«مهریه» در برابر حق طلاق، شدنی است؟

 پای حرف خیلی از آنها که در آستانه ازدواج هستند، بنشینیم، این نگرانی را دارند که چطور باید با موضوعی مثل مهریه از یک طرف و شروط ضمن عقد مخصوصا وکالت زنان در طلاق، از طرف دیگر مواجه شوند. 

صدای ایران- آنها که طرفدار گرفتن مهریه زنان هستند، به این اشاره می‌کنند که این تنها سلاحی است که در شرایط فعلی، زنان از آن برخوردارند و به‌عنوان پشتوانه‌ای مالی می‌توانند برای زندگی بعد از طلاق احتمالی روی آن حساب کنند. از طرف دیگر، طرفداران وکالت زنان در طلاق یا همان که در فرهنگ عموم به‌عنوان حق طلاق شناخته می‌شود، تأکید می‌کنند انتخاب افراد برای وارد و خارج‌شدن از یک زندگی، از هر چیزی مهم‌تر است و انتخاب مهریه به‌جای حق طلاق، می‌تواند مشکلات زیادی در رضایت از زندگی مشترک ایجاد کند.

عده دیگری هم هستند که معتقدند می‌توان بین این دو راه‌حل، فقط یکی را انتخاب نکرد و جمع مهریه و حق طلاق را داشت اما در عین حال، این موضوعی است که نگرانی مردان را سبب می‌شود و می‌گویند اگر قرار باشد هم مهریه را به زنان اختصاص بدهیم و هم حق طلاق را، چه تضمینی هست که ازدواج‌ها با انگیزه مالی انجام نشوند و زنانی نباشند که بلافاصله بعد از عقد ازدواج، برای جدایی و درعین‌حال گرفتن مهریه اقدام کنند؟ خبرآنلاین در گزارشی، نظر چند وکیل دادگستری و کارشناس خانواده را در پاسخ به این سؤال رایج که آیا «زنان با گرفتن وکالت طلاق باید مهریه را ببخشند؟» پرسیده است.

فریده غیرت، وکیل دادگستری در‌این‌زمینه با اشاره به اینکه «طبق مقررات قانونی که برگرفته از شرع مقدس اسلام است، برای ازدواج حتما باید مهریه‌ای که مالی داشته باشد، برای زن در نظر گرفته شود»، به خبرآنلاین می‌گوید: این مهریه انواع مختلفی دارد و می‌تواند مبالغ گوناگونی را شامل شود اما در شرایط فعلی، آنچه می‌بینیم این است که شرایط موجود سبب شده به‌عنوان مهریه، مبالغ زیادی تعیین شود که به تبع آن، مردان زیادی را در زندان‌ها ببینیم. او در‌این‌زمینه توضیح می‌دهد: یکی از دلایلی که باعث شده مهریه‌های گزاف در نظر گرفته شوند، یکطرفه‌بودن حق طلاق برای مردان است. در برابر حق مطلقی که برای مردان در نظر گرفته شده، زن امروزی وقتی می‌بیند مجبور است قید زوجیت را حتی وقتی از زندگی‌اش رضایت ندارد، تحمل کند و با اجبار در زندگی خانوادگی‌اش باقی بماند، تصمیم گرفته مهریه‌ سنگینی در نظر بگیرد که با استفاده از آن بتواند در صورت نیاز، مرد را تحت فشار قرار دهد و از او جدا شود.

