راز موفقیت بشار اسد

اظهارات اخیر رییس سازمان اطلاعات آمریکا مبنی بر اینکه «مخالفان سوریه قادر به براندازی نظام بشار اسد نیستند»، اعتراف به واقعیتی دیرین است که حامیان بین المللی مخالفان دولت قانونی سوریه، بسیار دیر و پس از تحمیل هزینه های مالی و معنوی بسیار به مردم سوریه و منطقه به آن رسیده اند.

«دن کوتس» رییس اطلاعات ملی آمریکا در گزارشی که به تازگی در سایت کمیته امور نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا منتشر شده، اذعان کرده که مخالفان سوریه طی هفت سال جنگ و درگیری مسلحانه توانایی‌های خود را از دست داده‌اند و دیگر یارای براندازی نظام بشار اسد یا غلبه بر نیروهای نظامی سوریه – که از نظر تعداد و تجهیزات برتری یافته‌اند- را ندارند.

جنگ و بحران داخلی سوریه چند روز دیگر هفت ساله می شود؛ بحرانی که به این اندازه ویران گر و خانمان برانداز نمی شد، اگر کشورها در آن مداخله نمی کردند و مطامع و منافع خود را از طریق حمایت از گروه های معارض و مخالفان دولت قانونی سوریه پیگیری نمی کردند.

امروز، پس از به جا گذاشتن میلیونها آواره و صدها هزار کشته و مجروح، ویرانی شهرها و تاسیسات زیربنایی سوریه، مداخله جویان خارجی به این نتیجه رسیده اند که براندازی دولت قانونی سوریه ممکن نیست؛ مساله ای که از همان ابتدا محرز بود و بارها از سوی رهبران دمشق و ناظران آگاه مورد تاکید قرار گرفته بود.

این واقعیتی گریز ناپذیر است که اسد، بخشی از راه حل بحران سوریه محسوب شده و می شود؛ مولفه ای که حامیان غربی مخالفان مسلح به تازگی و پس از موفقیت های گسترده دولت مرکزی در فایق آمدن بر تروریست ها و در اختیار گرفتن بیش از ۷۰ درصد از خاک سوریه، حاضر به وارد کردن آن در معادلات و محاسبات ذهنی خود شده اند.
آمریکا به رغم اذعان به این واقعیت که اسد شکست پذیر نیست، همچنان برای به دست آوردن منافع و نفوذ بیشتر در سوریه به مداخله جویی های خود در این کشور ادامه می دهد. حمایت از شبه نظامیان کرد و مخالفان مسلح در شهرهای حومه حلب و ادلب، همچنان به آتش درگیری ها در این کشور دامن می زند و مانعی جدی بر سر راه روندهای سیاسی در این کشور ایجاد می کند.

در چنین شرایطی، رییس سازمان اطلاعات آمریکا مدعی شده اسد به رغم برتری های میدانی در سوریه، با روند سیاسی موافقت نخواهد کرد. البته منظور کوتس راهکار سیاسی برای کناره گیری از قدرت است چون «به تصور اسد، این مذاکرات او را ضعیف خواهد کرد مگر اینکه خود روسیه بخواهد اسد را برکنار کند.»

این ادعا در حالی مطرح می شود که نمایندگان اسد تاکنون در روندهای سیاسی اعم از ژنو و آستانه تا سوچی، حضوری فعال داشته اند و چه بسا این حضور پویا در روند آستانه بود که اسباب شکست های سنگین داعش در خاک سوریه و موفقیت های میدانی ارتش سوریه را فراهم کرد.

واقعیت این است که اتفاقا مخالفان مسلح اسد که اغلب زیر حمایت آمریکا هستند، اکنون برای مذاکره و پیشبرد روند سیاسی تمایل چندانی از خود نشان نمی دهند و علت آن هم شکست های سنگینی است که در عرصه میدانی متحمل شده و در موضع ضعف قرار گرفته اند. این گروه ها می کوشند با تداوم عملیات های نظامی و حمله به دمشق و مناطق حومه آن و یاری گرفتن از قدرت های خارجی، معادلات میدانی را به نفع خود تغییر دهند تا بلکه در مذاکرات صلح بتوانند برگ برنده ای در اختیار داشته باشند.

عدم شرکت برخی گروه های مخالف اسد و نمایندگان کشورهای حامی مخالفان در نشست سوچی و حضور نمایندگان دولت قانونی دمشق در این نشست که ماه گذشته در روسیه برگزار شد، بیانگر واقعیتی است که با ادعای مقام های آمریکایی همخوانی ندارد.

در این میان آمریکا هم می کوشد با تکاپوی حمایت های دیپلماتیک و نظامی، مخالفان مسلح را در تقابل با دولت مرکزی یاری کند. تلاش آمریکا برای اتهام زنی به دولت اسد و طرح ادعای استفاده از سلاح شیمیایی در بخش هایی از حومه ادلب، اجماعی بین المللی علیه دولت سوریه ایجاد کند و بیش از پیش اسد را زیر فشار بگذارد؛ تلاشی که تاکنون به خاطر مخالفت های روسیه در شورای امنیت به نتیجه ای نرسیده است.

اگرچه تروریست ها در نتیجه حمایت های مستشاری ایران و روسیه در سوریه شکست های سنگینی را متحمل شده اند و مقرهای فرماندهی و عملیاتی اصلی خود را در این کشور از دست داده اند، اما تداوم دخالت های خارجی در سوریه، همچنان خطر جان گرفتن دوباره و تقویت گروه های افراطی- تکفیری را زنده نگه داشته است.

راه حل بحران سوریه، نه از مسیر مداخله و جنگ، بلکه تنها از رهگذر روندهای سیاسی و مذاکرات سوری – سوری مبتنی بر صلح می گذرد چنانکه این سلسله نشست های آستانه میان گروه های مخالف اسد و نماینده دولت قانونی این کشور زیر نظارت کشورهای ضامن صلح در این کشور بود که توانست پس از حدود شش سال جنگ، با تعیین مناطق کاهش تنش، از حجم درگیری ها در این کشور بکاهد و شکست گسترده گروه های تروریستی را رقم بزند.

این روزها به اذعان وزارت دفاع آمریکا، مخالفان سوریه از هم پراکنده هستند و بعید است بتوانند قدرت خود را بازیابند. در چنین شرایطی که سوریه بحران های سنگینی را از سر گذرانده و حکومت مرکزی توانسته حاکمیت خود را بر بخش های گسترده ای از کشور تثبیت کند، تداوم مداخلات خارجی و حمایت از مخالفان، حاصلی جز تداوم تنش نخواهد داشت. اسد بخشی از راه حل سوریه است و پس از برگزاری مذاکرات صلح و تثبیت وضعیت کشور، این مردم سوریه هستند که باید با شرکت در انتخاباتی قانونی در مورد آینده سیاسی نظام سوریه تصمیم گیری کنند.