فتح الله گولن کیست؟

بلافاصله پس از وقوع کودتا در ترکیه اردوغان انگشت اتهام را به سوی فتح الله گولن واعظ مذهبی ترک تباری گرفت که در امریکا به سر می برد ایا حقیقتی در پس پرده این ادعا وجود دارد؟

به گزارش صدای ایران، حزب عدالت و توسعه نه تنها منفور در میان طیفی از نظامیان و طبقه متوسط شهری سکولار ترکیه است بلکه در میان اسلامگرایان نیز رقبا و مخالفانی جدی دارد که مهم ترین آن طرفداران فتج الله گولن واعظ مذهبی هستند.

گولن واعظی مذهبی است که در پنسیلوانیا زندگی می کند. او جریانی دارد که نامش جنبش هزمت است و به تاسیس مراکز اموزشی و به خصوص مدرسه در سرتاسر جهان پرداخته و کار خود را انجام رسالت اموزش همگانی و اگاه سازی مردمان جهان معرفی کرده است. این جریان تعداد زیادی از کلاس های کنکور خصوصی در ترکیه را نیز در اختیار داشت که بسیاری از آن ها توسط دولت اردوغان تعطیل شدند. دولت درصدد قطع کردن منابع مالی از طریق این شبکه آموزشی برای جنیش هزمت بود. این جنبش از منابع مالی قابل توجهی برخوردار است. مخالفان آن از جمله اردوغان اما او و جریانش را یک فرقه می خوانند. آنان می گویند چرا گولن به بهانه درمان از ترکیه خارج شد و اجازه ورود هیچ کس را به محل اقامتش نمی دهد.

در طول سال های ابتدایی به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه گولنیست ها نه تنها مشکلی با اردوغان و حزب عدالت و توسعه نداشتند بلکه به همراه جمعی از لیبرال ها زمینه به قدرت رسیدن آن حزب را نیز فراهم کردند. با این حال، از سال 2013 میلادی به این سو و طرح پرونده فساد مالی و افشای نقش بلال اردوغان پسر رجب طیب اردوغان نخست وزیر وقت در این پرونده از سوی روزنامه های وابسته به جریان گولن به خصوص "تودی زمان" روابط میان اردوغان و گولن تیره و تار شد. مخاصمه به حدی رسید که اردوغان دست به پاکسازی گولنیست ها در ارتش و پلیس زد.

پیش از این ادعاهای گسترده ای علیه جریان گولن و شخص او مطرح شده بودند. برای مثال، برخی گزارش ها نشان می دادند که جریان گولن در ارتباط با سیا می باشد. جف استین ستون نویس واشنگتن پست در گزارشی نوشته بود:" جنبش فتح الله گولن در دهه 90 میلادی در موارد متعدد به عنوان پناه و پوشش ماموران CIA در آسیای مرکزی عمل کرده است. وی به صراحت ابراز می دارد که‌" فتح الله گولن فقط در مدارس خود در قرقیزستان و ازبکستان 130 مامور CIAرا پناه داده است‌". هم چنین روزنامه ایدین لیق وابسته به جریان لائیک ترکیه مدعی شده بود که گولن از قاچاق هروئین بیش از 50 میلیارد دلار پول عایدش شده بود. طرفداران گولن این ادعاها را رد کرده و آن را تلاشی برای تخریب وجهه شخص او می دانند.

دستگاه اطلاعاتی ترکیه اعلام کرده است که جنبش هزمت ارتباطاتی با برخی از نظامیان ارتش ترکیه داشته است و از این طریق کودتا را برنامه ریزی کرده است این در حالیست که جریان وابسته به گولن کودتا را محکوم کرده و آن را غیر مسئولانه خوانده است. این جنبش در بیانیه خود اعلام کرده که فتح الله گولن و جریان هزمت بیش از چهار دهه به دموکراسی و صلح پایبند بوده است. این جریان اعلام کرده که همواره مخالف مداخله نظامیان در سیاست بوده است.

پس حقیقت ماجرا چیست؟ منتقدان گولن به ویدئویی منتشر شده از او در سال 1999 اشاره می کنند که در آن گولن از هوادارانش خواسته بود تا در نهادهای دولتی نفوذ کنند و وارد شوند. او گفته بود:"شما باید در درون عروق سیستم حرکت کنید تا زمانی که به مرکز قدرت برسید. شما باید تا زمانی که به تمام قدرت دولتی رسیدید صبر کنید تا زمانی که تمام قدرت در نهادهای ترکیه را در دست گیرید". گولن البته بعدا مدعی شد که در این فیلم دستکاری شده است.