ریشه اختلافات ایران و عربستان کجاست؟
در دوره اوباما امریکا علاقه ای نداشت که به جنگ و تخاصم با ایران بپردازد و در عوض به عربستان فشار می اورد که دست به اصلاحات واقعی بزند.
جنگ یمن چهار ساله شد؛ ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی همچنان بر یمن می تازد و کشور در فقر و قحطی و خون می غلطد.
به گزارش صدای ایران،عربستان و شخص عادل الجبیر در حالی انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه می‌گیرند که جامعه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی، ریاض را مسئول فاجعه انسانی در یمن اعلام کرده و به کرات خواهان تحریم سلاح علیه این کشور شده اند. خبرگزاری خبرآنلاین در گفتگو با دکتر محمد عجم، کارشناس خلیج فارس و پژوهشگر تاریخ، آخرین تحولات یمن و عربستان را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه می خوانید:
چه شد که جنگ یمن فرسایشی شد.
از جنگ اول خلیج فارس به بعد تلاش دولت عربستان همواره این بوده که برادر بزرگتر جهان اسلام و جهان عرب باشد و بطور ویژه شبه جزیره عربی کاملا گوش به فرمان دربار عربستان باشد. جنگ یمن با جنگ سوریه تفاوت ماهوی و جوهری بسیار زیادی دارد. جنگ یمن از اختلاف دو بخش یک دولت عربی شروع شد. بخشی که نمی خواست زیر سلطه عربستان باشد، دولت عربستان این بخش از دولت را کودتاچی نامید و علیه آن جنگی نابرابر و ظالمانه شروع کرد و اتهام واهی دست نشانده و مزدور ایران به آنها زد و اعلام کرد ایران یمن را اشغال کرده است. این اتهام واقعا واهی بود. اما دولت عربستان برای توجیه تجاوز نظامی خود به چنین اتهامات و دروغ هایی نیاز داشت. ایران به دلیل مشکلات متعدد داخلی و خارجی و بحران هسته ای، در یمن نقشی نداشت و یمن هیچ اولویتی برای ایران نداشته و ندارد، زیرا یمن همسایه مستقیم ایران نیست و به امنیت ملی ایران نیز ارتباطی ندارد و از طرفی یک بحران و مشکل عربی - عربی بود که حداقل دولت روحانی علاقه ای به ورود به آن نداشت.
رسانه های رنگارنگ عربستانی و متحدانش توانستند با جنجال خبری ایران را نزد افکار عمومی دنیا طرف اصلی جنگ یمن جا بزنند و اعلام کردند در یمن با اشغالگران ایرانی می جنگد! حقیقت امر این است که بعدها نیز با محاصره کامل یمن و قطع هرگونه کمک انسانی به یمن، نه تنها ایران قادر به کمک رسانی به جنگجویان نیست، بلکه حتی کمکهای دارویی نیز امکان رسیدن به یمن ندارد.
تحلیل شما از وضعیت حاضر عربستان چیست؟ در یمن تا کجا پیش رفته است و آیا شانسی برای پیروزی دارد؟
عربستان اشتباه بزرگی مرتکب شد و بعد از سه سال جنگ ظالمانه و کشتار صدها نفر از طرفین این کشور بیش از همیشه در دایره دشمنی قومی و قبیله ای گرفتار شده است. عربستان حتی اگر بتواند همه اراضی تحت اداره حوثی ها را تصرف کند باز هم بازنده خواهد بود.
زیرا دولتی که با سه سال جنگ نابرابر و بمباران و کشتار بر مسند نشیند باید با دیکتاتوری و خشونت و کشتار به عمر خود ادامه دهد و بالاخره ندای انسانی جهان علیه این وضعیت بیدار خواهد شد. جنگ یمن اشغالگری یک دولت عربی سلطه گر و هژمونی طلب، علیه یک کشور فقیر و کم توان، اما با ملتی با اراده است. تاریخ ثابت کرده اشغالگری سرانجام خوبی ندارد. عربستان بهتر است بازوی نظامی خود را کنار بگذارد و به سازندگی بپردازد، در جنگ همه بازنده هستند جنگ مترادف با جنایت است جنگ بدون جنایت وجود ندارد. حمله نظامی عربستان به یمن از ابتدا اشتباه بود و دیوار کجی بود که تا ثریا کج خواهد رفت همانطور که جنگ سوریه طرف پیروز ندارد. باتلاق یمن نیز چنین خواهد بود. عربستان در راستای هژمونی طلبی و آزمندی، مشکلات خود را با امریکا و اسرائیل حل کرده تا بتواند به همسایگان خود زور بگوید و در منطقه قلدری کند.
