حزب كارگزاران؛ تكنوكرات‌های مسلمان
16نفري كه نامه اعلام موجوديت كارگزاران را براي نخستين بار در زمستان سال 74 امضا كردند:
علي اكبر تركان، وزير دفاع، محمد غرضي، وزير مخابرات، شافعي، وزير تعاون، بيژن نامدار زنگنه، وزير نيرو، محمد اسماعيل شوشتري، وزير دادگستري، محمد رضا نعمت زاده، وزير صنايع، مرتضي محمد خان، وزير اقتصاد، غلامرضا فروزش، وزير جهاد سازندگي، محمد علي نجفي، وزير آموزش و پرورش، رضا امراللهي، رييس سازمان انرژي اتمي، مصطفي هاشمي طبا، رييس سازمان تربيت‌بدني، محمد هاشمي، قائم مقام وزير امور خارجه، عطاءالله مهاجراني، معاون پارلماني و حقوقي رييس‌جمهور، غلامحسين كرباسچي، شهردار تهران، محسن نوربخش، رييس كل بانك مركزي
محمد‌حسين مهرزاد/ مهم‌ترين و البته مشهورترين حزب دولت ساخته به معناي واقعي آن در ايران كارگزاران سازندگي است. جرياني كه پيش از اعلام موجوديت حزبي در قالب نامه‌يي با امضاي 16 نفر از وزيران، مديران و البته نزديكان آيت‌الله هاشمي رفسنجاني پا به عرصه سياسي كشور گذاشت و نام خود را خدمتگزاران سازندگي انتخاب كرد. اين اظهار وجود كه در اسفند 1374 صورت گرفت، به عقيده بسياري از ناظران صحنه سياست ايران پر كردن خلأ ناشي از اختلاف آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و راست سنتي آن زمان بود. دولت دوم آيت‌الله هاشمي در شرايطي شكل گرفته بود كه رييس‌جمهور رفته‌رفته فاصله بيشتري از موتلفه و بازار مي‌گرفت. اين فاصله به قدري زياد شد كه ديگر جامعه روحانيت مبارزي‌ها حاضر نبودند در انتخابات مجلس پنجم نام پنج نفر از نزديكان هاشمي را در ليست كانديداهاي حوزه انتخابيه تهران قرار دهند. همين دليل خوبي بود براي انشعاب نزديكان آيت‌الله از سنتي‌ها. راه تكنوكرات‌ها و سنتي‌ها از همان روزهاي ليست بستن براي مجلس به صورت علني از يكديگر جدا شد.
اما در ميان آن 16 نفر كه پاي نامه را امضا كرده بودند نام 10 وزير هم به چشم مي‌خورد. همين موضوع باعث بروز انتقادات جدي از آيت‌الله هاشمي شد تا آنجا كه نمايندگان مجلس موضوع استيضاح وزرا را پيش كشيدند و عده‌يي حتي به سراغ طرح عدم كفايت سياسي رييس‌جمهور رفتند. طرحي كه البته در همان نطفه با توجه به گستره نفوذ هاشمي در كشور خنثي شد.
اما هشتم شهريور ماه سال 75 يعني حدود شش ماه پس از اعلام موجوديت اين جريان جديد رهبر معظم انقلاب در ديدار با رييس‌جمهور و هيات وزيران وقت نسبت به حضور وزرا در گروه‌هاي سياسي صراحتا موضع‌گيري فرمودند: به نظر من، آقايانِ وزرا و مسوولان بالاي كشور بخصوص، اگر بخواهند از اين دغدغه‌هاي گوناگون، خودشان را خلاص كنند و اين خدمت بزرگ و خالص و خوبي را كه ارائه مي‌دهند، بي‌هيچ دغدغه و اشكال، در نامه عمل خودشان ثبت كنند و براي اين كشور، ان‌شاءالله مستدام بدارند، راهش اين است كه در فعاليت‌ها و تلاش‌هاي اقتصادي شخصي و گروهي، مطلقا وارد نشوند. شما كه بحمدالله به كم قانع شديد. يك وقت، آقاي هاشمي، شخصي را براي وزارت دعوت كرده بودند كه بيايد براي بخشي، مسووليتي پيدا كند. پيش ايشان آمده بود و گفته بود كه من اگر بيايم وزير شوم، زندگيم لنگ مي‌ماند؛ ولي حالا زندگيم مي‌گردد! يادم نيست حالا ايشان قبول كردند و مثلا گفتند چيزي اضافه مي‌دهيم، يا قبول نكردند. قاعدتا اين طور است كه اگر كساني با تخصص‌هاي خوب، در بخش‌هاي ديگر كشور بروند كار كنند، البته ممكن است زندگي‌شان بهتر هم بشود. زندگي‌هاي راحت‌تر و درآمدي بيشتري خواهند داشت. طبعا وزارت، اين طور نيست. بر حسب قاعده، يك مقدار سطح برخورداري‌ها و تنعم‌ها را، از ديگر بخش‌ها كمتر خواهد كرد. به اين مقدار، بسازيد. اين را تحمل كنيد و بسازيد. به فكر نباشيد كه زندگي خودتان را تامين كنيد. البته مي‌دانم بحمدالله به فكر نيستيد؛ ولي حالا آنچه كه ما به شما مي‌گوييم، در واقع براي همه مديران و مسوولان بخش‌هاي گوناگون در سطوح مختلف، حجيت دارد و بايد رعايت كنند. (پايگاه اطلاع‌رساني دفتر مقام معظم رهبري)
پس از اين اظهارات بود كه وزراي امضا كننده آن نامه از عضويت در شوراي مركزي حزب كنار رفتند. اين اولين تغيير جدي در جرياني بود كه بعدها حزب كارگزاران سازندگي نام گرفت.
با اين حال همان زمان غلامحسين كرباسچي درباره ماهيت كارگزاران اينچنين گفت: «كارگزاران، يك گروه سياسي داراي آيين‌نامه و اساسنامه نيست، بلكه به سبب ضرورت‌هاي مقطعي دوران انتخاب مجلس به وجود آمد، يعني ما بر اساس ضرورت‌هايي كه در مقاطع مختلف انقلاب پيش مي‌آيد فعاليت مي‌كنيم.» (روزنامه اخبار، 12/6/75)
سيد مصطفي هاشمي‌طبا كه از موسسين حزب كارگزاران است در مورد اين حزب و عملكردش گفت: «احساس مي‌شد كه انتخابات مجلس با استقبال عمومي مواجه نمي‌شود. به همين دليل بنا بر اين شد كه يك عده از وزرا حركتي ايجاد كنند كه مردم را براي حضور در انتخابات ترغيب كند و اين شد كه حزب كارگزاران تاسيس شود. من هيچ‌وقت عضو حزبي نبودم اما بنا بر دليلي كه گفتم همراه با تعداد ديگري از وزرا عضو حزب كارگزاران شدم. اما بعد كه مقام معظم رهبري با حضور وزرا در حزب مخالفت كردند، اين افراد از حزب خارج شدند و فقط معاونين رييس‌جمهور در حزب باقي ماندند. بعد از برگزاري انتخابات مجلس كم‌كم اين حزب به هويت مستقلي دست پيدا كرد. آقاي مهاجراني با وجود پيشنهادي كه در مورد باز نگه داشتن دوره‌هاي رياست‌جمهوري آقاي هاشمي مطرح كرده بود، در حزب معتقد بود ما نبايد حرف آقاي هاشمي رفسنجاني را گوش كنيم. جالب اينجاست كه همان موقع حزب كارگزاران به دو گروه تقسيم شده بود. بعضي‌ها مي‌گفتند هرچه آقاي رفسنجاني مي‌گويد را بايد انجام دهيم و برخي ديگر معتقد بودند ما هرچه را آقاي هاشمي مي‌گويد نبايد انجام دهيم. اين اختلاف‌ها باعث شد ديگر من در حزب حضور پيدا نكنم. در واقع موضع آقاي مهاجراني در درون كارگزاران، مخالفت با آقاي هاشمي رفسنجاني بود. آدم‌هاي اصلاح‌طلب حتما بايد مستقل باشند چون معناي اصلاح‌طلبي، استقلال است. حزب كارگزاران خودش را به عنوان حزبي كه مي‌تواند در كشور مفيد باشد معرفي كرده است. بحث اصلاح‌طلبي كه آقاي خاتمي مطرح كردند به بحث اصلاح سياسي- فرهنگي اشاره داشت اما افراد مختلفي كه اتفاقا روحشان با اصلاح‌طلبي هم سازگار نبود خودشان را وارد اين جريان كردند. به نظرم كارگزاران به عنوان يك حزب اصلاح‌طلب كمتر مورد توجه اعضا و ديگران بوده است.» (برنامه شناسنامه / 13 تير 93)
هر چه بود با ورود برخي كانديداهاي مورد حمايت كارگزاران به مجلس اين حزب عملا وارد قوه مقننه شد تا علاوه بر تاثيرگذاري در مديريت اجرايي كشور به يكي ديگر از اركان قدرت هم نزديك شده باشد. ورود فائزه هاشمي به عنوان كانديداي اختصاصي حزب كارگزاران به مجلس پنجم براي اين حزب نوپا موفقيت بزرگي بود. اين موفقيت البته در سايه تركيب منطقي مجلس پنجم باعث شد نمود فعاليت‌هاي نزديكان هاشمي بيشتر شود.
