هیچ پزشکی عمداً خطا نمی‌کند
حساسیت جامعه نسبت به‌احتمال دخیل بودن قصور پزشکی در مرگ عباس کیارستمی و رفتارهای انتقادی تند مردم و هنرمندان، بخشی از واکنش‌های دامنه‌داری است که نشان از خشم گروهی از مردم کشور ما نسبت به پزشکان دارد، اما این خشم از کجا سرچشمه می‌گیرد و آیا متعهد نبودن پزشکان که امروز به تفکر غالب مردم جامعه تبدیل شده است تنها عامل این خشم بوده است؟ آیا قصور پزشکی یک توهم است یا می‌توان آن را تا حدودی صحیح دانست؟
به گزارش صدای ایران، دکتر علی تاجرنیا، رئیس انجمن دندان‌پزشکی ایران ضمن ابراز تأسف از مرگ هنرمند کشورمان، عباس کیارستمی و تسلیت به خانواده داغدار او، رفتارهای انتقادی تند افراد جامعه نسبت به پزشکان را یک آسیب اجتماعی می‌خواند و می‌گوید: هجمه به جامعه پزشکی، یک آسیب اجتماعی است که متأسفانه کمتر به آن پرداخته می‌شود.
این هجمه‌ها دلایل متعددی دارد که یکی از آن‌ها، شکاف بین مردم و دستگاه حاکمیت است. چرا که ساختار حاکمیت در کشور ما به‌گونه‌ای است که مردم امکان نقد از صاحبان قدرت را پیدا نمی‌کنند و وقتی این انتقادهای انباشته در فضاهای دیگر مجال بروز پیدا می‌کنند، با تندروی و شتاب‌زدگی همراه می‌شوند. از طرف دیگر، متأسفانه مردم ما به‌اشتباه پزشکان را به‌عنوان نماد طبقه مرفه و به‌طور عمده نماینده حاکمیت می‌پندارند.
دبیر هیات عالی انتظامی شعبه دوم سازمان نظام پزشکی ادامه می‌دهد: عامل دیگری که به خشم جامعه نسبت به پزشکان دامن می‌زند، عمیق‌تر شدن شکاف طبقاتی است که در دولت نهم و دهم ایجاد شد و نسبت به طبقه مرفه یک نگاه بدبینانه ایجاد کرد که درنتیجه آن، شاهد رفتارهای خارج از عرف نسبت به این گروه از افراد هستیم و گویی به‌جای اینکه خلق ثروت در کشور ما تبدیل به ارزش بشود، این هجمه‌ها جنبه ارزشی پیدا کرده‌اند.
او خاطرنشان می‌کند: متأسفانه باز شدن باب بحث اختلاس‌ها و حقوق‌های غیرمتعارف و فسادهای مالی در سال‌های گذشته هم به این موضوع دامن زده است و چون تعدادی از افراد، جامعه پزشکی را نماینده طبقات متوسط و بالای اقتصادی جامعه می‌دانند، عمده نقدهای خود را متوجه آنان می‌کنند. درحالی‌که حقیقت غیر از این است و جامعه پزشکی نه نماینده دستگاه حاکمیت و نه نماینده طبقات غنی جامعه است، بلکه بخش عمده‌ای از افراد بسیار متمکن جامعه، افرادی هستند که با استفاده رانت‌های دولتی تجارت می‌کنند.
تاجرنیا تصریح می‌کند: در کنار تمام این عوامل، جریان مویرگی از سوی رسانه‌ها در کشور هدایت می‌شود که درصدد آسیب زدن به گروه‌های مرجع، از جمله جامعه پزشکی و نیز طبقه متوسط جامعه است و ابزار آن هم سریال‌های تخریب کننده علیه جامعه پزشکی و تبدیل کردن خطاهای معمول پزشکی به بحران است که در این سال‌ها به‌وفور شاهد آن هستیم.
پزشکان به خشم جامعه نسبت به خود دامن نزنند
رئیس انجمن دندان‌پزشکی ایران، در بخش دیگری از سخنان خود، بخشی از خشم جامعه نسبت به پزشکان را، در نتیجه عملکرد بد تعدادی از اعضای جامعه پزشکی می‌داند و می‌گوید: برخی از پزشکان با عملکرد بد خود که یک وجه آن بروز خطا در کارهای درمانی و وجه دیگر آن، واکنش‌های غلط به این قبیل انتقادها و هجمه‌ها است، به خشم جامعه نسبت به خود می‌افزایند.
او ادامه می‌دهد: اگرچه نمی‌توان گفت تمام انتقادهایی که به پزشکان وارد می‌شود صحیح است، اما باید بپذیریم که اعضای جامعه پزشکی هم از اشتباه و خطا مبرا نیستند. برای مثال، تعدادی از آنان با در نظر نگرفتن ارزش وقت و درک نکردن وضعیت بیماران، کرامات انسانی و شئون آنان را حفظ نمی‌کنند یا با دریافت هزینه‌های هنگفت از آن‌ها، افراد را نسبت به خود و سایر اعضای جامعه پزشکی بی‌اعتماد می‌کنند و از طرف دیگر، در برابر حساسیت اعضای جامعه نسبت به خطاهای پزشکی، مشابه آنچه در مورد آقای کیارستمی اتفاق افتاد، واکنش‌های احساسی تند نشان می‌دهند که نه‌تنها سبب برگشت اعتماد مردم نسبت به آن‌ها نمی‌شود، بلکه بر این بی‌اعتمادی می‌افزاید.
