وزیری که از استیضاح نمی ترسد!

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه دو بار استیضاح شدم که اصلا برایم مهم نیست گفت: ایستادن در مقابل سوداگرانی که تصمیم می‌گرفتند کجای شهر چه چیزی بسازند هزینه دارد که باید آن را بپردازیم.

به گزارش صدای ایران به نقل از ایسنا، صبح امروز پیروز حناچی از سمت معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی جای خود را به محمدسعید ایزدی، مدیرعامل سابق شرکت عمران و بهسازی داد. حناچی در این مراسم به عنوان مشاور وزیر در حوزه معماری و شهرسازی معرفی شد. عباس آخوندی ـ وزیر راه و شهرسازی ـ در جریان مراسم تکریم و معارفه معاون معماری و شهرسازی اظهار کرد: در مقطعی هستیم که باید بلند صحبت کنیم. من دو بار استیضاح شدم اما هیچ برایم مهم نیست. می دانم وقتی جلوی سوداگران شهری می ایستید بی هزینه نیست. در یک جلسه می نشستند یک معامله می کردند. شما اگر جلوی آن را بگیرید هزینه باید بدهید. ولی من فکر می کنم آخر کار ما باید هزینه بدهیم. اگر قرار بر این نبود که به زندگی دانشگاهی خودمان ادامه می دادیم. فکر می کنم نیاز داریم که تصمیمات را بر اساس اجماع بگیریم.

وی با اشاره به ابتدای سال ۱۳۹۲ گفت: از همان ابتدا به شهرداری گفتیم چقدر ظرفیت سکونت پذیری ایجاد کردید. الان ظرفیت جمعیت پذیری تهران بالای ۱۱ میلیون نفر است در حالی که قرار بوده حدود ۸ میلیون نفر در این شهر زندگی کنند. الان آقای دکتر نجفی اگر بخواهد خود را شهردار موفقی معرفی کند این است که بگوید ۲ میلیون نفر به ظرفیت جمعیت پذیری شهر اضافه کردم؛ در حالی که این کار عین بیراهه است. کار سختی داریم و از آن سخت‌تر مفهوم ایران است. آخر کار باید شهر یک نشانی از ایران داشته باشد. هزاران میلیارد تومان هزینه شد اما وقتی به پردیس یا پرند می‌روید چه نشانی از ایران می بینید؟ الان در تهران به تدریج چه نشانی از ایران باقی مانده است؟ برگشتن به مفهوم ایران و برجسته کردن مفهوم ایران تبدیل به یک معضل شده است. مفهوم ایران در خود ایران در غربت است.

آخوندی ادامه داد: اگر قرار بود در ایران زندگی نکنیم چرا باید این همه رنج را تحمل کنیم؟ ما ایران را می خواهیم، اگر مفهوم مدنیت، اسلام برای ما مطرح نیست اصلا چرا باید این همه رنج را تحمل کنیم؟ اینها پایه ای ترین مسائل شهرنشینی ایران است. بعضی افراد به این مفاهیم بی توجهی می کنند که نشان دهند کارآمد هستند؛ در حالی که کارآمدی این است که توسعه پایدار ایجاد کنند. مگر می شود به جان ایران بی توجه بود و بگوییم ایران را توسعه می‌دهیم؟ توسعه کالبد ایران بدون توجه به مفهوم چه لطفی دارد؟

وی با اشاره به بحث بازآفرینی شهری اظهار کرد: بازآفرینی شهری به معنای برگشتن به مفهوم مدرنیته، توسعه و ایران است. اگر بخواهیم به این مفاهیم برگردیم خیلی باید گفت و گو کنیم. آمار سال ۱۳۹۵ آمار تکان دهنده ای است که نشان می دهد کشور در چه کج راهه ای قرار داشته است. حدود ۲۴ میلیون خانوار و وحدود ۲۷ میلیون خانه داریم ولی واقعا وضع مردم خوب است؟ این نشان از عدم تعادل مطلق است. از یک طرف ۲۷ میلیون خانه دارید و از طرف دیگر ۱۹ میلیون نفر در فلاکت زندگی می کنند. مگر در بیابان خانه ساختن مساله بازآفرینی شهری، بافت فرسوده یا حاشیه نشینی را حل می کند؟

آخوندی با بیان اینکه در دوره بسیار سختی به سرمی بریم و راه ناپیموده بسیار طولانی را در پیش داریم گفت: وضع شهرسازی در ایران بسیار آشفته بود و هنوز هم تا رسیدن به مرحله قابل قبول کار بسیار سختی داریم. شاید از جهت تکنیکی بحث شود که ما دو مساله قابلیت جابه جایی و قابلیت زندگی را داریم. در ایران در باب مفهوم شهر دچار سرگشتگی و گم گشتگی شده ایم.