فروردين ماه سال 77 در حالي كه كرباسچي در بازداشت پيش از دادگاه به سر مي‌برد، سيد محمد خاتمي رييس‌جمهور وقت در نامه‌يي به رهبر معظم انقلاب خواستار آزادي وي شد. خاتمي خطاب به رهبر انقلاب نوشت: از محضرتان تقاضا مي‌كنم كه اگر موافقت فرماييد، شهردار تهران آزاد شود تا پرونده در فضايي آرام‌تر و فارغ از فضاسازي‌ها و جوسازي‌هايي كه مضر به رسيدگي مطمئن است و با رعايت همه موازين و قوانين مورد رسيدگي قرار بگيرد.
اين درخواست مورد پذيرش رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. ايشان در نامه‌يي به آيت‌الله محمد يزدي، رييس قوه قضاييه دستور دادند كه شهردار تهران آزاد شود. روزنامه اطلاعات متن نامه مقام معظم رهبري را منتشر كرد. در اين نامه آمده بود: «رياست محترم قوه‌قضاييه آيت‌الله آقاي يزدي دامت توفيقاته، رياست محترم جمهوري در نامه‌يي به اينجانب اعلام داشته كه ادامه بازداشت آقاي غلامحسين كرباسچي شهردار تهران سبب ايجاد خلل در روند اداره كشور و متضمن آثار زيانبار است و درخواست كرده‌اند كه نامبرده آزاد شوند تا ادامه كار قانوني در فضايي فارغ از جوسازي‌هاي مضر به رسيدگي مطمئن انجام گيرد. لذا با اعتماد به اظهارنظر رييس محترم قوه‌مجريه، لازم مي‌داند دستور فرماييد نامبرده را آزاد كنند. بديهي است كه پيگيري پرونده جاري طبق مقررات قضايي كه جنابعالي همواره بر آن پاي فشرده‌ايد، بايد ادامه يابد و متصديان مسوول اين پرونده، با اطمينان به قانونگرايي و حق‌طلبي همه مسوولان كشور با دقت كامل كار خود را به پايان برسانند.»
پس از اين نامه، غلامحسين كرباسچي در شب عيد غديرخم از زندان اوين آزاد شد.
با اين حال اين باعث برگزار نشدن دادگاه كرباسچي نشد و او در نهايت با حكم سه سال حبس دوران محكوميت خود را آغاز كرد. با پيش آمدن موضوع اتهامات غلامحسين كرباسچي، دبيركل حزب كارگزاران و محكوميت به حبس عملا اين حزب وارد يك دوره خاموشي شد.
با اين حال از اعلام موجوديت تا ثبت رسمي اين حزب در وزارت كشور حدود سه سال زمان بود. به استناد مجوز كميسيون ماده 10 احزاب عنوان دقيق و رسمي اين تشكل «حزب كارگزاران سازندگي ايران» است كه در تاريخ 25/5/1378 از وزارت كشور پروانه تاسيس دريافت كرد.
اما در طول سال‌هاي حيات اين حزب هر چه گذشت كارگزاراني‌ها به اصلاح‌طلبان نزديك‌تر و رفته رفته به يكي از موثرترين احزاب اصلاح‌طلب در كنار سازمان مجاهدين انقلاب و جبهه مشاركت ايران اسلامي بدل شدند.
با اين حال توفان وقايع پس از انتخابات 88 آنها را هم دستخوش اتفاقات عجيبي كرد. شمار زيادي از اعضاي حزب كارگزاران سازندگي نظير هدايت آقايي، محمد عطريانفر، فائزه هاشمي، روشنك سياسي، جهانبخش خانجاني و حسين مرعشي پس از اعتراضات به نتايج انتخابات رياست‌جمهوري دهم بازداشت شدند. اما آنها خوش اقبال‌تر از مجاهدين و مشاركت بودند چرا كه حزب برقرار و اعضا روانه زندان شدند. كارگزاراني‌ها مانند تمامي منتقدان دولت احمدي‌نژاد در چهار سال پس از انتخابات 88 به محاق رفته و سكوت كرده بودند اما در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 بار ديگر در قالب شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات و شوراي مشورتي سيد محمد خاتمي فعال شدند. آنها در كنار ساير اصلاح‌طلبان از حسن روحاني حمايت كردند و با ورود او به كاخ رياست‌جمهوري روزهاي حضور در قدرت را دوباره تجربه كردند. اسحاق جهانگيري و محمد علي نجفي دو عضو بلند پايه اين حزب به دولت راه يافتند. جهانگيري، معاون اول روحاني شد و نجفي پس از ناكامي در جلب راي اعتماد مجلس براي تصدي وزارت آموزش و پرورش به سازمان ميراث فرهنگي رفت و اين روزها نيز به عنوان سرپرست جديد وزارت علوم پس از استيضاح رضا فرجي‌دانا فعاليت مي‌كند.
رسانه‌هاي نزديك به حزب
روزنامه همشهري (دهه 70)
روزنامه همشهري در سال 1370 به مديرمسوولي غلامحسين كرباسچي شهردار وقت تهران و سردبيري احمد ستاري به عنوان اولين روزنامه تمام رنگي در ايران انتشار خود را آغاز كرد. در جمع اعضاي تحريريه آن روزهاي اين روزنامه، روزنامه‌نگاراني به چشم مي‌خوردند كه از ميان سرشناس‌ترين آنها مي‌توان به اكبر گنجي (انديشه)، سيدابراهيم نبوي (گزارش)، بهروز گرانپايه (فرهنگي هنري)، فريدون عموزاده خليلي (ادبيات)، فاطمه راكعي (شعر)، علي اصغر رمضانپور (دبير تحريريه)، سعيد پورعزيزي، ماشاءالله شمس‌الواعظين (سرمقاله)، محسن اشرفي، شادي صدر و احمد دريايي نام برد.
هفته‌نامه بهمن
اين هفته‌نامه به مديرمسوولي عطاءالله مهاجراني از سال 73 تا 75 منتشر و سپس توقيف شد. كتاب «محاكمه بهمن» نوشته عذرا فراهاني ششمين نوشتار از «مجموعه اسناد حقوقي مطبوعات ايران» است كه طي آن جريان محاكمه و دادگاه سيد عطاء الله مهاجراني مدير مسوول هفته‌نامه بهمن نوشته شد. تصميم هيات منصفه، آراي شعب دادگاه عمومي و تجديد نظر استان تهران، لوايح تجديد نظرخواهي و مطالب استنادي شاكيان پرونده از ديگر مطالب كتاب است. «بهمن» در اصل به علت شكايت روزنامه رسالت و جامعه روحانيت مبارز توقيف شد. شاكيان معتقد بودند كه مطالب مندرج در «بهمن» مبني بر كمك گرفتن جامعه روحانيت به مبلغ 500 ميليون تومان از وارد‌كنندگان اتومبيل براي شركت در انتخابات نوعي توهين و كذب بوده است.
روزنامه كارگزاران
اين روزنامه از سال 84 انتشار خود را آغاز كرد اما 11 ديماه سال 87 سرانجامي بهتر از توقيف نداشت. پرويزي، مديركل مطبوعات و خبرگزاري‌هاي داخلي وقت در مورد علت توقيف اين نشريه اظهار كرد: در جلسه مورخه 11/10/87 هيات نظارت بر مطبوعات تخلفات روزنامه كارگزاران از مفاد ماده شش قانون مطبوعات مطرح شد و بر اساس تبصره ماده ?? قانون مطبوعات اين نشريه توقيف و پرونده جهت پيگرد قانوني به دادگاه ارسال مي‌شود.
روزنامه هم‌ميهن
اين روزنامه پس از توقيف گسترده مطبوعات در ارديبهشت ماه سال 79 از معدود جرايدي بود كه پس از آن توفان توانست از دادگاه حكم تبرئه بگيرد. با تبرئه غلامحسين كرباسچي، «هم‌ميهن» در سال 86 انتشار خود را از سر گرفت اما تنها 47 شماره دوام آورد و در 12 تيرماه همان سال دوباره توقيف شد. «هم‌ميهن» سال 92 يك بار ديگر به سردبيري قوچاني عزم انتشار داشت اما به دلايل غيرفني اجازه انتشار به آن داده نشد تا قوچاني و تيمش روزنامه آسمان را به كيوسك‌هاي مطبوعات ارائه كنند اما اين روزنامه تنها شش شماره منتشر و سپس توقيف شد.
