پس‌لرزه‌های یک مرگ
سخنگوی وزارت بهداشت، جزییات بیشتری از پرونده پزشکی کارگردان ایرانی را تشریح کرد.
به گزارش صدای ایران، روزنامه شهروند نوشت: فضای مجازی پر است از جملات خشمگین داریوش مهرجویی خطاب به جامعه پزشکی؛ مفهومی که به لفظ آن را «مجاز» می‌نامیم اما ریشه در واقعیت افکار عمومی دارد. تصاویر صحبت‌های این کارگردان در زوایای مختلف منتشر شده است و به این ترتیب حواشی پیرامون مرگ عباس کیارستمی همچنان ادامه دارد. یکی از تصاویر، مهرجویی را نشان می‌دهد که روی صندلی نشسته است و سخن می‌گوید. بعد ناگهان بلند می‌شود و رو به حضار ادامه می‌دهد که: «وظیفه ما سینماگران، وزارت ارشاد و قوه‌قضائیه است تا کسانی که این گوهر را کشتند، محاکمه کنیم. قاتلین بین ما هستند!» سرعت انتشار این جمله و تصاویر مربوط آنچنان بود که یکی از پزشکان را به سرعت به واکنش واداشت. دکتر ارسیا تقوا در نامه‌ای خطاب به مهرجویی نوشت: «از انسان بزرگ، انتظار رفتار بزرگمنشانه داریم و وقتی بزرگی کهترانه برخورد کند، ناراحت‌کننده‌تر و اسفبارتر است، اما مگر این نخستین‌بار است که به پزشکان این مملکت توهین می‌شود؟هرکدام از ما پزشکان دیوانی از خاطرات ریز و درشتیم در این مقال.» ....
او در ادامه به بسط همین خاطرات پرداخته و گفته است؛ پزشکان به چنین برخوردهایی عادت دارند. هرچند مهرجویی روز گذشته در واکنش به این نامه و جامعه پزشکان نوشت: «گاهی رانندگان غیرمسئول و خطاکار، سبقت غیرمجاز می‌گیرند. حتی در محدوده خط‌‌کشی به عابر پیاده حق تقدم نمی‌دهند، در اتوبان‌ها و جاده‌ها ویراژ می‌دهند، زباله‌های خود را بیرون از خودرو می‌اندازند و باعث تصادفات فجیع می‌شوند. درچنین جرایم رانندگی، وقتی پلیس، رانندگان خطاکار را جریمه می‌کند، آیا باید به همه رانندگان کشور بربخورد و دلخور شوند و بگویند پلیس به ما توهین کرده است؟ آیا این منطقی است؟»
مهرجویی در ادامه از تلاش معجزه‌آسای برخی پزشکان کشور نوشته بود و تلویحا از مخاطبان صحبت‌های آن روزش خواسته بود همه را به یک چوب نرانند و به جرم دیگران به مظان اتهام نکشانند. هرچند بعید است چنین خواسته‌هایی افکار عمومی را آرام کند. به‌ویژه وقتی مهرجویی فریاد می‌کشد و از تعبیری تند مثل «قاتلان» استفاده می‌کند. درهمین لحظه، اگر به تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی پخش شده، دقت کنید، سمت چپ مردی را می‌بینید که سرش را پایین گرفته است. او با ابراز احساسات حاضرین سالن همراه نمی‌شود و حق هم دارد. حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی است و در هرحال تکیه دارد به پست دولتی، اما خب از آن جهت که همیشه تلاش داشته با سینماگران همراه باشد، پنجشنبه نامه‌ای منتشر کرد با این عنوان اصلی که: «هیچ‌کس کوتاه نخواهد آمد. این خواست مردم و فرمان دولت است. اطمینان می‌دهم که هیچ‌کس کوتاه نخواهد آمد. مطمئن باشیم و صبوری کنیم.»
در این یادداشت صریحا به ماجرای مهرجویی اشاره‌ای نشده است اما رئیس سازمان سینمایی تلاش کرده آرامش را بر فضای سینماگران و علاقه‌مندانش بازگرداند. او در بخشی از این مطلب آورده: «تیم وزارت بهداشت با سرعت وارد شدند و اوضاع را سروسامان دادند... گفتند اگر عباس‌آقا ۴۸ساعت مقاومت کند، امکان برگشتش به زندگی هست. دو روزی که سخت و سنگین گذشت. دکتر هاشمی شخصا معالجات را برعهده گرفت. پس از دو روز تلاش بی‌وقفه ورق برگشت. از آن روز تا سفر به پاریس ٦بار وزیر بهداشت بر بالین بزرگمرد سینمای ایران حاضر شد. وزیر فرهنگ و وزیر بهداشت پیوسته در تماس بودند. تصمیم به سفر اما ناگهانی بود. اگرچه نظر گروه پزشکان جز این بود ولی به همان سادگی که از خود عباس‌آقا شنیدیم، این تغییر صندلی انجام شد. صندلی تغییر کرد، اما تغییری که برای ما باختی بزرگ درپی داشت.»