اما حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمهدی واعظ‌موسوی، نظر دیگری در‌این‌زمینه دارد. او دراین‌باره می‌گوید: بر‌اساس قواعد مختلفی مانند اراده طرفین در عقد قرارداد، شوهر می‌تواند به همسرش برای طلاق وکالت دهد و این کار غیرشرعی و غیرقانونی نیست اما مسئله‌ای که از آن غفلت می‌شود، آثار زیان‌باری است که چنین کاری به همراه دارد. این مشاور ازدواج ادامه می‌دهد: چرا باید در کار خداوند دست ببریم؟ چرا دقت نمی‌کنیم که وقتی خداوند این حق را به مردان داده، حتما حکمتی در این کار وجود داشته؟ حکمت اینکه مردان حق طلاق دارند و زنان نه، این است که زنان احساساتی‌تر هستند و ممکن است با کوچک‌ترین بحث و جدل، کار زوج به طلاق کشیده شود؛ البته درست است که بعضی از مردان احساساتی هستند و برخی زنان عقلانی‌تر رفتار می‌کنند اما باید نسبت را در نظر گرفت و همان‌طور که می‌بینیم، عموم زنان احساساتی‌تر هستند.

در عین حال، بهمن کشاورز، حقوقدان و وکیل دادگستری در پاسخ به این سؤال که می‌توان مهریه و حق طلاق را در مقابل هم قرار داد، می‌گوید: مهریه و حق طلاق هیچ ارتباطی با هم ندارند. مهریه در مبنای نظریات مختلف، هدیه‌ای است که مرد به همسرش در آغاز ازدواج می‌دهد و این تعبیر زیباتر و شاید درست‌تر قضیه است. تعبیر دیگری نیز وجود دارد که بهتر است درباره آن زیاد بحث نکنیم و به‌هرحال، نتیجه یکی بوده؛ یعنی مهریه حق زن است و حتی می‌تواند تا زمانی که آن را نگرفته، از انجام وظایف زناشویی در قبال شوهر خودداری کند و در این حالت هم نفقه او به عهده شوهر خواهد بود. 

به گزارش خبرانلاین، او ادامه می‌دهد: حق طلاق، حقی است مقرر برای مرد که زن در موارد خاص از آن برخوردار است؛ مواردی که در قانون مدنی شمرده شده و در قانون حمایت از خانواده هم تصریح شده و در تعبیر نهایی به وجود عسروحرج برای زن تعبیر می‌شود. بااین‌حال، ممکن است زنی از خواستگارش بخواهد که این حق خود را ضمن وکالتی خارج از عقدنامه به‌طور جداگانه به او منتقل کند. مرد می‌تواند این پیشنهاد را قبول کند یا نکند و زن هم می‌تواند همسر مردی که چنین پیشنهادی را قبول نمی‌کند، بشود یا نشود. باید توجه کرد که واگذاری حق طلاق به‌این‌ترتیب به زنان فقط باعث ایجاد تعادل و تساوی بین طرفین می‌شود و درواقع دادن امتیازی به زوجه نیست.

علی نجفی‌توانا، وکیل دادگستری نیز درباره موضوع مهریه و حق طلاق به خبرآنلاین می‌گوید: در کشور ما، مهریه نوعی تعهد مالی است و پذیرش دین عندالمطالبه‌ای است که نه مشروط و معلق و نه موجل است. مهریه درواقع، نوعی تضمین برای زنانی است که با ازدواج، در شرایطی قرار می‌گیرند که مرد هروقت بخواهد می‌تواند او را طلاق دهد. در چنین شرایطی، زن می‌ماند و مشکلات زیادی که در جامعه برای او وجود دارد. درواقع، مهریه، سرمایه‌ای است که زوجه بتواند با آن یک زندگی متعارف داشته باشد و در شرایطی که فرصت‌های شغلی برای زنان کمتر است، این امکان را داشته باشد که نیازهای ضروری مادی زندگی‌اش را برطرف کند. هرچند در‌این‌زمینه متأسفانه افراط وجود دارد و زیاده‌روی‌هایی به چشم می‌خورد که باعث می‌شود به جای اینکه زنان مورد احترام قرار بگیرند، تعیین بالای مبلغ مهریه، شاخص ارزیابی ارزش اجتماعی و فردی آنها شود. درواقع، باید این موضوع فرهنگ‌سازی شود که مبلغ مهریه، میزان علاقه و اعتباری نیست که یک مرد برای همسرش قائل است.