وی افزود: آنچه به عنوان مفهوم شهر، قانون، حق و حق مداری است را از دست داده بودیم. شهری که در عرصه تاخت و تاز سوداگران بود و آنها می توانستند برای این شهر تصمیم بگیرند کجا چه بسازند و چگونه بسازند. شاید عده‌ای فکر کنند که من اغراق می کنم ولی من بر این باور هستم که ما در ایران چند دهه درگیر خواهیم بود. وقتی یک نظام شهرنشینی از قاعده خارج می شود به این راحتی نمی توانید با یک تصمیم دولتی و اداری به قاعده خودش برگردد.

وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: آنچه ما در حال حاضر می بینیم فرسودگی شهرها ازدرون و حاشیه نشینی و بی انضباطی از درون است که دو روی یک سکه است و این حقیقت را نشان می دهد ما اساسا مفهوم شهر، مفهوم قانون و مفهوم شهروند را از دست داده ایم.

آخوندی با اشاره به وضعیت شهرهای تهران، مشهد و سایر کلانشهرها گفت: در هر جای شهر عدم تعادل دیده می شود. ۲۵ درصد جمعیت شهری ایران در یک نقطه بسیار فشرده جمع شده است. در تهران از یک طرف دارای ۵۰۰ هزار واحد خالی هستیم و از طرف دیگر انسانهایی در فلاکت مطلق زندگی می کنند. این چه تعادلی است؟ این مشکلات را با دستور و بخشنامه مگر می شود حل کرد؟ در منطقه ۱ که باغشهر تهران بوده اساسا باغی باقی مانده است؟

وی رسیدن به یک اجماع و فهم شهرنشینی در ایران را بسیار سخت دانست و افزود: شهری که حکایت مدنیت، حقوق، شهروند، فرهنگ و ادب، موسیقی، هنر و زیبایی، لذت، آسایش، امنیت و انسانهای فرهیخته داشته باشد هنوز گرفتار هستیم. تغییر یک سری موضوعات به عدد و رقم و فشار روی فشار که این عدد و رقم باید ادامه پیدا کند. در مجلس هم گفتم نمی خواهم عضوی از اینروند باشم که شهر را بفروشم که ثابت کنم روند ساختمان سازی در ایران توسعه دارد. ساختمانی ارزشمند است که بتواند بر مبنای مدنیت و شهرنشینی شکل بگیرد.

آخوندی تصریح کرد: با توجه به مجموعه فهمی که آدم از منافع ملی ایران دارد و تواناییهایی که در بین همکاران هست که هرکدام از آنها دارای ارزشهای ویژه خودشان هستند تصمیم گیری کار بسیار دشواری است. ولی چون مبنای من در همکاری با دوستانم بر پایه صداقت و درک کارشناسی بر اساس توسعه ملی بوده، تصمیم به این جابه جایی گرفتم.

وی افزود: دکترحناچی برای من بسیار عزیز بوده و هستند و همچنان در خدمتشان خواهیم بود. دکتر ایزدی نیز از افراد صاحب سبک و صاحب نظر در حوزه معماری و شهرسازی است.

همچنین پیروز حناچی در جریان این مراسم گفت: شورای عالی شهرسازی را در نیمه دوم سال ۱۳۹۲ در شرایطی تحویل گرفتم که اصلی ترین مشکل ما جایگاه نازل این شورا در تصمیم گیریهای سطح کشور بود. به واقع شورای عالی در تصمیمات کلان، محلی از اعراب نداشت و حتی در بعضی از جاها که محل اعمال نظر بود برعکس عمل می کرد.

وی افزود: مصوباتی داشتیم که در شهر تهران دو طبقه به ساختمانها اضافه می کرد بدون اینکه تاثیرات آن دیده شود یا تغییرات وسیعی در طرح تفصیلی که تک تک بررسی و تلاش شد به جایگاه اصلی خود بازگردد؛ هرچند بسیاری از این اقدامات تاثیرات خود را بر روی شهرها گذاشته و به راحتی قابل بازگشت نیست.

