همدان استانی با محیط زیستی خاص و بی‌آلودگی
تا کنون هیچ‌گونه آلودگی آب و خاک ناشی از نشت شیرابه زباله در استان مشاهده نشده.
پیشرفت علوم، توسعه منابع و رشد مصرف انرژی در جهان سبب افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شده است. پساب‌های صمعتی و کشاورزی که در محیط رها می‌شود، وارد آب‌های سطحی و زیرزمینی شده و سبب آلودگی آنها می‌شود همچنین مصرف بی‌رویه سموم و آفت‌کش‌های کشاورزی سبب آلودگی خاک شده است.
به‌گزارش ایسنا، با توجه به اینکه همدان استانی کشاورزی و نیمه‌صنعتی بوده و منابع آلودگی آب و خاک این استان بیشتر از طریق استفاده از کودها و سموم کشاورزی و برخی از واحدهای تولیدی بوده است، خبرگزاری ایسنا برآن شد تا وضعیت آب و خاک استان را با حضور دستگاه‌های متولی مورد بررسی قرار دهد.
در این راستا نشست «بررسی آلودگی‌های زیست‌محیطی در استان همدان با محوریت آلودگی آب و خاک» با حضور مدیران مربوطه در دفتر ایسنا برگزار شد.
* هیچ‌گونه آلودگی آب و خاک ناشی از نشت شیرابه زباله در استان مشاهده نشده است
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان در ابتدای این نشست درباره تأثیر نشست شیرابه‌های زباله بر خاک و آب گفت: تا کنون هیچ‌گونه آلودگی آب و خاک ناشی از نشت شیرابه زباله در استان مشاهده نشده به طوریکه به واسطه اینکه ترانشه دفن زباله با یک لایه خاک رُس کوبیده پوشاند شده، هیچ اثراتی از آلودگی آب و خاک در استان مشهود نشده است.
ایرج اسدی با بیان اینکه برای تخمیر شیرابه نیاز به رطوبت، حرارت و میکروارگانیسم‌ها دارد، افزود: در استان همدان تمامی محل‌های دفن زباله که به صورت غیرسنتی در برخی شهرستان‌ها انجام می‌شود، به 2 محل تقلیل داده شده به طوریکه زباله‌های استان در 2 ناحیه شمال و جنوب استان دفن خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه کنترل آلودگی‌های محیط زیستی و حفاظت و حراست از نسل حیات‌وحش و زیستگاه‌ها از وظایف محیط زیست است، تصریح کرد: محیط زیست براساس قانون حفاظت محیط زیست در مقوله آلودگی آب، هوا، صوتی و خاک دستگاه تشخیص‌دهنده تلقی شده و در تقسیمات کشور در سطح دستگاه‌ها به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی تلقی می‌شود.
اسدی با بیان اینکه 5 ایستگاه پایش آلودگی هوا در سطح استان همدان وجود دارد، ادامه داد: به صورت 24 ساعته شاخص‌های آلاینده هوا در سطح شهر اندازه‌گیری کرده و گزارش می‌دهند.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان با تأکید بر اینکه امسال وضعیت آلاینده‌ها بر اثر ریرگردها بحرانی و اضطرار نبود، خاطرنشان کرد: خوشبختانه امسال تعداد روزهای آلوده و بحرانی در استان همدان نداشتیم.
وی بیان کرد: واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی براساس ماده 38 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و هوای پاک که به تازگی ابلاغ شد، واحدها را موظف کردیم به صورت فصلی نتایج خروجی خود را به صورت خوداظهاری به اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اعلام کنند و پایش صورت گیرد تا در کمیته تشخیص صنایع آلاینده بررسی شود.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان افزود: آنالیز دودکش خروجی واحدهای صنعتی، تولیدی و آنالیز ایستگاه‌های موجود در 5 شهر استان توسط محیط زیست انجام می‌گیرد.
وی با بیان اینکه منابع آلاینده آبی که در استان همدان کنترل می‌شود، ناشی از صنایع آب‌بر و تخلیه‌کننده فاضلاب است، گفت: براساس قانون نحوه جلوگیری از آلودگی آب، موظف هستیم منابع آلاینده آب را کنترل کنیم.
* همه واحدهای آب‌بر استان مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب هستند
وی با تأکید بر اینکه همه واحدهای آب‌بر استان مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب هستند، ادامه داد: منابع پذیرنده فاضلاب واحدهای آب‌بر استان 3 منابع کشاورزی، تخلیه در آب زیرزمینی و تخلیه در آب‌های سطحی است.
اسدی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان پساب موظف هستند استانداردهای محیط زیستی را رعایت کنند، اظهار کرد: از 800 واحد فعال استان همدان بیش از 300 واحد که می‌توانند آلودگی آب، خاک و هوا را به منابع پذیرنده انتقال دهند، توسط آزمایشگاه‌های محیط زیست رصد می‌شوند.
رئیس اداره نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان همدان افزود: لیست صنایع آلاینده استان ترکیبی از واحدهای آلاینده که فاضلاب تخلیه می‌کنند و واحدهایی است که آلودگی هوا دارند و اینگونه نیست که تک‌بُعدی مورد بررسی قرار داده باشیم.
وی با اشاره به مطالعه اطلس آلاینده‌های خاک، یادآور شد: سال 86 مطالعه اطلس آلاینده‌های خاک کشور آغاز شد چرا که تا آن زمان استاندارد خاک در کشور نداشتیم و در استان همدان نیز این مطالعه توسط دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد که این اطلس مبنای تدوین استاندارد کیفیت خاک کشور قرار گرفت.
اسدی با اشاره به تدوین استاندارد کیفیت خاک در کشور، تأکید کرد: یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد مابه صورت سالانه، استناد به رعایت کیفیت خاک است.