شهروند امروز
با توقيف «هم‌ميهن»، محمد قوچاني و روزنامه‌نگاران تحت مديريت او به هفته‌نامه شهروند امروز كوچ كردند تا در تجربه‌يي ديگر با محمد عطريانفر فعاليت خود را از سر گيرند. شهروند امروز در دوره اول انتشار خود بدون هيچ اختلافي به خوبي توانست مخاطبان گسترده‌يي جذب كند اما آبان ماه سال 87 اين هفته‌نامه توقيف شد تا قوچاني و تيمش بار ديگر بدون رسانه بمانند. هيات نظارت بر مطبوعات هفته‌نامه شهروند امروز را به دليل غيرواقعي جلوه دادن برخي اقدامات دولت محمود احمدي‌نژاد توقيف كرد. تيرماه سال 90 شهروند امروز دوباره منتشر شد اما ديگر خبري از قوچاني نبود و اين بار سردبيري اين هفته‌نامه بر عهده رضا خجسته‌رحيمي قرار گرفت. با اين حال مديريت عطريانفر هنوز ادامه داشت و به سختي مي‌شد گفت اين هفته‌نامه ارگان حزب كارگزاران سازندگي است اما باز هم به تيغ توقيف گرفتار و پس از 11 شماره انتشار آن متوقف شد.
هفته‌نامه آسمان
اين هفته‌نامه نيز يكي از همكاري‌هاي متعدد قوچاني و كرباسچي است كه با تبديل شدن امتياز آن به روزنامه و سپس توقيف روزنامه به محاق رفت. اين هفته‌نامه از آبان 90 تا بهمن 92 منتشر شد. اوايل اسفند سال گذشته شايعه توقيف اين هفته‌نامه منتشر شد. سردبير اين مجله خبر توقيف آن را تكذيب كرد ولي گفت آسمان بنا به ملاحظاتي فعلا منتشر نخواهد شد. اين هفته‌نامه از تير بار ديگر انتشار خود را از سر گرفت و اين بار نام قوچاني نيز در شناسنامه مجله به عنوان سردبير ذكر شد.
ماهنامه مهرنامه
اين ماهنامه اگرچه كمتر سياسي است و دغدغه‌هايش در حوزه علوم انساني خلاصه مي‌شود اما به دليل انتشار توسط تيمي از روزنامه‌نگاران كه غالبا با كرباسچي و قوچاني همكاري مي‌كنند، از جمله رسانه‌هاي نزديك به حزب كارگزاران سازندگي ارزيابي مي‌شود.
هفته‌نامه صدا
از 30 فروردين سال جاري گروه روزنامه‌نگاراني كه با قوچاني به فعاليت مطبوعاتي مشغولند و كرباسچي را حامي مالي خود ميدانند به انتشار هفته‌نامه صدا روي آوردند. اين هفته‌نامه همچنان در حال انتشار است.
عمل مشترك در كنار اصلاح‌طلبان
اين روزها در جريان اصلاحات احزاب و جريانات مختلف تلاش مي‌كنند جاي خالي يك حزب بزرگ، ملي و فراگير را پر كنند. نبود دو حزب تاثيرگذار اصلاح‌طلب و منع فعاليت برخي چهره‌هاي سياسي اين جريان در كنار بي‌انگيزگي و استراتژي سكوت برخي بزرگان اصلاح‌طلب فضا را براي ديگران فراهم كرده تا روز به روز بر گسترش فعاليت‌هاي خود بيفزايند. در كنار فعاليت‌هاي محمدرضا عارف و سيدمحمد صادق خرازي كه درصدد راه اندازي تشكل‌هاي جديد اصلاح‌طلب هستند برخي قديمي‌هاي اين جريان نظير حزب كارگزاران نيز به فعاليت‌هاي خود شتاب بيشتري بخشيده‌اند. كارگزاران در هفته‌هاي اخير چراغ‌ها را روشن كرده تا شايد نخستين و بزرگ‌ترين حزب حال حاضر اصلاحات باشد كه درباره موضوع انتخابات مجلس به موضع‌گيري رسمي مي‌پردازد. آنها پس از تقويت حزب با جذب نيروهاي سياسي، تشكيلاتي و اقتصادي نشان دادند براي آينده برنامه دارند. كارگزاراني‌ها برخلاف ديگر اصلاح‌طلبان در بيانيه‌ها و مواضع خود روي نام سيد محمد خاتمي به عنوان رهبر جريان اصلاحات تاكيد نمي‌كنند اما همواره نشان داده‌اند به خروجي خرد جمعي اصلاح‌طلبان پايبند هستند. آنها در جريان انتخابات رياست‌جمهوري سال گذشته در رديف فعال‌ترين سياستمداران اصلاح‌طلب قرار داشتند و معمولا از طريق غلامحسين كرباسچي، حسين مرعشي، اسحاق جهانگيري، محمد علي نجفي، محمد هاشمي و فائزه هاشمي حضور رسانه‌يي خود را حفظ مي‌كردند. زمستان سال 91 نيز اسحاق جهانگيري كه امروز معاون اول رييس‌جمهوري است به همراه عبدالواحد موسوي لاري و مجيد انصاري دو عضو ارشد مجمع روحانيون مبارز به ديدار رهبري رفت و گزارشي از شرايط اقتصادي كشور تقديم ايشان كرد. آنها علاوه بر اينكه پيش از انتخابات تلاش داشتند ارتباط خود را با ساير بخش‌هاي نظام ترميم و تعميق كنند امروز نزديك‌ترين حزب اصلاح‌طلب به دولت هستند.
متحدان ديروز همچنان منسجم عمل مي‌كنند
با وجود نزديكي به قدرت استراتژي حزب كارگزاران براي ادامه فعاليت سياسي بر محور همگرايي با ساير اصلاح‌طلبان اتخاذ مي‌شود. آنها به خوبي ميدانند كه قرار نيست پس از پيروزي به متحدان ديروز پشت كنند و راه خود را در پيش گيرند. به همين دليل هم در آخرين جلسه كميته سياسي تاكيد كرده‌اند به تداوم تجربه خوب اتحاد و همدلي جبهه اصلاح- اعتدال در 24 خرداد باور دارند و ضمن حفظ ظرفيت‌ها و برنامه‌هاي حزبي خود معتقد به عمل مشترك در اين زمينه هستند. با وجود آنكه برخي مخالفان اصلاحات همواره درصدد قراردادن آنها روبه‌روي خاتمي هستند اما غلامحسين كرباسچي، دبيركل اين حزب با وجود انتقاداتي كه به رفتار سياسي برخي اصلاح‌طلبان دارد ارتباط تشكيلاتي‌اش را از طريق حضور در جلسات شوراي مشورتي با خاتمي و ديگر اصلاح‌طلبان حفظ كرده و به نظر مي‌رسد بنا ندارد اين ارتباط را قطع كند. كارگزاراني‌ها در كنار به كارگيري فعالين سياسي با سابقه ارگان رسانه‌يي خود را هم دارند و تلاش مي‌كنند آخرين مواضع را از طريق هفته‌نامه صدا منتشر كنند. روز گذشته نيز برخي پايگاه‌هاي خبري به ذكر جزيياتي از آخرين جلسه كميته سياسي حزب كارگزاران پرداختند.
توجه قانون احزاب به آزادي‌هاي سياسي
اصلاح قانون احزاب از سوي وزارت كشور و راهبرد حزب در انتخابات مجلس دهم دو موضوع مهمي بودند كه از سوي كميته سياسي حزب كارگزاران مورد بحث و بررسي قرار گرفت. مقرر شد «يدالله طاهرنژاد» نماينده حزب كارگزاران در جلسه مشورتي وزارت كشور در كميته سياسي درباره اصلاح قانون احزاب بحث و گفت‌وگو كنند و نتيجه به صورت يك نامه رسمي از سوي حزب به وزير كشور اعلام شود. اعضاي كميته سياسي همگي تاكيد داشتند كه اصلاحيه قانون نبايد به گونه‌يي باشد كه به تحديد و محدود كردن فعاليت حزبي در كشور بينجامد و در واقع بايد ميان لايحه دولت يازدهم و طرح نمايندگان مجلس تفاوت معناداري از حيث توجه به حقوق و آزادي‌هاي سياسي و حزبي وجود داشته باشد.
