پاسخ بن سلمان به رئیس جمهور آمریکا
چند روز پیش روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده بود دونالد ترامپ در پاسخ به درخواست پادشاه عربستان برای کمک در یک عملیات نظامی کاملا محرمانه، ۴میلیارد دلار پول خواسته است.
چند روز پیش روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده بود دونالد ترامپ در پاسخ به درخواست پادشاه عربستان برای کمک در یک عملیات نظامی کاملا محرمانه، ۴میلیارد دلار پول خواسته است. رئیس‌‌جمهوری آمریکا البته جزئیات بیشتری درخصوص این عملیات نظامی مورد درخواست پادشاه عربستان ارائه نداد.
به گزارش صدای ایران به نقل از دنیای اقتصاد، این روزنامه به نقل از ترامپ که در یک تجمع انتخاباتی در ایالت می‌سی‌سی‌پی روز پنج‌شنبه ۱۲ مهرماه سخن می‌گفت، افزود: «این عملیات نظامی هزینه‌های هنگفتی در بر خواهد داشت و برای اینکه آمریکا در این عملیات به ریاض کمک کند، عربستان باید ۴ میلیارد دلار به واشنگتن پول بپردازد.» ترامپ همچنین گفته بود: «ما از عربستان حمایت می‌کنیم. آنها ثروتمند هستند. من پادشاه سعودی را دوست دارم و به او گفتم: شاه، ما از شما حمایت می‌کنیم اما بدون ما دو هفته هم نمی‌توانی دوام بیاوری؛ باید هزینه آن را بپردازی.» ترامپ پیش از این نیز گفته بود: «پادشاه عربستان تریلیون‌ها دلار پول دارد و کسی نمی‌داند که بدون آمریکا چه اتفاقی برای آنها خواهد افتاد.»
در پاسخ به این اظهارات ترامپ بود که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه این پادشاهی بدون آمریکا دو هفته بیشتر دوام نخواهد آورد را رد کرد. رویترز در گزارش ۵ اکتبر خود به نقل از محمد بن‌سلمان که روز جمعه با بلومبرگ مصاحبه می‌کرد نوشت: «من عاشق او [ترامپ] هستم. باید پذیرفت که هر دوستی هم سخنان خوب خواهد گفت و هم سخنان بد. ستایش و انتقاد از جانب دوستان را باید پذیرا باشیم.» او افزود: «ما معتقدیم که تمام ساز و برگ‌های نظامی از ایالات‌متحده آمریکا خریداری شده و بابت آن پول پرداخت شده و رایگان نبوده است. بنابراین، از زمانی که روابط میان آمریکا و عربستان برقرار شده، ما تمام خریدهایمان را با پرداخت پول انجام داده‌ایم.» رویترز می‌نویسد با وجود کلمات و عبارات آتشینی که نثار عربستان می‌شود اما دولت ترامپ روابط نزدیکی با این پادشاهی خاورمیانه‌ای و بدوی دارد و این کشور را سدی در برابر ایران در منطقه می‌داند. اهمیت روابط دو طرف به قدری است که ترامپ مقصد اولین سفر خارجی خود به‌عنوان رئیس‌جمهور را عربستان انتخاب کرد.
سرسپردگی خارجی در کنار سرکوب داخلی
روزنامه ایندیپندنت هم در گزارشی با اشاره به سخنان تحقیرآمیز ترامپ در مورد بی‌ثباتی در عربستان به یک رویداد دیگر که ساعاتی پیش از سخنان ترامپ و حدود ۶ هزار مایل آن‌سوتر رخ داد، اشاره کرد. «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار سرشناس سعودی و منتقد دولت این کشور، وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد تا کارهای اداری مربوط به طلاق و ازدواج مجددش را انجام دهد اما دیگر از این مقر دیپلماتیک خارج نشد. خاشقجی از آن زمان دیگر دیده نشد. مقام‌های ترکیه اعلام کردند او هنوز در کنسولگری عربستان حضور دارد. با این حال مقام‌های سعودی مدعی خروج او از این ساختمان شدند، اما تصاویر دوربین‌ها این مساله را تایید نمی‌کند و اگر آنها بر خروج خاشقجی تاکید دارند احتمالا او با خودرویی دیپلماتیک یا به زور از آنجا برده شده است. اکنون روزنامه‌های آمریکایی از واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز گرفته تا روزنامه‌های بریتانیایی مانند گاردین و ایندیپندنت و از روزنامه‌های فرانسوی همچون فیگارو تا روزنامه‌های عرب‌زبان در منطقه و خارج از منطقه همگی ضمن برجسته کردن خبر ناپدید شدن خاشقجی، ماجرای او را با سعد حریری مقایسه کردند و نوشتند این همان تجربه ناخوشایندی است که نوامبر سال گذشته سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان، از سر گذراند و بعد از سفر به ریاض از مقامش استعفا کرد و نهایتا با فشار دولت فرانسه به کشورش بازگشت.
