دو سناریو برای آینده توافق هسته ای
رئیس صندوق پلاشرز درباره رویکرد برجامی ترامپ هشدار دارد.
آینده نظم جهانی ممکن است به خوبی توسط حوادث روز ۱۲ می تعیین شود. در آن روز، دونالد ترامپ، درباره استمرار تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران تصمیم‌گیری خواهد کرد.
ترامپ قبلا نشان داده که هیچ قصدی برای تعلیق دوباره تحریم‌ها ندارد.
ژوزف سِرِنسیونه، رئیس صندوق پلاشرز، گفت: «این یک نقطه عطف است، معلوم نیست کار‌ها به چه شکل پیش برود».
سرنسیونه عضو شورای روابط خارجی آمریکا هم هست و در سال ۲۰۱۵ یادداشتی تحت عنوان «کابوس‌های هسته‌ای: امن کردن جهان قبل از آن که خیلی دیر شود.» نوشت.
سه شنبه شب، طی یک سخنرانی در موزه سام نوبل، درباره اهمیت و آینده توافق هسته‌ای صحبت کرد. در کل سخنرانی‌اش، سرنسیونه یک چیز را آشکار کرد: آمریکا عملا در انتقاد از توافق هسته‌ای ایران تنهاست.
دو سناریو برای آینده برجام
ژوزف سرنسیونه، در حال سخنرانی درباره اهمیت برجام در موزه سام نوبل
سرنسیونه گفت: «در اینجاست که اغلب متحدان‌مان درباره موضع آمریکا خشمگین هستند. آن‌ها گفتند چرا شما می‌خواهید توافقی را پاره کنید که کارآمد است؟»
سرنسیونه با اشاره به نظارت شدید بر برنامه هسته‌ای ایران تصریح کرد: «این سرسخت‌ترین رژیم بازرسی است که تاکنون در یک توافق هسته‌ای اجرا شده است. این معادل قرار دادن کسی در بازداشت خانگی هسته‌ای است.»
سرنسیونه گفته پای‌بندی ایران به برجام توسط منابع متعدد تایید شده و حتی مشاوران نظامی و امنیت ملی خود ترامپ هم پای‌بندی ایران را تایید کرده‌اند.
سرنسیونه افزود: «هر گونه انتقاد درباره ضعف یا نقص فرضی (در برجام)، رد شده است. ایران پایبند است و آن‌ها فریبکاری نمی‌کنند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شش بار تایید کرده که آن‌ها پایبند هستند. آژانس‌های اطلاعاتی خودمان، تاییده کرده‌اند که ایران پایبند است.»
این کارشناس مسائل هسته‌ای در ادامه خاطرنشان کرد، اما ترامپ حتی در زمان تبلیغات انتخاباتی آن را توافق بدی دانست. انتخاب او باعث شک‌وتردید درباره آینده توافق شد. در پایان سال گذشته میلادی، ترامپ گفته او دیگر پای‌بندی ایران به برجام را تایید نخواهد کرد. این به تنهایی بر توافق تاثیر نخواهد گذاشت. اما روشی که در آن آمریکا تحریم‌هایش علیه ایران رفع می‌کند، باعث بروز نگرانی‌هایی شده است. چین، روسیه، بریتانیا، فرانسه و اتحادیه اروپا قادر بودند تحریم‌هایشان را کاملا حذف کنند، اما تحریم‌های آمریکایی علیه ایران توسط کنگره به قانون تبدیل شده است. برای دور زدن این قانون، توافق تصریح می‌کند که رئیس‌جمهور آمریکا اجازه دارد تحریم‌های کشورش را برای مدت زمان محدودی تعلیق کند. این تعلیق متفاوت است، اما اغلب هر ۱۲۰ روز اتفاق می‌افتد.
زمان بعدی که ترامپ باید تحریم‌ها را تعلیق کند، ۱۲ می است. تا وقتی که تغییرات مدنظر او انجام نشود، این تعلیق اتفاق نخواهد افتاد.
