نظر چند کارگردان‌ سرشناس درباره "شهرزاد"

چند نفر از کارگردان‌های سینمایی و تلویزیونی درباره فصل دوم سریال «شهرزاد» که تاکنون سه قسمت آن توزیع شده است، اظهارنظر کردند.

به گزارش صدای ایران و به نقل از روابط عمومی سریال «شهرزاد»، مرجان اشرفی‌زاده، سیروس الوند، محمدحسین لطیفی، حسن برزیده، مصطفی کیایی، تینا پاکروان، ابوالفضل جلیلی، یدالله صمدی، بیژن میرباقری و وحید موسائیان از جمله کارگردان‌هایی هستند که درباره فصل دوم سریال «شهرزاد» و کارگردانی این سریال اظهارنظر کرده‌اند.

کاش این امکان وجود داشت تا «شهرزاد» از تلویزیون پخش شود
مرجان اشرفی‌زاده، کارگردان فیلم «آبجی» اظهار کرد: «شهرزاد » را می‌توان در خط اصلی قصه و جذابیتی که برای مخاطب دارد ، دنبال کرد. طراحی شخصیت‌های جذاب و چندلایه که به نظر می‌رسد بدمن‌ها وجوه انسانی زیادی دارند از نکات قابل توجه در این سریال است. البته باید گفت هیچ اثری بدون نقص نیست و اشتباهات تاریخی نیز وجود دارد، اما آن چیزی که به خوبی مخاطب را با خود همراه کرده است، شخصیت‌های قصه هستند. حسن فتحی در «شهرزاد » در اجرا، بازی‌ها و انتخاب بازیگرها بسیار سنجیده عمل کرده است؛ ضمن اینکه در درام تبحر خاصی دارد و تا به امروز عاشقانه‌های خوبی حتی در تلویزیون ساخته است.

او ادامه داد: همچنین باید اشاره کرد که فتحی دستش در نمایش خانگی بازتر بوده و توانسته به جزئیات بیشتری بپردازد که شاید یکی از دلایل جذابیت‌های داستان این موضوع هم باشد. کاش این امکان وجود داشت تا «شهرزاد » از تلویزیون پخش شود، زیرا حیف است که مجموعه فاخر اینچنینی از رسانه ملی پخش نشود. این سریال با پخش از رسانه ملی می‌توانست در شهرستان‌ها هم مخاطب زیادی را با خود همراه کند. به هرحال «شهرزاد» سریالی است که با موضوع و شخصیت‌هایش مخاطبان زیادی را با خود همراه کرده است. تعداد این نوع سریال‌ها کم است و امیدوارم این استقبال فتح بابی برای ساخت چنین مجموعه‌هایی باشد.

 «شهرزاد» حاصل کار دسته‌جمعی است
همچنین سیروس الوند، کارگردان فیلم‌های «زن دوم» و «دست‌های آلوده»  درباره فصل دوم سریال «شهرزاد» گفت:  حسن فتحی در کنار داوود میرباقری و مهدی فخیم‌زاده از حرفه‌ای‌ترین کارگردان‌هایی هستند که در تلویزیون کار کرده‌اند و آثار ماندگاری را از خود به جا گذاشته‌اند. در سریال «شهرزاد » تنوع کار در موضوع و اجراست که این امر در آثار حسن فتحی بسیار نمود دارد. فتحی از جمله کارگردان‌هایی است که هر کاری را شروع کرده، به سرانجام رسانده و حتی در مخاطب ایجاد سلیقه کرده است. حتی زمانی که آثار وی را با آثار تاریخی و پهلوانی مقایسه می‌کنیم، مخاطب به خوبی متوجه تفاوت‌ها می‌شود، زیرا صحنه‌آرایی، نور و... به بهترین شکل حرفه‌ای انجام گرفته و بازساز ی‌های تاریخی آن نیز بسیار باورپذیر است.

