و هر چه به عنوان پدیده جدید به محیط طبیعی ما وارد شود، می‌تواند در بلند مدت اختلال ایجاد کند.
از سوی دیگر، تحقیقات درباره امواج الکترومغناطیس نشان داده که این امواج بر سلامت فرد اثرگذارند و مواجهه طولانی مدت با آنها می‌تواند عملکرد سلول‌ها را مختل کند. اما در این باره نظرهای ضدونقیضی وجود دارد. مسئولانی که در ارتباط با این آنتن‌های مخابراتی و امواج موبایلی و پارازیت هستند به کمیسیون بهداشت دعوت کردیم.
تمام مستنداتی که این عزیزان ارائه می‌دهند نشان می‌دهد این امواجی که از این آنتن‌ها ساتع می‌شوند بیماری‌زا نیستند و هیچ خطری برای سلامت ندارد. تحقیقات علمی هم این را نشان نداده است. اینکه مقاله در این زمینه کار شده باشد و این موضوع را اثبات کرده باشد منتشر نشده و ما پیدا نکردیم. اما در ارتباط با امواجی که برای پارازیت انداختن در تلویزیون‌های خارجی در بعضی مواقع استفاده می‌کردند.
بررسی‌هایی که شد چون در کشورهای دیگر و در اروپا کاری یا تحقیقی در این زمینه انجام نشده بود. یعنی حتی موردی را نداشتند و ما هم مورد علمی اثبات شده در ارتباط با این موضوع پیدا نکردیم.
کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس درباره تاثیر امواج بر سلامت عمومی چه برنامه ای داشته و چه کارهایی کرده است؟
اما در موضوع امواج دکل فشار قوی برق آن هم در هندوستان کار شده بود. اینکه تا شعاع 60متری باید از این دکل‌ها محافظت شود که به جامعه آسیب نرساند. اما در ارتباط با امواجی که به‌دلیل پارازیت ساطع می‌شوند چون در دنیا نمونه مشابهی نبود نتوانستیم اثبات کنیم که چنین ادعاهایی حقیقت دارد یا نه. حتی مسئولانی هم که در کمیسیون بهداشت و درمان حضور داشتند هم‌نظر بودند که این امواج سرطان‌زا نیست و آسیبی به جامعه نمی‌رساند.
یعنی از نظر عامی هم نتوانستیم که مستندی نشان دهیم و در کشور خودمان هم در این زمینه کار علمی صورت نگرفته است. به همین دلیل ما از مسئولان وزارت بهداشت درخواست کردیم که آنها بروند در این زمینه تحقیقات علمی بکنند. اما متاسفانه به‌دلیل جابه‌جایی‌های وزرا کارشان به جایی نرسید که به ما گزارش بدهند.
البته درحال حاضر فکر می‌کنیم به ندرت این امواج پخش می‌شوند و تا حدود زیادی کنترل شده است. در مورد تلفن‌های همراه هم که چون در همه کشورها استفاده می‌شود تاثیرات آن به حداقل ممکن رسیده است حتی می‌شود گفت که بی‌تاثیر است. در این میان پارازیت‌های صداوسیما برای کور کردن شبکه‌های ماهواره‌ای و خارجی هم وجود دارد اما ما که دعوت کردیم از مسئولان سازمان مدعی شدند که اسیب‌رسان نیستند و ما هم مستندی در این باره که اثبات شده باشد پیدا نکردیم. ضمن اینکه همچنان ادعاهایی در جامعه در این باره وجود دارد.
سوالی که معمولا برای عموم مردم مطرح است، این است که امواج رادیویی از کجا و چگونه می‌آیند؟
منابع مختلفی تولید موج رادیویی می‌کنند، اصلا موج‌ها هرگز از بین نمی‌روند و به صورت‌های مختلف بروز بیرونی دارند. در حوزه پزشکی اشعه‌های مختلفی چون اشعه ایکس، گاما و مغناطیس تولید می‌شود و معمولا مستقیما به بدن بیمار تابانده می‌شوند، همه این اشعه‌ها مضر هستند و برای سلول‌های بدن ما و هر موجود زنده دیگری خطرناک هستند اما با توجه به میزان مناسب و زمان کوتاه این زیان‌ها قابل قبول بوده و پذیرفته شده است.
اما معمولا می‌توان از این معیارها برای زیانبار بودن امواج رادیویی استفاده کرد و این امر موید این نکته است که هر تکنولوژی با خود سود و زیان به همراه می‌آورد. در بخش موبایل امواج رادیویی از طریق آنتن‌هایی ویژه در ایستگاه‌های(BST) به گوشی‌های موبایل ارسال می‌شود که طی سال‌ها مراحل تکاملی خود را طی کرده‌اند زیرا در گذشته این آنتن‌ها با توان بالایی از فرستنده، امواج را ارسال می‌کردند که بعضا موجب بروز مشکلاتی می‌شد که آن روزها هم کسی مخالفتی با موبایل نکرد.
ممکن است برای ما مشخص کنید که آیا این امواج سرطان‌زا هستند؟
ببینید امروزه میزان سیگنال دریافتی گوشی‌های موبایل که توسط این آنتن‌ها ارسال می‌شود، در محدوده میلی وات قرار دارد که تقریبا بی‌ضرر است. بنابراین نمی‌توان به طور مطلق گفت امواج منتشره از آنتن‌های موبایل و پارازیت‌ها مضر هستند یا نه. یادمان باشد موج‌ها روی بدن به هر حال اثر می‌گذارند اما بی‌ضرر بودن آنها به این معنی است که منجر به تغییرات بیولوژیک یا مرگ سلول نمی‌شوند.
امواج که از ماهواره‌ها یا ایستگاه‌های زمینی می‌آیند در سطح زمین میزان بسیار پایینی هستند که گفتیم ضرر ندارند، این امواج وارد گیرنده‌ها شده، تشدید می‌شوند و به صورت تصویر یا صوت درمی‌آیند؛ درست مثل همان کاری که دستگاه MRI با بدن انسان می‌کند. این امواج که همان امواج رادیویی هستند هم با این میزان برای بدن بی‌ضرر هستند.
بدیهی است اگر مدت طولانی فردی کنار تلویزیون بنشیند ضررهایی خواهد دید اما سرطان نمی‌گیرد. حالااگر قرار باشد پارازیت بفرستیم تا این امواج را بی‌اثر کنیم میزان مورد نیاز پارازیت برای از بین بردن امواج در سطح زمین معادل همان میزان موجی است که به زمین می‌رسد و بنابراین پارازیت هم مثل موج اصلی بی‌ضرر است.