استراتژي ورود به انتخابات مجلس
همچنين در جلسه مطرح شد كه ظاهرا گروهي از اصلاح‌طلبان در جلسات مشورتي خود نزد «محمد خاتمي» به بحث و بررسي درباره انتخابات آتي مجلس پرداختند و اين سوال مطرح شده كه استراتژي كارگزاران در قبال جبهه اصلاح‌طلبان در انتخابات چيست؟ اولا كارگزاران همواره بر اتحاد همه نيروهاي طرفدار توسعه در كشور تاكيد دارند ثانيا معتقد است بايد معتدلين هر دو جناح به خصوص اصلاح‌طلبان براي تشكيل مجلس معتدل و توسعه‌گرا پيشگام و پيشتاز شوند. ثالثا كارگزاران به تداوم تجربه خوب اتحاد و همدلي جبهه اصلاح-اعتدال در 24 خرداد باور دارد و ضمن حفظ ظرفيت‌ها و برنامه‌هاي حزبي خود معتقد به عمل مشترك در اين زمينه است. كارگزاران به‌شدت نگران برخوردهاي حذفي با داوطلبان مستقل و حتي حامي دولت در انتخابات آينده است و اميدوار است كه شوراي نگهبان امكان مشاركت حداكثري براي همه ملتزمان به قانون اساسي در انتخابات مجلس دهم را فراهم آورد. برخي از اعضاي كارگزاران در ابتداي جلسه مذكور از تلاش‌هايي كه براي حفظ انسجام كابينه از سوي حاميان دولت صورت گرفته خبر دادند و تاكيد كردند هر گونه راديكاليزه شدن روابط دولت و مجلس به ضرر ثبات و توسعه كشور است و نبايد اجازه داد كه يك اقليت تندرو روابط دو نهاد را خراب كنند و نقش اصلاح‌طلبان و اصولگرايان ميانه‌رو در اين زمينه مهم است و البته دولت به خصوص معاونت پارلماني آن بايد به اين موضوع به عنوان يك راهبرد بنگرد و كارگزاران نيز از همين منظر تشكيل يك مجلس معتدل در دور آينده را در اتحاد با همه اصلاح‌طلبان مهم‌ترين برنامه سياسي خود ميدانند. لازم به ذكر است كه رييس كميته سياسي «محمد هاشمي» است و ديگر اعضاي آن عبارتند از: غلامحسين كرباسچي، حسين مرعشي محمد قوچاني، رضا امراللهي، محمد عطريانفر و فائزه هاشمي.
چهره‌هاي سرشناس كارگزاران
غلامحسین کرباسچی: مدتی شهردار تهران بود. وي پس از پايان جنگ در سال از استانداري اصفهان به شهرداري تهران منتقل شد. در دهه 70 از سوي غلامحسين محسني اژه‌يي به اتهام جرايم مالي محاكمه و زنداني شد. وي كه دبيركل حزب كارگزاران است. بعدها روزنامه هم‌ميهن را منتشر ساخت كه پس از 63 شماره توقيف شد، اين روزنامه از اواخر ارديبهشت با تيمي متشكل از روزنامه‌نگاران اصلاح‌طلب دوباره منتشر شد اما بار ديگر توقيف گرديد.
محمدعلي نجفي: در موسسه تكنولوژي ماساچوست دوره كاشناسي ارشد و دكتري را طي كرد ولي به جهت فعاليت‌هاي مربوط به پشتيباني از حركت انقلاب اسلامي در ايران دفاع رساله دكتري خود را ناتمام گذاشته و به ايران بازگشت. وي در چندين دوره به عنوان وزير آموزش وپرورش و وزير آموزش عالي خدمت كرد. پس از دولت هاشمي با حكم سيد محمد خاتمي به رياست سازمان برنامه و بودجه انتصاب يافت. او يكي از اركان اصلي حزب كارگزاران سازندگي ايران است. وي در حال حاضر سرپرست وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است.
محمد هاشمي: برادر اكبر هاشمي‌رفسنجاني است و مانند بسياري از كارگزاراني‌ها در امريكا تحصيل كرده است. ژست‌هاي سياسي مشابه هاشمي مي‌گيرد و غالبا از موضع سخنگوي وي صحبت مي‌كند. وي سوابق اجرايي بسيار همچون رياست سازمان صدا و سيما و معاونت اجرايي رياست‌جمهوري را در كارنامه دارد. وي مسوول دفتر سياسي حزب كارگزاران است.
حسين مرعشي: متولد 1337، از خانواده هاشمي است و به غير از استانداري كرمان، مهم‌ترين پست اجرايي‌اش مسووليت دفتر هاشمي در رياست‌جمهوري بوده است. دوره پنجم و ششم در مجلس از اصلي‌ترين عناصر كارگزاران محسوب مي‌گرديد. وي اكنون سخنگوي اين حزب است.
محسن هاشمي‌رفسنجاني: محسن هاشمي‌رفسنجاني (زاده 2 آبان 1340- قم)، معاون عمراني دانشگاه آزاد اسلامي است. محسن هاشمي ?? سال رييس هيات‌مديره و مديرعامل شركت متروي تهران را بر عهده داشته است. او با آغاز كار چهارمين دوره شوراي اسلامي شهر تهران گزينه اصلي اصلاح‌طلبان براي شهرداري تهران بود، كه در نهايت بايك راي مغلوب محمد باقر قاليباف شد. محسن بزرگ‌ترين پسر آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني است. نامبرده داراي مدرك كارشناسي ارشد مهندسي مكانيك از دانشگاه پلي تكنيك مونترال كانادا است. در زمان مديريت وي متروي تهران راه‌اندازي شد و او تا ?? اسفند ???? به‌طور پيوسته عهده‌دار اين سمت بوده است. دردولت يازدهم به رياست‌جمهوري روحاني عضويت هيات‌مديره شركت مادر تخصصي حمل و نقل ريلي كشور نيز به او واگذار شده است. در تاريخ هشتم مهر ماه ?? با حكم حميد ميرزاده، سرپرست دانشگاه آزاد اسلامي، محسن هاشمي‌رفسنجاني به عنوان معاون عمراني دانشگاه آزاد اسلامي منصوب شد. تصوير حكم انتصاب
فائزه هاشمي‌رفسنجاني: فائزه هاشمي‌رفسنجاني دومين دختر آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، مديرمسوول سابق روزنامه زن، فعال سياسي، نماينده مجلس شوراي اسلامي در دوره پنجم، عضو حزب كارگزاران سازندگي و رييس فدراسيون اسلامي ورزش زنان است. فائزه هاشمي رييس شاخه زنان حزب كارگزاران سازندگي است.
اسحاق جهانگيري: معاون اول رييس‌جمهور ايران و رييس شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي است. جهانگيري، وزير معادن وفلزات در دولت اول سيدمحمد خاتمي بود و پس از ادغام وزارتخانه‌هاي معادن و صنايع به عنوان نخستين وزير صنايع و معادن انتخاب شده و تا پايان رياست‌جمهوري محمد خاتمي اين مقام را در اختيار داشت. جهانگيري در دوره دوم و سوم مجلس شوراي اسلامي، نماينده جيرفت بود و مدتي نيز استانداري استان اصفهان را بر عهده داشت. حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران در تاريخ ?? مرداد ????، اسحاق جهانگيري را به عنوان معاون اول رييس‌جمهور منصوب كرد.
اركان تشكيلاتي حزب كارگزاران
اعضاي هيات موسس حزب كارگزاران عبارتند از: غلامحسين كرباسچي، محمد هاشمي (رييس هيات موسس) مرحوم محسن نوربخش، عطاالله مهاجراني، رضا امراللهي، مصطفي هاشمي‌طبا، محمدعلي نجفي، فائزه هاشمي، علي هاشمي، حسين مرعشي (سخنگوي حزب كارگزاران) و اعضاي شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي به شرح زير است:
1- محمد هاشمي (معاون رييس‌جمهور وقت ايران) (رييس اسبق سازمان صدا و سيما) 2- غلامحسين كرباسچي (شهردار وقت تهران) 3- محمد علي نجفي (وزير آموزش و پرورش دولت وقت) 4- حسين مرعشي (پسر عموي همسر رييس‌جمهور وقت) 5- سيد محسن نوربخش (رييس بانك مركزي در دولت وقت) 6- عطاء الله مهاجراني (معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور وقت) 7- فائزه هاشمي بهرماني (نائب رييس وقت كميته ملي المپيك) رييس شاخه زنان حزب8- رضا امراللهي (معاون رييس‌جمهور وقت) 9- مصطفي هاشمي‌طبا (رييس وقت سازمان تربيت‌بدني) 10- علي هاشمي (مشاور وزير نفت دولت وقت) 11- محسن هاشمي (رييس دفتر رييس‌جمهور وقت و پسر وي) 12- اسحاق جهانگيري (استاندار اصفهان در دولت وقت و معاون اول دولت روحاني) 13- غلامرضا فروزش (وزير جهاد سازندگي دولت وقت) 14- رضا ملك‌زاده (وزير بهداشت دولت وقت) 15- محمد عطريانفر16- هدايت‌الله آقايي (معاون طرح و برنامه وزير كشور دولت وقت) 17- علي مصلحي18- سيد حسين هاشمي (معاون امور اداري و مالي وزارت صنايع دولت وقت) 19- اسماعيل جبارزاده20- عبدالناصر همتي (معاون سياسي اسبق صدا و سيما) 21- فاطمه رمضان زاده22- يدالله طاهرنژاد . همچنين از ابتداي سال ?? اعضاي جديدي به شوراي مركزي اين حزب اضافه شدند.
