سیاست برای سیاسیون است، نه نظامی‌ها
مدیرکل غرب آسیای وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات گفت: نظامیان باید متوجه باشند که سیاست برای سیاسیون است و عرصه نظامی برای نظامی‌ها. شکست کودتا این پیام را برای نظامیان داشت که در پادگان ها باقی بمانید و در سیاست دخالت نکنید.
به گزارش صدای ایران، میرمحمود موسوی در نشست بررسی تحولات اخیر ترکیه که صبح امروز به همت موسسه دیپلماسی ایرانی در روزنامه اطلاعات برگزاری شد، گفت: متاسفانه فضای داخل کشور درباره ترکیه روشن نیست و به برخی از مسائل دیگر آلوده است که آنها گرد و غبار دارند و سایه آن گرد و غبارها در تهدیدها دیده می‌شود که حتی به تحلیل‌های مبتذل هم می‌رسد.
او با بیان اینکه ترکیه همسایه ایران است که باید حساسیت زیادی نسبت به آن داشته باشیم، اظهار داشت: دولت کنونی ترکیه نسبت به دولت‌های پیشین خود اصلاحات زیادی را انجام داده و نسبت به قبل حساسیت و توجه بیشتری به همسایگان خود دارد؛ این در حالی است که در دولت‌های قبل به آمریکای لاتین و آفریقا توجه بیشتری می‌شد و توجهی به همسایگان نمی‌شد.
این دیپلمات عالی‌رتبه اسبق کشورمان با تقسیم‌بندی تحولات ترکیه به پیش از کودتا و بعد از کودتا تصریح کرد: ترکیه پیش از کودتا حالت عادی نداشت؛ مسائلی در منطقه در جریان بود که موج‌های بلندی داشت. آمریکا، اروپا، جنوب شرقی آسیا و آمریکای لاتین مسائلی دارند، اما نه با این موج‌ها و آثار. داعش، سوریه، عراق و... هرکدام موج‌هایی هستند که می‌تواند بحرانی عظیم ایجاد کند و آثار امواج خاورمیانه را در سیدنی، نیویورک و واشنگتن و... می‌بینیم.
موسوی با بیان اینکه امنیت در ترکیه در سال‌های اخیر تحت تاثیر داعش، بحران سوریه و عراق بوده است، خاطرنشان کرد: برخی از جریان‌ها در ترکیه خود را با این مسائل پیوند زدند که این موجب شد امنیت در ترکیه مسئله اصلی این کشور باشد. از سوی دیگر مسئله کردی همیشه در ترکیه مطرح بوده است؛ ضمن اینکه این مسئله و داستان پ.پ.ک در راس دغدغه‌های ترک‌ها بوده است.
او ادامه داد: در سال‌های گذشته دولت حزب عدالت توسعه مذاکرات موفقی را با کردها انجام داده بود. آن مذاکرات می‌رفت تا مسئله کردها در ترکیه را از فاز امنیتی و نظامی به فاز سیاسی تبدیل کند و موفقیت‌آمیز باشد، اما مسئله آشتی با کردها تحت تاثیر بحران سوریه قرارگرفت و مسائل کردهای شمال سوریه با کردهای ترکیه پیوند خورد و این موجب شد برنامه بسیار موفق اردوغان با شکست روبرو شود.
مدیرکل غرب آسیای وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات یاد آور شد: البته ما قبل از کودتا شاهد تغییر مواضع آمریکا درباره کردها بودیم و آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند با کردها باشند تا با ترک‌ها؛ که تصمیم‌شان برای ترکیه گران بود.
موسوی با بیادآوری قطع روابط ترکیه و سوریه طی ماه‌های گذشته ابراز داشت: ساقط کردن جنگنده روس‌ها توسط ترکیه تنش‌هایی را میان این دو کشور ایجاد کرد که موجب تحریم‌های اصلی روسیه شد و این مسئله اقتصاد ترکیه را متاثر کرد.
