ابتکار: انتخابات تکلیف روحانی را روشن می‌کند نه الفاظ!
«ما احتیاط می‌کنیم و تا چیزی واقعا به نتیجه نرسد، سعی می‌کنیم که اعلام نکنیم. دوست داریم تصمیمات را به نتیجه برسانیم و بعد آن را بیان کنیم. فعالیت تبلیغاتی توخالی نمی‌کنیم. شعار نمی‌دهیم. چیزی را که نمی‌توانیم عمل کنیم، وعده نمی‌دهیم. انتخابات در نهایت تکلیف این دولت و در نهایت سرنوشت بقای آقای روحانی را روشن خواهد کرد نه الفاظ.»
به گزارش صدای ایران، اعتماد گفت‌وگوی بلندی با معصومه ابتکار داشت که خلاصه آن را در ادامه می‌خوانید:
- محیط زیست هم حوزه خیلی سختی است. حوزه‌ای نیست که برویم جایی را بسازیم. اصل کار این سازمان هم کاری نیست که خیلی ظهور و بروز پیدا کند. اگر همه چیز خوب باشد، هوا خوب باشد، طبیعت سالم باشد، همه خوشحال و راضی هستند و شرایط هم شرایط مطلوبی است و خیلی به چشم نمی‌آید اما مشکلات خیلی سریع به چشم می‌آید. ما مشکلات زیادی داریم و متاسفانه به دلیل وجود دورانی از کم‌توجهی مدیران خیلی از این مسائل تبدیل به مسائل بحرانی و علنی شده است. مسائلی که شاید سال‌ها زیرپوستی اتفاق می‌افتاد و به آن بی‌توجهی می‌شد الان آشکار شده و چالش‌های زیادی را در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی و سلامت به وجود آورده است.
- خانم‌ها سوژه هستند. بالاخره هنوز هم یک عده‌ای هستند که خیلی از حضور خانم‌ها در عرصه‌های عالی مدیریتی خوش‌شان نمی‌آید یا باور ندارند یا حتی موانع فرهنگی ممکن است در این زمینه وجود داشته باشد.
- من دانشجوی خط امام و انقلاب بودم و این پیشینه را همراه خودم دارم و هیچ وقت هم آن را انکار نکرده‌ام و در دوره اصلاحات هم عنوان معاونت آقای خاتمی، رییس‌جمهور را داشتم که همیشه با افتخار از آن نام برده و به آن دوران افتخار کردم. این می‌تواند یک عاملی برای زدن من باشد.
- با بسیاری از گروه‌هایی که منافع خاص دارند، دچار مشکل می‌شویم. از روزی که آمده‌ایم تاکنون با زمین‌خواری درگیر هستیم. ما متوجه شدیم که بخش‌هایی از مناطق حفاظت شده را زمین‌خواران چپاول کرده‌اند. پناهگاه حیاط وحش میان‌کاله یکی از زیباترین و بکرترین نقاط طبیعت ایران در ساحل دریای خزر بود ولی بخش‌هایی از آن در دولت قبل چپاول شد.
- در برجین، منطقه‌ای نزدیک تهران، در هزاران هکتار که هر متر مربع آن بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون تومان می‌ارزد ساختمان‌هایی که چند میلیارد تومان ارزش داشتند ساخته شد که ما ناچار به تخریب آن شدیم. چون همه اینها غیرقانونی تصاحب و تصرف شده بود.
- مدیران قبل متاسفانه یک جاهایی اغماض کرده بودند. نمی‌توانم بگویم زمین‌خواران به‌طور مستقیم مورد حمایت دولتمردان گذشته بودند ولی در این زمینه بی‌توجهی شده بود. ۵۰ پرونده با حکم قطعی قلع و قمع در منطقه ورجین که در دایره حقوقی اداره کل تهران در دوره قبل صادر شده بود، بعد از ورود بازرسی سازمان محیط زیست و اداره آگاهی و قاضی ویژه به این موضوع، در منزل رییس اداره حقوقی پیدا شد. یعنی وی آن پرونده‌ها را بدون این که احکام آنها اجرا شود، به منزل خود برده بود. ما هم به‌طور اتفاقی آن را فهمیدیم.