سرنوشت خاشقجی هر چه باشد، پیام روشنی از وضعیت کنونی عربستان دارد. این اقدام نه تنها می‌تواند به ضرر عربستان تمام شود بلکه می‌تواند نشانی از عدم مدارای دولت سعودی در قبال منتقدانش باشد. گرچه چند روز بیشتر از این جریان نمی‌گذرد اما ناپدید شدن خاشقجی موجی از انتقادها از عربستان و محمد بن‌سلمان، ولیعهد جوان عربستان را به راه انداخت. اگرچه چندان به جنگ یمن پرداخته نمی‌شود اما این مساله در صدر اخبار بین‌المللی قرار گرفت. خاشقجی یکی از آن منتقدانی است که تلاش داشت میان انتقاد منطقی و مخالفت صریح توازن ایجاد کند. اما حقیقت این است که هرگونه انتقادی در عربستان نهایتا به زندان می‌رسد آن هم با اتهاماتی مانند خیانت، تروریسم، فساد و الخ. اگرچه شاید نقاط ضعف و قوت عربستان سعودی از دیرباز مورد بحث بوده اما آسیب‌پذیری‌های پادشاهی سعودی شاید هیچ‌گاه به این شدت و به‌طور همزمان نبوده است: از تاختن رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان و تحقیر کردن این کشور و وابسته و سرسپرده نامیدن این پادشاهی در رسانه‌ها تا ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد سعودی در استانبول.
«دانیل لاریسون»، در یادداشتی کوتاه مورخ ۲ اکتبر در «امریکن کانزرواتیو» می‌نویسد خاشقجی به‌عنوان شهروند سعودی دچار یک دگردیسی شد و در نهایت به منتقد عربستان تبدیل شد. این نویسنده معتقد است که خاشقجی بارها از ترس خود مبنی بر بازداشت و زندانی شدن از سوی دولت سعودی سخن گفته بود و اکنون همان چیزی که از آن می‌ترسید رخ داد. این یکی از مصادیق بدتر شدن سرکوب مخالفان و ربایش آنها از سوی کشور مادر در کشوری دیگر است. عربستان سرزمین تضادهاست. لاریسون می‌نویسد در این کشور اقتصاددان برجسته‌ای به نام «عصام الزامل» به جرم حمایت از تروریسم بازداشت و زندانی می‌شود، فعالان سیاسی زن که مخالف هستند در کنار دیگر معترضان به اعدام محکوم می‌شوند و از سوی دیگر، آزادی‌هایی به زنان برای رانندگی داده می‌شود. این تحلیلگر «امریکن کانزرواتیو» می‌افزاید:«این اقدامات خشمگینانه نشان می‌دهد که عربستان سعودی نفرت‌انگیزتر و اقتدارگرایانه‌تر از گذشته شده است.» او به نقل از برخی دیگر از تحلیلگران می‌نویسد: «بازداشت و زندانی کردن بدون دلیل مخالفان مانند اقتصاددانان و روزنامه‌نگاران در یک کشور دیگر یادآور ریاکاری و پوچی وعده‌ای است که می‌خواهد جامعه سعودی را بازتر کند.» لاریسون معتقد است محمد بن‌سلمان منتقدان بالقوه خود را به مثابه دشمن می‌بیند. او می‌نویسد خاشقجی زمانی که در کشورش بود خواستار پایان جنگ در یمن، انجام و تداوم اصلاحات بود. اما او مجبور شد کشورش را ترک کند و این نشان می‌دهد که اتفاقی در آنجا در حال وقوع است و احتمالا گسستی در برنامه‌های محمد دیده می‌شود.
