احتمال نصف شدن قاچاق سیگار
رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات ایران معتقد است که در صورت نبود مکانیزم صحیح توزیع و عرضه سیگار در کشور به دلیل ورود محصولات قاچاق صرف افزایش قیمت موجب کاهش مصرف نخواهد شد.
به گزارش صدای ایران، علی اصغر رمزی در ارتباط با مسائل مختلفی از جمله پایین بودن قیمت سیگار در ایران، برنامه های موجود جهات افزایش قیمت به منظور کاهش مصرف، میزان قابل تامل قاچاق در این حوزه و برآورد آن طی سال جاری و نیز میزان تولید سیگار داخلی صحبت کرد که در ادامه آورده شده است.
- به تازگی اخباری در فضای مجازی منتشر شده مبنی بر اینکه ایران در بین ۱۸۱ کشور دنیا پایین‌ترین میزان قیمت فروش سیگار را به خود اختصاص داده است.
سال گذشته بود که رییس کل وقت گمرک در مصاحبه‌ای اعلام کرد سیگارهای قاچاق در بسته‌هایی با قیمت ۳۰۰ تومان در پشت گمرکات و مرزهای ورودی کشور بوده است که این مساله نشان می‌دهد قیمت سیگار در کشورهای دیگر نیز پایین‌تر از ایران است. بعد از انتشار این خبر نیز ما در حال تهیه لیستی هستیم تا کشورهایی که قیمت سیگار در آن ها پایین تر از ایران است را اعلام کنیم.
- میزان مالیات و عوارض برای تولیدکنندگان داخلی سیگار و نیز واردکنندگان به چه صورت است؟
سال گذشته واردات سیگار مشمول ۱۲۰ تا ۱۴۰ درصد سود بازرگانی می‌شد که مربوط به مباحثی از جمله مالیات و عوارض بود. در این راستا بنابر ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه میزان مالیات و عوارض سیگارهای وارداتی بیش از ۹۰ درصد تعیین شده است که این رقم باید از طریق گمرکات و دستگاه‌های ذی‌ربط به خزانه پرداخت شود. تولیدکنندگان داخلی باید بین ۲۷ تا ۴۲ درصد قیمت درب کارخانه را به مالیات و عوارض سیگار اختصاص دهند.
- برخی معتقدند که قیمت سیگار در ایران پایین بوده و همین مسئله عاملی برای بالا بودن میزان مصرف است، آیا برنامه‌ای در جهت افزایش قیمت سیگار وجود ندارد؟
افزایش قیمت سیگار از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح می‌شود تا از این طریق بتوانند میزان مصرف را با توجه به قیمت بالا در خرده فروشی‌ها کاهش دهند. به طور حتم افزایش قیمت سیگار در صورت نبود سیستم مناسب توزیع مشکل آفرین خواخد بود و نتیجه بخش بودن سیاست افزایش قیمت سیگار در جهت کاهش مصرف آن، مشروط بر این است که سیستم توزیع در بازار کاملا کنترل شده و قابل نظارت باشد و در صورتی که این اتفاق رخ ندهد برندهای قاچاق با قیمت بسیار پایین‌تر بازار را در احاطه خود قرار خواهند داد.
باید توجه داشته باشیم که با افزایش قیمت سیگار و وجود برندهای قاچاق ارزان‌قیمت در بازار مصرف‌کنندگان به سمت برندهای قاچاق سوق پیدا می‌کنند و این مسئله وجود دارد که در مورد برندهای قاچاق نه تنها کنترل بلکه استانداردهای لازم نیز وجود ندارد و به طور حتم این موضوع به سلامت جامعه لطمه می‌زند. بنابراین باید ساماندهی نظام توزیع سیگار ابتد در دستور کار قرار گیرد تا پس از آن بتوانیم قیمت‌ها را به درستی و در راستای سیاست کاهش مصرف سیگار افزایش دهیم.
