بار دیگر روحانی

شرکت رییس‌جمهور در مجمع عمومی «سازمان‌ملل» در سال1392 دستاوردهای متعددی برای دولت ایشان و کشورمان به بار آورد که شاید در ابتدا قابل پیش‌بینی نبود. دکتر روحانی برآمده از انتخابات خرداد 92 با حمایت مردمی و رهبری عازم نیویورک شده بود تا به جهان بگوید مردم ایران چه می‌خواهند و دولت او به‌جای تنش در جست‌وجوی همکاری سازنده با جامعه بین‌المللی است و قصد دارد پرونده هسته‌ای را در فضای منطقی و دوستانه به پیش ببرد و آرامش و ثبات را جایگزین درگیری کند. با اینکه دکتر روحانی فرصت نداشت که ملاقات‌های فراوانی انجام دهد و با تک‌تک رهبران کشورها به گفت‌وگو بنشیند، ولی در حد ابراز مواضع جدید در مجمع عمومی، سخنرانی در چند مجمع و انجمن، ملاقات با برخی سران و مذاکره تلفنی با پرزیدنت اوباما، توانست بگوید چه می‌خواهد و همین برای جهان بسنده کرد. کشورها به‌ویژه اروپایی‌ها برای همکاری اعلام آمادگی کردند و آمریکا هم اراده خود را برای حل پرونده هسته‌ای اعلام کرد. به این‌ترتیب، مجمع عمومی «سازمان ملل» متحد که جایگاهی برای ابراز اهداف، سیاست‌ها و مقاصد کشورها به‌شمار می‌رود، توانست موثر واقع شود و مواضع جدید ایران به گوش جهانیان رسید و هم از این جایگاه استفاده شد تا با ملاقات و گفت‌وگو با برخی سران گروه 1+5 کلید حل مساله پرونده هسته‌ای ایران زده شود. دکتر روحانی با طرح ایده مبارزه علیه خشونت و افراطی‌گری، آنچه را جهان تشنه شنیدن آن بود، ابراز کرد.

در طی هشت‌سال، ایران متهم شده بود که به‌دنبال تنش و درگیری است و با برخی مواضع از تندروی و افراطی‌گری پشتیبانی می‌کند؛ پس این تحول برای جهان که از پدیده تروریسم رنج می‌برد، پیام نوینی بود که توانست آرامش‌بخش شود. به این‌ترتیب، از یکسو روابط ایران با اکثر کشورهای جهان فصل جدیدی را شروع کرد و از سوی دیگر پرونده هسته‌ای در مسیر مذاکره و همکاری قرار گرفت که حاصل آن رفع تهدیدات از کشورمان اعم از سیاسی یا نظامی بود و ایران توانست احترام خود را مجددا در جامعه بین‌المللی به‌نحوی به‌دست آورد که هیچ کشوری حتی آمریکا به خود اجازه ندهد به ایران توهین و تهدید کند. از آثار دیگر پیشرفت پرونده هسته‌ای، سست‌شدن تحریم‌های بین‌المللی بود که پول‌های بلوکه‌شده ایران به کشورمان بازگشت و مسیر فروش نفت و صادرات پتروشیمی از سر گرفته شد. در سایر موارد همچون خرید قطعات یدکی هواپیما و تکنولوژی اتومبیل‌سازی مسیر مجددا هموار شد و اقتصاد و صنعت ایران تکانی خورد.

در سفر امسال رییس‌جمهوری به «نیویورک» چه انتظاری می‌توان داشت؟ اصولا روابط بین کشورها نیازمند چندین سال ملاقات، گفت‌وگو و همکاری است تا بتواند مستحکم شود. هنوز چندین سال می‌طلبد تا دکتر روحانی و دکتر ظریف بتوانند روابط تخریب‌شده در گذشته را دوباره بازسازی کنند. بعد دیگر، آثار تحریم‌هاست که پیگیری چندین ساله می‌خواهد تا به‌تدریج از دستور کار بانک‌های بین‌المللی و شرکت‌های بزرگ خارج شود. درحال حاضر برخی تحریم‌ها سست یا لغو شده‌ ولی اکثر آنها هنوز پابرجا هستند. از یک‌سو کار سیاسی می‌خواهد تا در چارچوب پرونده هسته‌ای، جدول زمانی لغو تحریم‌ها مشخص شوند و از سوی دیگر در ملاقات‌های متعدد با رهبران اقتصادی جهان و بانک‌ها می‌توان از حسن‌نیت آنها بهره‌مند شد که در نقاطی که تحریم‌ها مستولی نشده‌اند، کشورمان درگیر این مساله نشود.

