«دوزله» ساز شادیانه های مردم کردستان
ساز«دوزله» نوعی ساز بادی است که از دو نی تشکیل شده و معمولا در اعیاد و مراسم جشن و سرور مردم کردستان مورد استفاده قرار می گیرد.
زنده یاد محمدتقی مسعودیه در کتاب«سازهای ایران» درباره ساز دوزله کردستان می نویسد: «دوزله» همانگونه که از نام آن بر می آید از دو لوله صوتی تشکیل می شود. این دو لوله به وسیله موم به هم چسپیده اند و روی هر یک از آنها 6 سوراخ صوتی وجود دارد.
سوراخ های صوتی دقیقا کنار هم مستقرند. دوزله دارای قمیش ساده است. قمیش ساده روی نی باریک در محل دمیدن تراشیده شده است. بنابراین، قمیش ساده دوزله از نوع «هته روگلوت» به شمار می آید.
انتهای تهتانی قمیش، به منظور استحکام، با نوار یا نخ پوشیده است. زیر هر دو لوله صوتی دو سوراخ وجود دارد. سه نوع دوزله در ابعاد متفاوت در کردستان متداولند. طول لوله های صوتی در هر یک از این سه نوع دوزله به ترتیب اندازه عبارتند از 170 میلی متر، 225 میلی متر و 315 میلی متر.
در گوران به قمیش ساده دوزله«پیکه» می گویند. عنوان دوزله به قرار گرفتن دو زل در کنار هم مرتبط است؛ و زل یعنی نی.
دوزله از نی، استخوان بال عقاب یا قرقوش و استثنائا از فلز ساخته می شود. این ساز در اعیاد و مراسم جشن و سرور مورد استفاده قرار می گیرد. نوازنده حین اجرا، تنفس را قطع نمی کند. به عدم قطع تنفس یا دم و باز دم، موقع نوازندگی، «بین خوردن» اطلاق می شود. برخی از مقام هایی که با دوزله نواخته می شوند عبارتند از گریان، سه جار، زنگی، چپی، فتاح پاشائی.
منبع: نای
نظر شما