تغییرات داخلی عربستان را چطور ارزیابی می کنید، اصلاحات اجتماعی که جدیدا محمد بن سلمان خصوصا درباره زنان اتخاذ کرده است؟ همین طور در امر اقتصادی و ایجاد شهر تفریحی....
نوسازی اجتماعی و اقتصادی عربستان در سایه جنگ یمن، در آغاز حمله عربستان به یمن پیش بینی می شد، که عربستان بدلیل نارضایتی و بی اعتمادی روشنفکران، جوانان و زنان ترقی خواه، با حکومت عربستان از یکسو و نارضایتی سلفی های سیاسی از سوی دیگر دچار بحران و تنش های داخلی خواهد شد. اما در سایه جنگ یمن عربستان و برون سازی مشکلات داخلی موفق شده است بر بخشی از مشکلات داخلی فایق آید. ولیعهد عربستان با مشورت غربی ها طرح های اصلاحی بی سابقه ای را شروع کرد به خصوص اعطای آزادی های اجتماعی و مشارکت زنان و طرح عظیم بین المللی نیوم که عربستان را به کشوری توریستی گردشگری تبدیل خواهد کرد. در کنار جذابیت های تاریخی، مذهبی و زیارتی، طرح عظیم بین المللی شهرهای هوشمند توریستی، علمی و سیاحتی در دو سوی خلیج عقبه بنام «نیوم» به مرور عربستان و مصر و اسراییل و اردن را به شرکای اقتصادی استراتژیک تبدیل خواهد کرد.
کمی دربارۀ ریشه اختلافات ایران و عربستان بگویید؟ آیا عربستان درباره ایران به اهداف خود می رسد؟ تحلیل شما از مثلث یمن، ایران و عربستان با محوریت محمد بن سلمان و مواضع خصمانه اش علیه ایران چیست؟
وقتی انقلاب ایران پیروز شد افکار مردم در جهان عرب به طور یکپارچه ضد یهودی ها و صهیونیستها بود؛ اگر چه دولتهای عرب دو دسته بودند؛ سازشکار و خط مقدم جبهه ضد صهیونیستی؛ عربستان همیشه در گروه سازشکارها بود.
بخشی از جهان عرب دشمنی خود را به سوی ایران شیفت داد، عراق صدام در خط مقدم این جبهه بود و کشورهایی مثل عربستان پشت سر او بودند اما با اعدام صدام این عربستان بود که به طور عملی و علنی در خط مقدم جبهه ضدیت ایران قرار گرفت عربستان چندین برابر از اسراییل بیشتر علیه ایران هزینه می کرد. عربستان اظهار می داشت موشکهای ایران و سلاح های ایران متوجه اسراییل و غرب نیست بلکه متوجه عربستان و کشورهای همسایه عرب ایران است.
پس چرا اینگونه به نظر نمی رسد؟
همیشه دولتهای ایران و رسانه های ایران سعی کرده اند به افکار عمومی ایران اینگونه وانمود کنند که اعراب و در رأس آن عربستان با ایران دشمن نیست و فقط سو تفاهم وجود دارد در حالیکه رسانه های عربی علنی اعلام می کردند دربارۀ ایران سوء فهم وجود ندارد بلکه دشمنی وجود دارد. زیرا ایران دستور کارهای پنهانی دارد و هدفش بلعیدن کشورهای عربی است. اما در ایران افکار عوام به گونه ای ساخته میشد که فقط یک دشمن جبار و ستمگر دارد و آن رژیم اسراییل است. در حالیکه بحران سوریه را عربستان دامن زد و تغدیه کرد اما ایران در پشت همه این توطئه ها فقط رژیم اسراییل را معرفی می کرد.
