دستگاه های دروغ سنج با هوش مصنوعی!

 پلی‌گراف یا دروغ سنچ ابزاری است که ظاهرا می‌تواند تشخیص دهد فردی دروغ می‌گوید. پلی‌گراف‌ها عموما بر اساس تغییرات فیزیولوژیکی مثل تغییر فشار خون، عرق کردن بدن، تغییر ضربان قلب و ... نتیجه‌گیری می‌کند که فرد در حال دروغ گفتن است.

 

به گزارش صدای ایران در اصل این سیستم‌های قدیمی دروغ سنج، تنها میزان برانگیخته شدن فرد و تغییر حالات فیزیولویکی وی را رصد می‌کنند که این حالت‌ها ممکن است در اثر عصبانیت، تنش و حالات روحی فرد به‌وجود آمده باشد. به همین دلیل نمی‌توان پلی‌گراف‌های قدیمی را به عنوان ابزاری دقیق و قابل اعتماد در پروسه‌های حقیقت‌یابی مورد استفاده قرار داد.

فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی در تلاش است برای همیشه با پلی‌گراف‌های قدیمی خداحافظی کند و به جای مانیتورینگ تغییرات فیزیولوژیکی‌، بررسی دقیق‌تری روی تغییرات حرکات چشم، تغییر لحن صدای فرد، وضعیت نشستن سوژه و عواملی از این دست را به خوبی رصد کرده و پروسه حقیقت‌یابی دقیق و قابل اعتمادی را ایجاد کند و راست را از دروغ تشخیص دهد. قطعا یکی از طرفداران این فناوری دروغ سنج مبتنی بر هوش مصنوعی، آزادی خواهان مدنی خواهند بود.

پلی‌گراف‌ها چقدر قابل اعتماد هستند؟
به نقل از زومیت، در فیلم‌های سینمایی دیده‌ایم که فرد در بازجویی در مقابل دستگاه دروغ سنج می‌نشیند و پاسخ سئوالات را می‌دهد ولی چقدر این پلی‌گراف‌های قدیمی قابل اعتماد هستند؟ آیا واقعا می‌توان به آنها به عنوان ابزار حقیقت یاب اعتماد کرد؟ همان‌طور که گفته شد از آنجایی که پلی‌گراف‌های قدیمی مبتنی بر تغییرات فیزیلوژیکی نتیجه راست و دروغ را مشخص می‌کنند، نتایج آنها قابل اعتماد نیست. همین مساله باعث شد تا نسل جدید دروغ سنج‌های کامپیوتری مبتنی بر هوش مصنوعی مورد توجه قرار گیرد تا بتواند فاکتورهای متعدد و بیشتری را در جلسات حقیقت‌یابی مورد توجه و تجزیه و تحلیل قرار دهد. 

سازمان امنیت ملی ایالات متحده و نهادهای دولتی کانادایی و اتحادیه اروپا،‌ مشغول بررسی و آزمون سیستم دروغ‌سنج جدیدی مبتنی بر هوش مصنوعی موسوم به AVATAR هستند. این سیستم دروغ‌سنج جدید به نام آواتار توسط محققان دانشگاه ایالتی سن‌دیگو و دانشگاه آریزونا طراحی شده است. در جلسه حقیقت‌یاب، آواتار سوالاتی را از سوژه می‌پرسد. زمانی که سوژه به سوالات استانداردی در مورد اسلحه یا روش تولید آن پاسخ می‌دهد، وضعیت وی به صورت کامل و البته به صورت دیجیتالی مانیتور می‌شود تا اگر مورد مشکوکی مشاهده شود،‌ سوژه برای ارائه توضیحات اضافی به بخش پاسخگویی به ماموران امنیتی منتقل شود. 

آرون الکینز استادیار سیستم‌های مدیریت اطلاعات ایالت سن دیگو معتقد است: 
«این سیستم می‌تواند تغییر وضعیت چشم‌ها، تغییر لحن صدا، تغییرات وضعیت نشستن یا ایستادن سوژه را تجزیه و تحلیل کرده و اگر خطر بالقوه‌ای را تشخیص دهد،‌ اعلام کند. حتی اگر سوژه انگشتان دست خود از استرس بچرخاند،‌ آواتار آن را تشخیص می‌دهد.»