- در راستای افزایش میزان تولید سیگار و کاهش واردات چه اقدامی صورت گرفته است؟
از ابتدای برنامه پنجم توسعه با توجه به تبصره سه ماده ۱۰۲ این قانون قرار بر این بود تا کلیه سیگارهای وارداتی با برند اصلی به تولید داخل تبدیل شود و بر همین اساس در جهت افزایش واحدهای تولیدی در کشور گام برداشتیم. قبل از سال ۹۵، هفت واحد تولیدی وجود داشت که در سال گذشته با ایجاد پنج واحد تولیدی دیگر در مجموع تعداد واحدهای تولیدی سیگار به ۱۲ واحد رساندیم. علاوه بر این سه واحد تولیدی دیگر در سال ۱۳۹۶ ایجاد خواهد شد تا تعداد واحدهای تولیدی به ۱۵ واحد رسیده و تنها دو واحد دیگر باقی می‌ماند تا ۱۷ کارخانه تولید سیگار بر اساس برنامه‌های در نظر گرفته شده ایجاد شود.
- در سال جاری چه میزان سیگار در کشور تولید خواهد شد؟
میزان تولید سیگار در کشور طی سال ۱۳۹۴ معادل ۳۰ میلیارد نخ بود و در سال گذشته با راه‌اندازی واحدهای تولیدی به تولید ۴۵ میلیارد نخ افزایش یافت و بر اساس برآورد انجام شده در طول سال ۱۳۹۶ به عددی معادل ۵۰ میلیارد نخ در تولید سیگار خواهیم رسید و این در حالی است که برآورد مصرف سالانه سیگار ایرانی‌ها در سال معادل ۵۵ میلیارد نخ است که اگر به رقم ۵۰ میلیارد نخ در تولید سیگار برسیم، معادل ۹۳ درصد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود.
- طبق برآوردهای صورت گرفته قاچاق سیگار در پایان سال جاری چه میزان خواهد بود؟
برآورد میزان قاچاق در سال ۱۳۹۳ معادل ۱۲ میلیارد نخ، در سال ۱۳۹۴ معادل هشت میلیارد نخ و در سال ۱۳۹۵ معادل شش میلیارد نخ بوده است و پیش بینی می‌شود در سال ۱۳۹۶ برآورد میزان قاچاق معادل سه میلیارد نخ باشد که با توجه به میزان مدت مشابه سال قبل به نظر می‌رسد ۵۰ درصد کاهش در قاچاق سیگار طی سال جاری را داشته باشیم.
- چه راهکار عملی در راستای کاهش میزان قاچاق وجود دارد؟
بر اساس آمار ۳۳ هزار واحد خرده فروشی پروانه توزیع محصولات دخانی اخذ کرده‌اند و همین مساله موجب خواهد شد تا ساماندهی نظام توزیع حرکت رو به جلویی را داشته باشد که با تکمیل فرآیند سامانه مکانیزه فروش تمامی محصولات وارداتی و تولیدی سیگار از طریق این سامانه قابلیت نظارت و کنترل در نظام توزیع دارند.
علاوه بر این در جهت کاهش میزان قاچاق سیگار روش‌های دیگری مدنظر قرار گرفته و با داخلی کردن تولید برندهای وارداتی و اعمال جریمه‌های سنگین قطعا برندهای خارجی که در داخل اقدام به تولید کرده‌اند مانعی برای واردات برندهای قاچاق داخل کشور خواهند بود، چرا که در صورت واردات قاچاق برندهای آن‌ها به ایران هزینه‌های سنگینی را به عنوان جریمه متحمل خواهند شد.
- در خصوص تنباکو نیز صحبت‌کنید، واردات این محصول به کشور چه رقمی را به خود اختصاص داده است؟
در سال ۱۳۹۴ میزان ۵۸۲۳ تن و در سال ۱۳۹۵ مجموعا ۹۱۵۶ تن تنباکوی معسل (تنباکوی قلیان) به کشور وارد شده است. در مورد افزایش قابل توجه میزان واردات تنباکو طی سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ نیز باید خاطرنشان کرد که در سال ۱۳۹۵ معادل ۹۱۵۶ تن تنباکوی معسل به کشور وارد شده که اختلاف فاحشی با میزان واردات آن نسبت به سال ۱۳۹۴ دارد که این مسئله به دلیل اتفاقی است که در آن مقطع زمانی رخ داد. علاوه بر این باید بدانید که بیشترین میزان واردات تنباکوی معسل به ایران نیز از سوی کشورهای عربی به ویژه امارات، مصر و اردن که تنباکوی معسل محصول تولیدی آن‌هاست به ایران وارد شده است.