در دوره اوباما امریکا علاقه ای نداشت که به جنگ و تخاصم با ایران بپردازد و در عوض به عربستان فشار می اورد که دست به اصلاحات واقعی بزند و فساد و تامین مالی تروریزم جهانی و بنیادهای زکات و خیریه را کنترل کند.
امروزه اصلاحات بنیادین که در زمینه نوسازی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و مبارزه با فساد صورت می گیرد بی سابقه و در داخل نظام فاسد موروثی غیر قابل پیش بینی بود. این اصلاحات موجب انسجام ملی در عربستان شده است، افزایش نارضایتی بخش سلفی سنتی هم چندان اهمیت و خطری ندارد و این دسته از مذهبیون نفوذ خود را از دست می دهند.
لذا عربستان نه تنها در جنگ یمن فرافکنی و برون افکنی کرد بلکه مشکلات بی اعتمادی داخلی را نیز تا حدودی ترمیم کرد با این توضیح باید گفت عربستان اگر چه در یمن خشن ترین اعمال و جنایت جنگی را انجام می دهد اما رسانه های جهانی سعی می کنند چهره اطلاح طلب و انقلابی به ولیعهد جوان بدهند و از ولیعهد جوان یک قهرمان بسازند.
اینگونه تبلیغ می شود که او هم در داخل و هم در جهان اسلام (حوزۀ عربی) تساهل و مدارا و گفتگوی مذهبی را دنبال می کند محمد بن سلمان در مصر به دیدار الازهر و کلیسای قبطی رفت تا عربستان را مهد تساهل مذهبی و دینی اعلام کند. به هر حال جنگ یمن سرپوشی بود بر غلبه بر مشکلات داخلی عربستان و اگر عربستان در غلبه بر منازعات داخلی موفق شود تنها دستاورد جنگ یمن برای بقای آل سعود در قدرت خواهد بود.
ایران باید چه کند؟
در مسیر پر شتاب تحولات منطقه ای و جهانی ایران باید بتواند ثابت کند که در یمن یک طرف نزاع نیست و در سایه محاصره همه جانبه یمن حتی به تعهدات انسانی و اخلاقی خود برای امداد رسانی تحت شرایط کنوانسیونهای ژنو نمی تواند عمل کند. از سوی دیگر باید روند اصلاحی را که شروع کرده عمق و ابعاد بیشتری ببخشد تا فعالیتهای تبلیغی و مخرب دولت مغرور سعودی را خنثی کند.
چه شد که جنگ یمن فرسایشی شد.
از جنگ اول خلیج فارس به بعد تلاش دولت عربستان همواره این بوده که برادر بزرگتر جهان اسلام و جهان عرب باشد و بطور ویژه شبه جزیره عربی کاملا گوش به فرمان دربار عربستان باشد. جنگ یمن با جنگ سوریه تفاوت ماهوی و جوهری بسیار زیادی دارد. جنگ یمن از اختلاف دو بخش یک دولت عربی شروع شد. بخشی که نمی خواست زیر سلطه عربستان باشد، دولت عربستان این بخش از دولت را کودتاچی نامید و علیه آن جنگی نابرابر و ظالمانه شروع کرد و اتهام واهی دست نشانده و مزدور ایران به آنها زد و اعلام کرد ایران یمن را اشغال کرده است. این اتهام واقعا واهی بود. اما دولت عربستان برای توجیه تجاوز نظامی خود به چنین اتهامات و دروغ هایی نیاز داشت. ایران به دلیل مشکلات متعدد داخلی و خارجی و بحران هسته ای، در یمن نقشی نداشت و یمن هیچ اولویتی برای ایران نداشته و ندارد، زیرا یمن همسایه مستقیم ایران نیست و به امنیت ملی ایران نیز ارتباطی ندارد و از طرفی یک بحران و مشکل عربی - عربی بود که حداقل دولت روحانی علاقه ای به ورود به آن نداشت.