او افزود: «شهرزاد » از کلیشه قدیمی به شکل صحیحی استفاده کرده است. همانطور که می‌دانیم عشق سوژه ازلی و ابدی است، اما نکته مورد غفلت این است که در درام تنها عشق کافی نیست، رقیب عشقی لازم است که این رقیب‌ها هرچه قوی‌تر باشند، موضوع را جذاب‌تر می‌کند. در تمامی درام‌های عاشقانه کلاسیک مثل لیلی و مجنون، شیرین و فرهاد و...، یک رقیب عشقی وجود دارد. این موضوع در سریال «شهرزاد» نیز بسیار کارساز است. عشق پاکی بین دو بازیگر این سریال یعنی مصطفی زمانی و ترانه علیدوستی وجود دارد، اما در کنار این عشق، رقیب عشقی (شهاب حسینی) نیز وجود دارد که درام را شکل داده‌ است. فتحی در «شهرزاد » اجرای بسیار خوب و بی‌نقصی داشته است، صحنه‌آرایی و لباس‌ها بسیار قابل باور هستند و حتی پلان‌های لاله‌زار که چند بار تکرار می‌شود توی ذوق نمی‌زند. سریال «شهرزاد» حاصل کار دسته‌جمعی است که گروه آن همگی خوب و درست کار می‌کنند. یعنی همگی با تسلط به کارشان در این اثر هنری حضور دارند و این موضوع یکی از عوامل مهم در استقبال از این سریال است.

«شهرزاد» شبیه زنان امروزی است
حسن برزیده نیز درباره کارگردانی سریال «شهرزاد» بیان کرد: حسن فتحی در ارتباط‌گیری با مخاطب توانایی زیادی دارد و در شکل اجرایی و قصه سریال موفق است. از جمله موارد دیگری که در استقبال از این سریال موثر بوده این است که در شبکه نمایش خانگی مانند رسانه ملی ممیزی وجود ندارد و چیزی شبیه و نزدیک به سینما است. بخشی از اتفاقات تاریخی که در فیلم‌ها و سریال‌ها به تصویر کشیده می‌شود اجباری است و هوشمندی حسن فتحی در این سریال است که برهه‌ای از تاریخ را انتخاب کرده که مهم و نقد آن مورد قبول حاکمیت نیز است. یکی از نقدهای من در مورد سریال این است که شخصیت‌ها و به خصوص شخصیت اصلی یعنی «شهرزاد » شبیه زنان امروزی ما است و کمتر شبیه زنانی است که تاریخ از زنان آن روزها بیان کرده است. این موضوع خیلی منطقی نیست اما به عنوان مخاطب می‌پذیریم، زیرا می دانیم فتحی می‌خواهد قصه روزش را در قالب آن تاریخ بیان کند.

او افزود: معمولا فیلم‌ها و سریال‌هایی که در قالب تاریخ به تصویر کشیده می‌شوند زیاد مورد استقبال مخاطب قرار نمی‌گیرند، اما در مورد «شهرزاد » این طور نبود زیرا کارگردان می‌داند به چه شکلی تاریخ را با قصه‌ اصلی‌اش همراه کند و موفق هم بوده است. مرحوم علی حاتمی می‌گفت طراحی لباس‌هایم در فیلم و سریال‌ها خودش تاریخ شده‌ است. به نظرم طراحی صحنه و لباس در این سریال شکل خوبی دارد و مورد قبول مخاطب است. رنگ و لعاب است که داستان را ملی می‌کند. همه ما مسلمان هستیم و ریشه ایرانی داریم و حفظ ریشه ها لازم است،  به همین دلیل هم مردم دوست دارند تا ریشه‌های ملی و فضاهایی را که اجدادمان در آن نفس می‌کشیدند ببینند. بنابراین تولید زیاد این نوع فیلم‌ها و سریال‌ها مانند «شهرزاد» علی‌رغم وجود فیلم‌های متفاوتی که درباره زندگی ما ساخته‌ می‌شود، خوب است.

فتحی در سریال‌سازی استاد است
تینا پاکروان، کارگردان فیلم «نیمه‌شب اتفاق افتاد» اظهار کرد: این سریال یک اتفاق برای مردم و تولید رسانه‌ای و سریال‌سازی و در واقع یک تلنگر به تلویزیون است. به نظرم استقبال از «شهرزاد» در واقع استقبال از همه موارد یعنی بازیگران، قصه، کارگردان، طراحی صحنه و لباس و... بود که همه اینها به خوبی در کنار هم قرار گرفته‌اند. حسن فتحی به کارش اشراف دارد و توانمندی زیادی در نوشتن دیالوگ برای سریال‌ها دارد. کلیت قصه «شهرزاد » در یک برهه تاریخی بسیار مهم می‌گذرد که این کارگردان به بهترین و زیباترین شکل به آن پرداخته است. مزیت کار برای مدیوم شبکه نمایش خانگی این است که مانند تلویزیون محدودیت ندارد و همین موضوع می‌تواند عامل مهمی برای جذابیت یک سریال باشد. همه این موارد که در استقبال از سریال «شهرزاد » تاثیرگذار بود و آن را به یک اتفاق مهم و تاثیرگذار تبدیل کرده است، تحت مدیریتی به نام کارگردان قرار دارد.