- ما احتیاط می‌کنیم و تا چیزی واقعا به نتیجه نرسد، سعی می‌کنیم که اعلام نکنیم. دوست داریم تصمیمات را به نتیجه برسانیم و بعد آن را بیان کنیم. فعالیت تبلیغاتی توخالی نمی‌کنیم. شعار نمی‌دهیم. چیزی را که نمی‌توانیم عمل کنیم، وعده نمی‌دهیم.
- رسانه ملی اصلا به طور مطلق تا حدود چند ماه قبل و پیش از آمدن آقای علی عسگری با ما همکاری نداشت و نه تنها اقدامات ما را انعکاس نمی‌داد بلکه جنبه‌های منفی آن را در خبرها می‌آورد. در این زمان انعکاس دستاوردها تنها به شبکه‌های اجتماعی و برخی روزنامه‌ها محدود می‌شد. در واقع رسانه ما بیشتر به همین موارد محدود بود.
- رویکرد مهم سازمان حفاظت محیط زیست بحث مشارکت مردمی و جوانان بود و خوشبختانه در مورد تشکل‌های مردم نهاد و NGOها رشد خیلی چشمگیری داشتیم البته این رشدی بود که از اول در دولت خاتمی شکل گرفت. بالاخره دولت اصلاحات فضایی را برای فعالیت و تلاش به وجود آورد که امکان نقد و آزادی بیان وجود داشت.
- انتخابات در نهایت تکلیف این دولت و در نهایت سرنوشت بقای آقای روحانی را روشن خواهد کرد نه الفاظ.
- در کشور ما قانون حاکم است و این مردم هستند که سرنوشت سیاسی خود را تعیین می‌کنند. خوشبختانه در این دوره خیلی کار شده تا یک فضای سالم سیاسی فراهم شود. البته هنوز تا شکل‌گیری احزاب موانع و سختی‌های زیادی وجود دارد ولی امکان فعالیت طیف‌های متنوع سیاسی بر خلاف دوره گذشته وجود دارد. تقریبا در دوره‌ای تک صدایی بر کشور حاکم شده بود. حتی یک جایی گفته بودند اصلاح‌طلب‌ها را می‌خواهیم داخل شیشه کنیم تا صدای‌شان درنیاید.
- در انتخابات 94 با توجه به تمام سختی‌ها، کسی‌که اجازه صحبت کردن در تریبون‌های علنی نداشت، کسی که تصویرش ممنوع بود اما صدا و نظرش به گوش مردم رسید. یا خود آقای روحانی و خط مشی‌ای که ایشان برای انتخابات تعیین کردند، در رای و نظر مردم تاثیر داشت.
- الان به دلیل گستردگی ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی و ابهام آفرینی‌ها و فعالیت‌هایی که دارد صورت می‌گیرد مخصوصا در شبکه‌های مجازی که با بودجه عمومی اداره می‌شود کار را برای دولت سخت می‌کند. متاسفانه در دولت اصلاحات هجمه‌ها زیاد بود اما الان هم شکل دیگری به خود گرفته است.
- به نظر می‌رسد که طیف‌هایی در کشور وجود دارند که احساس می‌کنند در برابر مسائل مصونیت دارند. حال این مصونیت شرعی است و اخلاقی و اجازه تهمت و بهتان زدن دارند. مثلا بعضی‌ها فتوایی برای خود صادر می‌کنند با این مفهوم که اگر کسی باشد که لطمه و آسیبی به امور مسلمانان وارد کند، می‌توانند برای او یک بهتانی را تعریف کنند. یعنی تحت عنوان فتوای مباهته می‌توانند از این راه وجهه افراد را در جامعه اسلامی خراب کنند. عده‌ای بالاخره چنین فتوایی را جور می‌کنند و به این اعتبار دست به توهین می‌زنند. در شرایطی که برخلاف این در قرآن کریم و احادیث و روایات نکوهش غیبت و تهمت صراحت دارد.
- بالاخره یواش‌یواش همه باید یاد بگیریم که در داخل چارچوب قانون سیاست‌ورزی قانونی انجام دهیم، اگر جایی اکثریت هستیم شئونات اکثریت را بپذیریم و حق اقلیت را هم برایش قایل باشیم. یک جایی هم اقلیت را بپذیریم و قاعده بازی را بر هم نزنیم.
