سیمین بهبهانی در غزل چه کرد؟
غزل بهبهانی خالی از تقلید و تکرار است و برخاسته از دل و جان او بوده که همین امر سبب شده شعرش بر دل و جان بنشیند و ماندگار شود.
هرمز علی‌پور و ابوالقاسم قوام از غزل‌های سیمین بهبهانی گفتند.
ابوالقاسم قوام اظهار کرد: سیمین بهبهانی با نوآوری‌های شعری خود جان تازه‌ای به غزل بخشید. بهبهانی افق‌های شعری گسترده‌ای را باز کرد و تغییرات بسیار زیادی در ساحت غزل ایجاد کرد که باعث شد او را «نیمای غزل» بنامند.
این استاد دانشگاه افزود: سیمین بهبهانی در شعر زبانی را به کار گرفت که با زبان معمولی غزل بسیار فاصله دارد و اندیشه‌ای را مطرح کرد که با اندیشه‌های طرح‌شده بسیار متفاوت است. زبان و اندیشه سیمین بهبهانی تازگی و نوآوری‌ای به وجود آورد که هیچ‌یک از غزل‌سرایان معاصر در شعرهای خود به آن نرسیده بودند.
او اظهار کرد: سیمین بهبهانی با به کارگیری ماهرانه موسیقی واژه‌ها و ایجاد تنوع و نوآوری در وزن، بنیادهای موسیقی غزل فارسی را گسترش داد و به آن تنوع بخشید.
این استاد ادبیات گفت: بهبهانی با وجود نوآوری و ایجاد تنوع در وزن از بیان عاطفی و عاشقانه شعر غافل نماند و احساس و عاطفه را قربانی وزن و موسیقی شعر نکرد.
قوام در ادامه با اشاره به زنانگی در شهر بهبهانی گفت: بخشی از شعر سیمین بهبهانی احساس و عواطف زنانه است که کمتر کسی در این خصوص به طور صریح و آشکار شعر سروده است.
او افزود: ممکن است در خصوص عواطف و احساسات زنانه گاهی نمونه‌هایی در بعضی از شعرها به صورت پوشیده و پنهانی دیده شود ولی هیچ‌کس نتوانسته به وسعت شعر سیمین، عشق زنانه را بیان کند. در شعر او تنها جنسیت زنانه مطرح نیست بلکه نقش‌های مربوط به زن از جمله مادر، دختر، معلم و به‌خصوص شخصیت و منش زن هم مطرح است.
این استاد ادبیات خاطرنشان کرد: غزل بهبهانی خالی از تقلید و تکرار است و برخاسته از دل و جان او بوده که همین امر سبب شده شعرش بر دل و جان بنشیند و ماندگار شود.
***
هرمز علی‌پور نیز گفت: من کارنامه شعری سیمین بهبهانی را به دو بخش قبل از انقلاب و بعد از انقلاب تقسیم می‌کنم که قسمت قبل از انقلاب در واقع کارنامه آن‌چنان درخشان و قابل اعتنایی نیست چراکه در آن زمان مساله غزل از نگاه بسیاری در شعر معاصر منتفی تلقی می‌شد و تنها غزل‌های تازه و قابل توجه از غزل‌سرایانی مثل حسین منزوی و منوچهر نیستانی بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت.
این شاعر با اشاره به کارنامه سیمین بهبهانی در زمان بعد از انقلاب گفت: اشعار او بعد از انقلاب سزاوار و لیاقت‌مند هستند، آن هم نه فقط از این بابت که دکتر حق‌شناس استاد زبان به خانم بهبهانی صفت «نیمای غزل» را داد چراکه در این ترکیب تناقض آشکاری از بابت ماهیت وجود دارد.
علی‌پور اظهار کرد: از همه این‌ها که بگذریم شکل زندگی خانم بهبهانی و کشف اوزان او در شعر فارسی کار کم‌اهمیتی نبوده و نیست. البته خود من به عنوان یک شاعر سپید‌سرا نگاهم این است که همه کلمات به شکل بالقوه استعداد و انعطاف زیست را با سایر کلمات دارند و در اصل شاعران بافراست و هوشمند این خصیصه را کشف می‌کنند و اختراع نمی‌کنند.
او در ادامه بیان کرد: در اشعار خانم بهبهانی علاوه بر اضافه کردن 41 وزن جدید به غزل فارسی خصیصه‌های دیگرش هم در محبوبیت و ارزشمندی او مؤثر بوده است؛ خصوصیاتی مثل عاطفی بودن، انسان‌دوست بودن و حس مادرانه‌اش نسبت به غزل‌سرایان جوان‌تر که انصافاً حیرت می‌آفرینند و این موضوع امری ستودنی است.
علی‌پور گفت: عبارت «بانوی غزل» برای سیمین بهبهانی ترکیب و عنوانی است که ایجاد محبوبیت می‌کند و حتی دوست دارم بگویم که او «سیمین غزل» بود.