وی با اشاره به وجود آلودگی‌های صوتی به دنبال شکایاتی که از فعالیت‌های صنعتی و جوامع شهری ایجادکننده داشتیم، تصریح کرد: اگر واحد بیش از حد استانداردهای مندرج باشد برخورد و به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
اسدی با تأکید بر اینکه در حال حاضر بخش عمده‌ای از شهروندان استان اطلاعات محیط زیستی بالایی دارند، گفت: در گذشته اگر واژه محیط زیست را به‌کار می‌بردیم مردم شناختی نداشتند اما امروز بخش عمده‌ای از شهروندان اطلاعات محیط زیستی بالایی دارند.
* محیط زیست شکننده است
وی با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی و اخباری که در رابطه با محیط زیست استان‌ها مطرح می‌شود، به فال نیک گرفته شده، افزود: با این اطلاع‌رسانی به مردم گفته می‌شود که محیط زیست چقدر شکننده شده و اگر نخواهند بازنگری در اصلاح الگوی مصرف خود داشته باشند چقدر می‌توانند اثرگذار باشند.
اسدی با بیان اینکه اگر مردم بخواهند بیش از این تخریب محیط زیست داشته باشند تیشه به ریشه خود می‌زنند، گفت: شاید محیط زیست شکننده باشد اما می‌توان با برنامه‌های توسعه‌ای که در کنار محیط زیست تدوین شده است، آن را بهبودبخشید.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان با تأکید بر اینکه امروز اگر کسی بخواهد تخریب محیط زیستی داشته باشد مانند 10 سال گذشته نخواهد بود که کسی متوجه نشود، اظهار کرد: تخریب منابع ما اگر به حد مطلوب رشد نکرده، احیاء هم نشده چرا که برخی از مشکلات طبیعی است که از دست بشر خارج است.
* همدان؛ امن‌ترین استان‌های کشور از لحاظ مصرف سم در کشور
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در این نشست گفت: همدان جزء امن‌ترین استان‌ها از لحاظ مصرف سم در کشور است.
شهرام پیشه‌ور با بیان اینکه برای محیط زیست کاری نکرده‌ایم، اظهار کرد: باید از کودکی مفاهیم حفظ محیط زیست را همانند مفهوم پلیس راهور در بین کودکان نهادینه کنیم.
وی با بیان اینکه بدون سم و کود نمی‌توان محصولات کشاورزی را رشد و پرورش داد، خاطرنشان کرد: برخی از محصولات کشاورزی نیازمند سم و کودهای ویژه کشاورزی هستند و بدون آنها رشد مطلوب را نخواهیم داشت.
پیشه‌ور بیان کرد: عوامل خسارت‌زای گیاهی زیادی در بین گیاهان وجود دارد که در حالت عادی ۳۰ تا ۴۰ درصد در مراحل کاشت، داشت و برداشت توسط این عوامل از بین می‌رود و با ورود سم و کود این میزان کاهش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه منابع آب و خاک با محدودیت زیادی مواجه است، تصریح کرد: راهکار افزایش عملکرد منابع محدود آب و خاک، مبارزه با عوامل خسارت‌زای گیاهی است به طوریکه در ایران افزون بر ۲۳۰ نوع سم ثبت شده که در استان همدان کمتر از ۸۰ قلم استفاده می‌شود.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان همدان افزود: ۱۴ سال پیش، سالانه ۷۰۰ تن سم در استان همدان مصرف می‌شد که این میزان در حال حاضر به ۴۸۰ تن رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: سرانه مصرف سم در استان همدان به ازای هر هکتار ۶ دهم درصد، در کشور یک لیتر و در کشورهای دیگر ۲۰ لیتر است که این میزان مؤید سالم بودن محصولات کشاورزی در استان همدان است.
وی در پاسخ به انتقاد فروش بالای سم در استان همدان، اظهار کرد: استان‌های همجواری که بذر سیب‌زمینی را از همدان خریداری می‌کنند، به ناچار باید سم‌های ویژه بذر مذکور را از استان ما خریداری کنند و این نشان‌دهنده خروج سم‌ها از استان همدان است.
پیشه‌ور با تأکید بر اینکه مبارزات غیربیوشیمی در استان همدان در سال ۷۵ در ۵ هکتار و در سالجاری ۱۶هزار هکتار انجام پذیرفته است، خاطرنشان کرد: خیار، گوجه‌فرنگی، سبزیجات و کاهو در اولویت استان ما در مبارزات غیربیوشیمی هستند به طوریکه آزمایشات رسمی در استان همدان انجام شده و از نظر وجود نیترات‌ها در همدان نمره قبولی گرفته‌ایم.
* خاک در همدان مشکل دارد اما آلوده نیست
معاون مدیریت امور اراضی سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در دفتر ایسنا گفت: یک میلیون هکتار اراضی زراعی و باغی در استان همدان وجود دارد که ۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و مابقی ۸۰ درصد دیم و ۲۰ درصد اراضی آبی است.
علی بایگانه با بیان اینکه همدان جزء استان‌های خشک و نیمه‌خشک است، اظهار کرد: خاک در همدان مشکل دارد اما آلوده نیست به طوریکه با شرایط آبی موجود نمی‌توان در افزایش سطح زیرکشت اقدامی انجام داد و باید به بهره‌وری در صنایع کشاورزی پرداخت.
وی با اشاره به اینکه باید در شرایط فعلی خاک، به ناچار کود را به خاک تزریق کنیم تا خاک غنی شود، تصریح کرد: ساختمان و بستر خاک در حال فروپاشی است و برای رفع این مشکل باید از خاک حفاظت و با جلوگیری از فرسایش خاک، پسماند کشاورزی را مدیریت کرد.