مقصود ایوبی از «تغییر صندلی» تمثیل عباس کیارستمی بود، از ماجرای تغییر اوضاع زندگی وقتی گرفتار مصیبت و ناکامی شده‌ای. کیارستمی اعتقاد داشت، باید تغییری به وجود آورد و این تغییر را در سفر به پاریس تعبیر کرده بود. هرچند این سفر، سفر پایانی بود. این نامه البته آبی به آتش نریخت و حتی شاید بشود گفت، بغض قبلی را دوباره گشود. بهمن کیارستمی، فرزند کارگردان فقید، فردای آن روز (جمعه) در پاسخ به اظهارات ایوبی نوشت: «صندلی ناگهان تغییر نکرد... در گزارشی که امروز ازسوی وزارت بهداشت منتشر شده، سخنگوی این وزارتخانه روند رسیدگی به پرونده پزشکی مرحوم کیارستمی را تشریح کرده و پاسخ پرسش‌های بالا را این‌گونه داده: «وزیر بهداشت ٦ مرتبه به عیادت کیارستمی رفت و معاون درمان دانشگاه نیز ده‌ها بار وی را ملاقات کرد و به‌طور مستمر بر نحوه روند درمانی ایشان نظارت داشت.»
باقی بندهای این گزارش هم از همین دست هستند و اطمینان دارم اگر امروز از سخنگوی بیمارستان جم هم بخواهیم گزارشی بر روند درمان کیارستمی در این بیمارستان بنویسند، تفاوت چندانی با این گزارش نخواهد داشت و پر خواهد بود از بندهایی مشتمل بر زحمات شبانه‌روزی پرسنل بیمارستان، اما آنچه من از نخستین عیادت دکتر‌هاشمی در اردیبهشت‌ماه در منزل به یاد دارم، به من اطمینان داد که نظارتی بر روند درمان وجود ندارد... دیگر ما بودیم و همان پزشک معالجی که امروز لیست بلندبالایی از اتهاماتش منتشر شده است.» بهمن کیارستمی در ادامه درباره یکپارچه‌شدن نظام‌پزشکی برای سرپوش گذاشتن به این خطای بزرگ نوشته است و این‌که «آنجا همه پشت هم‌اند و هوای هم را دارند.» او در ادامه با اشاره به جلسات پی درپی وزارت بهداشت درباره پرونده عباس کیارستمی درباره چرایی این ماجرا نوشته و اینطور دلیل آورده است که: «چون کار بالا گرفته و تا خونی ریخته نشود و کسی دراز نشود، غائله ختم نمی‌شود.»
او در پایان این نامه خطاب به رئیس سازمان سینمایی می‌گوید: «اگر خواستید تصویری از آن سکانس طولانی حذف‌شده را ببینید، به آرشیو ما مراجعه کنید، مستندات آن سه‌ماه موجود است. مستنداتی که داوری این پرونده را سهل‌تر می‌کنند.» مقصود فرزند کیارستمی از «آن سکانس طولانی حذف‌شده»، سه‌ماهی است که رئیس سازمانی با شتاب از آن گذشته است. البته حواشی این مرگ تأسفبار و تراژیک به همین جا ختم نشد.
یکی دیگران از جملاتی که چند روز است در شکلی و شمایلی کوتاه اما تاثیرگذار دست به دست می‌شود، جمله‌ای از حامد بهداد (بازیگر) است: «جامعه پزشكى ایران تا ابد بدهكارِ مرگ كیارستمى خواهد بود.»
بازیگر مهرجویی در فیلم‌های «نارنجی‌پوش» و «چه خوبه برگشتی» در بخشی از این یادداشت از شهامت این کارگردان دفاع و عده‌ای را به «بزدلی» محکوم کرد. او در اینستاگرام خود اینطور نوشت که: «امروز در این لحظه از تاریخ به سبب نشناختنِ عباس كیارستمى و ندانستنِ ضرورت پاسدارى از او، بی‌فرهنگ و بی‌سواد قلمداد خواهید شد... امیدى به شما نیست و نبوده و چشم‌به‌راه هیچ رفتار رشدیافته‌ای از شما نیستیم... جامعه پزشكى ایران تا ابد بدهكارِ مرگ كیارستمى خواهد بود.» درکنار حامد بهداد، نوید محمدزاده نیز که امسال برنده نقش مکمل مرد در فیلم «ابد و یک روز» شده بود، در صفحه اینستاگرام خود جملاتی مشابه مهرجویی آورد.