علي اكبر تركان، وزير دفاع، محمد غرضي، وزير مخابرات، شافعي، وزير تعاون، بيژن نامدار زنگنه، وزير نيرو، محمد اسماعيل شوشتري، وزير دادگستري، محمد رضا نعمت زاده، وزير صنايع، مرتضي محمد خان، وزير اقتصاد، غلامرضا فروزش، وزير جهاد سازندگي، محمد علي نجفي، وزير آموزش و پرورش، رضا امراللهي، رييس سازمان انرژي اتمي، مصطفي هاشمي طبا، رييس سازمان تربيت‌بدني، محمد هاشمي، قائم مقام وزير امور خارجه، عطاءالله مهاجراني، معاون پارلماني و حقوقي رييس‌جمهور، غلامحسين كرباسچي، شهردار تهران، محسن نوربخش، رييس كل بانك مركزي
محمد‌حسين مهرزاد/ مهم‌ترين و البته مشهورترين حزب دولت ساخته به معناي واقعي آن در ايران كارگزاران سازندگي است. جرياني كه پيش از اعلام موجوديت حزبي در قالب نامه‌يي با امضاي 16 نفر از وزيران، مديران و البته نزديكان آيت‌الله هاشمي رفسنجاني پا به عرصه سياسي كشور گذاشت و نام خود را خدمتگزاران سازندگي انتخاب كرد. اين اظهار وجود كه در اسفند 1374 صورت گرفت، به عقيده بسياري از ناظران صحنه سياست ايران پر كردن خلأ ناشي از اختلاف آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و راست سنتي آن زمان بود. دولت دوم آيت‌الله هاشمي در شرايطي شكل گرفته بود كه رييس‌جمهور رفته‌رفته فاصله بيشتري از موتلفه و بازار مي‌گرفت. اين فاصله به قدري زياد شد كه ديگر جامعه روحانيت مبارزي‌ها حاضر نبودند در انتخابات مجلس پنجم نام پنج نفر از نزديكان هاشمي را در ليست كانديداهاي حوزه انتخابيه تهران قرار دهند. همين دليل خوبي بود براي انشعاب نزديكان آيت‌الله از سنتي‌ها. راه تكنوكرات‌ها و سنتي‌ها از همان روزهاي ليست بستن براي مجلس به صورت علني از يكديگر جدا شد.
اما در ميان آن 16 نفر كه پاي نامه را امضا كرده بودند نام 10 وزير هم به چشم مي‌خورد. همين موضوع باعث بروز انتقادات جدي از آيت‌الله هاشمي شد تا آنجا كه نمايندگان مجلس موضوع استيضاح وزرا را پيش كشيدند و عده‌يي حتي به سراغ طرح عدم كفايت سياسي رييس‌جمهور رفتند. طرحي كه البته در همان نطفه با توجه به گستره نفوذ هاشمي در كشور خنثي شد.
اما هشتم شهريور ماه سال 75 يعني حدود شش ماه پس از اعلام موجوديت اين جريان جديد رهبر معظم انقلاب در ديدار با رييس‌جمهور و هيات وزيران وقت نسبت به حضور وزرا در گروه‌هاي سياسي صراحتا موضع‌گيري فرمودند: به نظر من، آقايانِ وزرا و مسوولان بالاي كشور بخصوص، اگر بخواهند از اين دغدغه‌هاي گوناگون، خودشان را خلاص كنند و اين خدمت بزرگ و خالص و خوبي را كه ارائه مي‌دهند، بي‌هيچ دغدغه و اشكال، در نامه عمل خودشان ثبت كنند و براي اين كشور، ان‌شاءالله مستدام بدارند، راهش اين است كه در فعاليت‌ها و تلاش‌هاي اقتصادي شخصي و گروهي، مطلقا وارد نشوند. شما كه بحمدالله به كم قانع شديد. يك وقت، آقاي هاشمي، شخصي را براي وزارت دعوت كرده بودند كه بيايد براي بخشي، مسووليتي پيدا كند. پيش ايشان آمده بود و گفته بود كه من اگر بيايم وزير شوم، زندگيم لنگ مي‌ماند؛ ولي حالا زندگيم مي‌گردد! يادم نيست حالا ايشان قبول كردند و مثلا گفتند چيزي اضافه مي‌دهيم، يا قبول نكردند. قاعدتا اين طور است كه اگر كساني با تخصص‌هاي خوب، در بخش‌هاي ديگر كشور بروند كار كنند، البته ممكن است زندگي‌شان بهتر هم بشود. زندگي‌هاي راحت‌تر و درآمدي بيشتري خواهند داشت. طبعا وزارت، اين طور نيست. بر حسب قاعده، يك مقدار سطح برخورداري‌ها و تنعم‌ها را، از ديگر بخش‌ها كمتر خواهد كرد. به اين مقدار، بسازيد. اين را تحمل كنيد و بسازيد. به فكر نباشيد كه زندگي خودتان را تامين كنيد. البته مي‌دانم بحمدالله به فكر نيستيد؛ ولي حالا آنچه كه ما به شما مي‌گوييم، در واقع براي همه مديران و مسوولان بخش‌هاي گوناگون در سطوح مختلف، حجيت دارد و بايد رعايت كنند. (پايگاه اطلاع‌رساني دفتر مقام معظم رهبري)
پس از اين اظهارات بود كه وزراي امضا كننده آن نامه از عضويت در شوراي مركزي حزب كنار رفتند. اين اولين تغيير جدي در جرياني بود كه بعدها حزب كارگزاران سازندگي نام گرفت.
با اين حال همان زمان غلامحسين كرباسچي درباره ماهيت كارگزاران اينچنين گفت: «كارگزاران، يك گروه سياسي داراي آيين‌نامه و اساسنامه نيست، بلكه به سبب ضرورت‌هاي مقطعي دوران انتخاب مجلس به وجود آمد، يعني ما بر اساس ضرورت‌هايي كه در مقاطع مختلف انقلاب پيش مي‌آيد فعاليت مي‌كنيم.» (روزنامه اخبار، 12/6/75)
سيد مصطفي هاشمي‌طبا كه از موسسين حزب كارگزاران است در مورد اين حزب و عملكردش گفت: «احساس مي‌شد كه انتخابات مجلس با استقبال عمومي مواجه نمي‌شود. به همين دليل بنا بر اين شد كه يك عده از وزرا حركتي ايجاد كنند كه مردم را براي حضور در انتخابات ترغيب كند و اين شد كه حزب كارگزاران تاسيس شود. من هيچ‌وقت عضو حزبي نبودم اما بنا بر دليلي كه گفتم همراه با تعداد ديگري از وزرا عضو حزب كارگزاران شدم. اما بعد كه مقام معظم رهبري با حضور وزرا در حزب مخالفت كردند، اين افراد از حزب خارج شدند و فقط معاونين رييس‌جمهور در حزب باقي ماندند. بعد از برگزاري انتخابات مجلس كم‌كم اين حزب به هويت مستقلي دست پيدا كرد. آقاي مهاجراني با وجود پيشنهادي كه در مورد باز نگه داشتن دوره‌هاي رياست‌جمهوري آقاي هاشمي مطرح كرده بود، در حزب معتقد بود ما نبايد حرف آقاي هاشمي رفسنجاني را گوش كنيم. جالب اينجاست كه همان موقع حزب كارگزاران به دو گروه تقسيم شده بود. بعضي‌ها مي‌گفتند هرچه آقاي رفسنجاني مي‌گويد را بايد انجام دهيم و برخي ديگر معتقد بودند ما هرچه را آقاي هاشمي مي‌گويد نبايد انجام دهيم. اين اختلاف‌ها باعث شد ديگر من در حزب حضور پيدا نكنم. در واقع موضع آقاي مهاجراني در درون كارگزاران، مخالفت با آقاي هاشمي رفسنجاني بود. آدم‌هاي اصلاح‌طلب حتما بايد مستقل باشند چون معناي اصلاح‌طلبي، استقلال است. حزب كارگزاران خودش را به عنوان حزبي كه مي‌تواند در كشور مفيد باشد معرفي كرده است. بحث اصلاح‌طلبي كه آقاي خاتمي مطرح كردند به بحث اصلاح سياسي- فرهنگي اشاره داشت اما افراد مختلفي كه اتفاقا روحشان با اصلاح‌طلبي هم سازگار نبود خودشان را وارد اين جريان كردند. به نظرم كارگزاران به عنوان يك حزب اصلاح‌طلب كمتر مورد توجه اعضا و ديگران بوده است.» (برنامه شناسنامه / 13 تير 93)
هر چه بود با ورود برخي كانديداهاي مورد حمايت كارگزاران به مجلس اين حزب عملا وارد قوه مقننه شد تا علاوه بر تاثيرگذاري در مديريت اجرايي كشور به يكي ديگر از اركان قدرت هم نزديك شده باشد. ورود فائزه هاشمي به عنوان كانديداي اختصاصي حزب كارگزاران به مجلس پنجم براي اين حزب نوپا موفقيت بزرگي بود. اين موفقيت البته در سايه تركيب منطقي مجلس پنجم باعث شد نمود فعاليت‌هاي نزديكان هاشمي بيشتر شود.
