دو انقلاب در ورزش ایران

فوتبال ایران پس از والیبال توانسته درعرصه های بین المللی و جهانی چهره ای متفاوت از گذشته نشان دهد که در تاریخ ورزش کشور بی سابقه بوده است.
تیم های ملی والیبال و فوتبال ایران شاهد تحولاتی شگرف در بازی های اخیر خود بوده اند.

تیم ملی فوتبال ایران در جایگاه ۴۳ رده بندی فیفا مقابل آرژانتین که جزو پنج تیم برتر جهان و مدعی قهرمانی جام جهانی است، به گونه ای بازی کرد که تا مرز کسب امتیاز و حتی پیروزی رفت و تمامی پیش بینی های قبلی را برهم زد.

حضور و شکست سرافرازانه ایران مقابل تیمی که دو بار قهرمان جام جهانی شده و دو نایب قهرمانی این جام را در پرونده افتخارات خود دارد و دو بار نیز میزبان این رقابت ها بوده است، صحنه ای از همگرایی تک تک اعضای تیم ملی برای رسیدن به یک هدف را به نمایش گذاشت که این هماهنگی پیوسته و مستمر ۹۰ دقیقه ای کمتر در بازی های مشابه ثبت شده بود.

این درحالی است که ارزیابی از تئوری های روانشناختی از عملکرد های جمعی در ایران چندان مناسب نبوده است.

منتقدان داخلی و خارجی عرصه ورزش ملی همواره روحیه فردگرایی را یکی از مهمترین چالش ها و عوامل بازماندگی ایران در مراحل مقدماتی و عالی مسابقات ورزشی اعلام کرده اند.

محور اصلی گفتمان منتقدان این است که اگرچه کشور در رشته های مختلف ورزشی و ازجمله فوتبال ستاره های شاخصی دارد اما این ستاره ها کنار هم کارنامه مثبتی ندارند و به همین دلیل، ایران عمدتا در رشته های غیر تیمی در مسابقات جهانی امتیاز می گیرد.

با توجه به این دیدگاه، به نظر می رسد دو تحول مهم در این عرصه با حضور افرادی مانند ولاسکو و کی روش در ورزش ایران درحال رقم خوردن است.

البته نقطه عطف این حرکت در عرصه والیبال ایران بود که به نظر می رسد نتایج و بازخوردهای شگرف آن در عرصه های بین المللی، حاکمیت فردگرایی در ورزش ایران را زیر سوال برده است.

به نظر می رسد فوتبال ایران که سالها از فقدان رویکرد همگرایی در رنج بوده است، اکنون فرصت و مجالی یافته تا این نهال نوپا در آن جان بگیرد و رشد کند.

۹۰ دقیقه بازی ایران و آرژانتین پرستاره مدعی قهرمانی جام جهانی، سرشار از صحنه های هدفمندی، همکاری، همفکری، حرکت رو به جلو یا عقب نشینی های متمرکز بود که این روند کمتر در اذهان تماشاگران ایرانی نقش بسته بود.

از سوی دیگر، افتخاراتی که تیم ملی والیبال ایران نیز تاکنون نصیب کشور کرده، مستندات واقع بینانیه ای را در مورد وقوع این تحول عظیم در ورزش ایران ارائه کرده است.



**دو مربی دو رویکرد مشابه

از خولیو ولاسکو ( Julio Velasco)، به عنوان یکی از پرافتخارترین مربی های جهان یاد می شود.

این مربی آرژانتینی از سال ۲۰۱۱ هدایت و مربی گری تیم ملی والیبال را برعهده گرفت و پس از آن بود که ایران برای اولین بار در مسابقات قهرمانی آسیا به مقام قهرمانی دست یافت.

هدایت ولاسکو درواقع سبب شد تا تیم ایران به عنوان شگفتی ساز جام جهانی ۲۰۱۱ شناخته شود.

افزون براین، تیم ملی والیبال ایران با هدایت ولاسکو، با برتری مقابل مصر و ژاپن در دیدارهای انتخابی لیگ جهانی در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار از آغاز لیگ، به این مسابقات عالی راه یافت. شاید به همین دلیل است که از ولاسکو به عنوان بزرگترین و مهمترین مربی والیبال ایران یاد می شود.

انقلابی که ولاسکو در والیبال ایران بنیاد گذاشت در واقع شناسایی استعدادها، تقویت و ایجاد تمرکز و هدایت گروهی بود و هر یک از بازیکنان ناشناس ایران را در یک عملکرد تیمی به ستاره هایی پرفروغ تبدیل کرد.

عضو تالار مشاهیر والیبال جهان، چهار بار برگزیده شده به عنوان ارزشمندترین مربی جهان، توانست شاه کلید حرکت با هم را در محور سیاست ها و هدایت های ورزشی خود خالی از هر نوع حاشیه ای به دست جوانان بدهد تا از او به عنوان سرمربی افسانه ای یاد کنند.

کارلوس مانوئل بریتو لئال کی روش سرمربی پرتغالی تیم ملی فوتبال ایران هم رویکرد مشابهی از خود نشان داده است.

پرونده کی روش نشان از حرکت های اصولی و بناسازی او در فوتبال کشورهایی دارد که در آن ها مشغول به کار بوده است. کی روش تیم ملی آفریقای جنوبی را سال ۲۰۰۲ برای نخستین بار به جام جهانی برد و سرمربیگری رئال مادرید در ۲۰۰۳-۲۰۰۴ صفحه دیگری از تجربیات و هوشمندی این فرد را نشان می دهد.

رسانه های ورزشی معتبر کی روش دستیارسابق آلکس فرگوسن را با شاخصه های انضباط ، پرکاری مستمر، برنامه ریزی و هدفمندی معرفی می کنند.

پس از جام ملت های آسیا ۲۰۱۱ بود که کی روش به مستطیل سبز فوتبال ایران پا گذاشت.

در کارنامه سه ساله فعالیت های او در ایران، کارنامه ارزشمندی مقابل قطر، لبنان و کره جنوبی ثبت شد تا سرمربی ۶۱ ساله پرتغالی بتواند هدایت گر چهارمین صعود ایران به ایستگاه جام جهانی باشد.

در این مسیر، بازی و برد دلچسب ایران مقابل تیم ملی کره جنوبی بازهم تفکر موفق کی روش در زمین را در مقابل ˈچوی کانگ هیˈ همتای کره ای اش به رخ کشاند.

رسانه ها که مشاجره مربیان دو تیم را مدت ها در کانون توجه خود داشتند، بعدها در مورد این بازی پر سر و صدا نوشتند: بازیکنان ایران در مقابل تیم کره حلقه اتحاد زدند.

دو بازی ایران مقابل نیجریه و آرژانتین از مسابقات جام جهانی ۲۰۱۴ به خوبی بازتاب تفکر اصولی و پیشرو مربی حرفه ای تیم ملی فوتبال ایران را نشان می دهد. حرکت همپا، روبه جلو با اعتماد به نفس شگفت انگیز، دویدن ها و پاس دادن های هدفمند، فرار و عقب نشینی های به موقع و مقابله جویی های همگرا ضربان حیات بخشی به فوتبال ایران داد که سوگیری داور صربی و فرصت شناسی مسی آن را متوقف کرد.

به نظر می رسد اگرچه جام های جهانی عرصه کسب امتیاز است، اما نتیجه فعالیت تیم ملی ایران درجام برزیل۲۰۱۴ هرچه باشد، شروع همکاری گروهی در ورزش ایران و تداوم آن را باید پاس داریم.