او گفت: در این سریال انتخاب بازیگران بسیار درست بوده تا آنجا که می‌توان از حضور درخشان ترانه علیدوستی نام برد و پریناز ایزدیار که در واقع شکفتن نوعی از بازیگری بود و علی نصیریان که نقش بزرگ آقا را در سینمای ایران برای خود ثبت کرد. از اتفاقات مهم دیگر در سریال «شهرزاد» موسیقی آن و حضور محسن چاووشی بود که از دل مردم می‌آمد. به همین دلیل هم تاثیرگذاری زیادی بر روی مخاطب داشت. طراحی صحنه و لباس در این سریال بسیار چشمگیر است. قصه این سریال از فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی غنی است و این امر یکی از دلایل موفقیت سریال است؛ چرا که مردم ما به سنت‌هایشان بسیار وابسته هستند. آمار خواندن کتاب در کشور ما بسیار پایین است و این درحالی است که مخاطب تاریخ را دوست دارد و این نوع سریال‌ها می‌توانند به خوبی وقایع تاریخی کشورمان را نشان دهند؛ همانطور که در «شهرزاد» هم به شکل خوبی به آن پرداخته شده است.

پاکروان با بیان اینکه در واقع سهل‌الوصول کردن تاریخ یک دوره و تلفیق آن با داستان‌گویی، مخاطب رابه دنبال کردن قصه ترغیب می‌کند، افزود: فتحی در سریال‌سازی استاد است، زیرا با «شب دهم»، «میوه ممنوعه» و «شهرزاد » توانست جایگاه خود را در سریال‌سازی ثابت و البته مخاطب را با خود همراه کند. هر کدام از سریال‌های فتحی داستان عاشقانه‌ای دارد که به لطافت به آن می‌پردازد. یک کارگردان باید بتواند به خوبی مدیریت کند تا داستان جذاب باشد و با مخاطب ارتباط برقرار کند و به بهترین شکل ممکن عاطفه را در بستر داستان به مخاطب القا کند. فتحی به راحتی می‌تواند شاعرانگی را بیان کند و موجب ارتباط شود، زیرا با ادبیات و تاریخ دوره‌ای که بیان می‌کند آشنایی دارد. «شهرزاد» عاشقانه‌ای ایرانی است که مردم را یاد خود قدیم‌شان می‌اندازد.

مردم گذشته را بیشتر از زمان حال دوست دارند
همچنین ابوالفضل جلیلی درباره سریال «شهرزاد» بیان کرد: سریال «شهرزاد » به دو دلیل قابل تقدیر است، ابتدا کارگردانی؛ حسن فتحی از کارگردان‌های کاردان و کاربلد است، و دیگر اینکه موضوعات در ساختار به شدت درستی قرار گرفته‌اند. البته نکته قابل توجه دیگر در مورد «شهرزاد » این است که تحقیق و پژوهش زیادی را به همراه داشته به همین دلیل هم صحنه‌ها و لوکیشن‌ها به درستی درآمده است. معتقدم یک اثری هنری باید همراه با پژوهش باشد که در این مجموعه به شکل گسترده و وسیعی صورت گرفته است و این امر در جاهایی به خوبی دیده می‌شود. علاوه بر آن، داستان رمانتیک و عاشقانه‌اش بسیار به دل مخاطب نشسته است چون مردم ما امروز نیاز به عشق دارند و متاسفانه فیلم‌های عاشقانه‌مان بسیار کم است. به همین دلیل هم مردم ما گذشته را بیشتر از زمان حال دوست دارند؛ زیرا امروز دیگر عشق به معنایی قدیم آن نیست.

او با بیان اینکه حسن فتحی به خوبی می‌داند که چه موضوعی را انتخاب کند و آن را بپروراند، ادامه داد: موضوع اصلی «شهرزاد » عشق است. چیزی که امروز همه ما به آن نیاز داریم و کمتر به نوع حقیقی‌اش برخورد می‌کنیم، عشق است. به نظرم باید تعداد این نوع سریال‌ها بیشتر شود؛ چرا که با وجود آنها دیگر مخاطب نیازی به سریال‌های خارجی ندارد. «شهرزاد» به خوبی توانسته نمونه‌ای از زندگی یک خانواده ایرانی را به تصویر بکشد و البته همراه با صفا و صمیمیتی که در قدیم وجود داشت. برای حسن فتحی و گروه حرفه‌ای‌اش آرزوی موفقیت‌های بیشتری دارم؛ مخصوصا در فصل جدید این مجموعه فاخر هنری. به نظرم با ساخت سریال «شهرزاد» اتفاق خوبی در عرصه سریال‌سازی ایران افتاده است که امیدوارم به سرانجام برسد و «شهرزاد» این روال خوب را تا انتها ادامه دهد. امیدوارم فصل دوم این سریال پرطرفدار با همان نقاط قوت فصل اول مخاطب را با خود همراه کند.