بایگانه خاطرنشان کرد: با اطلاع‌رسانی به کشاورزان، استراحت خاک، تناوب زراعی و جلوگیری از تخریب بقایای محصولات قبلی در زمین‌های کشاورزی از فرسایش بیش ازحد خاک جلوگیری شود.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه آب نیز گفت: با اقداماتی همچون ترویج کشت نشایی، شیوه‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت تمام تلاش خود را در حفظ منابع آبی به‌کار گیریم.
* فرهنگ احترام به آب از بین رفته است
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان نیز در این نشست با تأکید براینکه بخشی از حفظ کیفیت و کمیت آب به فرهنگ ما برمی گردد، گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر فرهنگ احترام به آب از بین رفته به طوریکه در ایران باستان آب حرمت زیادی داشت اما امروز آبی که احترام زیادی داشت، بی‌احترام شده است.
داوود شاهسوند با بیان اینکه اینگونه نیست که آب و خاک کشورهای اروپایی آلوده نباشد، تصریح کرد: مگر می شود توسعه اقتصادی و صنعتی صورت بگیرد و به هیچ یک از ارکان طبیعت آسیب وارد نشود؟
وی درباره اینکه گفته شده بخشی از آب و خاک استان آلوده است اظهار کرد: اگر در یک نقطه آلودگی آزاد می‌شود نباید به کل استان تعمیم داد.
* مشکلی از نظر کیفیت آب‌های زیرزمینی نداریم
شاهسوند گفت: آب‌های زیرزمینی استان به صورت ماهیانه کنترل کیفیت می‌شود اما آنچه حائز اهمیت است این است که به علت از دست دادن کمیت آب، غلظت آلاینده‌ها بیشتر مشهود شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان افزود: در آب‌های زیرزمینی کمیت را از دست داده‌ایم به طوریکه سطح آب‌های زیرزمینی در برخی از دشت‌ها به شدت افت کرده است اما کیفیت آب مشکلی ندارد.
وی درباره رهاسازی فاضلاب به رودخانه‌های استان، بیان کرد: مواردی را شناسایی و اخطار داده‌ایم اما ما ضابط قضایی هستیم و نمی‌توانیم با متخلفان برخورد کنیم.
شاهسوند ادامه داد: در زمینه شبکه‌های فاضلاب گام‌های خوبی برداشته شده است اما هنوز کار به اتمام نرسیده و اگر اعتبارات وجود داشته باشد جمع‌آوری فاضلاب صورت می‌گیرد.
وی درباره نفوذ شیرابه زباله‌ها در خاک و آب استان، ادامه داد: شیرابه وجود دارد اما تا کنون منابع تأمین آب شرب استان را متأثر نکرده چرا که جریان شیرابه‌ها محدود است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان یادآور شد: استان همدان به علت اینکه به سمت صنعتی شدن پیش نرفته، از نظر مشکلات صنعتی مشکلی در استان پیش نیامده است.
شاهسوند درباره تأثیر معادن بر آب و خاک، تصریح کرد: معادن و برداشت از آن باعث بهم خوردن فیزیک خاک می‌شود و ممکن است باعث شسته شدن املاح به رودخانه‌ها شود.
* شکنندگی محیط زیست به علت افزایش جمعیت
مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز در این نشست با تأکید براینکه رویشگاه‌های طبیعی خوبی در استان وجود دارد، گفت: به علت افزایش جمعیت شکنندگی محیط زیست وجود دارد.
اسفندیار خزایی با بیان اینکه افزایش جمعیت به صورت تساعدی بر سرزمین فشار وارد می کند، اظهار کرد: استان همدان به لحلظ اقلیمی در فلاتی واقع شده که هیچ‌گونه آبی به استان وارد نمی شود بلکه اب از استان خارج می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در کنترل سیلاب و حفظ خاک کارهای زیادی شده است، تصریح کرد: در سال ۹۵ عملیات آبخیزداری در یک هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی صورت گرفته بود که در سالجاری نزدیک به ۶ میلیارد تو مان به آبخیزداری که یکی از راه‌های حفاظت از آب و خاک است، تخصیص داده شد.
خزایی با بیان اینکه در استان همدان جنگل وجود ندارد اما بیش از ۸۲۲ هزار هکتار مرتع در این استان وجود دارد که معادل یک درصد مراتع کشور است، ادامه داد: اینکه ما همسایه‌های خوبی به لحاظ حفظ سرزمین نداریم، نباید به ادارات استان خُرده گرفت.
* وجود رویشگاه‌های طبیعی خوب در استان همدان
وی با تأکید براینکه رویشگاه‌های طبیعی خوبی در استان همدان وجود دارد، اضافه کرد: بخش عظیمی از کار به چند اداره حاضر در نشست باز نمی‌گردد بلکه توانمندسازی جوامع حرف اول را می‌زند.
مدیرکل منابع طبیعی استان همدان با تأکید بر اینکه اگر در زمینه اشتغال کار نشود به طور قطع فشار بر روی منابع طبیعی خواهد بود، افزود: ۵۱۸ هکتار ذخیره‌گاه جنگلی از گونه‌های سماق، ارژن، بلوط ایرانی و انجیروحشی به صورت طبیعی در استان همدان وجود دارد هر چند همدان استعداد ایجاد جنگل ندارد.
وی با اشاره به اینکه می‌توان هر تهدیدی را به فرصت تبدیل کرده و مشارکت مردم استعداد بزرگی است که می‌توان از آن استفاده کرد، گفت: در سال ۹۶ برای نخستین‌بار طرح بیابان‌زدایی در استان همدان اجرا شد و در این طرح ۸۰۰ هکتار کشت گونه‌های مختلف گیاهی صورت گرفت.
مدیرکل منابع طبیعی استان همدان تأکید کرد: فرسایش خاک در صورتی‌که طبیعی باشد ایرادی ندارد به طوریکه اگر فرسایش ۱۰ تن در سال باشد طبیعی خواهد بود.
