از کاهش ۸۰ درصدی بارش‌ها تا خالی بودن ۵۴ درصد سدها
به گزارش صدای ایران، در شرایط فعلی هر دو منبع آب کشور یعنی منابع آب سطحی و زیرزمینی در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند. موضوعی که موجب شده وزارت نیرو حتی به فکر واردات آب نیز بیفتد و به نظر می‌رسد که اگر اکنون چاره‌ای برای این بحران نشود در آینده نه چندان دور شاهد ایرانی خشک خواهیم بود.
وضعیت آبی از ۲۰ سال اخیر تا کنون با یک روند نزولی روبرو بوده و در سال‌های اخیر نیز این شرایط وخیم‌تر شده است، به‌طوری‌که بر اساس آخرین گزارش وضعیت بارندگی کشور، میزان بارش‌های کشور از ابتدای مهرماه تاکنون ۸۲ درصد در مقایسه با سال آبی گذشته کاهش داشته؛ همچنین وضعیت روان‌آب‌های کشور نیز در همین زمان با ۳۶ درصد کاهش روبرو بوده است.
علاوه‌بر این ارتفاع کل ریزش‌های جوی از اول مهر لغایت ۲۹ آبان سال آبی ۹۶-۹۵ حدود ۱۲ میلی‌متر بوده و این در حالی است که حجم بارش‌ها در مدت مشابه سال گذشته ۶۶ میلی‌متر و در متوسط درازمدت ۲۸ میلی‌متر ثبت شده است.
این مقدار بارندگی نیز نسبت به میانگین درازمدت ۵۷ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۸۲ درصد کاهش داشته است. همچنین حجم بارش اول مهر تا پایان ۲۹ آبان معادل ۱۹ میلیارد و ۷۷۶ میلیون مترمکعب تخمین زده شده است.
در این میان از بین حوضه‌های آبریز اصلی و شش گانه کشور حوزه آبریز دریای خزر با ۷۹ میلی‌متر بارش، بیشترین و حوضه آبریز مرزی شرق با صفر میلی‌متر بارش، کمترین میزان بارش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
حداکثر بارندگی نیز در ایستگاه رامسر (ترکرود- آخوند) واقع در استان مازندران با ۴۴۴ میلی‌متر و حداقل بارندگی در ایستگاه بنرک واقع در استان خراسان جنوبی با ۰.۵ میلی‌متر بارندگی ثبت شده همچنین ایستگاه‌های قوچان و چناران واقع در استان خراسان رضوی، اهواز واقع در استان خوزستان، آباده تشک واقع در استان فارس و خونیک علیا واقع در خراسان جنوبی، در مدت مذکور هیچ‌گونه بارشی را دریافت نکرده و میزان بارندگی برای آن‌ها عدد صفر گزارش شده است.
علاوه‌بر این از حجم روان‌آب‌های ورودی به سدهای کشور در مدت مشابه در سال قبل، سه میلیارد و ۶۰ میلیون مترمکعب تخمین زده شده و بر اساس آخرین آمار درحال حاضر تنها ۴۶ درصد مخازن سدهای کشور در سال جاری پر است، ظرفیت کل مخازن سدهای کشور در سال جاری بالغ بر ۴۹ میلیاردو ۶۰۰ میلیون متر مکعب تخمین زده شده است.
البته وضعیت آبی به همین‌جا خلاصه نمی‌شود، چراکه منابع آب زیرزمینی نیز شرایط بحرانی دارند و به گفته مسوولان آبی وزارت نیروکسری مخازن آب زیرزمینی دردشت‌های کشور از مرز ۱۲۰ میلیارد مترمکعب گذشته و این در حالی است که ایران ۸۵ درصد به آب های زیرزمینی وابستگی دارد. علاوه بر این در سال ۱۳۴۷ تنها ۱۵ دشت ممنوعه در کشور وجود داشت که این تعداد امروز به بیش از ۳۵۵ دشت ممنوعه افزایش پیدا کرده و این موضوع نیز بیانگر مرگ تدریجی آب های ایران است.
از سوی دیگر شاخص پایش آبی در ۲۱ استان کشور در وضعیت تنش آبی، تنش آبی شدید و کمبود آب است و تنها ۱۰ استان کشور در شاخص پایش آبی قابل تحمل قرار دارند، همچنین در حال حاضر سرانه آب تجدیدپذیر به ازای هر نفر به هزارو ۶۰۰ متر مکعب رسیده است که این شرایط، فشار به آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد.
همچنین در سال های گذشته ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب استحصالی در کشور وجود داشته اما در شرایط فعلی این رقم به ۸۸ میلیارد مترمکعب کاهش یافته که این موضوع بیانگر کاهش ۲۵ درصدی میزان آب استحصالی کشوراست.
گرچه در این میان وزارت نیرو راهکارهایی همچون اجرایی کردن طرح احیا و تعادل بخشی را در صدر برنامه‌های خود قرار داده اما با این وجود باید گفت که راهکار یک سازمان و یا یک وزارت‌خانه برای حل این بحران عظیم به تنهایی کافی نیست و لازم است که همه بخش‌ها برای رفع این مساله چاره‌اندیشی کنند.