به هر روی، محمد در مصاحبه با بلومبرگ می‌گوید: «ما روابط کاری خوب و ویژه‌ای با دونالد ترامپ داریم و من کار کردن با او را دوست دارم. ما سرمایه‌گذاری‌های عظیمی بین دو کشور داریم و تجارت ما با آمریکا در شرایط مطلوبی است و دستاوردهای بسیاری را محقق کرده‌ایم که این امر واقعا مسرت‌بخش است. به اعتقاد من ۹۹ درصد امور با آمریکا خوب است و تنها یک مساله منفی با آمریکا وجود دارد.» ولیعهد سعودی اعلام کرد:«عربستان قبل از اینکه آمریکا از سال ۱۷۴۴ به‌وجود بیاید وجود داشته... تصور می‌کنم اظهارات ترامپ دقیق نیست.» وی ادامه داد: «به اعتقاد من باراک اوباما طی هشت سال که در کاخ سفید بود علیه بسیاری از طرح‌های ما کار کرد البته نه فقط در مورد عربستان بلکه درباره کل خاورمیانه. به‌رغم اینکه آمریکا علیه برنامه‌های ما کار کرد اما ما توانستیم به حمایت از منافع خود بپردازیم و در نهایت موفق شدیم. به‌طور مثال، آمریکا تحت رهبری اوباما در مصر شکست خورد.» وی درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه، نیز اعلام آمادگی کرد برای یافتن او حاضر است مجوز تفتیش کنسولگری این کشور در استانبول را به نیروهای امنیتی ترکیه بدهد. وی در ادامه این مصاحبه مفصل به موضوع یمن پرداخت و گفت: «ما نمی‌خواهیم حزب‌الله جدیدی در جزیره العرب داشته باشیم. این خط قرمز جهان است نه فقط عربستان. هیچ‌کس نمی‌خواهد حزب‌الله نزدیک در منطقه‌ای باشد که از طریق آن ۱۵ درصد تجارت جهانی انجام می‌گیرد.» بن‌سلمان ابراز امیدواری کرد که طرف‌های یمنی به زودی پای میز مذاکره بیایند و به راه‌حل دست یابند. بن سلمان در ادامه گریزی زد به موضوع مبارزه با فساد در کشورش و گفت: «ما از طریق کمپین مبارزه با فساد تاکنون ۳۵ میلیارد دلار به خزانه دولت بازگرداندیم و این روند طی دو سال آینده نیز ادامه داشته و تکمیل می‌شود.» وی افزود: «هشت تن هنوز در قالب مبارزه با فساد در بازداشت هستند.»
به گزارش صدای ایران به نقل از دنیای اقتصاد، این روزنامه به نقل از ترامپ که در یک تجمع انتخاباتی در ایالت می‌سی‌سی‌پی روز پنج‌شنبه ۱۲ مهرماه سخن می‌گفت، افزود: «این عملیات نظامی هزینه‌های هنگفتی در بر خواهد داشت و برای اینکه آمریکا در این عملیات به ریاض کمک کند، عربستان باید ۴ میلیارد دلار به واشنگتن پول بپردازد.» ترامپ همچنین گفته بود: «ما از عربستان حمایت می‌کنیم. آنها ثروتمند هستند. من پادشاه سعودی را دوست دارم و به او گفتم: شاه، ما از شما حمایت می‌کنیم اما بدون ما دو هفته هم نمی‌توانی دوام بیاوری؛ باید هزینه آن را بپردازی.» ترامپ پیش از این نیز گفته بود: «پادشاه عربستان تریلیون‌ها دلار پول دارد و کسی نمی‌داند که بدون آمریکا چه اتفاقی برای آنها خواهد افتاد.»
در پاسخ به این اظهارات ترامپ بود که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه این پادشاهی بدون آمریکا دو هفته بیشتر دوام نخواهد آورد را رد کرد. رویترز در گزارش ۵ اکتبر خود به نقل از محمد بن‌سلمان که روز جمعه با بلومبرگ مصاحبه می‌کرد نوشت: «من عاشق او [ترامپ] هستم. باید پذیرفت که هر دوستی هم سخنان خوب خواهد گفت و هم سخنان بد. ستایش و انتقاد از جانب دوستان را باید پذیرا باشیم.» او افزود: «ما معتقدیم که تمام ساز و برگ‌های نظامی از ایالات‌متحده آمریکا خریداری شده و بابت آن پول پرداخت شده و رایگان نبوده است. بنابراین، از زمانی که روابط میان آمریکا و عربستان برقرار شده، ما تمام خریدهایمان را با پرداخت پول انجام داده‌ایم.» رویترز می‌نویسد با وجود کلمات و عبارات آتشینی که نثار عربستان می‌شود اما دولت ترامپ روابط نزدیکی با این پادشاهی خاورمیانه‌ای و بدوی دارد و این کشور را سدی در برابر ایران در منطقه می‌داند. اهمیت روابط دو طرف به قدری است که ترامپ مقصد اولین سفر خارجی خود به‌عنوان رئیس‌جمهور را عربستان انتخاب کرد.