رسانه های رنگارنگ عربستانی و متحدانش توانستند با جنجال خبری ایران را نزد افکار عمومی دنیا طرف اصلی جنگ یمن جا بزنند و اعلام کردند در یمن با اشغالگران ایرانی می جنگد! حقیقت امر این است که بعدها نیز با محاصره کامل یمن و قطع هرگونه کمک انسانی به یمن، نه تنها ایران قادر به کمک رسانی به جنگجویان نیست، بلکه حتی کمکهای دارویی نیز امکان رسیدن به یمن ندارد.
تحلیل شما از وضعیت حاضر عربستان چیست؟ در یمن تا کجا پیش رفته است و آیا شانسی برای پیروزی دارد؟
عربستان اشتباه بزرگی مرتکب شد و بعد از سه سال جنگ ظالمانه و کشتار صدها نفر از طرفین این کشور بیش از همیشه در دایره دشمنی قومی و قبیله ای گرفتار شده است. عربستان حتی اگر بتواند همه اراضی تحت اداره حوثی ها را تصرف کند باز هم بازنده خواهد بود.
زیرا دولتی که با سه سال جنگ نابرابر و بمباران و کشتار بر مسند نشیند باید با دیکتاتوری و خشونت و کشتار به عمر خود ادامه دهد و بالاخره ندای انسانی جهان علیه این وضعیت بیدار خواهد شد. جنگ یمن اشغالگری یک دولت عربی سلطه گر و هژمونی طلب، علیه یک کشور فقیر و کم توان، اما با ملتی با اراده است. تاریخ ثابت کرده اشغالگری سرانجام خوبی ندارد. عربستان بهتر است بازوی نظامی خود را کنار بگذارد و به سازندگی بپردازد، در جنگ همه بازنده هستند جنگ مترادف با جنایت است جنگ بدون جنایت وجود ندارد. حمله نظامی عربستان به یمن از ابتدا اشتباه بود و دیوار کجی بود که تا ثریا کج خواهد رفت همانطور که جنگ سوریه طرف پیروز ندارد. باتلاق یمن نیز چنین خواهد بود. عربستان در راستای هژمونی طلبی و آزمندی، مشکلات خود را با امریکا و اسرائیل حل کرده تا بتواند به همسایگان خود زور بگوید و در منطقه قلدری کند.
تغییرات داخلی عربستان را چطور ارزیابی می کنید، اصلاحات اجتماعی که جدیدا محمد بن سلمان خصوصا درباره زنان اتخاذ کرده است؟ همین طور در امر اقتصادی و ایجاد شهر تفریحی....
نوسازی اجتماعی و اقتصادی عربستان در سایه جنگ یمن، در آغاز حمله عربستان به یمن پیش بینی می شد، که عربستان بدلیل نارضایتی و بی اعتمادی روشنفکران، جوانان و زنان ترقی خواه، با حکومت عربستان از یکسو و نارضایتی سلفی های سیاسی از سوی دیگر دچار بحران و تنش های داخلی خواهد شد. اما در سایه جنگ یمن عربستان و برون سازی مشکلات داخلی موفق شده است بر بخشی از مشکلات داخلی فایق آید. ولیعهد عربستان با مشورت غربی ها طرح های اصلاحی بی سابقه ای را شروع کرد به خصوص اعطای آزادی های اجتماعی و مشارکت زنان و طرح عظیم بین المللی نیوم که عربستان را به کشوری توریستی گردشگری تبدیل خواهد کرد. در کنار جذابیت های تاریخی، مذهبی و زیارتی، طرح عظیم بین المللی شهرهای هوشمند توریستی، علمی و سیاحتی در دو سوی خلیج عقبه بنام «نیوم» به مرور عربستان و مصر و اسراییل و اردن را به شرکای اقتصادی استراتژیک تبدیل خواهد کرد.
کمی دربارۀ ریشه اختلافات ایران و عربستان بگویید؟ آیا عربستان درباره ایران به اهداف خود می رسد؟ تحلیل شما از مثلث یمن، ایران و عربستان با محوریت محمد بن سلمان و مواضع خصمانه اش علیه ایران چیست؟
وقتی انقلاب ایران پیروز شد افکار مردم در جهان عرب به طور یکپارچه ضد یهودی ها و صهیونیستها بود؛ اگر چه دولتهای عرب دو دسته بودند؛ سازشکار و خط مقدم جبهه ضد صهیونیستی؛ عربستان همیشه در گروه سازشکارها بود.
