اختلافات جدی ترامپ با اتحایه اروپا برسر ایران

نشریه امریکایی «نشنال اینترست» اشاره می‌کند که باید منتظر افزایش اختلافات میان دولت تحت رهبری ترامپ رییس‌جمهور آمریکا با‌ کشورهای اتحادیه اروپا بر سر مسائل مختلف از جمله بر سر ایران بود. 

صدای ایران - به گزارش آفتاب‌نیوز این نشریه می‌نویسد: «اولویت ترامپ قرار دادن امریکا در رتبه برترین کشور جهان است. او می‌خواهد از- به گفته خود- سوء‌استفاده دیگر کشورها از آمریکا جلوگیری کرده و کاری کند که عرصه اقتصاد و کسب و کار در آمریکا تکانی جدی بخورد. در این میان اما او سیاست متناقض و نامنظمی را در دو هفته نخست کار دولت‌اش در پیش گرفت. نخست قرار دادن ایران در زیر ذره‌بین و امضای فرمان اجرایی منع صدور ویزا برای شهروندان هفت کشور با اکثریت مسلمان تا به خطر انداختن روابط عمیق آمریکا با کشورهای عضو اتجادیه اروپا. 

یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ ضدیت ایدئولوژیک با ایران است. تیم کاری او به تهران به دیده رژیمی می‌نگرد که از آمریکا نفرت دارند و ستیزشان با آمریکایی‌ها ابدی است. در حوزه یمن، ترامپ در خط عربستان سعودی قرار دارد و انصارالله را نیروی ایران و تهدیدی علیه امریکا قلمداد می‌کنند. زمانی که تهران در اوایل این ماه موشک میان‌بردی را آزمایش کرد، دولت ترامپ تحریم‌های تازه‌ای را وضع کرد و گفت که تهران از این پس زیر ذره‌بین دولت امریکا قرار دارد. 

این واکنش‌ها همگی موجبات هراس پایتخت‌های اروپایی را فراهم آورده است؛ به‌خصوص آن‌که اروپایی‌ها درباره سرنوشت توافق هسته‌ای با ایران که در سال ۲۰۱۵ میلادی حاصل شده بود نگرانی‌هایی جدی دارند. این موضوع به احتمال زیاد باعث ایجاد چالش میان اروپا و امریکا می‌شود. 

ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود وعده داد که برجام را پاره کند اما واقعیت آن است که توافق هسته‌ای تنها یک توافق دو جانبه بین ایران و امریکا نیست و فرانسه، بریتانیا، آلمان، چین و روسیه نیز در آن درگیر و طرف معامله بوده‌اند و برای اروپایی‌ها حذف برجام نگرانی‌ای کلیدی است به خصوص درباره پیشرفت دوباره برنامه هسته‌ای ایران. از دید اروپایی‌ها برجام سبب باز شدن در گفت‌وگو با تهران برای غلبه بر نگرانی‌های دیگر است. چیزی که بروکسل در حال حاضر می‌خواهد گفت‌و‌گو در سطح بالای سیاسی درباره همه مسائل؛ از معاملات تجاری‌ تا موضوع حقوق بشر است. «فدریکا موگرینی» نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاستگذاری امنیتی توافق هسته‌ای را نه ‌تنها برگ برنده‌ای در دست میانه‌روها در تهران در برابر تندروها می‌داند بلکه تردیدهایی جدی دارد که ترامپ بخواهد به آن پایبند باشد.»

لحن صحبت‌های تند ترامپ و اعضای ‌تیم او علیه ایران می‌تواند بر روی نبرد علیه داعش در عراق تاثیرگذار باشد. نمی‌توان انکار کرد که امریکا، اتحادیه اروپا و ایران منافع مشترکی در عراق بر سر لزوم نابودی داعش دارند. ایران یکی از طرفین ذینفع در مبارزه علیه داعش است و آن گروه را یک تهدید خارجی و اولویت اصلی برای خطر علیه امنیت خود می‌داند. ایالت متحده و ایران در تلاش هماهنگ با یکدیگر می‌توانند علیه داعش مبارزه سازماندهی شده‌ای را داشته باشند. با این حال، تشدید لحن خصمانه میان دو طرف سبب به خطر انداختم مبارزه در عراق می‌شود.

نویسنده این مطلب در ادامه اشاره می‌کند که صدور فرمان ممنوعیت ورود شهروندان هفت کشور مسلمان به آمریکا می‌تواند این بهانه را بدست داعش و گروه‌های مشابه بدهد که به مسلمانان بگویند که ببینید آمریکا با مسلمانان دشمنی دارد و به جذب نیروی بیشتر توسط آن گروه منجر شود.

این ممنوعیت همچنین توافق هسته‌ای با ایران را بیش از پیش تضعیف می‌کند. ایران یکی از هفت کشور قرار داده شده در این فرمان است. این فرمان اجرایی می‌تواند پیامی منفی به سرمایه‌گذاران خارجی‌ای باشد که امید به ورود به بازار ایران پس از برجام را داشتند. اکنون انگیزه ایران نیز برای بهره‌مندی از دستاوردهای برجام کاهش می‌یابد. مهم‌تر آن که رهبران کشورهای اروپایی اکنون با بی‌توجهی آشکار ترامپ برای مدیریت اتحاد و روابط او با متحدان امریکا مواجه هستند. 

به نظر می‌رسد انتقادات ترامپ از او نوعی تحقیر اروپایی‌ها نیز باشد. در عوض، ترامپ خواستار همکاری با با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه است که اروپا او را تهدیدی امنیتی علیه خود می‌داند. این موضوع در کنار نادیده‌گرفتن سنت‌ها و عرف حاکم بر نظام بین‌الملل و تمایل ترامپ به ایجاد تغییرات شدید در سیاست داخلی و خارجی سبب شده تا اتحادیه اروپا با معضل تازه‌ای مواجه باشد. اکنون اروپایی‌ها خود را در برابر مخاطرات مختلفی می‌بینند. اروپایی‌ها می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که ایران به مفاد برجام تا زمانی که اروپا و امریکا به آن احترام می‌گذراند پایبند خواهد بود. این امر از آن‌رو برای اروپایی‌ها پیچیده‌تر خواهد بود که احتمالا در ماه‌های آینده تندروها در ایران با فعالیت‌های مختلفی سعی می‌کنند تا برجام را در معرض خطر قرار دهند و به نظر می‌رسد که دولت ترامپ نیز مایل به رویارویی با تهران است.

یکی دیگر از معضلات برای اروپایی‌ها پر کردن شکاف پس از کناره‌گیری جان کری وزیر امور خارجه امریکا از مقام خود می‌باشد. موگرینی باید رابطه خوب خود را با تهران برای همکاری و تامل در جبهه‌های دیگر حفظ کند. بروکسل باید اطمینان حاصل کند که ایران از ثمرات برجام بهره خواهد برد. سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید محکوم کردن فرمان اجرایی اخیر ترامپ را ادامه دهند. این موضوع باعث محرومیت بسیاری از ایرانیان می‌شود که برای تحصیل یا کار به امریکا رفته و یا قصد سفر به آن کشور را دارند. اروپایی‌ها باید برای ترامپ روشن سازند که دولت ترامپ باید از ناتو حمایت کرده و روسیه را تحت فشار بگذارد. 

نویسنده این مطلب در پایان به اروپایی ها هشدار می دهد که اگر فشار لازم را بر ترامپ وارد نکنند به اجتمال زیاد فشار ترامپ بیشتر می شود و اتحادیه اروپا در موضع ضعف قرار خواهد گرفت.