پرونده هسته‌ای شاید مهم‌ترین موضوعی باشد که رییس‌جمهور به‌خاطر آن عازم «نیویورک» شود، زیرا بعد از اجلاس وین6 نوعی فترت در پیشرفت این پرونده به‌وجود آمده که ناشی از سوءتعبیرها و حداکثرخواهی‌های برخی کشورهاست. دکتر روحانی درصورت ملاقات با وزرای خارجه گروه 1+5 قادر خواهد بود شتاب جدیدی به روند پیشرفت پرونده هسته‌ای بدهد. البته درصورتی این امر امکان‌پذیر است که در کشور اجماع قبلی در مورد همکاری با آژانس و پاسخ به کلیه سوالات وجود داشته باشد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا زمانی که قادر نباشد از همه سایت‌ها اعم از نظامی و غیرنظامی و هر موقع که خواست بازدید کند، صلح‌آمیزبودن تمامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را اعلام نمی‌کند. این یک‌تصمیم در کشور است که هرگاه گرفته شود راه برای اعتماد‌سازی و برنامه جامع هسته‌ای باز خواهد شد. دکتر روحانی در چنین شرایطی می‌تواند با دست باز قول دهد و پرونده را به‌سوی مختومه‌شدن پیش ببرد. در خلال حضور دکتر روحانی در «نیویورک» امکان برگزاری جلسه‌ای با حضور سران کشورهای گروه 1+5 وجود دارد که این دستاورد بزرگی برای پرونده هسته‌ای و برای روابط دوجانبه و روابط بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. ایران اکنون در شرایط خوبی به‌سر می‌برد، نقشی که قبلا در سوریه ایفا کرده بود اینک روشن‌تر مطرح شده زیرا جهان با چهره معارضان سوریه از نوع داعش آشنا شده و در فکر است که برای جلوگیری از این خطر امنیتی با کشورهای منطقه چاره‌ای بیندیشد. ایران به کمک مردم عراق و کردهای این کشور رفت و با ارسال تجهیزات توانست چندین شهر کردنشین عراق را آزاد کند که موجب خشنودی مردم عراق از جمله کردها شده و این نقش ایران برای مهار تروریسم داعش از سوی جامعه جهانی مثبت تلقی شد و زمینه را برای همکاری بیشتر با ایران در امور منطقه فراهم می‌کند. همین‌جا می‌توان دید دوکشور عربستان و ترکیه که بنیانگذار و حامی داعش بوده‌اند هنوز در تردید هستند یا قادر به مقابله با داعش نیستند. ترکیه کماکان در حال کمک‌رسانی به داعش است؛ به‌ترتیبی که سروصدای هم‌پیمانان اروپایی خود را درآورده است. این درحالی است که پیشمرگه‌های کرد ترکیه برای مقابله با داعش راهی عراق شده‌اند.

ایران باید در «نیویورک» کماکان صدای خود را در مبارزه با تندروی و افراطی‌گری که خطری جهانی محسوب می‌شود بلندتر و رساتر کند زیرا امسال ایران می‌تواند بر دستاوردهای عملی خود در مقابله با داعش و سایر گروه‌های تندرو در سوریه و عراق تکیه کند. دکتر روحانی در چنین فضایی قادر خواهد بود سطح روابط ایران با کشورهای تاثیرگذار در جامعه بین‌المللی را بالاتر ببرد و حوزه‌های فعالیت جدید برای ایران در تمام زمینه‌ها را فراهم کند. در حوزه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری خارجی، دکتر روحانی امکان انجام  فعالیت‌های فراوانی دارد که با یک‌دست برای رفع تحریم‌ها کوشش کند و با دست دیگر امکان عقد قرارداد با سرمایه‌گذاران خارجی را فراهم کند تا صنعت و تکنولوژی موجود در ایران به بهترین سطح در جهان برسد و از آخرین روش‌های مدیریتی موفق در شرکت‌های بین‌المللی کشورمان بهره‌مند شود. از دیگر موارد بهره‌برداری دکتر روحانی از موقعیت مجمع عمومی، ملاقات با سران تمامی همسایگان است که هنوز قفل روابط برخی از آنان بازنشده و آنها هم که باز شده هنوز به سطح مطلوب نرسیده است.

قطعا ظریف و همکارانش برنامه‌های خوبی برای سفر ایشان تدارک خواهند دید؛ در موقعیتی که دکتر روحانی قرار دارد، جهان از ایشان استقبال خواهد کرد. امید است احزاب و جناح‌های داخلی با درک موقعیت مناسب سفر دکتر روحانی به «نیویورک»، آنچنان صمیمانه با ایشان مساعدت کنند که با اعتمادبه‌نفس و دست باز چنین سفری صورت بگیرد و دستاوردهای موفقی در تمامی زمینه‌ها برای کشورمان به ارمغان بیاورد.