بخشی از جهان عرب دشمنی خود را به سوی ایران شیفت داد، عراق صدام در خط مقدم این جبهه بود و کشورهایی مثل عربستان پشت سر او بودند اما با اعدام صدام این عربستان بود که به طور عملی و علنی در خط مقدم جبهه ضدیت ایران قرار گرفت عربستان چندین برابر از اسراییل بیشتر علیه ایران هزینه می کرد. عربستان اظهار می داشت موشکهای ایران و سلاح های ایران متوجه اسراییل و غرب نیست بلکه متوجه عربستان و کشورهای همسایه عرب ایران است.
پس چرا اینگونه به نظر نمی رسد؟
همیشه دولتهای ایران و رسانه های ایران سعی کرده اند به افکار عمومی ایران اینگونه وانمود کنند که اعراب و در رأس آن عربستان با ایران دشمن نیست و فقط سو تفاهم وجود دارد در حالیکه رسانه های عربی علنی اعلام می کردند دربارۀ ایران سوء فهم وجود ندارد بلکه دشمنی وجود دارد. زیرا ایران دستور کارهای پنهانی دارد و هدفش بلعیدن کشورهای عربی است. اما در ایران افکار عوام به گونه ای ساخته میشد که فقط یک دشمن جبار و ستمگر دارد و آن رژیم اسراییل است. در حالیکه بحران سوریه را عربستان دامن زد و تغدیه کرد اما ایران در پشت همه این توطئه ها فقط رژیم اسراییل را معرفی می کرد.
در دوره اوباما امریکا علاقه ای نداشت که به جنگ و تخاصم با ایران بپردازد و در عوض به عربستان فشار می اورد که دست به اصلاحات واقعی بزند و فساد و تامین مالی تروریزم جهانی و بنیادهای زکات و خیریه را کنترل کند.
امروزه اصلاحات بنیادین که در زمینه نوسازی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و مبارزه با فساد صورت می گیرد بی سابقه و در داخل نظام فاسد موروثی غیر قابل پیش بینی بود. این اصلاحات موجب انسجام ملی در عربستان شده است، افزایش نارضایتی بخش سلفی سنتی هم چندان اهمیت و خطری ندارد و این دسته از مذهبیون نفوذ خود را از دست می دهند.
لذا عربستان نه تنها در جنگ یمن فرافکنی و برون افکنی کرد بلکه مشکلات بی اعتمادی داخلی را نیز تا حدودی ترمیم کرد با این توضیح باید گفت عربستان اگر چه در یمن خشن ترین اعمال و جنایت جنگی را انجام می دهد اما رسانه های جهانی سعی می کنند چهره اطلاح طلب و انقلابی به ولیعهد جوان بدهند و از ولیعهد جوان یک قهرمان بسازند.
اینگونه تبلیغ می شود که او هم در داخل و هم در جهان اسلام (حوزۀ عربی) تساهل و مدارا و گفتگوی مذهبی را دنبال می کند محمد بن سلمان در مصر به دیدار الازهر و کلیسای قبطی رفت تا عربستان را مهد تساهل مذهبی و دینی اعلام کند. به هر حال جنگ یمن سرپوشی بود بر غلبه بر مشکلات داخلی عربستان و اگر عربستان در غلبه بر منازعات داخلی موفق شود تنها دستاورد جنگ یمن برای بقای آل سعود در قدرت خواهد بود.
ایران باید چه کند؟
در مسیر پر شتاب تحولات منطقه ای و جهانی ایران باید بتواند ثابت کند که در یمن یک طرف نزاع نیست و در سایه محاصره همه جانبه یمن حتی به تعهدات انسانی و اخلاقی خود برای امداد رسانی تحت شرایط کنوانسیونهای ژنو نمی تواند عمل کند. از سوی دیگر باید روند اصلاحی را که شروع کرده عمق و ابعاد بیشتری ببخشد تا فعالیتهای تبلیغی و مخرب دولت مغرور سعودی را خنثی کند.
خبرهای مرتبط
نظر شما