«شهرزاد» قصه‌ای ساده و بی‌آلایش را به تصویر کشیده است
یدالله صمدی، کارگردان سریال «شوق پرواز» نیز درباره سریال «شهرزاد ۲» بیان کرد :‌اگر بخواهیم سریال‌های نمایش خانگی را با هم مقایسه کنیم، «شهرزاد » از نظر ساختار و زمان و هزینه‌ای که برای ساخت آن شده، بسیار فاخر است. حسن فتحی و همه عوامل این مجموعه برای نشان دادن یک اثر هنری بسیار خوب برای مخاطب سنگ تمام گذاشتند. «شهرزاد » اثر بسیار ارزشمندی است که وقتی با دوستان و آشنایان درباره آن صحبت می‌کنیم، همه راضی هستند و تا به امروز این حجم اشتیاق را درباره هیچ سریالی ندیده بودم. اولین نکته‌ای که درباره این مجموعه بسیار نمایان است، صداقت کارگردان است که بدون دست به دامان شدن ترفندهایی که امروز در سینمای جهان مرسوم است، توانسته قصه‌ای ساده و بی‌آلایش را به بهترین شکل به تصویر بکشد.

او ادامه داد: «شهرزاد » حس و نگاه خود فتحی است و به همین دلیل هم آن را محبوب کرده است. فتحی کارگردانی صددرصد ایرانی است که به خوبی رسم و رسومات و ریشه‌های اصیل ایرانی را در آثارش به تصویر می‌کشد و این امر شایسته تقدیر است. خوشحالم از اینکه در کشورمان شاهد چنین مجموعه عظیم و درخور توجهی هستیم.

تاثیر قصه عاشقانه در موفقیت «شهرزاد»
مصطفی کیایی، کارگردان فیلم‌های «عصر یخبندان» و «بارکد» نیز گفت:‌ مدیوم تفاوتی ندارد؛ هر وقت قصه خوب تعریف شود و پتانسیل لازم را داشته باشد، می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند و موفق باشد. زیربنای «شهرزاد» عشق است، در همه دنیا به همین شکل است که اگر عشق زیربنای درام باشد، تاثیرگذاری بیشتری دارد و در ا ین سریال چاشنی عشق است که مخاطب را با خود همراه کرده است. حسن فتحی در ساخت مجموعه‌های سریالی بسیار موفق بوده است، زیرا به خوبی می‌داند قصه را به چه شکلی باید برای مخاطب تعریف کند. همانطور که در «شهرزاد» علاوه بر موضوع عشق، وقایع تاریخی را نیز به تصویر کشیده است.

او افزود: در مورد همه سریال‌ها و یا فیلم‌های تاریخی که می‌سازیم، اگر فقط تاریخ را مطرح کنیم و قصه حرف اصلی را نزند، موفق نخواهد شد. در این سریال، تاریخ، طراحی صحنه و لباس به بهترین شکل نشان داده شده است، اما اگر قصه عاشقانه همراه آن نبود، قطعا موفقیت امروز را نداشت. من معتقدم حرف اصلی را در «شهرزاد »، بستر عاشقانه آن می‌زند. این را نیز اشاره کنم که «شهرزاد » سریال بسیار درست و البته سختی است. اینکه کارگردانی تلاش کند تا مقطع تاریخی را با روایت مدرن بیان کند تا مخاطب آن را به خوبی درک کند، کار بسیار سختی است، اما فتحی به خوبی از عهده آن برآمده است، تا آنجا که حتی دیالوگ‌های سریال هم از سطح بالایی برخوردار هستند.

علی نصیریان؛ بهترین شخصیتی که فتحی برای «شهرزاد» انتخاب کرده بود
محمدحسین لطیفی، کارگردان سریال‌های «دودکش» و «صاحبدلان» مهمترین نکته درباره موفقیت «شهرزاد» را استاندارد بودن آن برشمرد و گفت: مخاطب تلویزیون از کودک پنج‌ساله تا پیرزن ۹۰ ساله را شامل می‌شود، اما در شبکه نمایش خانگی وضعیت بدین شکل نیست. مخاطب در این مدیوم می‌تواند فیلم، بازیگر و کارگردان مورد علاقه‌اش را انتخاب و در هر زمانی که می‌خواهد آن را ببیند. فصل اول سریال «شهرزاد » را کامل دیده‌ام و زمانی که چند قسمت از فصل اول  این سریال را دیدم، با فتحی تماس گرفتم و به او تبریک گفتم، زیرا سال‌ها بود که چنین استانداری را در سریال‌ها ندیده بودم. فتحی آنقدر برای مخاطب ارزش و احترام قائل است که وقتی مخاطب آثار ارزشمند او را می‌بیند، می‌تواند از او حمایت کند.

