قربانی دوم مشروطه را نجات دهید...
14 مرداد را روز مشروطه مینامیم، روزی که به روایت تاریخ، محمدعلی شاه قاجار مجلس را به توپ بست، اما یک نکتهای را کمتر کسی متوجه شد؛ علاوه بر به توپ بستن مجلس، یک خانه در نزدیکی خانه ملت نیز به توپ بسته شد، اتفاقی که تحتالشعاع به توپ بستن مجلس از دیدها پنهان ماند.
به گزارش صدای ایران، اما آن خانه متعلق به چه کسی بود و اصلا چرا این قدر اهمیت داشت که زحمت چرخاندن 180 درجه لولهی توپ به سمت چهارراه استانبول، خیابان فردوسی، نبش کوچه بلژیک به انجامِ آن میارزید؟
این خانه که بعدها با نام «انجمن اخوت» شناخته شد، توسط علیخان ظهیرالدوله - سیاستمرد و عارف ایرانی دورهی قاجار که در ۱۳۰۳ هجری قمری از پیروان صفی علی شاه شد، ساخته شد.
ظهیرالدوله و همسرش فروغالدوله با شروع جنبش مشروطه، به آزادیخواهان پیوستند و همزمان با به توپ بستن مجلس به دستور محمدعلی شاه قاجار و توسط نیروهای بریگارد قزاق روسی ه فرماندهی «کلنل ولادیمیر لیاخوف»، لولهی توپ اولیاخوف به سمت این خانه نیز نشانه رفت تا دیگر کسی جرات بازی پانتومیم و مسخره کردن محمدعلیشاه را نداشته باشد.
خانه یا انجمن «اخوت» چه اتفاقاتی را پشت سر گذاشت؟
سید احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر تهران قدیم و عضو کمیته فنی میراث فرهنگی استان تهران در این زمینه به خبرنگار ایسنا میگوید: هر اتفاقی مانند مشروطه در شهر و کالبد آن تاثیرگذار است. مشروطه قدرت تاثیرگذاری زیادی در کشور داشت.
او ادامه میدهد: یکی از فعالیتهای این انجمن، اجرای پانتومیم بود. در یکی از نخستین اجراهای این گروه در داخل باغ ظهیرالدوله، محمدعلی شاه را مسخره میکنند که با فهمیدن این اتفاق توسط دولت، پس از به توپ بست مجلس، این خانه را نیز به توپ میبندند.
وی با بیان اینکه این خانه برای دومینبار پس از جنگ جهانی دوم ساخته میشود، ادامه میدهد: اهمیت این مکان آنقدر بوده که در آنجا کنسرت، موسیقی و تئاتر برگزار میکردند، این مکان یک جایگاه خیلی خوب بود، به خصوص که تغییر کاربری مناسبی داشت.
محیط طباطبایی میگوید: پس از انقلاب، این خانه در اختیار کمیته ستاد فرمان امام (ره) قرار گرفت و این کمیته در حال حاضر این بنای تاریخی را به مزایده گذاشته است، در حالی که بیش از یک سال است طرحهایی برای ایجاد این خانه به یک مرکز فرهنگی مانند موسیقی مطرح شده است.
خانه اخوت را احیا، موزه یا مکان فرهنگی کنید
به گزارش ایسنا، اردشیر صالحپور، دبیر کمیته تئاتر ایکوم ایران، نیز در این زمینه به خبرنگار ایسنا میگوید: انجمن اخوت به عنوان نخستین انجمن موسیقی موزیکال در ایران بود که قبل از انقلاب پس از کاخ گلستان و دارالفنون ایجاد شد و نخبگان هنری در این مکان برنامه اجرا میکردند و نخستین پانتومیم دربارهی محمدعلی شاه نیز در این بنا اجرا شد.
او میافزاید: این مکان در آن زمان 110 صندلی (به نیت حروف ابجد و نام حضرت علی (ع)) داشت که در آن مکان برنامه اجرا میکردند، گروه تئاتر در آن مکان با نقاشی دکور تئاتر اجرا میکردند و عواید آن را به نفع مشروطهطلبان جمع میکردند که پس از به توپ بستن مجلس، این بنا نیز تخریب میشود.
وی با اشاره به ساخته شدن مجدد این بنا و اجرای موسیقی در آن ادامه میدهد: حتی در آن زمان یک گاردن اپراتی که باغی نمایشی است، در این مکان ایجاد میشود.
صالحپور از وجود خانهی «نایبالسلطنه» (اولین مترجم شکسپیر) در پشت این بنای تاریخی خبر میدهد و بیان میکند: این بنا به عنوان اولین سالن موسیقی کشور پس از گراند هتل است که اکنون در اختیار کمیته فرمان امام (ره) است.
او ادامه میدهد، طرحی برای این خانه تاریخی داده تا در صورن امکان آن احیا و به عنوان یک مکان موزهای و فرهنگی استفاده شود.