فروردين ماه سال 77 در حالي كه كرباسچي در بازداشت پيش از دادگاه به سر مي‌برد، سيد محمد خاتمي رييس‌جمهور وقت در نامه‌يي به رهبر معظم انقلاب خواستار آزادي وي شد. خاتمي خطاب به رهبر انقلاب نوشت: از محضرتان تقاضا مي‌كنم كه اگر موافقت فرماييد، شهردار تهران آزاد شود تا پرونده در فضايي آرام‌تر و فارغ از فضاسازي‌ها و جوسازي‌هايي كه مضر به رسيدگي مطمئن است و با رعايت همه موازين و قوانين مورد رسيدگي قرار بگيرد.
اين درخواست مورد پذيرش رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. ايشان در نامه‌يي به آيت‌الله محمد يزدي، رييس قوه قضاييه دستور دادند كه شهردار تهران آزاد شود. روزنامه اطلاعات متن نامه مقام معظم رهبري را منتشر كرد. در اين نامه آمده بود: «رياست محترم قوه‌قضاييه آيت‌الله آقاي يزدي دامت توفيقاته، رياست محترم جمهوري در نامه‌يي به اينجانب اعلام داشته كه ادامه بازداشت آقاي غلامحسين كرباسچي شهردار تهران سبب ايجاد خلل در روند اداره كشور و متضمن آثار زيانبار است و درخواست كرده‌اند كه نامبرده آزاد شوند تا ادامه كار قانوني در فضايي فارغ از جوسازي‌هاي مضر به رسيدگي مطمئن انجام گيرد. لذا با اعتماد به اظهارنظر رييس محترم قوه‌مجريه، لازم مي‌داند دستور فرماييد نامبرده را آزاد كنند. بديهي است كه پيگيري پرونده جاري طبق مقررات قضايي كه جنابعالي همواره بر آن پاي فشرده‌ايد، بايد ادامه يابد و متصديان مسوول اين پرونده، با اطمينان به قانونگرايي و حق‌طلبي همه مسوولان كشور با دقت كامل كار خود را به پايان برسانند.»
پس از اين نامه، غلامحسين كرباسچي در شب عيد غديرخم از زندان اوين آزاد شد.
با اين حال اين باعث برگزار نشدن دادگاه كرباسچي نشد و او در نهايت با حكم سه سال حبس دوران محكوميت خود را آغاز كرد. با پيش آمدن موضوع اتهامات غلامحسين كرباسچي، دبيركل حزب كارگزاران و محكوميت به حبس عملا اين حزب وارد يك دوره خاموشي شد.
با اين حال از اعلام موجوديت تا ثبت رسمي اين حزب در وزارت كشور حدود سه سال زمان بود. به استناد مجوز كميسيون ماده 10 احزاب عنوان دقيق و رسمي اين تشكل «حزب كارگزاران سازندگي ايران» است كه در تاريخ 25/5/1378 از وزارت كشور پروانه تاسيس دريافت كرد.
اما در طول سال‌هاي حيات اين حزب هر چه گذشت كارگزاراني‌ها به اصلاح‌طلبان نزديك‌تر و رفته رفته به يكي از موثرترين احزاب اصلاح‌طلب در كنار سازمان مجاهدين انقلاب و جبهه مشاركت ايران اسلامي بدل شدند.
با اين حال توفان وقايع پس از انتخابات 88 آنها را هم دستخوش اتفاقات عجيبي كرد. شمار زيادي از اعضاي حزب كارگزاران سازندگي نظير هدايت آقايي، محمد عطريانفر، فائزه هاشمي، روشنك سياسي، جهانبخش خانجاني و حسين مرعشي پس از اعتراضات به نتايج انتخابات رياست‌جمهوري دهم بازداشت شدند. اما آنها خوش اقبال‌تر از مجاهدين و مشاركت بودند چرا كه حزب برقرار و اعضا روانه زندان شدند. كارگزاراني‌ها مانند تمامي منتقدان دولت احمدي‌نژاد در چهار سال پس از انتخابات 88 به محاق رفته و سكوت كرده بودند اما در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 بار ديگر در قالب شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات و شوراي مشورتي سيد محمد خاتمي فعال شدند. آنها در كنار ساير اصلاح‌طلبان از حسن روحاني حمايت كردند و با ورود او به كاخ رياست‌جمهوري روزهاي حضور در قدرت را دوباره تجربه كردند. اسحاق جهانگيري و محمد علي نجفي دو عضو بلند پايه اين حزب به دولت راه يافتند. جهانگيري، معاون اول روحاني شد و نجفي پس از ناكامي در جلب راي اعتماد مجلس براي تصدي وزارت آموزش و پرورش به سازمان ميراث فرهنگي رفت و اين روزها نيز به عنوان سرپرست جديد وزارت علوم پس از استيضاح رضا فرجي‌دانا فعاليت مي‌كند.
رسانه‌هاي نزديك به حزب
روزنامه همشهري (دهه 70)
روزنامه همشهري در سال 1370 به مديرمسوولي غلامحسين كرباسچي شهردار وقت تهران و سردبيري احمد ستاري به عنوان اولين روزنامه تمام رنگي در ايران انتشار خود را آغاز كرد. در جمع اعضاي تحريريه آن روزهاي اين روزنامه، روزنامه‌نگاراني به چشم مي‌خوردند كه از ميان سرشناس‌ترين آنها مي‌توان به اكبر گنجي (انديشه)، سيدابراهيم نبوي (گزارش)، بهروز گرانپايه (فرهنگي هنري)، فريدون عموزاده خليلي (ادبيات)، فاطمه راكعي (شعر)، علي اصغر رمضانپور (دبير تحريريه)، سعيد پورعزيزي، ماشاءالله شمس‌الواعظين (سرمقاله)، محسن اشرفي، شادي صدر و احمد دريايي نام برد.
هفته‌نامه بهمن
اين هفته‌نامه به مديرمسوولي عطاءالله مهاجراني از سال 73 تا 75 منتشر و سپس توقيف شد. كتاب «محاكمه بهمن» نوشته عذرا فراهاني ششمين نوشتار از «مجموعه اسناد حقوقي مطبوعات ايران» است كه طي آن جريان محاكمه و دادگاه سيد عطاء الله مهاجراني مدير مسوول هفته‌نامه بهمن نوشته شد. تصميم هيات منصفه، آراي شعب دادگاه عمومي و تجديد نظر استان تهران، لوايح تجديد نظرخواهي و مطالب استنادي شاكيان پرونده از ديگر مطالب كتاب است. «بهمن» در اصل به علت شكايت روزنامه رسالت و جامعه روحانيت مبارز توقيف شد. شاكيان معتقد بودند كه مطالب مندرج در «بهمن» مبني بر كمك گرفتن جامعه روحانيت به مبلغ 500 ميليون تومان از وارد‌كنندگان اتومبيل براي شركت در انتخابات نوعي توهين و كذب بوده است.
روزنامه كارگزاران
اين روزنامه از سال 84 انتشار خود را آغاز كرد اما 11 ديماه سال 87 سرانجامي بهتر از توقيف نداشت. پرويزي، مديركل مطبوعات و خبرگزاري‌هاي داخلي وقت در مورد علت توقيف اين نشريه اظهار كرد: در جلسه مورخه 11/10/87 هيات نظارت بر مطبوعات تخلفات روزنامه كارگزاران از مفاد ماده شش قانون مطبوعات مطرح شد و بر اساس تبصره ماده ?? قانون مطبوعات اين نشريه توقيف و پرونده جهت پيگرد قانوني به دادگاه ارسال مي‌شود.
روزنامه هم‌ميهن
اين روزنامه پس از توقيف گسترده مطبوعات در ارديبهشت ماه سال 79 از معدود جرايدي بود كه پس از آن توفان توانست از دادگاه حكم تبرئه بگيرد. با تبرئه غلامحسين كرباسچي، «هم‌ميهن» در سال 86 انتشار خود را از سر گرفت اما تنها 47 شماره دوام آورد و در 12 تيرماه همان سال دوباره توقيف شد. «هم‌ميهن» سال 92 يك بار ديگر به سردبيري قوچاني عزم انتشار داشت اما به دلايل غيرفني اجازه انتشار به آن داده نشد تا قوچاني و تيمش روزنامه آسمان را به كيوسك‌هاي مطبوعات ارائه كنند اما اين روزنامه تنها شش شماره منتشر و سپس توقيف شد.