به گفته حناچی، از محورهایی که لازم بود نسبت به آن حساسیت ایجاد شود بحث کیفیت مدیریت شهری بود. تمام تلاش خود را برای اصلاح کمیسیونهای ماده ۵ انجام دادیم. این کمیسیون مسیر جداگانه ای را در تهران و شهرها و حتی شهرهای کوچک طی می کرد. مقاومتهای زیادی هم صورت می گرفت.

معاون سابق معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: بعد از نیمه سال ۱۳۹۲ با قبل از آن یک تغییر رویکرد جدی داشتیم. خاطرم هست در هفته اول مسوولیت به شهردار تهران عرض کردم که ما نیازمند تغییر رویکرد در شهرداری تهران هستیم. با روشهای قبلی دیگر قابل ادامه نیست. نه اعضای شورای عالی و نه اعضای کمیسیون ماده ۵ مثل قبل تصمیم نخواهند گرفت و شما ناچار به تغییر رویکرد هستیم. خوشحالم بعد از چهار سال اعلام کنم که ما موفق شدیم.

وی با بیان اینکه وضعیت شهرداری تهران را قبل و بعد از سال ۱۳۹۲ در بافتهای تاریخی و توقف بلندمرتبه سازی می توانید مقایسه کنید گفت: در دبیرخانه شورای عالی شهرسازی با دو نگاه مواجه بودیم. در عین حال که باید حفاظت می کردیم باید به توسعه می اندیشیدیم. از اقدامات دیگری که این فضا را وزیر محترم فراهم کردند توجه دولت به موضوع کیفیت زندگی در شهرها بود. اشاره شد به فاصله عمیقی که بین نحوه مدیریت کلانشهرها و دولت وجود داشت که هر روز عمیق تر می شد. کمیته جدیدی در دولت به وجود آمد و انقدر این موضوع تاثیرگذار بود که دولت یک کمیسیون تشکیل داد.

معاون سابق معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: حساسیت زیادی روی کلانشهرها داشتیم. مدیران ارشد کلانشهرهای کشور را به مناسبتهای مختلف دعوت کردیم و اگر لازم بود تذکراتی داده می شد. کار سختی بود ما در مسیری وارد شده بودیم که قبلا وجود نداشت و قطعا دلخوریهایی هم ایجاد می کرد.

حناچی گفت: از مهمترین کارهایی که شاید تصمیم این دولت بود بحث تقسیمات کشوری بود. در حال حاضر بیش از ۱۳۰۰ شهر مصوب در کشور داریم. شهرهایی داریم که زیر ۱۰۰۰ نفر هستند. در این دوره دولت تغییر رویکردی داشت و عملا شهر جدیدی تصویب نشد.

حناچی یادآور شد: از اقداماتی که خیلی حساسیت برانگیز بود موضوعاتی شبیه پدیده شاندیز و پردیس بان بود که شکل خصوصی داشتند ولی به شکل سهامی عام عمل می کردند و اگر ادامه پیدا می کرد مشکلات جدی را به وجود می‌آورد. همچنین نظارت و پایش تخلفات را به طور دائم داشتیم. به موقع اعلام کردن مغایرهای اساسی به استانها نیز از دیگر کارها بود. البته این کار بسیار پرهزینه بود و فشار عمده آن بر روی آقای وزیر بود. همچنین در این دوره با همکاری دوستان در کمیته ۳ و عنایت ویژه دفتر تخصصی این موضوع را در دبیرخانه پیگیری کردیم.

محمدسعید ایزدی نیز اظهار کرد: از دکتر حناچی که دوستی ما از مرز ۳۰ سال گذشته بسیار سپاسگزارم.

وی افزود: آنچه امروز با آن مواجهیم سرگشتگی جایگاه ایران است. متاسفانه ما تعریفی از توسعه داریم. وقتی از توسه حرف می زنیم هیچ تعریف روشنی را بین آحاد گروههای دخیل نمی بینیم. ما باید این را به مفهوم واقعی خودش را برگردانیم.

معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی با اشاره به بحث عدم تعادل در توزیع جمعیت گفت: نگاه از بالا به پایین در فرآیند برنامه ریزی شهری از مسائل بزرگی است که باید به آن توجه شود. بحران هویت و از دست دادن آنچه از گذشته داشتیم و انقطاع از گذشته سبب بروز مشکلاتی در شهرسازی و معماری شده است. امیدواریم در هر سه موضوع سرزمین، شهر و مقیاس ساختمان اصلاحاتی را داشته باشیم.

