برنامه ارزی رئیس جدید در بانک مرکزی

به گزارش صدای ایران از روزنامه خراسان، در حالی که شنیده‌ها و اظهارات مقامات آگاه حکایت از تصمیم جدید ارزی دولت برای تقویت بازار ثانویه دارد، بازار دیروز شاهد افزایش جهشی نرخ ارز و طلا بود. همزمان اظهارات رئیس کل جدید بانک مرکزی مبنی بر حذف رانت‌های ارزی و شروع به کار مجدد سامانه سنا،حکایت از آغاز سیاست‌های جدید ارزی دارد.آن گونه که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، شورای پول و اعتبار در جلسه اخیر خود تصمیم گرفته است که تخصیص ارز 4200 تومانی را به کالاهای ضروری اختصاص دهد و دیگر کالاها از شمول این ارز خارج شوند. طبق این تصمیم که البته هنوز نهایی نشده صنایع معدنی، فولاد و پتروشیمی الزامی برای عرضه ارز خود به سامانه نیما نخواهند داشت و ارز حاصل از صادرات خود را به بازار ثانویه خواهند برد و با نرخ توافقی بازار عرضه خواهند کرد. تعیین قیمت در بازار ثانویه سقف و کف ندارد و عرضه وتقاضا و توافق دو طرف قیمت را مشخص خواهد کرد اما میزان ناچیز ارز ارائه شده به این بازار (300 میلیون یورو) تا کنون نتوانسته بود تاثیری در قیمت بازار داشته باشد به این ترتیب در صورت نهایی شدن اجرای این تصمیم، عرضه ارز در بازار ثانویه رشد خواهد کرد که می‌تواند باعث تعدیل قیمت‌ها در بازار ثانویه شود.

تاکنون تصمیم جدید ارزی به صورت رسمی منتشر نشده است و صرفا در حد اعلام رسانه‌ها و شنیده‌ها از مقامات آگاه است. اولین خبر را روزنامه نزدیک به دولت دنیای اقتصاد در تیتر یک چاپ دیروز خود اعلام کرد و نوشت: «شورای پول و اعتبار در یک مصوبه مهم مقرر کرده که قیمت رسمی ارز، تنها برای کالاهای اساسی و دارو تخصیص پیدا کند. ارز مورد نیاز کالاهای اساسی از محل صادرات نفتی دولت تامین خواهد شد؛ اما ارز حاصل از صادرات غیرنفتی اعم از پتروشیمی، مواد معدنی، صنایع دستی و... به بازار دوم پمپاژ می‌شود و قیمت آن نیز تابع مکانیزم عرضه و تقاضا خواهد بود. به این ترتیب در صورت اجرای این مصوبه، قیمت‌گذاری بر ارز صادراتی که هم اکنون مقارن با ارز رسمی است، رد می‌شود و صادرکننده و واردکننده با توافق با یکدیگر، ارز مورد نیاز را مبادله خواهند کرد.»خبرگزاری مهر هم به نقل از یک مقام مسئول در نظام بانکی نوشت: پتروشیمی‌ها از این پس دیگر الزامی به عرضه ارز حاصل از صادرات خود به دولت به نرخ ۴۲۰۰ تومانی ندارند و تنها با ارائه ارز با نرخ توافقی در بازار ثانویه، رفع تعهد ارزی خواهند کرد.

اگرچه بعدا اخباری مبنی بر تکذیب این خبر نیز منتشر شد اما خبرگزاری رسمی دولت، ایرنا، نیز این خبر را تلویحا تایید کرد و نوشت: خروج پتروشیمی‌ها از سازوکار ارز رسمی در جلسه اخیر شورای پول و اعتبار مطرح شده و راهکارهایی نیز در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته اما تصمیم گیری در این زمینه با دولت بوده و گزارش بانک مرکزی نیز روانه ساختمان پاستور شده است.ایرنا همچنین نوشت که پیگیری‌ها از بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد که موضوع تعیین تکلیف نرخ ارز حاصل از صادرات پتروشیمی ها، فولاد و مواد معدنی در دستور کار آن بوده است زیرا در شرایط کنونی این گروه از صادرکنندگان ملزم هستند ارز خود را به نرخ مد نظر دولت (که امروز بهای هر دلار 4400 تومان اعلام شد) در بستر سامانه نیما بفروشند. خبرگزاری دولت تاکید کرده است که «بانک مرکزی با آزادسازی نرخ ارز پتروشیمی، معادن و فولاد موافق است».یک مقام مسئول در شبکه بانکی نیز ضمن اشاره به مشکلات و مفاسد عرضه ارز پتروشیمی‌ها در سامانه نیما، به این خبرگزاری گفت: در جلسه اخیر شورای پول و اعتبار موضوع انتقال ارز حاصل از صادرات پتروشیمی ها، فولاد و مواد معدنی مطرح شد اما تصمیم گیری در این زمینه به جلسه ستاد اقتصادی دولت موکول شده است.البته مقامات صنعت پتروشیمی هم اعلام کردند که هنوز ابلاغیه‌ای در این باره برای آن‌ها ارسال نشده و ارز خود را به سامانه نیما می‌دهند.

در همین حال رئیس کل جدید بانک مرکزی به بیان برنامه‌های خود در حوزه سیاست‌های پولی و ارزی پرداخت و با اعلام این که برنامه سیاست‌های ارزی و کنترل بازار ارز را با رئیس جمهور مطرح کرده‌ام، گفت: رانت‌های ارزی را از بین می‌بریم.به گزارش خبرگزاری تسنیم، عبدالناصر همتی، در آیین معارفه خود به عنوان رئیس کل این بانک با بیان این که تمام تلاش من بر اعاده و تقویت اعتبار بانک مرکزی متمرکز خواهد بود، گفت: ثبات در مقررات بانکی، حذف رانت ارزی و اعتباری بانکی، پشتیبانی از تولید داخلی، حمایت از صادرات پایدار، حمایت از بازار سرمایه برای جذب نقدینگی و افزایش بهره‌وری منابع مالی مهم‌ترین برنامه‌های پیش روی بانک مرکزی خواهد بود.وی افزود: برای این جانب حفظ قدرت ارزی کشور مساوی با صیانت و تقویت منابع و ذخایر بانک مرکزی، کنترل تورم، اصلاح ناترازی‌های موجود در شبکه بانکی، استقرار نظم و انضباط در بانک‌ها و به مهار کشیدن میزان نقدینگی بالا و فزاینده حاضر و هدایت مناسب آن با ابزارهای سیاست پولی و اعتباری است.همتی با تاکید بر این که وضعیت کنونی بازار ارز، محصول ناترازی‌های عمیق ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است؛ دلیل اصلی ایجاد نابه سامانی در بازار ارز را عدم کنترل و هدایت جریان نقدینگی، خلق نقدینگی بی‌ضابطه توسط شبکه بانکی و نبود ابزار‌های جایگزین مناسب برای دارایی‌هایی مانند ارز و سکه طلا و البته القای جو بدبینی و انتظارات منفی توسط دشمنان با هدف ترسیم آینده‌ای تیره و نامطمئن در ذهن مردم دانست.رئیس جدید شورای پول و اعتبار تصریح کرد: درباره سیاست‌های ارزی و کنترل بازار ارز برنامه‌ای دارم که با مقام محترم رئیس جمهور مطرح کرده‌ام و ان شاءا... پس از نهایی شدن، در این زمینه اطلاع‌رسانی مناسب انجام خواهد شد.عالی‌ترین مقام پولی و بانکی کشور خاطر نشان کرد: همزمان با به کارگیری ابزارهای مناسب برای اعمال سیاست‌های پولی و ارزی، سیاست ارتباطی فعال و صادقانه در بیان مواضع بانک مرکزی و تنظیم انتظارات مردم و امیدبخشی به آینده، دنبال خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان این که دوره جدید بانک مرکزی پیام‌آور ثبات و آرامش فکری برای تمام اقشار مردم و اهالی کسب و کار و نیز احیا و تقویت اعتماد عمومی به سیاست‌گذار پولی خواهد بود، گفت: در سیاست‌گذاری پولی، بانک مرکزی حتما بر مبانی علمی تکیه خواهد کرد؛ تجربه عملی طی دهه‌های اخیر نشان می‌دهد که در سخت‌ترین شرایط هم نمی‌توان و نباید مبانی نظری علم اقتصاد را کنار گذاشت. رئیس کل بانک مرکزی بهره‌گیری از ابزار عملیات بازار باز اسلامی به عنوان مهم‌ترین ابزار سیاست پولی را یک ضرورت دانست و تصریح کرد: برای جلوگیری از خلق بی‌قاعده و نوسانات نامطلوب در پایه پولی و نقدینگی باید روند روبه‌ رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مهار و بازار بین بانکی از کارآمدی، شفافیت، قانون‌مداری و عمق بیشتری برخوردار شود.

همزمان با این اتفاقات، سامانه اعلام نرخ ارز بانک مرکزی (سناریت) هم بعد از حدود 4 ماه دوباره آغاز به کار کرد و نرخ دلار بازار را به صورت رسمی اعلام کرد. این سامانه نرخ یورو را 10 هزار و 800 تومان و قیمت هفتگی دلار را 8800 تومان اعلام کرد. نرخ ارز رسمی هم به 4400 تومان رسید. البته شرایط در بازار متفاوت بود. اگرچه انتظار می‌رفت با اعلام این خبر قیمت‌ها در بازار غیررسمی افت کند اما شرایط معکوس شد. نرخ یورو به مقدار بی سابقه 11 هزار و 128 تومان رسید و سکه طرح جدید هم در ساعاتی تا 3 میلیون و 750 هزار تومان بالا رفت. به نظر می‌رسد بازار، به جای این که از پمپاژ ارز به بازار و افزایش عرضه نگران باشد، به خاطر عقب نشینی دولت از سیاست پیشین خود، باز هم چشم‌انداز افزایشی برای قیمت‌ها را محتمل‌تر دیده است. در واقع این سیاست دو سیگنال مثبت و منفی به بازار ارسال کرده است که بازار سیگنال منفی مبنی بر ضعف سیاست گذار و اجبار به عقب نشینی از سیاست قبلی را قوی‌تر دانسته است. اگرچه در شرایط هیجانی و ملتهب، سفته بازان هم می‌توانند به راحتی موج بازی کنند.

بازار سرمایه هم صبح دیروز بسیار سریع به موضوع واکنش نشان داد. همه شرکت‌های صادراتی معدنی، پتروشیمی و فولادی به محض شروع معاملات با تقاضای شدید خرید در بالاترین قیمت‌ها مواجه شدند و با توجه به بزرگی و اثرگذاری این شرکت ها، شاخص کل به سرعت 3 هزار و 77 واحد رشد کرد و تا پایان معاملات پایدار ماند.