او خاطرنشان می‌کند: اگرچه تعدادی از هنرمندان مانند آقای مهرجویی در اظهار نظر خود نسبت به پزشکان عجولانه رفتار کردند، اما اگر پزشکان هم برخورد مشابه آن‌ها را داشته باشند، کم‌تحملی خود را نشان داده‌اند . به اعتقاد من در این موارد یا می‌توان اجازه داد که زمان واقعیت‌ها را آشکار کند و یا اگر هم قرار است انتقادی صورت گیرد، متوجه رفتارهای غیر اصولی و تند افراد باشد. چرا که باید از نقد شخصیت‌ها و هجمه به آن‌ها بپرهیزیم.
مسئولین از فضاهای احساسی تأثیر نپذیرند
دبیر هیات عالی انتظامی شعبه دوم سازمان نظام پزشکی، در ادامه سخنان خود، خواهان اصرار مسئولین وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی بر طی روند قانونی نظارت بر پرونده‌های قصور پزشکی شخصیت‌های سرشناس کشور می‌شود و می‌گوید: اگر چه در چنین مواردی، جو احساسی بر کشور حاکم می‌شود، اما مسئولین نباید از آن تأثیر بپذیرند. چرا که آیین‌نامه‌ها و قوانین، تکلیف و چارچوب رسیدگی به این مسائل را روشن کرده‌اند و قوانین و مقررات باید به تساوی برای همه رعایت شوند.
او ادامه می‌دهد: چنانچه کارشناسان اذعان دارند، نهایت دقت در درمان این شخصیت‌های محبوب اعمال می‌شود و مقتضی است در شرایطی که جامعه نسبت به جزئیات روند درمان آن‌ها و قصورهای احتمالی حساس شده است، در این مورد روشنگری‌های لازم صورت بگیرد، اما قطع به‌یقین، روند بررسی این پرونده‌ها نباید خارج از عرف باشد.
او تأکید می‌کند: من به‌شدت منتقد جلسه کارشناسی ۳۰ نفره بررسی پرونده قصور پزشکی آقای عباس کیارستمی هستم که بیشتر بر آن جو احساسی حاکم شده است و معتقدم اگرچه می‌توان در رسیدگی به این پرونده تعجیل کرد، اما روال باید مطابق قانون طی شود و اگر یکی از همکاران ما خطا کرده، نوع و میزان آن را مشخص کرد و به اطلاع مردم رساند.
تاجرنیا در ادامه می‌گوید: سؤال من این است که کسانی که این‌گونه برای مرگ عباس کیارستمی گریبان می‌درند، تا این اندازه نسبت به قصور و خطاهای دستگاه‌های مختلف و تخریب و اهانت به سایرین حساس هستند؟ متأسفانه این‌طور نیست و ظاهراً اهانت به جامعه پزشکی در کشور ما نه‌تنها تقبیح شده نیست، بلکه تحسین هم می‌شود و گویی فضایی در جامعه حاکم شده که عده‌ای به کمتر از اعدام پزشک معالج راضی نیستند. اگرچه مدیریت این رفتارها صد در صد در دست پزشکان نیست، اما می‌توان با واکنش‌های مناسب تا حدودی آن را مهار کرد.
هیچ پزشکی عمداً خطا نمی‌کند
این کارشناس سازمان نظام پزشکی، ضمن اجتناب‌ناپذیر بودن برخی عوارض ناشی از درمان بیماران، اعتراض به خطای پزشکی را امری مهم و جزء حقوق اولیه بیمار و اطرافیان وی می‌داند و تأکید می‌کند: نباید بدون در نظر گرفتن جوانب امر و بررسی کامل پرونده، شتاب‌زده نسبت به میزان خطای صورت گرفته اظهارنظر کرد و اگر هم پزشکی خطایی مرتکب شده است، بایستی متناسب با میزان آن مجازات شود، اما این اتفاق مجوزی برای توهین به او و از همه مهم‌تر مجوزی برای اهانت به جامعه پزشکی نیست.
علی تاجرنیا در پایان خاطرنشان می‌کند: هیات‌های بدوی، تجدید نظر و انتظامی سالانه به هزاران پرونده شکایت بیماران رسیدگی می‌کنند و علاوه بر رسیدگی به شکایات، پزشکانی که مرتکب قصور شده‌اند را به مجازات مندرج در قانون محکوم می‌کنند، اما مردم باید بدانند که این اتفاقات، تنها قصور و سهوی هستند و هیچ پزشکی نمی‌خواهد بر اثر کم‌کاری او بیمار دچار عارضه شود، اما در پزشکی هم بروز خطا مانند تمام مشاغل دیگر اجتناب‌ناپذیر است و مهم این است که نهادهای قانونی مسئول در این مورد اغماض نکنند و در جهت استیفای حقوق بیماران تصمیم عادلانه و صحیح بگیرند.