سیاست خارجی؛ برگ برنده دولت دوم روحانی

به گزارش صدای ایران روزنامه ابتکار نوشت؛ با انتخاب مجدد حسن روحانی به عنوان دوازدهمین رئیس جمهوری اسلامی ایران، یکی از سوالات اساسی رویکرد وی در خصوص سیاست خارجی است. به اعتقاد کارشناسان یکی از عوامل مهم در پیروزی حسن روحانی در دور نخست و همچنین حمایت قاطع مردم ایران از وی در دور دوم انتخابات نحوه کنش دولت یازدهم در عرصه سیاست خارجی بود. روحانی توانست در دوره اول با انتخاب تیمی از خبره ترین دیپلمات های ایران مذاکرات فرسایشی هسته ای را که منجر به تحریم های همه جانبه علیه ایران و انزوای گسترده کشور در فضای بین المللی شده بود به سرانجام برساند.

علاوه بر به نتیجه رسیدن برجام و تثبیت حقوق هسته ای که تا پیش از این با مخالفت و کارشکنی های گسترده بین المللی همراه بود، دولت یازدهم توانست با هوشمندی مسائل مربوط به برجام را با تفاهمات اقتصادی گره زده و از این رهگذر علاوه بر دستاوردهای اقتصادی، تضمین های محکمی برای حفظ برجام نیز به دست آورد.

روحانی همچنین در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری وعده داد تا با استمرار دولتش و با توجه به رویکرد سیاست خارجی در دور اول، تمام تحریم های غیر هسته ای ایران را نیز برطرف کند. امری که به نظر بسیاری از کارشناسان با پیچیدگی های زیادی همراه است ولی عملکرد دور نخست روحانی نشان داده که وی توان مقابله با چنین پیچیدگی هایی را خواهد داشت.

در همین زمینه برای بررسی رویکرد سیاست خارجی دولت دوازدهم، با عباسعلی منصوری آرانی عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به گفت و گو نشسته ایم.

یکی از زمینه های اقتدار برای هر کشوری، میزان تعاملات این کشور در عرصه بین المللی است. یعنی اینکه این کشور چگونه می تواند در عرصه جهانی به عنوان یک صحنه گردان و بازیگر فعال حضور یافته و بتواند چالش های منطقه ای و بین المللی را با هماهنگی و تعامل سایر کشورها بر طرف کند.

اقدام مثبت سیاست خارجی دکتر روحانی در دور نخست دولتش این بود که توانست در کنار مذاکرات هسته ای به طور موازی تعامل با سایر کشورها را نیز در دستور کار خود قرار دهد. اینکه ایشان در یک دوره 4 ساله با 120 مقام بین المللی دیدار می کند، نشان می دهد که سیاست خارجی دولتش به صورت فعال در حال کنش گری بین المللی است. اگر این میزان دیدار را در طول 4 سال تناسب بندی کنیم، می بینیم که در طول یک ماه چندین مقام بین المللی با وی گفت و گو و مذاکره کرده اند، و همین امر نشان از سیاست خارجی پویا در دولت یازدهم است.

در همین رابطه باید توجه داشت که لازم است در کنار مذاکرات سیاسی، تفاهمات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز همزمان در دستور کار قرار بگیرد. ملاقات ها با رهبران جهان صرفاً در بستر سیاسی شکل نگرفته و باید در این بستر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی نیز گنجانده شود. لذا علیرغم چالش هایی که در ابتدای دوره اول دولت آقای روحانی وجود داشت و مذاکرات هسته ای وقت زیادی را از دولت گرفت، اما معتقدم که در دوره دوم فضا کاملاً متفاوت تر از دور اول خواهد بود.

در دور اول چالش ها و تنش های گوناگونی برای ایجاد یک فضای اطمینان بخش و تعاملی وجود داشت. امروز بسیاری از زیر ساخت ها فراهم شده است. یعنی در دور اول که وقت زیادی برای بسترسازی صرف شده است در کنار حمایت گسترده مردم از آقای روحانی و پیروزی قاطع ایشان در دور دوم باعث می شود که فضای مناسبی برای تعامل گستره با سایر کشورها به خصوص کشورهای منطقه فراهم بیاید. معتقدم که رئیس جمهوری و تیم سیاست خارجی اش در دور دوم سریع وارد عرصه خواهند شد و سعی می کنند تا تنش ها را با کشورهای همسایه بر طرف سازند. علاوه بر این در صحنه های دیگر نیز سعی خواهد شد تا در بستر کاهش تنش های بین المللی گام برداشته شود. طبیعی است، هر جا که ایفای نقش توسط ایران صورت می گیرد، در کنار این تلاش ها امتیازهایی نیز نهفته است و آقای روحانی می تواند با برگه امتیازی که از گفت و گو و تعامل حاصل می شود، مزیت سیاست خارجی خود را در سایر زمینه ها نیز افزایش دهد و این تعاملات کمک می کند تا اقتصاد مقاومتی مبتنی بر تولید و صادرات تحقق پیدا کند.

به اعتقاد من برگ برنده آقای روحانی در دور دوم نیز همانند دور اول مساله سیاست خارجی خواهد بود و می تواند بسیاری از موضوعات دیپلماسی را با استفاده از این اهرم حل و فصل کند. در همین رابطه باید تاکید کنم که در چهار سال دوم روحانی یک کنش گر فعال سیاسی در صحنه منطقه و جهانی خواهد بود.

دکتر روحانی با توجه به تجربه دور اول و به نتیجه رساندن توافق هسته ای با شش قدرت جهانی می تواند در این زمینه نیز موفق عمل کند. به اعتقاد من هیچکدام از پرونده هایی که منجر به صدور تحریم ها و چالش های بین المللی برای ایران شده است، مهمتر از پرونده " پی ام دی" نیست. یعنی مهمترین چالش ایران با نظام جهانی که حتی از حقوق بشر نیز مهمتر و پیچیده تر بود، همین بحث مربوط به " پی ام دی" است که ایران را به عنوان یک تهدید بین المللی معرفی می کرد. پس به طور قطع پرونده های دیگر ما پیچده تر از این موضوع نیست و آقای روحانی می تواند با اعتباری که به واسطه حمایت مردم در عرصه بین المللی بدست آورده، چالش مهم و پیچیده تحریم های غیر هسته ای را نیز بر طرف سازد.

پس آن چیزی که به آقای روحانی قدرت و اعتماد به نفش بخشیده حمایت گسترده مردم در انتخابات و حل پرونده موسوم به " پی ام دی" است و ایشان می تواند با تکیه بر این دو فاکتور مهم سایر مسائل ایران در زمینه سیاست خارجی را حل و فصل کند.