شهروند امروز
با توقيف «هم‌ميهن»، محمد قوچاني و روزنامه‌نگاران تحت مديريت او به هفته‌نامه شهروند امروز كوچ كردند تا در تجربه‌يي ديگر با محمد عطريانفر فعاليت خود را از سر گيرند. شهروند امروز در دوره اول انتشار خود بدون هيچ اختلافي به خوبي توانست مخاطبان گسترده‌يي جذب كند اما آبان ماه سال 87 اين هفته‌نامه توقيف شد تا قوچاني و تيمش بار ديگر بدون رسانه بمانند. هيات نظارت بر مطبوعات هفته‌نامه شهروند امروز را به دليل غيرواقعي جلوه دادن برخي اقدامات دولت محمود احمدي‌نژاد توقيف كرد. تيرماه سال 90 شهروند امروز دوباره منتشر شد اما ديگر خبري از قوچاني نبود و اين بار سردبيري اين هفته‌نامه بر عهده رضا خجسته‌رحيمي قرار گرفت. با اين حال مديريت عطريانفر هنوز ادامه داشت و به سختي مي‌شد گفت اين هفته‌نامه ارگان حزب كارگزاران سازندگي است اما باز هم به تيغ توقيف گرفتار و پس از 11 شماره انتشار آن متوقف شد.
هفته‌نامه آسمان
اين هفته‌نامه نيز يكي از همكاري‌هاي متعدد قوچاني و كرباسچي است كه با تبديل شدن امتياز آن به روزنامه و سپس توقيف روزنامه به محاق رفت. اين هفته‌نامه از آبان 90 تا بهمن 92 منتشر شد. اوايل اسفند سال گذشته شايعه توقيف اين هفته‌نامه منتشر شد. سردبير اين مجله خبر توقيف آن را تكذيب كرد ولي گفت آسمان بنا به ملاحظاتي فعلا منتشر نخواهد شد. اين هفته‌نامه از تير بار ديگر انتشار خود را از سر گرفت و اين بار نام قوچاني نيز در شناسنامه مجله به عنوان سردبير ذكر شد.
ماهنامه مهرنامه
اين ماهنامه اگرچه كمتر سياسي است و دغدغه‌هايش در حوزه علوم انساني خلاصه مي‌شود اما به دليل انتشار توسط تيمي از روزنامه‌نگاران كه غالبا با كرباسچي و قوچاني همكاري مي‌كنند، از جمله رسانه‌هاي نزديك به حزب كارگزاران سازندگي ارزيابي مي‌شود.
هفته‌نامه صدا
از 30 فروردين سال جاري گروه روزنامه‌نگاراني كه با قوچاني به فعاليت مطبوعاتي مشغولند و كرباسچي را حامي مالي خود ميدانند به انتشار هفته‌نامه صدا روي آوردند. اين هفته‌نامه همچنان در حال انتشار است.
عمل مشترك در كنار اصلاح‌طلبان
اين روزها در جريان اصلاحات احزاب و جريانات مختلف تلاش مي‌كنند جاي خالي يك حزب بزرگ، ملي و فراگير را پر كنند. نبود دو حزب تاثيرگذار اصلاح‌طلب و منع فعاليت برخي چهره‌هاي سياسي اين جريان در كنار بي‌انگيزگي و استراتژي سكوت برخي بزرگان اصلاح‌طلب فضا را براي ديگران فراهم كرده تا روز به روز بر گسترش فعاليت‌هاي خود بيفزايند. در كنار فعاليت‌هاي محمدرضا عارف و سيدمحمد صادق خرازي كه درصدد راه اندازي تشكل‌هاي جديد اصلاح‌طلب هستند برخي قديمي‌هاي اين جريان نظير حزب كارگزاران نيز به فعاليت‌هاي خود شتاب بيشتري بخشيده‌اند. كارگزاران در هفته‌هاي اخير چراغ‌ها را روشن كرده تا شايد نخستين و بزرگ‌ترين حزب حال حاضر اصلاحات باشد كه درباره موضوع انتخابات مجلس به موضع‌گيري رسمي مي‌پردازد. آنها پس از تقويت حزب با جذب نيروهاي سياسي، تشكيلاتي و اقتصادي نشان دادند براي آينده برنامه دارند. كارگزاراني‌ها برخلاف ديگر اصلاح‌طلبان در بيانيه‌ها و مواضع خود روي نام سيد محمد خاتمي به عنوان رهبر جريان اصلاحات تاكيد نمي‌كنند اما همواره نشان داده‌اند به خروجي خرد جمعي اصلاح‌طلبان پايبند هستند. آنها در جريان انتخابات رياست‌جمهوري سال گذشته در رديف فعال‌ترين سياستمداران اصلاح‌طلب قرار داشتند و معمولا از طريق غلامحسين كرباسچي، حسين مرعشي، اسحاق جهانگيري، محمد علي نجفي، محمد هاشمي و فائزه هاشمي حضور رسانه‌يي خود را حفظ مي‌كردند. زمستان سال 91 نيز اسحاق جهانگيري كه امروز معاون اول رييس‌جمهوري است به همراه عبدالواحد موسوي لاري و مجيد انصاري دو عضو ارشد مجمع روحانيون مبارز به ديدار رهبري رفت و گزارشي از شرايط اقتصادي كشور تقديم ايشان كرد. آنها علاوه بر اينكه پيش از انتخابات تلاش داشتند ارتباط خود را با ساير بخش‌هاي نظام ترميم و تعميق كنند امروز نزديك‌ترين حزب اصلاح‌طلب به دولت هستند.
متحدان ديروز همچنان منسجم عمل مي‌كنند
با وجود نزديكي به قدرت استراتژي حزب كارگزاران براي ادامه فعاليت سياسي بر محور همگرايي با ساير اصلاح‌طلبان اتخاذ مي‌شود. آنها به خوبي ميدانند كه قرار نيست پس از پيروزي به متحدان ديروز پشت كنند و راه خود را در پيش گيرند. به همين دليل هم در آخرين جلسه كميته سياسي تاكيد كرده‌اند به تداوم تجربه خوب اتحاد و همدلي جبهه اصلاح- اعتدال در 24 خرداد باور دارند و ضمن حفظ ظرفيت‌ها و برنامه‌هاي حزبي خود معتقد به عمل مشترك در اين زمينه هستند. با وجود آنكه برخي مخالفان اصلاحات همواره درصدد قراردادن آنها روبه‌روي خاتمي هستند اما غلامحسين كرباسچي، دبيركل اين حزب با وجود انتقاداتي كه به رفتار سياسي برخي اصلاح‌طلبان دارد ارتباط تشكيلاتي‌اش را از طريق حضور در جلسات شوراي مشورتي با خاتمي و ديگر اصلاح‌طلبان حفظ كرده و به نظر مي‌رسد بنا ندارد اين ارتباط را قطع كند. كارگزاراني‌ها در كنار به كارگيري فعالين سياسي با سابقه ارگان رسانه‌يي خود را هم دارند و تلاش مي‌كنند آخرين مواضع را از طريق هفته‌نامه صدا منتشر كنند. روز گذشته نيز برخي پايگاه‌هاي خبري به ذكر جزيياتي از آخرين جلسه كميته سياسي حزب كارگزاران پرداختند.
توجه قانون احزاب به آزادي‌هاي سياسي
اصلاح قانون احزاب از سوي وزارت كشور و راهبرد حزب در انتخابات مجلس دهم دو موضوع مهمي بودند كه از سوي كميته سياسي حزب كارگزاران مورد بحث و بررسي قرار گرفت. مقرر شد «يدالله طاهرنژاد» نماينده حزب كارگزاران در جلسه مشورتي وزارت كشور در كميته سياسي درباره اصلاح قانون احزاب بحث و گفت‌وگو كنند و نتيجه به صورت يك نامه رسمي از سوي حزب به وزير كشور اعلام شود. اعضاي كميته سياسي همگي تاكيد داشتند كه اصلاحيه قانون نبايد به گونه‌يي باشد كه به تحديد و محدود كردن فعاليت حزبي در كشور بينجامد و در واقع بايد ميان لايحه دولت يازدهم و طرح نمايندگان مجلس تفاوت معناداري از حيث توجه به حقوق و آزادي‌هاي سياسي و حزبي وجود داشته باشد.