سرسپردگی خارجی در کنار سرکوب داخلی
روزنامه ایندیپندنت هم در گزارشی با اشاره به سخنان تحقیرآمیز ترامپ در مورد بی‌ثباتی در عربستان به یک رویداد دیگر که ساعاتی پیش از سخنان ترامپ و حدود ۶ هزار مایل آن‌سوتر رخ داد، اشاره کرد. «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار سرشناس سعودی و منتقد دولت این کشور، وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد تا کارهای اداری مربوط به طلاق و ازدواج مجددش را انجام دهد اما دیگر از این مقر دیپلماتیک خارج نشد. خاشقجی از آن زمان دیگر دیده نشد. مقام‌های ترکیه اعلام کردند او هنوز در کنسولگری عربستان حضور دارد. با این حال مقام‌های سعودی مدعی خروج او از این ساختمان شدند، اما تصاویر دوربین‌ها این مساله را تایید نمی‌کند و اگر آنها بر خروج خاشقجی تاکید دارند احتمالا او با خودرویی دیپلماتیک یا به زور از آنجا برده شده است. اکنون روزنامه‌های آمریکایی از واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز گرفته تا روزنامه‌های بریتانیایی مانند گاردین و ایندیپندنت و از روزنامه‌های فرانسوی همچون فیگارو تا روزنامه‌های عرب‌زبان در منطقه و خارج از منطقه همگی ضمن برجسته کردن خبر ناپدید شدن خاشقجی، ماجرای او را با سعد حریری مقایسه کردند و نوشتند این همان تجربه ناخوشایندی است که نوامبر سال گذشته سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان، از سر گذراند و بعد از سفر به ریاض از مقامش استعفا کرد و نهایتا با فشار دولت فرانسه به کشورش بازگشت.
سرنوشت خاشقجی هر چه باشد، پیام روشنی از وضعیت کنونی عربستان دارد. این اقدام نه تنها می‌تواند به ضرر عربستان تمام شود بلکه می‌تواند نشانی از عدم مدارای دولت سعودی در قبال منتقدانش باشد. گرچه چند روز بیشتر از این جریان نمی‌گذرد اما ناپدید شدن خاشقجی موجی از انتقادها از عربستان و محمد بن‌سلمان، ولیعهد جوان عربستان را به راه انداخت. اگرچه چندان به جنگ یمن پرداخته نمی‌شود اما این مساله در صدر اخبار بین‌المللی قرار گرفت. خاشقجی یکی از آن منتقدانی است که تلاش داشت میان انتقاد منطقی و مخالفت صریح توازن ایجاد کند. اما حقیقت این است که هرگونه انتقادی در عربستان نهایتا به زندان می‌رسد آن هم با اتهاماتی مانند خیانت، تروریسم، فساد و الخ. اگرچه شاید نقاط ضعف و قوت عربستان سعودی از دیرباز مورد بحث بوده اما آسیب‌پذیری‌های پادشاهی سعودی شاید هیچ‌گاه به این شدت و به‌طور همزمان نبوده است: از تاختن رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان و تحقیر کردن این کشور و وابسته و سرسپرده نامیدن این پادشاهی در رسانه‌ها تا ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد سعودی در استانبول.