الکینر معتقد است که این سیستم دقتی بین ۶۰ تا ۷۵ درصد و حداکثر دقتی برابر با ۸۰ درصد دارد. شاید این درصد دقت بالایی را نشان نمی‌دهد ولی باید در نظر بگیرید که دقت آواتار از قدرت دقت تشخیص انسان باز هم بالاتر است. دقت تشخیص انسان، بین ۵۴ تا ۶۰ درصد است. آواتار یا سیستم ارزیابی و تشخیص حقیقت در زمان واقعی، تنها سیستم دروغ‌سنج دیجیتالی معرفی شده برای حقیقت‌یابی نیست. شرکت Converus نیز ماه گذشته سیستمی به نام EyeDetect معرفی کرد. آزمون حقیقت‌یابی در عرض ۳۰ دقیقه‌ برگزار می‌‌شود و بر اساس تغییرات حرکات چشم و بررسی کامپیوتری مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند متوجه شود سوژه دروغ می‌گوید یا خیر. این محصول جدید به عنوان مدرک صحت گفته‌های یکی از متهمان دادگاه نیومکزیکو از سوی هیات منصفه پذیرفته شد. در دادگاه سوالاتی از متهم در مقابل این دستگاه دروغ‌سنج پرسیده شد و دادگاه نتیجه بررسی EyeDetect را پذیرفت.

تدو میکلزن مدیرعامل شرکت Converus در بیانیه‌ای گفت:
«استفاده از EyeDetect در دادگاه، نقطه عطفی در تاریخچه استفاده از دروغ‌سنج‌ها در روند قضاوت محسوب می‌شود. وکلا می‌توانند برای پرونده‌های پیچیده خود از این فناوری استفاده کنند.»

همچنین، کلانتری در نیومکزیکو از EyeDetect در آزمون استخدامی خود استفاده کرد. شرکت Converus سازنده و طراح این محصول، توجه خاصی به درخواست‌های سیاستمداران علاقمند به این فناوری نشان می‌دهد. ظاهرا استفاده از این فناوری در دادگاه، کلانتری و برخی مکان‌های دیگر شایع شده است و با کمک آن می‌توان دادگاه‌های محاکمات مدنی را به‌راحتی برگزار کرد.

جی استنلی، تحلیلگر و سیاستمدار ارشد اتحادیه‌ی آزادی‌های مدنی آمریکا (ACLU) گفت:
«یادگیری ماشین فناوری روز دنیا است که متخصصان دنبال این هستند که چگونه از این فناوری در حوزه‌های مختلف کاربردی استفاده کنند. یکی از مشکلات اصلی در مورد دروغ‌سنج‌ها این است که این سیستم‌ها واقعا نمی‌توانند بین وضعیت روحی و درونی فرد و محرک‌های بیرونی تمایزی قایل شوند.»

ACLU، با سیستم‌های دروغ‌سنجی دهه ۱۹۵۰ مخالف است و پلی‌گراف‌ها را در روند حقیقت‌یابی موثر نمی‌داند. استنلی در پست وبلاگ خود در سال ۲۰۱۲ نیز به همین موضوع اشاره کرده بود:

«از دهه ۱۹۷۰ تاکنون گفته‌ایم که حتی اگر دستگاه‌ دروغ سنج بتواند در حد قابل قبولی قابل اعتماد باشد یا فناوری‌های دقیق‌تری در حقیقت‌یابی معرفی شود، به دلیل نقض قوانین مربوط به آزادی‌های مدنی نمی‌توانیم نتایج آن‌را بپذیریم. تکنیک‌های ذهن‌خوانی با برنامه اصلاحات چهارم و پنجم در تناقض قرار گرفته است و به‌علاوه کرامت انسانی را زیر سوال می‌برد.»