دو سناریو برای آینده برجام
ترامپ تهدید کرده اگر برجام «اصلاح» نشود، او تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید نخواهد کرد.
سرنسیونه اعلام کرد: «اگر آن تحریم‌ها را تعلیق نکینم، ما ناقض توافق خواهیم بود. این کل موجودیت توافق را زیر سوال خواهد برد. هیچ کس نمی‌داند که چه اتفاقی خواهد افتاد.»
سرنسیونه دو سناریو را برای آینده برجام پیش‌بینی می‌کند که از دیدگاه او هیچکدام برای آمریکا خوب نیست. اگر توافق فروبپاشد – که بدترین سناریو است – جهان به جایی بازخواهد گشت که در آن، برنامه هسته‌ای ایران بدون مانع حرکت می‌کند و راه‌حل‌های دیپلماتیک در دسترس نیست.
سرنسیونه گفت: «هیچ احتمالی برای برقراری مجدد تحریم‌های چندجانبه وجود ندارد. زیرا سایر کشور‌ها با آنچه که آمریکا انجام می‌دهد، موافق نیستند. در این حالت، ایران خواهد توانست برنامه هسته‌ای‌اش را از سر بگیرد، سانتریفیوژهایش را مجددا نصب کند و مجددا گاز اورانیوم غنی شده را انباشت کند.»
نورمان‌ترنسکریپت نوشت: «بدون تحریم‌های اقتصادی، تنها راهی که آمریکا از طریق آن مطمئن خواهد شد که ایران ابزار هسته‌ای بدست نیاورد، جنگ است. این، به گفته سرنسیونه، با توجه به قدرت نظامی ایران، جمعیت ۸۰ میلیونی‌اش و موقعیت جغرافیایی‌اش فاجعه‌بار خواهد بود.»
سرنسیونه اعلام کرد: «اگر ایران را بزنید، جنگی را آغاز خواهید کرد که جنگ‌های عراق و افغانستان در مقایسه با آن سرگرمی خواهند بود. این کشور ۸۰ میلیونی با یک نیروی نظامی مهیب است... کشوری که بر روی تنگه هرمز نشسته است. امری که می‌تواند ظرف یک روز ۳۰ درصد حمل‌ونقل نفت را متوقف کند. این جنگی است که دارایِ تبعاتِ اقتصادیِ جهانیِ فوریِ و فاجعه‌بار خواهد بود.»
سناریو دوم این است که کشور‌های باقیمانده در توافق، بدون حمایت آمریکا توافق را ادامه داده و به کار با ایران علیرغم بازگشت تحریم‌های آمریکایی ادامه دهند. این سناریو شامل جنگ نمی‌شود اما، به جایگاه نفوذ آمریکا در جهان آسیب خواهد زد.
سرنسیونه گفت: «قبلا دیدید که رهبران غربی می‌گویند زمان آن فرا رسیده که مسیر خودمان را ترسیم کنیم و دیگر نمی‌توانیم به آمریکا اتکا کنیم. برای اولین باز از زمان جنگ جهانی دوم، ما رئیس‌جمهوری داریم که خود را رهبر جهان غربی نمی‌داند.»
رئیس صندوق پلاشرز افزود: «این ممکن است یک شکاف شود. اگر نتوانیم با دولت محافظه‌کار بریتانیا و آلمان بسازیم، ما از آن‌ها جدا خواهیم شد. دقیقا ما با چه کسی در جهان می‌توانیم بسازیم؟»
این به دنبال جریانی از اقدامات ترامپ از جمله خارج شدن از توافق اقلیمی پاریس اتفاق افتاد. اقداماتی که او در آن‌ها به نظر می‌رسد، در حال حذف جایگاه آمریکا در رهبری جهانی است.
سرنسیونه در پایان با اشاره به خروج آمریکا از معاهده‌های جهانی گفت: «ما در حال عقب‌نشینی از توافقات کلیدی همگانی هستیم. این امر شکاف بین آمریکا و متحدان غربی‌مان را تشدید می‌کند. این، به نوعی، ممکن است مهمترین نتیجه آنچه که انجام می‌دهیم، باشد.»