او ادامه داد: همیشه نگران هستم که استانداردها در فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها از بین برود. هیچ کدام از آثار شناخته‌شده دنیا را ندیده‌اید که ماندگار شده باشند و مزین به عشق نباشند. البته منظور از عشق، تنها عشق بین مرد و زن نیست، بلکه می‌تواند بین مادر و فرزند و... را هم شامل باشد. فتحی کارگردان زیرک و باهوشی است، شاید آثار تاریخی برای مخاطب جذابیت بصری داشته باشد، اما همیشه فاصله‌ای بین مقوله عشق و تاریخ وجود دارد که به خوبی این موضوع در «شهرزاد» حل شده است. همچنین سریال‌هایی موفق هستند که نقش‌های منفی خوب داشته باشند و این موضوع هم نوید اتفاق خوشایندی است که در «شهرزاد » رخ داده است و آن حضور علی نصیریان است. ایشان بهترین شخصیتی است که فتحی برای سریالش انتخاب کرده بود.

کارگردانی سریال «شهرزاد» فوق‌العاده است
وحید موسائیان نیز یکی از دلایل موفقیت «شهرزاد» شناخت خوب کارگردان از مخاطبان برشمرد و گفت: کارگردان می‌داند که داستان را در چه قالبی بیان کند تا مورد استقبال قرار گیرد. در طول سال‌های گذشته همه آثار حسن فتحی مورد توجه مخاطب قرار گرفته است و این امر به خاطر تیزهوشی و تسلط او بر ادبیات و درام و به خصوص ساخت درام برای تلویزیون و نمایش خانگی است. تبحر فتحی در سریال‌سازی به او کمک می‌کند تا بداند از چه بازیگران و عواملی استفاده کرده تا بیشترین مخاطب را با خود همراه کند. تمامی آثار فتحی زمینه تاریخی دارد. سریال‌هایی که داستان عشق را در حوادث تاریخی بیان می‌کند.

او بیان کرد: «شهرزاد » دستمایه عشقی بود که در برهه‌ای از تاریخ اتفاق افتاده است. مرحوم علی حاتمی هم در بیان تاریخ و فضای شاعرانه و عاشقانه در سبک خودش موفق بود و حسن فتحی هم هرچند متفاوت با حاتمی، اما با تسلط و علاقه به تاریخ معاصر می‌توانند دو جریان از ساخت مجموعه‌هایی با پیش‌زمینه تاریخی باشند. کارگردانی سریال «شهرزاد» فوق‌العاده است و فردی که خودش کارگردان باشد، به خوبی متوجه می‌شود که این شیوه کارگردانی برای همراه کردن مخاطب تا چه اندازه سخت است. ضمن اینکه فتحی ریزه‌کاری‌های خودش را دارد و به یک سبک بیانی رسیده که در آثار قبلی‌اش هم پیداست. فتحی از کارگردان‌های بسیار حرفه‌ای در سریال‌سازی است و کارگردانی خوب باعث می‌شود تا جریانی به نام «شهرزاد » به وجود آید. امیدوارم همین روند فعلی برای فصل جدید این سریال نیز ادامه داشته باشد.

فضا در مدیوم نمایش خانگی بازتر است
بیژن میرباقری نیز درباره «شهرزاد ۲» اظهار کرد:  فیلم‌ها و سریال‌های حسن فتحی همیشه سرمشق دیگر کارگردان‌ها بوده است و حتی آثار سینمایی‌اش با اینکه تعداد آنها کم بوده، به اندازه سریال‌هایی که ساخته موفق بوده است. وجه عاشقانه سریال «شهرزاد » مربوط به متن فتحی- ثمینی است که عاشقانه‌ای برای «شهرزاد» نوشته‌اند. البته نباید از یاد برد که خطوط فتحی به نوشتن درام‌های عاشقانه نزدیک‌تر است. خوشبختانه فضا در مدیوم نمایش خانگی بازتر است و فضای بسته‌ای که در دیگر رسانه‌ها وجود دارد دیده نمی‌شود. حسن فتحی معمولا در همه آثارش موفق است و سریال «شهرزاد » هم یکی دیگر از موفقیت‌های اوست.