«دانیل لاریسون»، در یادداشتی کوتاه مورخ ۲ اکتبر در «امریکن کانزرواتیو» می‌نویسد خاشقجی به‌عنوان شهروند سعودی دچار یک دگردیسی شد و در نهایت به منتقد عربستان تبدیل شد. این نویسنده معتقد است که خاشقجی بارها از ترس خود مبنی بر بازداشت و زندانی شدن از سوی دولت سعودی سخن گفته بود و اکنون همان چیزی که از آن می‌ترسید رخ داد. این یکی از مصادیق بدتر شدن سرکوب مخالفان و ربایش آنها از سوی کشور مادر در کشوری دیگر است. عربستان سرزمین تضادهاست. لاریسون می‌نویسد در این کشور اقتصاددان برجسته‌ای به نام «عصام الزامل» به جرم حمایت از تروریسم بازداشت و زندانی می‌شود، فعالان سیاسی زن که مخالف هستند در کنار دیگر معترضان به اعدام محکوم می‌شوند و از سوی دیگر، آزادی‌هایی به زنان برای رانندگی داده می‌شود. این تحلیلگر «امریکن کانزرواتیو» می‌افزاید:«این اقدامات خشمگینانه نشان می‌دهد که عربستان سعودی نفرت‌انگیزتر و اقتدارگرایانه‌تر از گذشته شده است.» او به نقل از برخی دیگر از تحلیلگران می‌نویسد: «بازداشت و زندانی کردن بدون دلیل مخالفان مانند اقتصاددانان و روزنامه‌نگاران در یک کشور دیگر یادآور ریاکاری و پوچی وعده‌ای است که می‌خواهد جامعه سعودی را بازتر کند.» لاریسون معتقد است محمد بن‌سلمان منتقدان بالقوه خود را به مثابه دشمن می‌بیند. او می‌نویسد خاشقجی زمانی که در کشورش بود خواستار پایان جنگ در یمن، انجام و تداوم اصلاحات بود. اما او مجبور شد کشورش را ترک کند و این نشان می‌دهد که اتفاقی در آنجا در حال وقوع است و احتمالا گسستی در برنامه‌های محمد دیده می‌شود.
به هر روی، محمد در مصاحبه با بلومبرگ می‌گوید: «ما روابط کاری خوب و ویژه‌ای با دونالد ترامپ داریم و من کار کردن با او را دوست دارم. ما سرمایه‌گذاری‌های عظیمی بین دو کشور داریم و تجارت ما با آمریکا در شرایط مطلوبی است و دستاوردهای بسیاری را محقق کرده‌ایم که این امر واقعا مسرت‌بخش است. به اعتقاد من ۹۹ درصد امور با آمریکا خوب است و تنها یک مساله منفی با آمریکا وجود دارد.» ولیعهد سعودی اعلام کرد:«عربستان قبل از اینکه آمریکا از سال ۱۷۴۴ به‌وجود بیاید وجود داشته... تصور می‌کنم اظهارات ترامپ دقیق نیست.» وی ادامه داد: «به اعتقاد من باراک اوباما طی هشت سال که در کاخ سفید بود علیه بسیاری از طرح‌های ما کار کرد البته نه فقط در مورد عربستان بلکه درباره کل خاورمیانه. به‌رغم اینکه آمریکا علیه برنامه‌های ما کار کرد اما ما توانستیم به حمایت از منافع خود بپردازیم و در نهایت موفق شدیم. به‌طور مثال، آمریکا تحت رهبری اوباما در مصر شکست خورد.» وی درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه، نیز اعلام آمادگی کرد برای یافتن او حاضر است مجوز تفتیش کنسولگری این کشور در استانبول را به نیروهای امنیتی ترکیه بدهد. وی در ادامه این مصاحبه مفصل به موضوع یمن پرداخت و گفت: «ما نمی‌خواهیم حزب‌الله جدیدی در جزیره العرب داشته باشیم. این خط قرمز جهان است نه فقط عربستان. هیچ‌کس نمی‌خواهد حزب‌الله نزدیک در منطقه‌ای باشد که از طریق آن ۱۵ درصد تجارت جهانی انجام می‌گیرد.» بن‌سلمان ابراز امیدواری کرد که طرف‌های یمنی به زودی پای میز مذاکره بیایند و به راه‌حل دست یابند. بن سلمان در ادامه گریزی زد به موضوع مبارزه با فساد در کشورش و گفت: «ما از طریق کمپین مبارزه با فساد تاکنون ۳۵ میلیارد دلار به خزانه دولت بازگرداندیم و این روند طی دو سال آینده نیز ادامه داشته و تکمیل می‌شود.» وی افزود: «هشت تن هنوز در قالب مبارزه با فساد در بازداشت هستند.»
نظر شما