خزایی با بیان اینکه وقتی از سرزمین استفاده شود به طور قطع افق‌های خاک دچار تحول خواهد شد، ادامه داد: با اجرای عملیات‌های در حال اجرا وضعیت خاک رو به بهبود است و بیابان‌زدایی صورت خواهد گرفت.
* استان همدان یکی از سالم‌ترین تولیدات کشور را داراست
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در دفتر ایسنا، با تأکید براینکه برای تولید محصول ناچار به استفاده از کود و سموم شیمیایی هستیم، گفت: عملکرد سیب‌زمینی در استان همدان 45 تن در هکتار است که 80 درصد آن آب و 20 درصد ماده خشک است که با برداشت محصول 8 تن در هکتار از خاک برداشت می‌شود که باید از طریق کود جبران شود.
سعید زارعی تصریح کرد: بازگشت مواد به خاک باید از طریق کودهای شیمیایی، دامی، مرغی و ماکرو و میکرو صورت بگیرد که برخی این موضوع را فاجعه می‌دانند.
وی با بیان اینکه استان همدان یکی از سالم‌ترین تولیدات کشور را داراست، اظهار کرد: به علت اینکه تولیدات استان در واحد سطح بالاست، تولیدات همدان سالم است به‌طوریکه مصرف نهاده‌ها در استان معقول است.
وی صنعتی نبودن همدان را یک امتیاز برای تولید محصول سالم دانست و تصریح کرد: سبزی استان همدان سالم‌ترین سبزی ایران است چرا که همدان شهر صنعتی نبوده و حداقل فلزات سنگین در سبزی این استان وجود ندارد که جای خوشبختی است اما آنچه اهمیت دارد این است که 15 تا 20 درصد نیازمان در استان تأمین می‌شود البته 80 درصد سبزی استان وارداتی است که باید مدیریت شود.
* امحاء 7 هکتار سبزی آلوده در همدان
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه امسال 7 هکتار سبزی آلوده در استان همدان امحاء شد، افزود: سبزی استان مدیریت می‌شود و امسال هیچ سبزی‌کاری حق استفاده از فاضلاب را نداشته است و اگر مشاهده شود از طریق دستگاه قضایی برخورد صورت می‌گیرد همانگونه که سال گذشته 110 هکتار سبزی آلوده امحاء شد.
وی خاطرنشان کرد: انتظار داریم در سال 97 سبزی که با آب آلوده یا فاضلاب آبیاری شود در استان همدان نداشته باشیم، درصورت مشاهده بلافاصله به دستگاه قضایی معرفی خواهد شد.
زارعی درباره اینکه اعلام شده سیب‌زمینی استان به علت بالا بودن کود و سموم شیمایی از گمرک بازگشت داده شده است، ادامه داد: نباید اجازه دهیم کشاورزی که به صورت سنتی محصولات را در انبارها نگهداری کرده محصول خود را برای صادرات به مرز ببرد چرا که مشکلاتی برای استان به وجود خواهد آورد.
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهادکشاورزی استان همدان با اشاره به تشکیل تعاونی صادرکنندگان سیب‌زمینی استان، تصریح کرد: صادرات سیب‌زمینی با تشکیل این تعاونی نظم گرفت و زنجیره تولید برای این محصول تعریف شده است.
وی با بیان اینکه باید با تمام دنیا تعامل داشته باشیم، تأکید کرد: برای صادرات محصولات کشاورزی به ویژه سیب‌زمینی باید زنجیره تولید تعریف شود تا محصول صادراتی تولید شود.
* با اجرای سامانه نوین آبیاری مصرف کود و سم به طور چشمگیری کاهش می‌یابد
مدیرامور آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز با تأکید براینکه موارد جزئی از آلودگی آب و خاک در استان وجود دارد، گفت: خوشبختانه سطح سواد و تحصیلات بهرهبرداران استان بالا رفته و نکاتی که باعث آلودگی خاک می‌شود را رعایت می‌کنند.
ابراهیم فرامرزی‌موحد با بیان اینکه در اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری 2 طرح مصرف بهینه آب و ریزگردها را مورد تأکید قرار داده‌اند، اظهار کرد: مقام معظم رهبری اجازه استفاده از صندوق توسعه ملی برای این 2 طرح را دادند و خوشبختانه اعتبارات خوبی نیز به استان همدان داده شد.
وی با اشاره به اینکه امسال سطح عملکرد اجرای آبیاری نوین در استان خوب بوده است، افزود: 85 درصد از اراضی مستعد استان همدان به سیستم‌های آبیاری نوین مجهز شده است.
وی با تأکید براینکه 50 درصد آبی که در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، از طریق تبخیر از دست می‌رود، یادآور شد: با اجرای این سیستم‌ها آب در مجاری بسته و لوله به مزارع انتقال داده می‌شود.
فرامرزی‌موحد با اشاره به اینکه استان همدان در اجرای سامانه آبیاری نوین استانی پیشرو است، بیان کرد: باغات قدیمی استان همدان نیز به سامانه‌های آبیاری کم‌فشار و میکرو مجهز شده‌اند.
مدیر امور آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان همدان ادامه داد: در بحث آب مشکل وجود دارد اما به سمت مطلوب پیش می‌رویم به‌طوریکه امیدواریم روزی جشن پایان آبیاری سنتی و کرتی را در استان داشته باشیم.
وی با تأکید بر اینکه در طرح احیاء و تعادل‌بخشی تمام چاه‌هایی که سیستم آبیاری نوین اجرا کردند، به کنتور حجمی مجهز شدند، افزود: با اجرای سامانه نوین آبیاری به طور چشمگیری مصرف کود و سم شیمیایی کاهش می‌یابد و 35 درصد افزایش محصول خواهیم داشت.
فرامرزی‌موحد از نهایی شدن طرح جامع خاک خبر داد و گفت: با تصویب این طرح، خاک نیز متولی خاص خواهد داشت که بحث خاک را پیگیری کند.
به‌گزارش ایسنا، با توجه به اینکه همدان استانی کشاورزی و نیمه‌صنعتی بوده و منابع آلودگی آب و خاک این استان بیشتر از طریق استفاده از کودها و سموم کشاورزی و برخی از واحدهای تولیدی بوده است، خبرگزاری ایسنا برآن شد تا وضعیت آب و خاک استان را با حضور دستگاه‌های متولی مورد بررسی قرار دهد.
در این راستا نشست «بررسی آلودگی‌های زیست‌محیطی در استان همدان با محوریت آلودگی آب و خاک» با حضور مدیران مربوطه در دفتر ایسنا برگزار شد.
* هیچ‌گونه آلودگی آب و خاک ناشی از نشت شیرابه زباله در استان مشاهده نشده است
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان در ابتدای این نشست درباره تأثیر نشست شیرابه‌های زباله بر خاک و آب گفت: تا کنون هیچ‌گونه آلودگی آب و خاک ناشی از نشت شیرابه زباله در استان مشاهده نشده به طوریکه به واسطه اینکه ترانشه دفن زباله با یک لایه خاک رُس کوبیده پوشاند شده، هیچ اثراتی از آلودگی آب و خاک در استان مشهود نشده است.
ایرج اسدی با بیان اینکه برای تخمیر شیرابه نیاز به رطوبت، حرارت و میکروارگانیسم‌ها دارد، افزود: در استان همدان تمامی محل‌های دفن زباله که به صورت غیرسنتی در برخی شهرستان‌ها انجام می‌شود، به 2 محل تقلیل داده شده به طوریکه زباله‌های استان در 2 ناحیه شمال و جنوب استان دفن خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه کنترل آلودگی‌های محیط زیستی و حفاظت و حراست از نسل حیات‌وحش و زیستگاه‌ها از وظایف محیط زیست است، تصریح کرد: محیط زیست براساس قانون حفاظت محیط زیست در مقوله آلودگی آب، هوا، صوتی و خاک دستگاه تشخیص‌دهنده تلقی شده و در تقسیمات کشور در سطح دستگاه‌ها به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی تلقی می‌شود.
اسدی با بیان اینکه 5 ایستگاه پایش آلودگی هوا در سطح استان همدان وجود دارد، ادامه داد: به صورت 24 ساعته شاخص‌های آلاینده هوا در سطح شهر اندازه‌گیری کرده و گزارش می‌دهند.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان با تأکید بر اینکه امسال وضعیت آلاینده‌ها بر اثر ریرگردها بحرانی و اضطرار نبود، خاطرنشان کرد: خوشبختانه امسال تعداد روزهای آلوده و بحرانی در استان همدان نداشتیم.
وی بیان کرد: واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی براساس ماده 38 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و هوای پاک که به تازگی ابلاغ شد، واحدها را موظف کردیم به صورت فصلی نتایج خروجی خود را به صورت خوداظهاری به اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اعلام کنند و پایش صورت گیرد تا در کمیته تشخیص صنایع آلاینده بررسی شود.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان افزود: آنالیز دودکش خروجی واحدهای صنعتی، تولیدی و آنالیز ایستگاه‌های موجود در 5 شهر استان توسط محیط زیست انجام می‌گیرد.
وی با بیان اینکه منابع آلاینده آبی که در استان همدان کنترل می‌شود، ناشی از صنایع آب‌بر و تخلیه‌کننده فاضلاب است، گفت: براساس قانون نحوه جلوگیری از آلودگی آب، موظف هستیم منابع آلاینده آب را کنترل کنیم.
* همه واحدهای آب‌بر استان مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب هستند
وی با تأکید بر اینکه همه واحدهای آب‌بر استان مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب هستند، ادامه داد: منابع پذیرنده فاضلاب واحدهای آب‌بر استان 3 منابع کشاورزی، تخلیه در آب زیرزمینی و تخلیه در آب‌های سطحی است.
اسدی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان پساب موظف هستند استانداردهای محیط زیستی را رعایت کنند، اظهار کرد: از 800 واحد فعال استان همدان بیش از 300 واحد که می‌توانند آلودگی آب، خاک و هوا را به منابع پذیرنده انتقال دهند، توسط آزمایشگاه‌های محیط زیست رصد می‌شوند.
رئیس اداره نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان همدان افزود: لیست صنایع آلاینده استان ترکیبی از واحدهای آلاینده که فاضلاب تخلیه می‌کنند و واحدهایی است که آلودگی هوا دارند و اینگونه نیست که تک‌بُعدی مورد بررسی قرار داده باشیم.
وی با اشاره به مطالعه اطلس آلاینده‌های خاک، یادآور شد: سال 86 مطالعه اطلس آلاینده‌های خاک کشور آغاز شد چرا که تا آن زمان استاندارد خاک در کشور نداشتیم و در استان همدان نیز این مطالعه توسط دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد که این اطلس مبنای تدوین استاندارد کیفیت خاک کشور قرار گرفت.
اسدی با اشاره به تدوین استاندارد کیفیت خاک در کشور، تأکید کرد: یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد مابه صورت سالانه، استناد به رعایت کیفیت خاک است.
وی با اشاره به وجود آلودگی‌های صوتی به دنبال شکایاتی که از فعالیت‌های صنعتی و جوامع شهری ایجادکننده داشتیم، تصریح کرد: اگر واحد بیش از حد استانداردهای مندرج باشد برخورد و به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
اسدی با تأکید بر اینکه در حال حاضر بخش عمده‌ای از شهروندان استان اطلاعات محیط زیستی بالایی دارند، گفت: در گذشته اگر واژه محیط زیست را به‌کار می‌بردیم مردم شناختی نداشتند اما امروز بخش عمده‌ای از شهروندان اطلاعات محیط زیستی بالایی دارند.
* محیط زیست شکننده است
وی با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی و اخباری که در رابطه با محیط زیست استان‌ها مطرح می‌شود، به فال نیک گرفته شده، افزود: با این اطلاع‌رسانی به مردم گفته می‌شود که محیط زیست چقدر شکننده شده و اگر نخواهند بازنگری در اصلاح الگوی مصرف خود داشته باشند چقدر می‌توانند اثرگذار باشند.
اسدی با بیان اینکه اگر مردم بخواهند بیش از این تخریب محیط زیست داشته باشند تیشه به ریشه خود می‌زنند، گفت: شاید محیط زیست شکننده باشد اما می‌توان با برنامه‌های توسعه‌ای که در کنار محیط زیست تدوین شده است، آن را بهبودبخشید.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان با تأکید بر اینکه امروز اگر کسی بخواهد تخریب محیط زیستی داشته باشد مانند 10 سال گذشته نخواهد بود که کسی متوجه نشود، اظهار کرد: تخریب منابع ما اگر به حد مطلوب رشد نکرده، احیاء هم نشده چرا که برخی از مشکلات طبیعی است که از دست بشر خارج است.
* همدان؛ امن‌ترین استان‌های کشور از لحاظ مصرف سم در کشور
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در این نشست گفت: همدان جزء امن‌ترین استان‌ها از لحاظ مصرف سم در کشور است.
شهرام پیشه‌ور با بیان اینکه برای محیط زیست کاری نکرده‌ایم، اظهار کرد: باید از کودکی مفاهیم حفظ محیط زیست را همانند مفهوم پلیس راهور در بین کودکان نهادینه کنیم.
وی با بیان اینکه بدون سم و کود نمی‌توان محصولات کشاورزی را رشد و پرورش داد، خاطرنشان کرد: برخی از محصولات کشاورزی نیازمند سم و کودهای ویژه کشاورزی هستند و بدون آنها رشد مطلوب را نخواهیم داشت.
پیشه‌ور بیان کرد: عوامل خسارت‌زای گیاهی زیادی در بین گیاهان وجود دارد که در حالت عادی ۳۰ تا ۴۰ درصد در مراحل کاشت، داشت و برداشت توسط این عوامل از بین می‌رود و با ورود سم و کود این میزان کاهش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه منابع آب و خاک با محدودیت زیادی مواجه است، تصریح کرد: راهکار افزایش عملکرد منابع محدود آب و خاک، مبارزه با عوامل خسارت‌زای گیاهی است به طوریکه در ایران افزون بر ۲۳۰ نوع سم ثبت شده که در استان همدان کمتر از ۸۰ قلم استفاده می‌شود.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان همدان افزود: ۱۴ سال پیش، سالانه ۷۰۰ تن سم در استان همدان مصرف می‌شد که این میزان در حال حاضر به ۴۸۰ تن رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: سرانه مصرف سم در استان همدان به ازای هر هکتار ۶ دهم درصد، در کشور یک لیتر و در کشورهای دیگر ۲۰ لیتر است که این میزان مؤید سالم بودن محصولات کشاورزی در استان همدان است.
وی در پاسخ به انتقاد فروش بالای سم در استان همدان، اظهار کرد: استان‌های همجواری که بذر سیب‌زمینی را از همدان خریداری می‌کنند، به ناچار باید سم‌های ویژه بذر مذکور را از استان ما خریداری کنند و این نشان‌دهنده خروج سم‌ها از استان همدان است.
پیشه‌ور با تأکید بر اینکه مبارزات غیربیوشیمی در استان همدان در سال ۷۵ در ۵ هکتار و در سالجاری ۱۶هزار هکتار انجام پذیرفته است، خاطرنشان کرد: خیار، گوجه‌فرنگی، سبزیجات و کاهو در اولویت استان ما در مبارزات غیربیوشیمی هستند به طوریکه آزمایشات رسمی در استان همدان انجام شده و از نظر وجود نیترات‌ها در همدان نمره قبولی گرفته‌ایم.
* خاک در همدان مشکل دارد اما آلوده نیست
معاون مدیریت امور اراضی سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در دفتر ایسنا گفت: یک میلیون هکتار اراضی زراعی و باغی در استان همدان وجود دارد که ۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و مابقی ۸۰ درصد دیم و ۲۰ درصد اراضی آبی است.
علی بایگانه با بیان اینکه همدان جزء استان‌های خشک و نیمه‌خشک است، اظهار کرد: خاک در همدان مشکل دارد اما آلوده نیست به طوریکه با شرایط آبی موجود نمی‌توان در افزایش سطح زیرکشت اقدامی انجام داد و باید به بهره‌وری در صنایع کشاورزی پرداخت.
وی با اشاره به اینکه باید در شرایط فعلی خاک، به ناچار کود را به خاک تزریق کنیم تا خاک غنی شود، تصریح کرد: ساختمان و بستر خاک در حال فروپاشی است و برای رفع این مشکل باید از خاک حفاظت و با جلوگیری از فرسایش خاک، پسماند کشاورزی را مدیریت کرد.
بایگانه خاطرنشان کرد: با اطلاع‌رسانی به کشاورزان، استراحت خاک، تناوب زراعی و جلوگیری از تخریب بقایای محصولات قبلی در زمین‌های کشاورزی از فرسایش بیش ازحد خاک جلوگیری شود.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه آب نیز گفت: با اقداماتی همچون ترویج کشت نشایی، شیوه‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت تمام تلاش خود را در حفظ منابع آبی به‌کار گیریم.
* فرهنگ احترام به آب از بین رفته است
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان نیز در این نشست با تأکید براینکه بخشی از حفظ کیفیت و کمیت آب به فرهنگ ما برمی گردد، گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر فرهنگ احترام به آب از بین رفته به طوریکه در ایران باستان آب حرمت زیادی داشت اما امروز آبی که احترام زیادی داشت، بی‌احترام شده است.
داوود شاهسوند با بیان اینکه اینگونه نیست که آب و خاک کشورهای اروپایی آلوده نباشد، تصریح کرد: مگر می شود توسعه اقتصادی و صنعتی صورت بگیرد و به هیچ یک از ارکان طبیعت آسیب وارد نشود؟
وی درباره اینکه گفته شده بخشی از آب و خاک استان آلوده است اظهار کرد: اگر در یک نقطه آلودگی آزاد می‌شود نباید به کل استان تعمیم داد.
* مشکلی از نظر کیفیت آب‌های زیرزمینی نداریم
شاهسوند گفت: آب‌های زیرزمینی استان به صورت ماهیانه کنترل کیفیت می‌شود اما آنچه حائز اهمیت است این است که به علت از دست دادن کمیت آب، غلظت آلاینده‌ها بیشتر مشهود شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان افزود: در آب‌های زیرزمینی کمیت را از دست داده‌ایم به طوریکه سطح آب‌های زیرزمینی در برخی از دشت‌ها به شدت افت کرده است اما کیفیت آب مشکلی ندارد.
وی درباره رهاسازی فاضلاب به رودخانه‌های استان، بیان کرد: مواردی را شناسایی و اخطار داده‌ایم اما ما ضابط قضایی هستیم و نمی‌توانیم با متخلفان برخورد کنیم.
شاهسوند ادامه داد: در زمینه شبکه‌های فاضلاب گام‌های خوبی برداشته شده است اما هنوز کار به اتمام نرسیده و اگر اعتبارات وجود داشته باشد جمع‌آوری فاضلاب صورت می‌گیرد.
وی درباره نفوذ شیرابه زباله‌ها در خاک و آب استان، ادامه داد: شیرابه وجود دارد اما تا کنون منابع تأمین آب شرب استان را متأثر نکرده چرا که جریان شیرابه‌ها محدود است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان یادآور شد: استان همدان به علت اینکه به سمت صنعتی شدن پیش نرفته، از نظر مشکلات صنعتی مشکلی در استان پیش نیامده است.
شاهسوند درباره تأثیر معادن بر آب و خاک، تصریح کرد: معادن و برداشت از آن باعث بهم خوردن فیزیک خاک می‌شود و ممکن است باعث شسته شدن املاح به رودخانه‌ها شود.
* شکنندگی محیط زیست به علت افزایش جمعیت
مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز در این نشست با تأکید براینکه رویشگاه‌های طبیعی خوبی در استان وجود دارد، گفت: به علت افزایش جمعیت شکنندگی محیط زیست وجود دارد.
اسفندیار خزایی با بیان اینکه افزایش جمعیت به صورت تساعدی بر سرزمین فشار وارد می کند، اظهار کرد: استان همدان به لحلظ اقلیمی در فلاتی واقع شده که هیچ‌گونه آبی به استان وارد نمی شود بلکه اب از استان خارج می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در کنترل سیلاب و حفظ خاک کارهای زیادی شده است، تصریح کرد: در سال ۹۵ عملیات آبخیزداری در یک هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی صورت گرفته بود که در سالجاری نزدیک به ۶ میلیارد تو مان به آبخیزداری که یکی از راه‌های حفاظت از آب و خاک است، تخصیص داده شد.
خزایی با بیان اینکه در استان همدان جنگل وجود ندارد اما بیش از ۸۲۲ هزار هکتار مرتع در این استان وجود دارد که معادل یک درصد مراتع کشور است، ادامه داد: اینکه ما همسایه‌های خوبی به لحاظ حفظ سرزمین نداریم، نباید به ادارات استان خُرده گرفت.
* وجود رویشگاه‌های طبیعی خوب در استان همدان
وی با تأکید براینکه رویشگاه‌های طبیعی خوبی در استان همدان وجود دارد، اضافه کرد: بخش عظیمی از کار به چند اداره حاضر در نشست باز نمی‌گردد بلکه توانمندسازی جوامع حرف اول را می‌زند.
مدیرکل منابع طبیعی استان همدان با تأکید بر اینکه اگر در زمینه اشتغال کار نشود به طور قطع فشار بر روی منابع طبیعی خواهد بود، افزود: ۵۱۸ هکتار ذخیره‌گاه جنگلی از گونه‌های سماق، ارژن، بلوط ایرانی و انجیروحشی به صورت طبیعی در استان همدان وجود دارد هر چند همدان استعداد ایجاد جنگل ندارد.
وی با اشاره به اینکه می‌توان هر تهدیدی را به فرصت تبدیل کرده و مشارکت مردم استعداد بزرگی است که می‌توان از آن استفاده کرد، گفت: در سال ۹۶ برای نخستین‌بار طرح بیابان‌زدایی در استان همدان اجرا شد و در این طرح ۸۰۰ هکتار کشت گونه‌های مختلف گیاهی صورت گرفت.
مدیرکل منابع طبیعی استان همدان تأکید کرد: فرسایش خاک در صورتی‌که طبیعی باشد ایرادی ندارد به طوریکه اگر فرسایش ۱۰ تن در سال باشد طبیعی خواهد بود.
خزایی با بیان اینکه وقتی از سرزمین استفاده شود به طور قطع افق‌های خاک دچار تحول خواهد شد، ادامه داد: با اجرای عملیات‌های در حال اجرا وضعیت خاک رو به بهبود است و بیابان‌زدایی صورت خواهد گرفت.
* استان همدان یکی از سالم‌ترین تولیدات کشور را داراست
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز در دفتر ایسنا، با تأکید براینکه برای تولید محصول ناچار به استفاده از کود و سموم شیمیایی هستیم، گفت: عملکرد سیب‌زمینی در استان همدان 45 تن در هکتار است که 80 درصد آن آب و 20 درصد ماده خشک است که با برداشت محصول 8 تن در هکتار از خاک برداشت می‌شود که باید از طریق کود جبران شود.
سعید زارعی تصریح کرد: بازگشت مواد به خاک باید از طریق کودهای شیمیایی، دامی، مرغی و ماکرو و میکرو صورت بگیرد که برخی این موضوع را فاجعه می‌دانند.
وی با بیان اینکه استان همدان یکی از سالم‌ترین تولیدات کشور را داراست، اظهار کرد: به علت اینکه تولیدات استان در واحد سطح بالاست، تولیدات همدان سالم است به‌طوریکه مصرف نهاده‌ها در استان معقول است.
وی صنعتی نبودن همدان را یک امتیاز برای تولید محصول سالم دانست و تصریح کرد: سبزی استان همدان سالم‌ترین سبزی ایران است چرا که همدان شهر صنعتی نبوده و حداقل فلزات سنگین در سبزی این استان وجود ندارد که جای خوشبختی است اما آنچه اهمیت دارد این است که 15 تا 20 درصد نیازمان در استان تأمین می‌شود البته 80 درصد سبزی استان وارداتی است که باید مدیریت شود.
* امحاء 7 هکتار سبزی آلوده در همدان
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه امسال 7 هکتار سبزی آلوده در استان همدان امحاء شد، افزود: سبزی استان مدیریت می‌شود و امسال هیچ سبزی‌کاری حق استفاده از فاضلاب را نداشته است و اگر مشاهده شود از طریق دستگاه قضایی برخورد صورت می‌گیرد همانگونه که سال گذشته 110 هکتار سبزی آلوده امحاء شد.
وی خاطرنشان کرد: انتظار داریم در سال 97 سبزی که با آب آلوده یا فاضلاب آبیاری شود در استان همدان نداشته باشیم، درصورت مشاهده بلافاصله به دستگاه قضایی معرفی خواهد شد.
زارعی درباره اینکه اعلام شده سیب‌زمینی استان به علت بالا بودن کود و سموم شیمایی از گمرک بازگشت داده شده است، ادامه داد: نباید اجازه دهیم کشاورزی که به صورت سنتی محصولات را در انبارها نگهداری کرده محصول خود را برای صادرات به مرز ببرد چرا که مشکلاتی برای استان به وجود خواهد آورد.
کارشناس مسئول زراعت سازمان جهادکشاورزی استان همدان با اشاره به تشکیل تعاونی صادرکنندگان سیب‌زمینی استان، تصریح کرد: صادرات سیب‌زمینی با تشکیل این تعاونی نظم گرفت و زنجیره تولید برای این محصول تعریف شده است.
وی با بیان اینکه باید با تمام دنیا تعامل داشته باشیم، تأکید کرد: برای صادرات محصولات کشاورزی به ویژه سیب‌زمینی باید زنجیره تولید تعریف شود تا محصول صادراتی تولید شود.
* با اجرای سامانه نوین آبیاری مصرف کود و سم به طور چشمگیری کاهش می‌یابد
مدیرامور آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز با تأکید براینکه موارد جزئی از آلودگی آب و خاک در استان وجود دارد، گفت: خوشبختانه سطح سواد و تحصیلات بهرهبرداران استان بالا رفته و نکاتی که باعث آلودگی خاک می‌شود را رعایت می‌کنند.
ابراهیم فرامرزی‌موحد با بیان اینکه در اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری 2 طرح مصرف بهینه آب و ریزگردها را مورد تأکید قرار داده‌اند، اظهار کرد: مقام معظم رهبری اجازه استفاده از صندوق توسعه ملی برای این 2 طرح را دادند و خوشبختانه اعتبارات خوبی نیز به استان همدان داده شد.
وی با اشاره به اینکه امسال سطح عملکرد اجرای آبیاری نوین در استان خوب بوده است، افزود: 85 درصد از اراضی مستعد استان همدان به سیستم‌های آبیاری نوین مجهز شده است.
وی با تأکید براینکه 50 درصد آبی که در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، از طریق تبخیر از دست می‌رود، یادآور شد: با اجرای این سیستم‌ها آب در مجاری بسته و لوله به مزارع انتقال داده می‌شود.
فرامرزی‌موحد با اشاره به اینکه استان همدان در اجرای سامانه آبیاری نوین استانی پیشرو است، بیان کرد: باغات قدیمی استان همدان نیز به سامانه‌های آبیاری کم‌فشار و میکرو مجهز شده‌اند.
مدیر امور آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان همدان ادامه داد: در بحث آب مشکل وجود دارد اما به سمت مطلوب پیش می‌رویم به‌طوریکه امیدواریم روزی جشن پایان آبیاری سنتی و کرتی را در استان داشته باشیم.
وی با تأکید بر اینکه در طرح احیاء و تعادل‌بخشی تمام چاه‌هایی که سیستم آبیاری نوین اجرا کردند، به کنتور حجمی مجهز شدند، افزود: با اجرای سامانه نوین آبیاری به طور چشمگیری مصرف کود و سم شیمیایی کاهش می‌یابد و 35 درصد افزایش محصول خواهیم داشت.
فرامرزی‌موحد از نهایی شدن طرح جامع خاک خبر داد و گفت: با تصویب این طرح، خاک نیز متولی خاص خواهد داشت که بحث خاک را پیگیری کند.
نظر شما