استراتژي ورود به انتخابات مجلس
همچنين در جلسه مطرح شد كه ظاهرا گروهي از اصلاح‌طلبان در جلسات مشورتي خود نزد «محمد خاتمي» به بحث و بررسي درباره انتخابات آتي مجلس پرداختند و اين سوال مطرح شده كه استراتژي كارگزاران در قبال جبهه اصلاح‌طلبان در انتخابات چيست؟ اولا كارگزاران همواره بر اتحاد همه نيروهاي طرفدار توسعه در كشور تاكيد دارند ثانيا معتقد است بايد معتدلين هر دو جناح به خصوص اصلاح‌طلبان براي تشكيل مجلس معتدل و توسعه‌گرا پيشگام و پيشتاز شوند. ثالثا كارگزاران به تداوم تجربه خوب اتحاد و همدلي جبهه اصلاح-اعتدال در 24 خرداد باور دارد و ضمن حفظ ظرفيت‌ها و برنامه‌هاي حزبي خود معتقد به عمل مشترك در اين زمينه است. كارگزاران به‌شدت نگران برخوردهاي حذفي با داوطلبان مستقل و حتي حامي دولت در انتخابات آينده است و اميدوار است كه شوراي نگهبان امكان مشاركت حداكثري براي همه ملتزمان به قانون اساسي در انتخابات مجلس دهم را فراهم آورد. برخي از اعضاي كارگزاران در ابتداي جلسه مذكور از تلاش‌هايي كه براي حفظ انسجام كابينه از سوي حاميان دولت صورت گرفته خبر دادند و تاكيد كردند هر گونه راديكاليزه شدن روابط دولت و مجلس به ضرر ثبات و توسعه كشور است و نبايد اجازه داد كه يك اقليت تندرو روابط دو نهاد را خراب كنند و نقش اصلاح‌طلبان و اصولگرايان ميانه‌رو در اين زمينه مهم است و البته دولت به خصوص معاونت پارلماني آن بايد به اين موضوع به عنوان يك راهبرد بنگرد و كارگزاران نيز از همين منظر تشكيل يك مجلس معتدل در دور آينده را در اتحاد با همه اصلاح‌طلبان مهم‌ترين برنامه سياسي خود ميدانند. لازم به ذكر است كه رييس كميته سياسي «محمد هاشمي» است و ديگر اعضاي آن عبارتند از: غلامحسين كرباسچي، حسين مرعشي محمد قوچاني، رضا امراللهي، محمد عطريانفر و فائزه هاشمي.
چهره‌هاي سرشناس كارگزاران
غلامحسین کرباسچی: مدتی شهردار تهران بود. وي پس از پايان جنگ در سال از استانداري اصفهان به شهرداري تهران منتقل شد. در دهه 70 از سوي غلامحسين محسني اژه‌يي به اتهام جرايم مالي محاكمه و زنداني شد. وي كه دبيركل حزب كارگزاران است. بعدها روزنامه هم‌ميهن را منتشر ساخت كه پس از 63 شماره توقيف شد، اين روزنامه از اواخر ارديبهشت با تيمي متشكل از روزنامه‌نگاران اصلاح‌طلب دوباره منتشر شد اما بار ديگر توقيف گرديد.
محمدعلي نجفي: در موسسه تكنولوژي ماساچوست دوره كاشناسي ارشد و دكتري را طي كرد ولي به جهت فعاليت‌هاي مربوط به پشتيباني از حركت انقلاب اسلامي در ايران دفاع رساله دكتري خود را ناتمام گذاشته و به ايران بازگشت. وي در چندين دوره به عنوان وزير آموزش وپرورش و وزير آموزش عالي خدمت كرد. پس از دولت هاشمي با حكم سيد محمد خاتمي به رياست سازمان برنامه و بودجه انتصاب يافت. او يكي از اركان اصلي حزب كارگزاران سازندگي ايران است. وي در حال حاضر سرپرست وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است.
محمد هاشمي: برادر اكبر هاشمي‌رفسنجاني است و مانند بسياري از كارگزاراني‌ها در امريكا تحصيل كرده است. ژست‌هاي سياسي مشابه هاشمي مي‌گيرد و غالبا از موضع سخنگوي وي صحبت مي‌كند. وي سوابق اجرايي بسيار همچون رياست سازمان صدا و سيما و معاونت اجرايي رياست‌جمهوري را در كارنامه دارد. وي مسوول دفتر سياسي حزب كارگزاران است.
حسين مرعشي: متولد 1337، از خانواده هاشمي است و به غير از استانداري كرمان، مهم‌ترين پست اجرايي‌اش مسووليت دفتر هاشمي در رياست‌جمهوري بوده است. دوره پنجم و ششم در مجلس از اصلي‌ترين عناصر كارگزاران محسوب مي‌گرديد. وي اكنون سخنگوي اين حزب است.
محسن هاشمي‌رفسنجاني: محسن هاشمي‌رفسنجاني (زاده 2 آبان 1340- قم)، معاون عمراني دانشگاه آزاد اسلامي است. محسن هاشمي ?? سال رييس هيات‌مديره و مديرعامل شركت متروي تهران را بر عهده داشته است. او با آغاز كار چهارمين دوره شوراي اسلامي شهر تهران گزينه اصلي اصلاح‌طلبان براي شهرداري تهران بود، كه در نهايت بايك راي مغلوب محمد باقر قاليباف شد. محسن بزرگ‌ترين پسر آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني است. نامبرده داراي مدرك كارشناسي ارشد مهندسي مكانيك از دانشگاه پلي تكنيك مونترال كانادا است. در زمان مديريت وي متروي تهران راه‌اندازي شد و او تا ?? اسفند ???? به‌طور پيوسته عهده‌دار اين سمت بوده است. دردولت يازدهم به رياست‌جمهوري روحاني عضويت هيات‌مديره شركت مادر تخصصي حمل و نقل ريلي كشور نيز به او واگذار شده است. در تاريخ هشتم مهر ماه ?? با حكم حميد ميرزاده، سرپرست دانشگاه آزاد اسلامي، محسن هاشمي‌رفسنجاني به عنوان معاون عمراني دانشگاه آزاد اسلامي منصوب شد. تصوير حكم انتصاب
فائزه هاشمي‌رفسنجاني: فائزه هاشمي‌رفسنجاني دومين دختر آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، مديرمسوول سابق روزنامه زن، فعال سياسي، نماينده مجلس شوراي اسلامي در دوره پنجم، عضو حزب كارگزاران سازندگي و رييس فدراسيون اسلامي ورزش زنان است. فائزه هاشمي رييس شاخه زنان حزب كارگزاران سازندگي است.
اسحاق جهانگيري: معاون اول رييس‌جمهور ايران و رييس شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي است. جهانگيري، وزير معادن وفلزات در دولت اول سيدمحمد خاتمي بود و پس از ادغام وزارتخانه‌هاي معادن و صنايع به عنوان نخستين وزير صنايع و معادن انتخاب شده و تا پايان رياست‌جمهوري محمد خاتمي اين مقام را در اختيار داشت. جهانگيري در دوره دوم و سوم مجلس شوراي اسلامي، نماينده جيرفت بود و مدتي نيز استانداري استان اصفهان را بر عهده داشت. حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران در تاريخ ?? مرداد ????، اسحاق جهانگيري را به عنوان معاون اول رييس‌جمهور منصوب كرد.
اركان تشكيلاتي حزب كارگزاران
اعضاي هيات موسس حزب كارگزاران عبارتند از: غلامحسين كرباسچي، محمد هاشمي (رييس هيات موسس) مرحوم محسن نوربخش، عطاالله مهاجراني، رضا امراللهي، مصطفي هاشمي‌طبا، محمدعلي نجفي، فائزه هاشمي، علي هاشمي، حسين مرعشي (سخنگوي حزب كارگزاران) و اعضاي شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي به شرح زير است:
1- محمد هاشمي (معاون رييس‌جمهور وقت ايران) (رييس اسبق سازمان صدا و سيما) 2- غلامحسين كرباسچي (شهردار وقت تهران) 3- محمد علي نجفي (وزير آموزش و پرورش دولت وقت) 4- حسين مرعشي (پسر عموي همسر رييس‌جمهور وقت) 5- سيد محسن نوربخش (رييس بانك مركزي در دولت وقت) 6- عطاء الله مهاجراني (معاون حقوقي و پارلماني رييس‌جمهور وقت) 7- فائزه هاشمي بهرماني (نائب رييس وقت كميته ملي المپيك) رييس شاخه زنان حزب8- رضا امراللهي (معاون رييس‌جمهور وقت) 9- مصطفي هاشمي‌طبا (رييس وقت سازمان تربيت‌بدني) 10- علي هاشمي (مشاور وزير نفت دولت وقت) 11- محسن هاشمي (رييس دفتر رييس‌جمهور وقت و پسر وي) 12- اسحاق جهانگيري (استاندار اصفهان در دولت وقت و معاون اول دولت روحاني) 13- غلامرضا فروزش (وزير جهاد سازندگي دولت وقت) 14- رضا ملك‌زاده (وزير بهداشت دولت وقت) 15- محمد عطريانفر16- هدايت‌الله آقايي (معاون طرح و برنامه وزير كشور دولت وقت) 17- علي مصلحي18- سيد حسين هاشمي (معاون امور اداري و مالي وزارت صنايع دولت وقت) 19- اسماعيل جبارزاده20- عبدالناصر همتي (معاون سياسي اسبق صدا و سيما) 21- فاطمه رمضان زاده22- يدالله طاهرنژاد . همچنين از ابتداي سال ?? اعضاي جديدي به شوراي مركزي اين حزب اضافه شدند.
منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما