شیوع سیگار کشیدن بین دانش آموزان

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: مصرف دخانیات امروزه توسعه ناهنجاری در بین نوجوانان و جوانان پیدا کرده است. سن مصرف دخانیات در دانش آموزان به 13 سال رسیده است که این موضوع خطرناک است. آمارها نشان می دهد که 30 تا 35 درصد دختران دبیرستانی و دانشجویان تجربه مصرف قلیان دارند که این رقم در پسرها به 55 درصد می رسد.

به گزارش صدای ایران دکتر شکرالله سلمان زاده  با اشاره به 31 ماه می مصادف با 10 خردادماه روز جهانی مبارزه با دخانیات، اظهار کرد: سرعت رشد ابتلا به سرطان در کشورها به شکل قابل توجهی افزایش یافته است و کشور ما بالاترین روند رشد ابتلا به سرطان را در دنیا دارد.30 تا 35 درصد علت سرطانها به عوامل خطری باز می گردد که علت اصلی آن دخانیات است و 30 درصد مرگهای ناشی از سرطان در کشور مستقیما با مصرف دخانیات در ارتباط است.

وی افزود: مصرف سالانه مواد دخانی در کشور هزینه‌ای بالغ بر 10 هزار میلیارد تومان بابت مصرف و با سهمی حدود 50 تا 55 هزار مرگ منتسب در سال هزینه ای تا 30 هزار میلیارد تومان به بخش سلامت کشور تحمیل می کند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: با وجود اینکه ایران یکی از 20 کشور برتر جهان در انجام مداخلات پیشگیرانه کنترل عوامل خطر بیمارهای غیرواگیر از جمله مصرف دخانیات توسط سازمان بهداشت جهانی انتخاب شده است اما هنوز در کنترل در ابتدای راه هستیم.  

سلمان زاده گفت: هرچند مبارزه با دخانیات به یک خواست جهانی بدل شده است و حتی قانون کنترل و مبارزه با دخانیات در کشور تصویب و ابلاغ شده است اما متأسفانه گامهای عملی که توانسته باشد مانعی بر توسعه مصرف سیگار و قلیان در کشور به ویژه در بین جوانان باشد، هنوز مورد انتظار خیرخواهان عرصه سلامت کشور است.

وی بیان کرد: استعمال روزافزون قلیان در مراکز عمومی جامعه روز به روز درحال افزایش است و رواج استعمال قلیان می‌تواند زنگ خطری باشد که ابتدا کانون خانواده ها و سپس مسئولان فرهنگی جامعه را از بروز آسیبی بزرگ خبر می دهد. مصرف قلیان آشکارا نشان داده است که تاثیرات مضری بر دو عضو حیاتی بدن شامل ریه‌ها و قلب دارد. در  سالیان اخیر مصرف این ماده دخانی که به اسانسهای معطر آغشته است بین خانواده‌ها و جوانان گسترش چشمگیر و هشداردهنده‌ای یافته است.     

رئیس مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: عرضه و فروش قلیان توسط دستفروشان دوره گرد مواد دخانی یا به وسیله متصدیان کیوسکهای موجود در سطح پارکها علاوه بر ایجاد عواقب بهداشتی سبب ایجاد ناامنی و به هم خوردن آسایش خانواده ها و مهمتر از آن به خطر انداختن سلامتی مردم به ویژه قشر جوان و ترویج مصرف و استعمال مواد دخانی شده است.

سن مصرف دخانیات

سلمان زاده تصریح کرد: مصرف دخانیات امروزه توسعه ناهنجاری در بین نوجوانان و جوانان پیدا کرده است. سن مصرف دخانیات در دانش آموزان به 13 سال رسیده است که این موضوع خطرناک است. آمارها نشان می دهد که 30 تا 35 درصد دختران دبیرستانی و دانشجویان تجربه مصرف قلیان دارند که این رقم در پسرها به 55 درصد می رسد.

وی افزود: آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت گویای آن است که در حال حاضر 15 درصد جوانان بین 13 تا 15 سال در کشور مصرف کننده قلیان هستند و سالانه حدود 35 هزار تن تنباکو در کشور دود می شود. شیوع مصرف قلیان در بین 37 درصد نوجوانان و جوانان در کشور خطری جدی برای سلامت این نسل است.

بیماریها و عواقب مصرف دخانیات

رئیس مرکز بهداشت خوزستان با اشاره بیماریها و عواقب مصرف دخانیات، گفت: نیکوتین باعث سفت شدن رگهای خونی و محدودیت جریان خون به قلب می شود. همچنین سیگار باعث کاهش سطح کلسترول خوب خون و افزایش فشار خون می شود. افزایش و تجمع کلسترول بد منجر به تصلب شرائین می شود و خطر لخته شدن خون را در رگها افزایش می دهد که این عارضه باعث سکته قلبی و مغزی می شود.

سلمان زاده افزود: نیکوتین مستقیما روی مغز اثر می گذارد زیرا محرک سیستم عصبی است. نیکوتین خطر آب مروارید چشم و ضعف بینائی را افزایش می دهد.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: همچنین بر اثر مصرف دود ریه ها مستقیما آسیب می بینند زیرا با تجمع دود با گذشت زمان ریه ها توانایی خود را برای فیلتر کردن مواد شیمیائی مضر از دست می دهد و فرد دچار عفونتهای تنفسی، خس خس کردن سینه، تنگی نفس و آسم می شود و در درازمدت سرطان ریه، گلو، دهان، حنجره و مری و ایجاد حساسیت آلرژیک و سل ریوی نتیجه استعمال دخانیات است.

وی عنوان کرد: برخی نشانه های سیگار کشیدن شامل تغییر ساختار پوست است. سیگار باعث تغییر رنگ پوست به سمت تیرگی، چین و چروک و پیری زودرس آن می شود.

سلمان زاده بیان کرد: بروز لکه های زرد یا قهوه ای روی دندانها از علائم شایع سیگار کشیدن است. التهاب لثه، تغییر رنگ لثه، پوسیدگی دندانها و بوی بد دهان از علائم دیگر سیگار کشیدن است.

اثر اختصاصی بر زنان سیگاری

رئیس مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: کاهش وزن جنین بین 2.5 تا 3 گرم کمتر از کودکان دیگر، تأثیر بر ناباروری، شروع یائسگی در سنین پائینتر از زنان دیگر، سرطان گردن رحم، سقط جنین و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد از عوامل موثر بر زنان سیگاری است.

وی بیان کرد: باید به این نکته توجه کرد که هر چند مصرف سیگار ساده تر و شیوع آن بیشتر از قلیان است اما میزان منواکسیدکربن وارد شده به بدن انسان در اثر مصرف قلیان 6 برابر بیشتر از سیگار و میزان عامل سرطانی قلیان 46 برابر بیشتر از سیگار است.

سلمان زاده افزود: دیگر عوامل سرطانی مانند آرسنیک در قلیان 4 برابر و سرب در قلیان 202 برابر سیگار است.

علاوه بر شیوع انواع سرطانها و بیماری های قلبی و عروقی و افزایش فشار خون ،مصرف دخانیات اثرات جانبی دیگر هم بر سلامت و بهداشت فرد ایجاد می کند.

سلمان زاده عنوان کرد: شیوع بیماریهای عفونی واگیردار در اثر استفاده مشترک از شیلنگ قلیان، افزودن الکل یا داروهای روان گردان به تنباکوی قلیان توسط افراد سودجو، ایجاد حساسیت آلرژیک و سل ریوی و ایجاد تنفر و دوری از فرد مصرف کننده به خاطر بوی بد دهان از اثرات جانبی مصرف دخانیات است.

راههای مبارزه دخانیات

وی گفت: به منظور برنامه ریزی برای مبارزه با دخانیات و حفظ سلامت عمومی، ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات با ترکیب وزارتخانه های بهداشت و درمان، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، صنعت و معدن و تجارت ،فرماندهی نیروی انتظامی و سازمان صدا و سیما و به تبع آن ستاد استانی متناظر  تشکیل شده است.

سلمان زاده افزود: این ستاد در راستای مبارزه با دخانیات و کنترل و کاهش آن اجرای کامل قانون 20 ماده ای جامع کنترل دخانیات بر اساس اصل 123 قانون اساسی را بر عهده دارد.

