نگرانی از «پالم»، مردم را به کجا کشاند؟

تب پالمی یک‌هفته گذشته در بازار شیر آنقدر بالا بود که مصرف‌کنندگان، تب مالت را بر آن ترجیح دادند. در روزهای گذشته دیگر شیرهای پاستوریزه طرفدار چندانی ندارد و اگر خریداری پیدا شود به‌دنبال شیرهای کم‌چرب می‌گردد. 

فارغ از آنکه در این ماجرا شیرخورها کمتر شدند اما آن دسته از افرادی که هنوز بر مصرف این ماده غذایی اصرار دارند ترجیح داده‌اند به‌سراغ لبنیات از نوع فله بروند تا با خیالی آسوده چربی از نوع حیوانی و البته با کلسترول بالا مصرف کنند تا چربی گیاهی با نقطه‌ذوب بالا. هرچند هر دو نوع چربی مسبب بیماری قلبی و عروقی می‌شود اما اخبار منتشرشده از سوی مسوولان بهداشتی کشور دست روی چربی نوع دوم گذاشته است. مسوولان بهتر از هرکسی می‌دانند که اخبار اعلام‌شده از سوی آنها در جامعه تاثیر فوری و گسترده‌ای دارد. شاید وزیر بهداشت هم با علم بر اینکه گفته‌اش ممکن است مصرف لبنیات را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار دهد، خبر وجود پالم در شیر را اعلام کرده است. در هر حال در روزهای گذشته شیرهای پاستوریزه به‌ویژه نوع پرچرب آن روی دست توزیع‌کنندگان مانده و یخچال‌ سوپرمارکت‌ها که تا چندروز پیش کمتر در ساعات پایانی روز شیری در آن یافت می‌شد؛ امروز پر است از شیرهایی که از روزهای گذشته پشت شیشه سردکن‌ها مانده است.

محسن پاییزا، صاحب سوپرمارکتی در شرق تهران درباره این‌روزهای بازار شیر می‌گوید: از زمان اعلام خبر وجود پالم در شیر، تولیدکنندگان هم تولیدشان را کاهش داده‌اند و ویزیتورها دیگر شیر پرچرب نمی‌آورند. او توضیح می‌دهد: محصولات پرچرب از تمام برندها کم شده و شاید بتوان گفت حدود 80درصد نسبت به قبل کمتر توزیع می‌شود. وی همچنین خاطرنشان می‌کند: خریداران هم نسبت به قبل کاهش پیدا کرده‌اند. مشتریان نه‌تنها سراغ شیر پرچرب نمی‌روند بلکه سایر محصولات لبنی پرچرب هم بازارشان کساد شده است. اگرچه روزها برای شیر پاستوریزه دیگر داغ نیست اما لبنیاتی‌های فله کاسبی‌شان سکه شده است. مصرف‌کنندگان، شیرهای عرضه‌شده در این فروشگاه‌ها را سالم می‌دانند و به همین دلیل است که برای تامین مایحتاج لبنی خود به‌سراغ آنها می‌روند. غافل از آنکه این شیرها خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند تب مالت و سل را به‌همراه دارد که حتی با جوشاندن نیز از بین نمی‌رود.