او درباره سهم دنیای مجازی در کودتا هم بیان کرد: دنیای مجازی در کودتا نقشی بی‌بدیل داشت. این کودتا را باید با کودتای مصر مقایسه کنم. در آن کودتا رسانه‌های رسمی پوشش رسانه‌ای خوبی داشتند، ولی گروه‌ها و سایت‌ها فعال نبودند. ما دیدیم که پیام اردوغان از طریق یکی از شبکه‌های اجتماعی موبایلی چه اثری را در شکست کودتا ایفا کرد. البته حضور مردم در صحنه و احزاب هم در شکست کودتا نقشی جدی داشتند.
این تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه درباره نحوه برخورد کشورها با کودتا هم عنوان کرد: تا پیش از شکست کودتا حمایت چندانی ندیدم؛ البته چند ابراز نگرانی صورت گرفته بود اولین کشور که حمایت خود را از ترکیه اعلام کرد -که آن هم بعد از شکست کودتا بود- قطری‌ها بودند و پس از آن آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها هم اعلام موضع کردند.
موسوی در تشریح شرایط ترکیه در دوران پس از کودتا یادآور شد: آنچه که اکنون می‌بینیم چند محور دارد، نخست حضور مردم که فضای احساسی را ایجاد کرده و البته مدتی دیگر فروکش خواهد کرد. این فضا هم در حمایت از دولت و هم حمایت دولت از حضور مردم است. دوم دستگیری‌ها، بازداشت‌ها و اخراج‌هایی در حال انجام شدن است؛ این مسئله موجب موضع‌گیری بسیاری از کشورها در خصوص مسائل حقوق بشری شده است. بررسی و توجه به حقوق بشر برای غرب مهم است، اما دولت‌های غربی با توجه به منافع خود نسبت به این مسئله برخورد می‌کنند اگر حقوق بشر برای ترکیه مهم است، آیا حقوق بشر برای مصر مهم نبود؟ ما نباید براساس معیارهای دوگانه درباره حقوق بشر قضاوت کنیم. بلکه مواضع آمریکا و اروپا برای حقوق بشر باید برای همه جا باشد.
او افزود: دستگیری‌ها و توقیف‌ها فضای جامعه را دوقطبی می‌کند که این اصلاً برای ترکیه مساعد نیست و می‌تواند موجب بحران‌سازی در آینده شود.
دیپلمات عالی رتبه اسبق کشورمان با یادآوری محکومیت حضور نظامیان در سیاست توسط کشورها گفت: ما در تمام سال‌های گذشته شاهد کودتاهای نظامی در اقصی نقاط دنیا بوده‌ایم و این شکست کودتا برای نظامی‌ها پیام‌های بسیاری داشت. نظامیان باید متوجه باشند که سیاست برای سیاسیون است و عرصه نظامی برای نظامی‌ها. شکست کودتا این پیام را برای نظامیان داشت که در پادگان ها باقی بمانید و در سیاست دخالت نکنید.
موسوی با اشاره به عملکرد اقتصادی دولت حزب عدالت و توسعه اظهار داشت: از سال ۲۰۰۳ و در راس قدرت قرار گرفتن حزب عدالت و توسعه شاهد یک دوره توسعه در ترکیه بودیم که تا سال ۲۰۰۸ به فضای موفقی هم رسیدند. ما در جریان بهار عربی شاهد بودیم که بسیاری از انقلابیون الگویشان ایجاد حکومتی براساس مدل ترکیه بود. با این حال بحران جهانی اقتصاد و همچنین تحولات بهار عربی که بحران سوریه و عراق را در پی داشت اقتصاد ترکیه را تحت تاثیر قرار داد و مسئله کودتا هم می‌تواند اقتصاد ترکیه را تحت تاثیر قرار دهد برای توسعه چاره‌ای جز تکیه زدن به سرمایه‌های اجتماعی نیست. نگران هستم که فضای موجود به این مسئله ضربه بزند. ادامه توقیف‌ها و دستگیری‌ها برای ترکیه مصیبت‌بار است و اگر اردوغان رفتاری ماندلا وار داشته باشد برای ترکیه بهتر است.