صدای ایران؛ مجیب امیر کمالی- عموما انجام فعالیت های خیریه به عنوان یک امر مفید برای افراد بازنشسته و سالمند شناخته می شود. این نوع از فعالیت ها بطور همزمان باعث بهبود معیار های سلامت افراد سالمند و جامعه می گردد. برخورداری سالمندان از سطح بالایی از تجربه و دانش سبب گردیده (از گذشته های دور تا اکنون) سالمندان یک نقش سنتی را در خانواده ها بر عهده بگیرند که آن انتقال تجربیات خود به نسل های جوان تر می باشد.
در جوامع امروزی به سبب مسایل و مشکلات گوناگون، تقریبا فرهنگ زندگی کردن همزمان چند نسل در یک خانواده از بین رفته است ( این امر در جوامع غربی مشهود تر و در ایران رو به افزایش است). در اثر تغییرات ساختاری در خانواده ها، عموما اعضای یک خانواده پس از استقلال خود و تشکیل یک خانواده جدید، دور از هسته مرکزی خانواده قبلی خود زندگی می نمایند، چنانچه گاها اعضای یک خانواده در یک شهر، استان و یا حتی در کشوری دیگر، زندگی خود را ادامه می دهند.
با عنایت به موضوع جدا شدن خانواده ها از هسته های اولیه خود (یعنی اقوام نزدیک) عموما افراد سالمند تنها و یا در یک ارتباط حداقلی به زندگی خود ادامه دهند. یکی از عمده مزایای فعالیت های خیریه برای سالمندان این است که این افراد خلاهای ناشی از دور بودن از خانواده های خود را با درگیر شدن در روابط و ارتباطات اجتماعی جبران می نمایند. این در حالیست که این افراد با مشارکت در فعالیت های خیریه، در امور مختلف به سایر نیازمندان کمک می کنند و در عین حال برخی از مشکلات و کمبودهای خود را نیز جبران کرده و به تبع آن وضع سلامت خویش را نیز بهبود می دهند.
در تحقیقات اخیر، محققان اثرات انجام فعالیت های خیریه را بر روی فاکتور های سلامت افراد سالمند مورد بررسی قرار دادند. این امر با یک تحقیق بر روی یک گروه از بازنشتگان بالای 50 سال آغاز گردید (این گروه از میان سالمندان کانون بازنشتگان آمریکا انتخاب گردیدند). افراد سالمندی که برای این تحقیق انتخاب گردیدند، پس از پایان دوران کاری خویش در یک سازمان خیریه تحت عنوان "نیروهای مجرب" اقدام به فعالیت های خیریه می نمودند.
("نیروهای مجرب" یک سازمانی متشکل از افراد بازنشته با سن بالای 50 سال است که بیشتر به امر آموزش کودکان درگیر با مشکلات اجتماعی اقدام می نماید، به نحوی که افراد این گروه با آموزش های نفر به نفر یا گروهی به کودکان نیازمند، آنها را برای ورود به مدرسه آماده می نمایند. در حال حاضر 2.000 نفر از این نیروها در 21 شهر آمریکا حدود 30.000 دانش آموز نیازمند را به صورت داوطلبانه و خیریه تحت آموزش های مقدماتی قرار داده اند. نتایج تحقیقات نشان داده است در اثر این فعالیت خیریه توسط این گروه از سالمندان، بهبود شایان توجه ای در سواد خواندن و نوشتن کودکان مشاهده گردیده، بطوریکه دانش آموزان تحت نظر "نیروهای مجرب" به میزان 60% بیش از همسالان خود (که این آموزش ها را فرا نگرفته بودند) در امر سواد خواندن و نوشتن پیشرفت نمودند.)
باز می گردیم بر روی اثر فعالیت های خیریه بر روی سالمندان عضو "نیروهای مجرب"، تحقیقات نشان داد افراد سالمندی که جز گروه "نیروهای مجرب" قرار داشتند از لحاظ ذهنی و جسمی نسبت به بازنشتگان و سالمندانی که در این امر خیریه شرکت ننموده اند، پیشرفت های قابل ملاحظه¬ی بیشتری را بدست آورده اند. بطور خلاصه یافته های این تحقیق در خصوص مزایای فعالیت های خیریه برای سالمندان به شرح ذیل می باشد:
• کاهش میزان احتمال افسردگی
• به تعویق افتادن اثرات ناشی از افزایش سن بر روی سلامت
• کم تر شدن مشکلات جسمی
• افزایش میزان فعالیت های جسمی و حرکتی
• ارتباط موثرتر با اجتماع
• افزایش میزان دوستان
• احساس بهبود در زندگی
• بهبود و تقویت حافظه
بعد از انجام تحقیقات اولیه بر روی بهبود سلامتی ذهنی و جسمی افراد سالمندی که جز گروه "نیروهای مجرب" بوده اند، تحقیقات گسترده تری به منظور تایید یافته های اولیه صورت پذیرفت. در سال 2014 تحقیقی صورت پذیرفت تا مشخص نماید که انجام فعالیت های اجتماعی برای سالمندان تا چه حد بر روی سلامت آنها موثر می باشد. این تحقیق بر روی افراد سالمند و بازنشسته ای صورت پذیرفت که پس از پایان دوران کاری مجددا به انجام فعالیت های اجتماعی مشغول گردیدند. در این تحقیق اثر 4 نوع فعالیت مجدد بر روی سلامت بازنشستگان مورد ارزیابی قرار گرفت، این فعالیت ها عبارت بودند از: تولیدی، خدماتی، نگهداری و فعالیت های داوطلبانه و خیریه.
