خبرگزاری ترکیه ای: امریکا فقط ایران را در خاورمیانه تماشا می‌کند

انتخاب نوشت: باراک اوباما به دلیل سیاستش در خاورمیانه که بسیاری معتقدند موجب افزایش نفوذ ایران در منطقه شده، مورد انتقاد قرار گرفته است. پس از هشت سال حضور در کاخ سفید، سیاست های او به ویژه توافق هسته ای با ایران بعنوان بخش عمده ای از میراث او، مورد بررسی قرار گرفته است.

صدای ایران در آغاز بهار عربی در نزدیکی پایان سال 2010، امید به گسترش دموکراسی در خاورمیانه با شعله ور شدن جنگ داخلی سوریه، بحران یمن و یک کودتا در مصر محدود شد. پیتر والیسون یک عضو ارشد اندیشکده آمریکایی موسسه واشنگتن دی سی معتقد است جهان پس از دوران اوباما نا امن تر از زمانی شده است که وی سکان ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده گرفت. وی می گوید: ایران بر تمام عراق مسلط شده است و آمریکا فقط تماشا می کند. ایران باید برای اوباما نامه تشکر بنویسد.

زلمای خلیل زاد، سفیر سابق ایالات متحده در افغانستان، عراق و سازمان ملل متحد، در یک مقاله در مارس 2015 برای مجله نشنال اینترست نوشته است که ایران به سرعت و قاطعانه برای پر کردن خلاء امنیتی در عراق عمل کرد. وی بیان کرده است که حضور ایران در عراق افزایش یافته و سلطه تهران بر دولت در حال رشد است. در یک مقاله جداگانه چهار ماه بعد، او نوشت ایران در راه خود برای سلطه منطقه ای از طریق دستاوردهای خود در سوریه، لبنان، عراق و یمن موفق عمل کرده است. دولت اوباما امیدوار است که توافق هسته ای سیاست منطقه ای ایران را معتدل تر کند.

نگرانی در مورد توانایی های ایران برای افزایش نفوذ منطقه ای خود، باعث تحمل دهه های طولانی تحریم و فشار برای این کشور بوده است. اما پس از توافق هسته ای و حذف تحریم ها، اقتصاد و انرژی ایران شروع به پیشرفت کرده است.

داشتن مقام دومین ذخایر نفت جهان و چهارمین ذخایر گاز طبیعی، باعث شده تا پس از برطرف کردن تحریم ها علیه ایران این کشور به طور قابل توجهی تولید نفت خام خود و صادرات آن را افزایش دهد. همچنین منابع گاز دست نخورده را به سرمایه گذاران خارجی را واگذار کرد. در زمان توافق هسته ای که در ماه جولای 2015 امضا شد، ایران به طور 2.9 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید می کرد. با توجه به گزارش های بازار نفت اوپک، در ماه گذشته این رقم به 3.7 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. تهران گفته است که می خواهد آن را به سطح قبل از تحریم بازگردانده و بیش از 4 میلیون بشکه در روز تولید کند.

برخی از بخش های اقتصادی ایران، از جمله بانکداری، آهسته آهسته برای انطباق با محیط پس از تحریم و مقررات آن به منظور جذب سرمایه گذاران خارجی آماده می شود. همچنین ایران به سوئیفت (SWIFT) متصل شده است و برای دسترسی به دارایی های مسدود شده اش در خارج از کشور آن است که تخمین زده می شود حدود 150 میلیارد دلار است آماده می شود و انتظار می رود به تدریج در سال آینده این اتفاق رخ دهد. به گفته ناظران پیش بینی می شود به زودی بین 30 میلیارد تا 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ایران سرازیر شود. پس از رفع تحریم ها، آلمان، فرانسه، انگلستان، روسیه، چین و ژاپن برای سرمایه گذاری در ایران، به منظور به دست آوردن سهم در این بازار تازه وارد این کشور شده اند.

اما بزرگترین نگرانی برای سرمایه گذاری خارجی عدم قطعیت ایجاد شده توسط ترامپ است، و اینکه آیا او از توافق هسته ای پس از تصدی مقام ریاست جمهوری در اوایل سال آینده دفاع خواهد کرد یا خیر؟ این در حالی است که ترامپ از قرارداد هسته ای به عنوان یکی از بدترین معاملات تا به حال یاد کرده و آن را یک «فاجعه» نامیده است. همکاران جمهوری خواهان او نیز به شدت از دولت اوباما در سال 2015 انتقاد کرده اند و ادعا می کنند برجام موجب افزایش نفوذ سیاسی و اقتصادی ایران در خاورمیانه شده است، امنیت اسرائیل را تهدید می کند و روابط ایالات متحده با متحد دیرینه اش یعنی عربستان سعودی خراب شده است. وزارت خزانه داری آمریکا در ماه سپتامبر اعلام کرد که مجوز برای شرکت هواپیمایی ایرباس و بوئینگ برای فروش نزدیک به 200 هواپیما و کمک به ناوگان هوایی ایران صادر شده است. اما سیاست ترامپ در قبال ایران و خاورمیانه خواهد بسیار متفاوت خواهد بود.