تبعیض جنسیتی در دفترچه آزمون استخدامی
با خوب و بد آن کاری نداریم ولی برای همه ایرانیان روشن است که دوست دارند در یک جایی دولتی استخدام شوند و رخت کارمندی بر تن کنند تا از همه فراز و نشیب‌های مشاغل خصوصی و آزاد در امان بمانند. حقوق مشخصی در آخر ماه بگیرند و زندگی‌شان را با همان در آمد مشخص هماهنگ کنند. به همین دلیل است که با همه سختی‌هایی که زندگی کارمندی دارد وقتی خبر آزمون استخدامی دولت منتشر می‌شود همه برای آن سر و دست می‌شکنند. به ویژه آنکه این خبر به گوش دخترانی برسدهترین دانشگاه‌های ایران درس خوانده‌اند می‌خواهند به حق شان که استخدام در جایی آبرومند است دست یابند.
به گزارش صدای ایران، این حقیقت بر کسی پوشیده نیست؛ چند سالیست دختران درس خوانتر از پسران شده‌اند و توانسته اند صندلی های بیشتری از دانشگاه‌های مادر کشور را تصاحب کنند اما سهمشان از صندلی های اجرای و مدیریتی کشور کم است و تلاشی که کردند با دستاوردهای جنسیتشان نمی‌خواند.
آمار قبولی های دختر و پسر در چند سال اخیر نشان می‌دهد که همچنان گوی پیشتازی در ید دختران قرار دارد و پسران سالیان سال از پیروزی در برابر دختران در رقابت‌های کنکوری و درسی باز مانده‌اند و از نظر برخی مدیران مردسالار یکه تازی دختران بحرانی شده است و به همین خاطر این دسته از مدیران مجبور شده‌اند به صورت دوپینگی و دستوری پسران را وارد فضای دانشگاهی و آموزش عالی ایران کنند تا بلکه فاصله بین این دو کاهش یابد.
شاید به همین دلیل بود که دولت پیشین تنها راه چاره را اجرای سهیمه بندی جنسیتی دانست و آن سیاست اجتماعی سهمیه بندی جنسیتی در پذیرش دانشگاه‌ها را اجرایی کرد. از همین رو معاونت ریاست جمهوری در حوزه امور زنان و خانواده، شهیندخت مولاوردی می‌گوید: «کار در حوزه زنان سخت است وقتی مدیران نگرشی مرد سالارانه دارند. نگرشی کهنه که گاها با عقاید سیاسی در هم می آمیزد دقیقا در این موارد است بحث سهمیه بندی زنان در کنکور، استخدام ها و حتی عدم ورود به ورزشگاه ها چالش بر انگیز می شود. انگار یک بحران ناخواسته در کشور رخ داده است».
سهمیه‌بندی جنسیتی در دانشگاه نزولی شده است
سیاسیت‌های دوپینگی و ناعادلانه جنسیتی در دوران دولت احمدی نژاد بود که به بیشترین حد خود رسید. اولین بار مولاوردی درباره وضعیت سهمیه بندی جنسیتی می‌گوید:«ما اکنون به دنیا داریم اعلام می کنیم که به دنبال عدالت جنسیتی هستیم. مکاتبه ای درآستانه کنکور با وزیر علوم انجام دادیم و به این مطلب اشاره شده است که ایجاد محدودیت برای زنان در سیاست های دولت یازدهم و سخنرانی های رئیس جمهور هیچ جایگاهی ندارد و پای ثابت صحبت‌های رئیس جمهور و دولتمردان ایجاد فرصت‌های برابر برای همه اقشار است»
با روی کار آمدن دولت روحانی سهمیه بندی جنستی در دانشگاه ها شیب نزولی به خود گرفت و نزدیک به نیمی از سهمیه بندی در دانشگاه ها را لغو کرد و دختران و پسران با معیار نمره پذیرش می‌شدند با وجود آنکه اجرای این سیاست‌ها فضا را به سمت عدالت جنسیتی نزدیک می‌کرد ولی برخلاف تصور مولاوردی سهمیه بندی جنسیتی و سیاست‌های تبعیض آمیز جنسیتی برای دختران تنها به نحوه پذیرش آنها در دانشگاه‌ها محدود نماند و در حوزه استخدامی نیز این جنسیت را با بی عدالتی روبرود کرد.
بی عدالتی جنسیتی در استخدام
آزمون استخدامی امسال به دختران روی خوشی نشان نداده. دخترانی که امیدوار بودند دولت تدبیر و امید در جذب و استخدام نیروها و کارمندانش به جای جنسیت صلاحیت‌های علمی و شایستگی‌های حرفه‌ای و علمی را معیار خود قرار دهد با این حال وقتی که ظرفیت ها را دیدند چیزی که آنها را ناامید می کرد بی عدالتی جنستی و اختصاص سهم عمده‌ای از ظرفیت‌ها به مردان بود.