ایزدی تاکید کرد:امیدواریم با توجه بیشتر به مفهوم ایرانشهری، احیای طرح جامع سرزمین و تدوین سند سیاستهای ملی توسعه در دستور کار قرار گیرد. ارتقای جایگاه شورای عالی معماری و شهرسازی و تثبیت این نقش و جایگاه به عنوان بالاترین مرجع سیاستگذاری و تصمیم گیری در حوزه های شهری و معماری نیز باید مورد توجه باشد.

وی گفت: عزیزان ما در گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور طی دو نامه مفصل در دو ماه گذشته اقدام به تدوین راهبردهایی ارزشمند کردند که در اولین فرصت این اقدامات را عملیاتی خواهیم کرد.

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی با اشاره به نقش شهرداریها و شورای شهر گفت: نوید این کار فراهم شده که تعامل خوبی با شورای شهر تهران به عنوان یکی از استراتژیک ترین نقاط تصمیم گیری داشته باشیم. یکی از موفقیتهای ما در حوزه عمران و بهسازی شهری تشکیل ستاد بازآفرینی شهری بود که نمایندگان ۲۰ نهاد دور هم جمع می شوند و با هم تصمیم می گیرند.

وی درخصوص سیاست بازآفرینی شهری گفت: شرایط کنونی شهرهای ما ایجاب می کند این اقدام را انجام دهیم؛ چرا که شهرهای ما دیگر نیازمند توسعه کمی و بزرگ مقیاس مثل دهه ۷۰ نیستند. شاید مهمترین اقدام تاکید بر بحث زیست پذیر کردن و ارتقای کیفیت زندگی در شهرها است. جمعیتی بالغ بر ۱۹ میلیون نفر در ۲۷۰۰ محله در شهرهای کشور درگیر وضعیت اسفباری در کیفیت زندگی شان هستند. اگر به محدوده های دیگر مثل رودخانه ها، مبادی ورودی شهرها و سایر اراضی که کاربری ناهمگون دارند نیاز به کیفیت زندگی بیش از پیش نمایان می شود.

همچنین سید محمد بهشتی ـ استاد دانشگاه ـ اظهار کرد: دوره گذشته وزارت آقای آخوندی این حسن را داشت که ما شاهد عدل و عمارت بودیم که وظیفه عدل به عهده معاونت معماری و شهرسازی بود. چیزی که افسارش گسیخته شده بود توسط یک معاونت شهرسازی باید مهار می شد که حقیقتا اتفاق افتاد. با حضور دکتر حناچی ما شاهد یک دوره بسیار ارزشمندی هستیم در عینی که عدل برقرار شد؛ نه کامل ولی در مسیر عدل قرار گرفتیم. البته در حوزه عمارت هم که مربوط به حوزه دکتر ایزدی بود این اتفاق افتاد.

وی افزود: در گذشته سازمان عمران و بهسازی و همچنین معاونت معماری شهرسازی خیلی کار کردند و خیلی هم خرابی به بار آورند. این بار خیلی کار کردند و خیلی آبادانی به بار آوردند.

بهشتی با بیان اینکه تا قبل از سال ۱۳۹۲ همه قوانین و مقررات به کمیات می پرداخت، گفت: انقدر این قصه ادامه پیدا کرد و انقدر کیفیت تقلیل پیدا کرد که ما شاهد سیطره همه جانبه کمیت بودیم و جایی برای کیفیت باقی نماند. اما در این دوره با تاسیس کمیته ۳ شاهد بودیم که کشور ما در ساز و کارهای مدیریتی رفته رفته برای عرض اندام کیفیت راه باز کرد آن هم با اولویت قائل شدن کیفیت نسبت به کمیت.

بنابراین گزارش پیروز حناچی از ابتدای دولت یازدهم عهده دار سمت معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی بود که همواره انتقاداتی نسبت به نحوه مدیریت کلانشهرها داشت. از جمله اقدامات او توقف پروژه اطلس پلازا، هرمزان، برج فرشته، کمک به جلوگیری از تخریب ویلای نمازی و ... بود. حناچی طی چهار سال فعالیتش حساسیت بالایی نسبت به تخلفات حوزه شهرداری بخصوص در بحث شهرفروشی داشت. در بحث املاک نجومی نیز گفته شد حناچی یکی از کسانی است که در افشا و رسانه ای کردن این پرونده نقش مثبتی ایفا کرد.