تحققیات با تمرکز بر روی اثرات مفید بازگشت به فعالیت های اجتماعی بر کاهش میزان عوارض ناشی از بیماری های مزمن در سالمندان صورت پذیرفت. نتایج این تحقیق مشخص نمود عوارض ناشی از بیماری های مزمن، در سالمندانی که در فعالیت های خیریه مشارکت داشته اند نسبت به سالمندانی که در فعالیت های تولیدی، خدماتی یا نگهداری فعالیت می نمودند، بسیار پایین تر می باشد، این امر به ویژه در سالمندان با سن بالای 70 سال نمود بیشتری را از خود نشان می داد.
اگرچه تحقیقات جدید نشان داد انجام فعالیت های خیریه اثرات بسیار مطلوبی را بر روی سالمندان و بازنشستگان دارد، اما اخیرا یک تحقیق در خصوص ارتباط انجام فعالیت های خیریه با سلامت سالمندان با در نظر گرفتن ویژگی های شخصیتی این افراد صورت پذیرفت که نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر گذاری بر روی سلامت به شدت متاثر از خصوصیات شخصیتی فرد سالمند می باشد. بدین معنی که صرفا انجام فعالیت های خیریه سبب بهبود سلامت افراد سالمند نمی گردد بلکه خصوصیات شخصیتی این افراد نیز به شدت می تواند بر روی نرخ بهرمندی آنها از فعالیت های خیریه موثر باشد.
در جوامع امروزی به سبب مسایل و مشکلات گوناگون، تقریبا فرهنگ زندگی کردن همزمان چند نسل در یک خانواده از بین رفته است ( این امر در جوامع غربی مشهود تر و در ایران رو به افزایش است). در اثر تغییرات ساختاری در خانواده ها، عموما اعضای یک خانواده پس از استقلال خود و تشکیل یک خانواده جدید، دور از هسته مرکزی خانواده قبلی خود زندگی می نمایند، چنانچه گاها اعضای یک خانواده در یک شهر، استان و یا حتی در کشوری دیگر، زندگی خود را ادامه می دهند.
با عنایت به موضوع جدا شدن خانواده ها از هسته های اولیه خود (یعنی اقوام نزدیک) عموما افراد سالمند تنها و یا در یک ارتباط حداقلی به زندگی خود ادامه دهند. یکی از عمده مزایای فعالیت های خیریه برای سالمندان این است که این افراد خلاهای ناشی از دور بودن از خانواده های خود را با درگیر شدن در روابط و ارتباطات اجتماعی جبران می نمایند. این در حالیست که این افراد با مشارکت در فعالیت های خیریه، در امور مختلف به سایر نیازمندان کمک می کنند و در عین حال برخی از مشکلات و کمبودهای خود را نیز جبران کرده و به تبع آن وضع سلامت خویش را نیز بهبود می دهند.
در تحقیقات اخیر، محققان اثرات انجام فعالیت های خیریه را بر روی فاکتور های سلامت افراد سالمند مورد بررسی قرار دادند. این امر با یک تحقیق بر روی یک گروه از بازنشتگان بالای 50 سال آغاز گردید (این گروه از میان سالمندان کانون بازنشتگان آمریکا انتخاب گردیدند). افراد سالمندی که برای این تحقیق انتخاب گردیدند، پس از پایان دوران کاری خویش در یک سازمان خیریه تحت عنوان "نیروهای مجرب" اقدام به فعالیت های خیریه می نمودند.
("نیروهای مجرب" یک سازمانی متشکل از افراد بازنشته با سن بالای 50 سال است که بیشتر به امر آموزش کودکان درگیر با مشکلات اجتماعی اقدام می نماید، به نحوی که افراد این گروه با آموزش های نفر به نفر یا گروهی به کودکان نیازمند، آنها را برای ورود به مدرسه آماده می نمایند. در حال حاضر 2.000 نفر از این نیروها در 21 شهر آمریکا حدود 30.000 دانش آموز نیازمند را به صورت داوطلبانه و خیریه تحت آموزش های مقدماتی قرار داده اند. نتایج تحقیقات نشان داده است در اثر این فعالیت خیریه توسط این گروه از سالمندان، بهبود شایان توجه ای در سواد خواندن و نوشتن کودکان مشاهده گردیده، بطوریکه دانش آموزان تحت نظر "نیروهای مجرب" به میزان 60% بیش از همسالان خود (که این آموزش ها را فرا نگرفته بودند) در امر سواد خواندن و نوشتن پیشرفت نمودند.)