در اواخر دولت گذشته بود که در پی اعتراض دامداران نسبت به ارزان‌خری از سوی کارخانجات، دولت تصمیم گرفت شیر تولیدی را از دامداری مستقیم وارد بازار کند. تا به این ترتیب علاوه بر گوشمالی کارخانجات که شیرخشک را جایگزین شیر تازه می‌کردند، از زیان دامداران جلوگیری کند. البته این تصمیم مشروط بر آن بود که دامداری‌ها زیر نظر بازرسان دامپزشکی و پس از صدور مجوز این سازمان اقدام به عرضه مستقیم لبنیات فله کنند. این تصمیم اگرچه در سال 91 ابلاغ شد اما شناسایی دامداری‌های عاری از بیماری و حصول اطمینان از سلامت محصولات، کار چندان راحتی نبود. به همین دلیل این اجرای تصمیم آنقدر به طول انجامید تا دولت تغییر کرد و با آمدن رییس جدید در سازمان دامپزشکی، این ابلاغیه رسما ملغی شد. حال باوجود آنکه مسوولان نتوانستند شیرهای سالم را تشخیص داده و وارد بازار فله کنند اما شرایط موجبات داغ‌شدن بازار این محصولات را فراهم کرده و مصرف‌کنندگان در معرض خطر ابتلا به تب مالت قرار می‌گیرند. در حالی که انتخاب شیر فله، انتخاب بدتر بین بد و بدتر است. اتفاق دیگری که در بازار لبنیات افتاد آن بود که مدیران شرکت‌های لبنی که به‌جز دو، سه چهره شناخته‌شده کمتر با رسانه‌های گروهی ارتباط دارند و به‌نوعی از آنها دوری می‌کنند با به‌وجودآمدن ماجرای پرهیاهوی ورود روغن پالم به لبنیات راه خود را کج کردند و به سمت رسانه‌ها هرچند به‌صورت موقتی دست دوستی دراز کردند. حمیدرضا منصوریان، مدیرعامل یک شرکت فرآورده‌های لبنی اظهار می‌کند: تمامی محصولات تولیدی شرکت‌های شناسنامه‌دار عرضه‌شده در بازار داخل کشور بر اساس فرمولاسیون مندرج در پروانه‌های ساخت صادره از سازمان غذا و دارو و منطبق با استانداردهای ملی صورت می‌گیرد. وی به فودپرس می‌گوید: این شرکت با توجه به جایگاه خود به هیچ‌عنوان از روغن پالم در محصولات تولیدی استفاده نکرده و نمی‌کند. نکته قابل‌تامل آنکه در روزهای گذشته اغلب شرکت‌ها با ارسال پیامک تبلیغاتی، محصولات خود را عاری از پالم و سالم دانسته و مصرف‌کنندگان را به خرید این محصولات تشویق کرده‌اند.

مشاور انجمن صنایع لبنی نیز روز گذشته خاطرنشان کرد: در چندروز اخیر مصرف شیر و برخی از صنایع لبنی کاهش یافته و ضرروزیان میلیاردی به صنایع لبنی وارد شده است و با نحوه اطلاع‌رسانی غلط، حقوق مردم و حقوق صنایع لبنی ضایع شد. مشاور انجمن صنایع لبنی، می‌گوید: بارها گفته‌ایم تصمیمات غلط دولت در سال‌های اخیر در مورد شیر موجب نابودی، ورشکستگی، تعطیلی و حتی فساد و تخلف در این صنعت می‌شود اما مسوولان به این گفته‌ها توجهی نکرده‌اند. چمنی با بیان اینکه تخلف اجتناب‌ناپذیر است، اظهار کرد: از روز اول که این مساله در رسانه‌ها مطرح شد ما با مطرح‌شدن آن مشکلی نداشتیم و معتقدیم که باید متخلفان به مردم و دستگاه‌های قضایی معرفی شوند اما با نحوه اطلاع‌رسانی‌ای که تمام صنایع را درگیر کرده مشکل داریم.

بعد از همه این اتفاقات و کاهش مصرف شیر و زیان‌دیدن تولیدکنندگان، روز گذشته سازمان استاندارد و وزارت بهداشت در بیانیه مشترک با اشاره به بروز تخلف در تعدادی از واحدهای تولیدی فرآورده‌های لبنی پرچرب، اعلام کردند از امروز، مصرف فرآورده‌های لبنی‌ای که با مجوز رسمی به بازار عرضه می‌شود، بلامانع است. در این بیانیه آمده است: بروز تخلف در تعدادی از واحدهای تولیدی فرآورده‌های لبنی پرچرب بوده است که با مدیریت و نظارت سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان غذا و دارو، تولید و عرضه آنها به بازار ممنوع شده است. همچنین در این نامه تاکید شده است: از این تاریخ، مصرف فرآورده‌هایی که با مجوز رسمی به بازار عرضه می‌شوند، بلامانع است. در سال‌جاری نیز سقف واردات روغن پالم حداکثر 30درصد کل واردات روغن در نظر گرفته شده که با اجرای آن، سرانه مصرف روغن پالم کشور از 10کیلوگرم به هفت‌کیلوگرم که معادل سرانه جهانی است، کاهش خواهد یافت و به‌جای آن روغن‌های گیاهی مناسب وارد کشور خواهد شد.