بنابر اطلاعاتی که در دفترچه امده بود در میان فرصت های شغلی که دفتر تبلیغات اسلامی اعلام کرده بود هیچ فرصتی برای زنان در نظر گرفته نشده بود و ظرفیت آن صفر بود به بیانی دیگر از 43 محل شغل دفتر تبلیغات حتی یک فرصت هم برای بانوان در نظر گرفته نشده بود؛ سازمان تعزیرات حکومتی 31 محل شغل را صرفا برای مردان معرفی کرده بود که چیزی نزدیک به 266 مرد را شاغل می‌کند بدون آنکه حتی یک زن رقیب آنها باشد.
سازمان مصرف کنندگان نیز 4 محل شغل را تنها برای مردان معرفی کرده که 5 نفر مرد را به کار خواهد گماشت. سازمان دامپزشکی نیز 168 محل شغل را تنها برای مردان معرفی کرده که حدود 180 مرد را شاغل خواهد کرد. در بین تنها سهمیه در ظاهر موجه مربوط به سازمان زندان هاست که به دلیل محیط تک جنسیتی آن درباره ابعاد آن به سختی می توان سخن گفت و از طرف دیگر این سازمان در نزدیک به ده محل شغل تنها متقاضی جنسیت زن بوده است.
به طور کلی شاید کمتر از 20 محل شغل که تنها 20 زن را شاغل خواهد کرد به زنان اختصاص یافته است و مابقی محل شغل ها هم متقاضی جنس مرد بوده و هم زن و لذا اگر قریب به 500 محل شغلی که تنها خواهان نیروی کار مرد بوده است را به تمامی مشاغلی که هم زنان و هم مردان را به طور مساوی به کار خواهد گرفت اضافه کنیم وجوه بی عدالتی این استخدام بیشتر خود را به ما نشان خواهد داد.
در همین رابطه معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری با اشاره به نحوه سهمیه بندی جنسیتی دفترچه آزمون استخدامی دولت می‌گوید: «علاوه بر اعتراض معاون رییس جمهور در زمینه درصد پذیرش زنان مندرج در دفترچه آزمون استخدامی، درحال تهیه گزارشی تحلیلی درباره دفترچه این آزمون هستیم.» اما مولاوردی توضیح مبسوطی نداده است که با چه سازو کاری از اجرای این بی عدالتی جلوگیری خواهد کرد ولی وی از رایزنی‌هایی با محمدباقر نوبخت و جهانگیری خبر می‌دهد و در همین رابطه اضافه می‌کند: «معاون اول رئیس جمهور نامه ما را به دکتر محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی ارجاع داده است تا از تبعیض جنسیتی در آزمون استخدامی جلوگیری شود.»
تلاش‌هایی برای حل مشکل بی‌عدالتی جنسیتی در ایران
سال‌ها نگرش مردسالارانه در نظام مدیریتی کشور رخنه کرده است و بسیاری از این مدیران به باورهای مردسالارانه خو گرفته‌اند و نمی‌توانند آنها را کنار بگذارند به همین دلیل است که این عاداتشان در تصمیم گیری ها و رفتار مدیریتشان نیز اثر می‌گذارد. همین وضعیت است که درمان ریشه‌ای و اساسی ماجرا را طلب می‌کند. در همین راستا معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده خبر می‌دهد: «قرار است ستاد ملی زن و خانواده شاخص‌های عدالت جنسیتی را تعیین و ابلاغ کند و تقویت ساختار امور زنان و خانواده تمام برنامه‌ها باید با شاخص‌های عدالت جنسیتی تطبیق پیدا کند و با رویکرد عدالت جنسیتی تصمیم‌گیری شود. شش ماه پس از تصویب قانون برنامه ششم توسعه، آیین‌نامه تدوین می‌شود. موضوع اعتبارات نیز در آیین‌نامه تعیین می‌شود. علاوه بر آن حدود 14 صفحه را در سند برنامه ششم توسعه گنجانده‌ایم که امیدواریم بدون تغییر تصویب شود.»
مولاوردی با بیان اینکه تبیین موضوع و رویکرد عدالت جنسیتی از اهمیت زیادی برخوردار است، اضافه می‌کند: «ما می‌توانستیم تبیین موضوع و رویکرد عدالت جنسیتی را به پس از تصویب برنامه ششم توسعه موکول کنیم اما اقدامات خود را آغاز کرده‌ایم. به عنوان نمونه به مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری پیشنهاد برگزاری پنلی را در همایش ملی سیاستگذاری عمومی با عنوان چالش‌های سیاستگذاری جنسیتی در ایران داده‌ایم و این همایش آبان ماه برگزار می‌شود.»