او با اشاره به محاکمه کسانی که خطاکار هستند، نوشته: «وقتى یه تیم پزشکى اشتباه می‌کنه اعتراض به اون تیم و بیمارستانه! نه همه پزشکان عزیز که زحمت می‌کشن. همه چیو به خودتون نگیرین و آرام باشین... همیشه نباید از آدما تقدیر بشه. اگه یه بازیگر خطا کنه، باید بهش رسیدگى بشه، اون رسیدگى دلیل بر این نیست که کل جامعه بازیگرى دچار مشکلن. وقتى بخیه یه بچه به جرم این‌که پول نداشته باز میشه، مربوط به اون آدمیه که انسانیت نداره نه همه پزشکان. قدرى تحمل داشته باشین و انتقادات رو بشنوین.»
در این میان اما رضا درمیشیان، کارگردان، وارد جزییات شد. در متنی که او منتشر کرده، دوباره به ماجرای اهمال پزشک مربوطه ارجاع داده شد. درمیشیان در بخشی از این یادداشت آورده: «بیماری در یک بیمارستان خصوصی به نام پزشک جراحی بستری می‌شود. توجه کنید که بیمارستان خصوصی است و نه دولتی؛ یعنی بیمار به واسطه انتخاب آن پزشک در بیمارستان بستری شده است. پزشک جراح عملی را انجام می‌دهد که منجر به عمل دوم می‌شود. پیش از بهبود و قبل از ترخیص بیمار، یک‌دفعه پزشک از دسترس خارج شده و مشخص می‌شود پزشکی که بیمار به اعتبار او تن به عمل جراحی داده، بی‌تفاوت از وضع و حال بیمار به سفر تفریحی رفته است. وقتی هم با پزشک تماس گرفته و خبر می‌دهند بیمار درچه وضعی است، باز هم بی‌تفاوت است و ادامه سفر را به درمان ترجیح می‌دهد. به ناچار پزشک دیگری جایش عمل جدید را انجام می‌دهد....»این البته با آنچه پزشکان تیم درمان می‌گویند؛ فاصله دارد اما همان نکته‌ای است که افکار عمومی را نیز جریحه‌دار کرده تا جایی که انجمن مستندسازان نیز در نامه‌ای سرگشاده اقدام به واکنش کرد.
هیأت‌مدیره این انجمن این‌بار وزیر ارشاد را مخاطب قرار داده و نوشته است: «هیأت‌مدیره انجمن مستندسازان سینمای ایران به نمایندگی بیش از ٣٥٠ عضو فعال این حرفه نمی‌تواند نگرانی خود را از اظهارات تعجب‌برانگیز شما درحاشیه مراسم بزرگداشت عباس کیارستمی درخصوص دوران بیماری و فوت ایشان پنهان کند. این سخنان کاملا در نقطه مقابل فرمایشات شما در ۲۵ فروردین‌ماه سال‌جاری است. به عقیده ما این تغییر دیدگاه چنان غیرمترقبه می‌کند که می‌تواند احساس بی‌پناهی را در اهالی فرهنگ تقویت کند و چه بسا خدای ناکرده بر روند رسیدگی و نتیجه پرونده پزشکی آن گرانمایه تأثیر نامطلوب بگذارد، به‌ویژه آن‌که این سخنان پیش از شروع رسیدگی و در آغاز تحقیقات این پرونده گفته می‌شود. در این وضع چگونه شما از دلیل فوت سخن می‌گویید و اظهارات پیشین خود را نیز نادیده می‌گیرید؟ جناب آقای جنتی! ما انتظار داریم که با درایت، به شفافیت فضا در رسیدگی عادلانه به این پرونده کمک کنید نه آن‌که به غبار این راه بیفزایید و شائبه قربانی‌شدن حقیقت در پای مصلحت را پررنگ کنید.
» این نوشته در واکنش به جملات علی جنتی، وزیر بهداشت بود که ٢٥ فروردین‌ماه خطاب به خبرنگار ایسکانیوز گفته بود: «اگر پیگیر احوال کیارستمی نمی‌شدیم، قطعا همان شب فوت می‌کرد.» این جمله‌ها درحالی ازسوی علی جنتی عنوان شد که ٢٣ تیرماه در پاسخ به سوال همان خبرنگار مبنی بر این‌که هنوز بر سر حرفتان هستید، عنوان کرد: «چه کسی گفت اگر وزیر بهداشت نمی‌رفت، ایشان تمام می‌کرد؟ وضع ایشان خوب بود. وضع ایشان یک مقدار وخیم شده بود و به هرحال وقتی که یک مقدار احساس نگرانی کردیم، ایشان رفتند و بعد هم حالشان بهتر شد.» در هرحال باید طی روزهای آینده منتظر بود و شاهد واکنش‌های بیشتر. افکار عمومی فعلا به شدت علیه تیم پزشکی و قصوراتی است که بر این سینماگر فقید رفته؛ غائله‌ای که فقط با محکوم کردن مسببان و حضور ایشان در دادگاه آرام خواهد گرفت.