- ائتلاف در جمع جریان امید کماکان با قوت پابرجاست و دلایل آن هم این است که هر چه در سال ۹۲ بوده امروز در سال ۹۵ خیلی قوی‌تر وجود دارد و فکر می‌کنم کماکان اصلاح‌طلبان و همه گروه‌هایی که در ائتلاف امید بودند، اعلام کردند که از روحانی به عنوان تنها گزینه حمایت می‌کنند، حالا ممکن است انتقاداتی هم به نحوه اجرای برنامه‌های آقای رییس‌جمهور داشته باشند. این هم طبیعی است. بالاخره در امور اجرایی کشور مشکلات خیلی زیاد است.
- همه می‌دانیم که وضعیت تورم چگونه بود. تورم ۴۰ درصد یعنی چه؟ یا همین شاخص امید. چقدر در دوره قبل همه نگران این موضوع بودیم؟ اما امروز این امید وجود دارد به این دلیل که مردم دیدند و می‌بینند که دولت با همه کاستی‌ها در حال حرکت رو به جلو است. برای اشتغال کار می‌کند، برای رونق صنعت کار می‌کند، برای محیط‌زیست هم کار می‌کند.
- دولت هدفمند حرکت می‌کند. برنامه دارد. این گونه نیست که کارشناسی بیاید و خلق‌الساعه چیزی بگوید و بشود برنامه بدون پایه، بشود موج‌سواری تبلیغاتی، پوپولیزم و ایجاد فضاهایی که پشتوانه‌ای ندارد. حساسیتی که در مورد سلامت اداری وجود دارد را در نظر بگیرید. دولت با موضوع فیش‌های حقوقی خیلی قاطع و محکم برخورد کرد. آقای روحانی در حل این موضوع پیشگام بودند و خیلی سریع دستور دادند که مساله را حل کنند. این اتفاق مهمی بود، شاید اگر در شرایط دیگری این اتفاق روی می‌داد، روی آن سرپوش می‌گذاشتند؛ کمااینکه مسائلی شبیه یا بدتر از این بود که رویش سرپوش گذاشته شد.
- در دوره‌ای نه جریان آزاد خبری بود و نه خبرنگار آزادی بود که بتواند روی موضوعاتی از این دست کار کند. یعنی فضا این قدر امنیتی بود که کسی جرات نداشت این موضوعات را مطرح کند. اگر روی این موضوعات همان موقع نور انداخته می‌شد خیلی از این تخلفاتی که دولت یازدهم با آن مواجه شد همان زمان باز می‌شد و قبل از این که به گره کور تبدیل شود مثل ماجرای فیش‌های حقوقی، برای آن راه‌حل اندیشیده می‌شد. همان موقع متخلفان متوجه می‌شدند فضا برای تخلف، اختلاس، دروغ و تخریب امن نیست و ممکن است که همه چیز آشکار شود. این آشکارسازی و آزادی بیانی که برای رسانه است، برای شبکه‌های اجتماعی هم وجود دارد و فضا را برای تخلف ناامن می‌کند و این خیلی خوب است.
- ممکن است پذیرش انتقادات سخت باشد و یک جاهایی هم عده‌ای سوءاستفاده کرده و به سمت تخریب حرکت کنند اما در مجموع اعتقاد دارم این خیلی بهتر از آن فضای بسته امنیتی است که هیچ صدایی در آن شنیده نمی‌شد و خیلی اتفاقات هم به دلیل همین شرایط افتاد.
- فکر می‌کنم همه دوستان روابط خوبی با رئیس دولت اصلاحات دارند. من بارها خیلی از دوستان دولت را در جلسات و در برنامه‌هایی که آقای خاتمی داشتند، دیدم. بله این ارتباطات وجود دارد و خیلی هم طبیعی است. اعضای دولتی که سال‌ها با هم کار کردند طبیعی است که هنوز هم با هم همفکری و تبادل‌نظر داشته باشند.