اهم مشکلات بهداشتی موجود در برنامه اجرایی مبارزه

رئیس مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: طرح استفساریه خروج قهوه خانه ها از فهرست اماکن عمومی مشمول قانون جامع کنترل دخانیات و مشروعیت بخشیدن به عرضه قلیان در قهوه خانه ها علیرغم دستاوردهای مثبت کنترلی در سالهای اخیر، افزایش روزافزون مراکز غیرمجاز فروش و عرضه مواد دخانی از جمله قهوه خانه ها و سفره خانه ها چون مجوز را اغلب از سازمان میراث فرهنگی می گیرند و نه  واحدهای صنفی و بهداشتی (به همین دلیل قهوه خانه های غیرمجاز زیاد داریم که در این زمینه در حال استعلام گیری هستیم) از جمله مشکلات بهداشتی موجود در برنامه اجرایی مبارزه با دخانیات است.

وی اظهار کرد: نحوه چینش و ویترین گذاری تحریک برانگیز ادوات قلیان در مراکز فروش که جنبه تبلیغاتی دارد و به استناد ماده 3 قانون جامع  کنترل دخانیات مصداق تبلیغ می باشد و ممنوع است اما سازوکاری از طرف ارگان ذیربط جهت برخورد قانونی با این فروشندگان وجود ندارد.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: نبود عزم جدی از سوی ارگانهای ذیربط همچون عوامل اجرایی شهرداری در نظارت و جمع آوری دوره گردان عرضه قلیان در پارکها و همچنین سازمان صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف و اتحادیه مربوطه در زمینه جلوگیری از فعالیت غیرقانونی از این اماکن یکی دیگر از مشکلات در این حوزه است.

وی افزود: همچنین وجود مشکلات فرهنگی در تغییر نگرش مردم که مصرف قلیان را به منزله یک نوع تفریح می دانند موجب استفاده مردم از قلیان شده است.

قربانیان مصرف دخانیات بیشتر چه افرادی هستند؟

سلمان زاده گفت: سالیانه در کشور ما 55 هزار نفر قربانی مصرف سیگار هستند که با توجه به قشر مصرف کننده دخانیات بیشترین آمار قربانیان جوانان هستند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: وزارت بهداشت هر ساله به مناسبت سالروز جهانی بدون دخانیات (31 ماه می مصادف با 10 خردادماه) اقدامات و فعالیتهای گسترده ای در سطح کشور با همکاری ارگانهای ذیربط به منظور حمایت طلبی برای اجرای سیاستهای مؤثر بر کاهش مصرف دخانیات و ارتقای سطح آگاهی عمومی به ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به مضرات استعمال دخانیات انجام می دهد. امسال نیز بر همین اساس 5-11 خرداد به عنوان هفته ملی بدون دخانیات با شعار ملی "قلیان سمی برای سلامت خانواده " در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: در همین راستا مجموعه بهداشت هم در سراسر استان خوزستان نسبت به تشدید فعالیتهای جاری در راستای کنترل و کاهش دخانیات اقدام می کند.

توصیه‌هایی برای ترک دخانیات

وی توصیه کرد: عوض کردن نوع ماده دخانی مصرفی، عوض کردن دستی که با آن سیگار می کشیدید، سیگار را پاکتی همراه خود نبردن، با تاخیر روشن کردن سیگار در روز، بدون سیگار خارج شدن از منزل یا محل کار، سیگارها را نصفه کشیدن و زمان مصرف مواد دخانی را کوتاه کردن از عوامل موثر ترک سیگار است.

پیشنهادها در خصوص ترک اعتیاد

سلمان زاده تصریح کرد: درگیر کردن خانواده ها به عنوان یکی از اعضای تیم پیشگیرانه و مداخله گر یکی از راههای موثر در ترک اعتیاد است تا با مشارکت آنان میزان مداخلات دارویی و غیردارویی تسهیل شود.

وی افزود: گسترش مراکز درمان مصرف مواد مخدر در سطح شهرستانها، هماهنگی سایر ادارات و سازمانها درخصوص اجرای برنامه های فعال سازی پس از انجام مداخلات دارویی و غیردارویی مانند مهارت آموزی و استفاده از مراکز تفریحی برای اوقات فراغت... از عوامل موثر در این زمینه است.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان در خصوص کمپهای ترک اعتیاد خوزستان، بیان کرد: این کمپها تحت عنوان خانه های بهبودی زیر نظر بهزیستی فعال هستند. حدود 75 مرکز در این خصوص در استان خوزستان فعال هستند که خدمات غیردارویی و بستری جهت درمان معتادین ارایه می دهند.