سرنوشت مبهم کتب نفیس در کاخ گلستان

حدود 12 سال پیش، «گیتی آذرپی» - ایران‌شناس آمریکایی - کتابخانه‌ی شخصی‌اش را به کاخ - موزه‌ی گلستان اهدا کرد؛ اما حالا اطلاع دقیقی از سرنوشت آن مجموعه‌ی نفیس در دست نیست.
 
«گیتی آذرپی» از ایران‌شناسان بنام ایرانی در آمریکاست که در کرسی «تاریخ هنر ایران باستان» در دانشگاه برکلی تدریس می‌کرد. او چند سال پیش، بازنشسته شد و این کرسی را به یک متخصص هنر شرق دریای مدیترانه سپرد که به گفته‌ی برخی باستان‌شناسان، پژوهش‌های ایران‌شناسی با این اتفاق دچار نقصان شد.
 
کتابخانه‌ی غنی استاد «گیتی آذرپی» با پیگیری‌های چند نفر از باستان‌شناسان ایرانی در حدود سال‌های 1381 و 1382 به کاخ گلستان اهدا شد.
 
صحبت‌های اولیه برای اهدا و نمایش کتاب‌های «آذرپی» در زمان مدیریت «علیرضا انیسی» در کاخ گلستان مطرح و قرارها گذاشته شد، تا با اختصاص یک اتاق از کاخ، کتاب‌های او در مکانی مشخص به‌نمایش درآیند.
 
علیرضا انیسی - مدیر سابق کاخ گلستان - در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: صحبت‌های اولیه در سال 1380 و در زمان مدیریت من در کاخ، برای نمایش کتاب‌های دکتر آذرپی انجام شد. با او نیز در کاخ گلستان ملاقاتی در این زمینه داشتم و قرارها برای آوردن کتاب‌ها به تهران و نمایش آن‌ها در کاخ گذاشته شد. سه‌ماه پس از پایان مأموریت من در کاخ گلستان و سفرم به خارج از کشور، کتاب‌ها در زمان مدیریت خانم ثقةالاسلام در کاخ، یعنی حدود سال‌های 1381 و 1382 به تهران و کاخ گلستان رسیدند و قرار شد، در این کاخ به‌نمایش درآیند؛ اما پس از آن، اطلاع دیگری درباره‌ی آن‌ها ندارم.
 
همچنین مدیر فعلی مجموعه‌ی ثبت جهانی کاخ گلستان پروین ثقه‌الاسلام در این‌باره به خبرنگار ایسنا توضیح داد: با وارد شدن کتاب‌های این ایران‌شناس (نسخه‌های چاپی و به زبان لاتین) به کاخ گلستان، تا اواخر سال 1388 کتاب‌ها در بخش آثار چاپی کتابخانه‌ی کاخ گلستان بودند و به‌مدت هفت سال از این کتاب‌ها در همان مکان استفاده می‌شد؛ اما پس از آن به‌دلیل تصمیمی که مبنی بر متمرکز کردن کتاب‌های چاپی در «عمارت خوابگاه» در کاخ گلستان گرفته شد، تعدادی از کتاب‌های دکتر آذرپی در کارتن‌هایی جمع‌آوری شدند، تا امکان متمرکز شدن آلبوم‌خانه، کتاب‌های خطی و چاپی در یک نقطه فراهم شود.
 
او با اشاره به این‌که فروردین‌ماه سال 1389 از مدیریت کاخ گلستان کنار گذاشته شد، ادامه داد: در آن زمان، همه‌ی کتاب‌ها به‌دلیل کمبود فضا جمع‌آوری شدند.
 
وی همچنین اضافه کرد: اکنون برای نمایش دوباره‌ی کتاب‌های گیتی آذرپی در بخشی از کاخ گلستان در حال برنامه‌ریزی هستیم و قصد داریم، در آینده‌ی نزدیک، دوباره کتاب‌های این ایران‌شناس را به‌نمایش بگذاریم.
 
با وجود این سخنان، هنوز به‌شکل روشن مشخص نیست که آیا تمام کتاب‌های اهدایی دکتر آذرپی در کاخ گلستان هستند یا در طول سال‌های گذشته، به‌دلیل شرایط نامناسب نگهداری، آسیب‌هایی به آن‌ها وارد شده است.
 
گفته شده که هدف از انجام این کار، تکریم کارهای خیریه با هدف ترغیب دانشمندان و محققان بوده، تا آن‌ها کتابخانه‌ها و آثار ارزشمند خود را به مجموعه‌های فرهنگی - تاریخی هدیه کنند که در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گیرند؛ اما در سال‌های گذشته با اجرای پیشنهاد اهدای کتابخانه‌ی دکتر آذرپی به کاخ گلستان و سرنوشت آن، دیگران علاقه‌ای به انجام چنین کاری ندارند.
 
پیش از دکتر گیتی آذرپی، برخی پیشکسوتان حوزه‌ی باستان‌شناسی و میراث فرهنگی نیز آثار و کتابخانه‌های خود را به سازمان میراث فرهنگی اهدا کرده بودند. زنده‌یاد مهندس «علی حاکمی» باستان‌شناس پیشکسوت، یکی از آن‌ها بود که کتابخانه‌ی خود را به مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی اهدا کرد؛ اما مجموعه‌ی ارزشمند آثار او نیز در جریان انتقال ناگهانی بخش اداری سازمان میراث فرهنگی به شیراز و اصفهان آسیب دید.