- با وجود همه محدودیت‌هایی که برای آقای خاتمی وجود دارد جلسات و نشست‌های ایشان برقرار است. ما هم هر وقت فرصت کنیم در برنامه‌های ایشان شرکت می‌کنیم. البته من خیلی درگیر کار اجرایی هستم و متاسفانه فرصت کافی برای پرداختن به کارهایی که علاقه‌مند به انجام آن هستم، پیدا نمی‌کنم و برای برخی دیدارها فرصت کافی ندارم.
- (درباره رفع ممنوع‌التصویری سیدمحمد خاتمی) خیلی تلاش می‌شود. خود آقای روحانی کاری که در یزد کردند، این که آقای خاتمی را برادر خود خواندند و با آن کلام فاخر از ایشان نام بردند، نشان از تلاش برای حل این مشکل دارد و فکر می‌کنم این تلاش واقعا صورت می‌گیرد و دنبال می‌شود. به هر حال عواملی است که مانع از حل این موضوع می‌شود اما به نظرم ایشان تاثیرگذاری عمیق خود را در فرهنگ، سیاست و در ادب مردم ایران به جای گذاشته‌اند. مهم این است که این همدلی بین سه سران سیاسی کشور، روحانی، هاشمی و خاتمی وجود دارد و کارها با اعتماد و علاقه و احترام انجام می‌شود. فکر می‌کنم این موضوع خیلی به آینده کشور کمک خواهد کرد.
- بسیاری از مسائل مثل دریاچه ارومیه را نادیده گرفتند. سفره‌های آب زیرزمینی ایران را به سمت نابودی کامل بردند. اجازه خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های ایران را دادند. در کل بحث محیط زیست در اولویت‌ها نبود. مسائل دیگر مثل مدیریت جهانی اولویت داشت و مهم‌تر بود. ما الان احساس مخاطره جدی داریم برای آینده ایران. الان بحث این نیست که بخواهیم دولت قبل را زیر سوال ببریم و آنها را نقد کنیم. نه اصلا این موضوع نیست. بحث این است که ما در این شرایط بسیار خطرناک قرار داریم.
- زمان علیه ماست. وقتی می‌گوییم مشکل آب تهدید تمدنی است پس چرا داریم فرصت‌ها را برای آینده ایران هدر می‌دهیم؟
- واقعا بحران‌های اقتصادی و اشتغال برای‌مان مساله است. صنایع و تولید وضعیت دشواری دارند و خروج از رکود برای دولت خیلی اهمیت دارد. هنوز بسیاری از استان‌ها در شاخص‌ها دچار عقب‌ماندگی هستند. به قول آقای خاتمی فقر چهره خشن خود را در این استان‌ها نشان می‌دهد. هنوز که آسیب‌های اجتماعی داریم اما در کنار همه این مسائل و اولویت‌ها آقای روحانی هرگز از بحث محیط زیست از روز اول تا به الان کوتاه نیامده است. در همین نشست اخیر با استانداران اعلام کردند که اگر یک موقعی حفظ محیط‌زیست مستحب بود امروز واجب است و در برخی موارد از اوجب واجبات است.
- (درباره اثرات برجام) این دقیقا مانند همان مواضعی است که نسبت به سازمان محیط زیست گرفته می‌شود. اگر هوا خوب باشد خیلی دیده نمی‌شود اما اگر بد باشد همه آن را می‌بینند. الان یک اتفاقاتی افتاده که متاسفانه دیده نمی‌شود. مخاطرات جدی که تحریم‌ها داشت و آنچنان بر کشور فشار آورده بود که دیگر همه چیز در حال نابودی بود، کنار رفته است. فشارهای سنگینی که وجود داشت و تمام مراودات و ارتباطات بین‌المللی را قطع می‌کرد و ما کماکان آن روند صعودی تورم و اختلالات در بازار ارز را داشتیم، به پایان رسیده است. فضای بین‌الملل بسته بود. اگر آن فضا را بسنجیم و حساب کنیم که آن منحنی ما را به کجا می‌رساند و مقایسه کنیم و ببینیم که امروز کجا هستیم، آن وقت است می‌فهمیم که چرا برجام در وضعیت ما تاثیر گذاشته اما شاید آن تاثیری که انتظار می‌رفت نباشد.»