باز می گردیم بر روی اثر فعالیت های خیریه بر روی سالمندان عضو "نیروهای مجرب"، تحقیقات نشان داد افراد سالمندی که جز گروه "نیروهای مجرب" قرار داشتند از لحاظ ذهنی و جسمی نسبت به بازنشتگان و سالمندانی که در این امر خیریه شرکت ننموده اند، پیشرفت های قابل ملاحظه¬ی بیشتری را بدست آورده اند. بطور خلاصه یافته های این تحقیق در خصوص مزایای فعالیت های خیریه برای سالمندان به شرح ذیل می باشد:
• کاهش میزان احتمال افسردگی
• به تعویق افتادن اثرات ناشی از افزایش سن بر روی سلامت
• کم تر شدن مشکلات جسمی
• افزایش میزان فعالیت های جسمی و حرکتی
• ارتباط موثرتر با اجتماع
• افزایش میزان دوستان
• احساس بهبود در زندگی
• بهبود و تقویت حافظه
بعد از انجام تحقیقات اولیه بر روی بهبود سلامتی ذهنی و جسمی افراد سالمندی که جز گروه "نیروهای مجرب" بوده اند، تحقیقات گسترده تری به منظور تایید یافته های اولیه صورت پذیرفت. در سال 2014 تحقیقی صورت پذیرفت تا مشخص نماید که انجام فعالیت های اجتماعی برای سالمندان تا چه حد بر روی سلامت آنها موثر می باشد. این تحقیق بر روی افراد سالمند و بازنشسته ای صورت پذیرفت که پس از پایان دوران کاری مجددا به انجام فعالیت های اجتماعی مشغول گردیدند. در این تحقیق اثر 4 نوع فعالیت مجدد بر روی سلامت بازنشستگان مورد ارزیابی قرار گرفت، این فعالیت ها عبارت بودند از: تولیدی، خدماتی، نگهداری و فعالیت های داوطلبانه و خیریه.
تحققیات با تمرکز بر روی اثرات مفید بازگشت به فعالیت های اجتماعی بر کاهش میزان عوارض ناشی از بیماری های مزمن در سالمندان صورت پذیرفت. نتایج این تحقیق مشخص نمود عوارض ناشی از بیماری های مزمن، در سالمندانی که در فعالیت های خیریه مشارکت داشته اند نسبت به سالمندانی که در فعالیت های تولیدی، خدماتی یا نگهداری فعالیت می نمودند، بسیار پایین تر می باشد، این امر به ویژه در سالمندان با سن بالای 70 سال نمود بیشتری را از خود نشان می داد.
اگرچه تحقیقات جدید نشان داد انجام فعالیت های خیریه اثرات بسیار مطلوبی را بر روی سالمندان و بازنشستگان دارد، اما اخیرا یک تحقیق در خصوص ارتباط انجام فعالیت های خیریه با سلامت سالمندان با در نظر گرفتن ویژگی های شخصیتی این افراد صورت پذیرفت که نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر گذاری بر روی سلامت به شدت متاثر از خصوصیات شخصیتی فرد سالمند می باشد. بدین معنی که صرفا انجام فعالیت های خیریه سبب بهبود سلامت افراد سالمند نمی گردد بلکه خصوصیات شخصیتی این افراد نیز به شدت می تواند بر روی نرخ بهرمندی آنها از فعالیت های خیریه موثر باشد.
Kim, S., and K. F. Ferraro. "Do Productive Activities Reduce Inflammation in Later Life? Multiple Roles, Frequency of Activities, and C-Reactive Protein."The Gerontologist54.5 (2013): 830-39.
King, Hannah R., Joshua J. Jackson, Nancy Morrow-Howell, and Thomas F. Oltmanns. "Personality Accounts for the Connection Between Volunteering and Health."GERONB The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences70.5 (2014): 691-97.
Morrow-Howell, N., Hong, S.-I., McCrary, S., Blinne, W. (2009). Experience Corps: Health outcomes of participation (CSD Research Brief 09-09). St. Louis: Washington University, Center for Social Development.
Tan EJ, Xue QL, Li T, Carlson MC, Fried LP. Volunteering: a physical activity intervention for older adults--The Experience Corps program in Baltimore. J Urban Health. 2006 Sep;83(5):954-69.
نظر شما