هشدار خطر تلاقی شبکه گاز شهری با گسلهای تهران
دانشیار پژوهشگاه زلزله شناسی در پی حادثه انفجار شهران از شکست شریانهای حیاتی در آزمون آسیب‌پذیری لرزه‌ای تهران خبر داد و گفت: خطر تلاقی شبکه گاز شهری در دهها نقطه تهران با گسل‌ها جدی است.
به گزارش صدای ایران، مرتضی بسطامی در گفتگو با مهر، اظهار داشت: شبکه گاز شهری نه تنها در دهها نقطه تهران با گسل‌ها تلاقی دارد که در بسیاری مناطق از زمین‌هایی با ساختار نامناسب عبور می‌کند که در اثر روانگرایی یا نشست زمین هم می‌تواند هر لحظه با شکستگی لوله‌های قطور گاز به انفجار منجر شود.
دانشیار گروه مهندسی زلزله شریانهای حیاتی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله که مطالعات بسیاری در خصوص شریانهای حیاتی تهران دارد، با بیان اینکه لااقل ۲۰ بار در جلسات مشترک با کارشناسان ومدیران شرکت گاز و دهها جلسه و نشست دیگر نسبت به آسیب پذیری بالای شبکه گاز تهران هشدار داده است، گفت: گسلهای متعددی در مناطق مختلف پایتخت از جمله در شمال تهران و مناطقی مثل شهران ( که روز جمعه در اثر انفجار شبکه گاز خسارات بسیاری دید) ، شناسایی شده‌اند که اگر نقشه گسلهای شهر را با نقشه شبکه گاز شهری تلفیق کنیم در دهها نقطه تلاقی دارند.
وی با تاکید براینکه خطر گسل‌ها فوق‌العاده جدی است افزود: چرا که کوچکترین حرکت گسل‌ها هم می‌تواند قطورترین لوله‌های گاز را دچار آسیب کند.
بسطامی با اشاره به زلزله مرگبار شهر کوبه ژاپن و خسارت و تلفات بالای آن اظهار داشت:در زلزله بزرگ شهر یک و نیم میلیون نفری کوبه، شبکه گاز شهر در ۱۰۶ نقطه اصلی دچار مشکل شد. به طوری که بخش عمده‌ای از تلفات جانی و خرابی های زلزله ناشی از انفجارها و آتش سوزی‌های متعاقب زلزله بود. انفجار روز جمعه در منطقه شهران تهران تنها یک نمونه از آن ۱۰۶ نقطه آسیب دیده در زلزله کوبه بودند و مطمئنا تعداد چنین نقاطی در تهران ۱۰ میلیون نفری چندین برابر کوبه است.
مدیر طرح احداث آزمایشگاههای پیشرفته مهندسی زلزله با اشاره به اینکه شبکه گاز شهری تهران در بسیاری مناطق با خطوط و تاسیسات زیر زمینی و هوایی انتقال برق نیز تلاقی دارد، اظهار داشت: کافی است جرقه برق به گاز برسد تا انفجارهای مخربی مثل حادثه روز جمعه شهران در هر نقطه از دهها نقطه تلاقی خطوط گاز و برق تهران رخ دهد.
بسطامی با اشاره به وجود حدود ۳ میلیون مشترک گاز در تهران اظهار داشت: طبعا حدود همین تعداد علمک گاز در مجاورت دیوارهای ساختمان‌های شهر وجود دارد که فشار گاز آنها ۶۰ PSI ( حدودا یک چهارم فشار خط لوله اصلی منفجر شده در تهران) است که می‌تواند در یک زلزله بالای ۴ ریشتر دچار آسیب شوند، خصوصا اینکه در کنار این علمک‌ها کابل‌ها و کنتور برق نیز قرار دارند.
دانشیار گروه مهندسی زلزله شریانهای حیاتی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله خاطرنشان کرد: در کنار خطوط انتقال برق و گاز تونل‌های طویل فاضلاب تهران هم در نقاط متعدد با گسل‌ها تلاقی دارند که در صورت بروز زلزله یا هر حادثه‌ی دیگری می‌توانند منشاء مخاطرات و مشکلات جدی در روند امداد رسانی باشند.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم امکان حذف خطوط لوله انتقال گاز در مناطق واقع بر روی گسلهای تهران چه راهکاری برای پیشگیری از این مخاطرات وجود دارد، گفت: سالهاست که در دنیا در این زمینه مطالعات و اقدامات عملی مختلفی صورت گرفته و تمهیدات فراوانی برای پیشگیری از بروز حوادث احمالی اندیشیده شده است. متاسفانه کار جدی بر روی شریانهای حیاتی تهران انجام نشده و بسیاری از این شریان‌ها از مناطقی می‌گذرند که به دلیل سستی و ساختار نامناسب زمین شناختی و همچنین طرحهای عمرانی مثل احداث خطوط مترو در معرض روانگرایی، فرو نشست و شکستگی لوله‌ها قرار دارند، به طوریکه رخداد زلزله تنها یکی از عوامل متعدد خطر ساز برای آنهاست
بسطامی تصریح کرد: شرکت گاز باید نقاط بحرانی و حادثه خیز را شناسایی کرده و تمهیدات موثری برای کاهش آسیب پذیری آنها بیاندیشد. ژاپنی ها چندسال پیش مطالعاتی روی شبکه گاز تهران انجام داده و اطمینان دادند که بجز علمک‌ها مشکل جدی‌ای در شبکه وجود ندارد ولی حادثه شهران نشان داد نباید به چنین مطالعات نه چندان عمیقی که سالها قبل انجام شده، اکتفا کرد.
این متخصص مهندسی زلزله با اشاره به رویکرد مبتنی بر خطرهای چندگانه ( مالتی هازارد) در مدیریت بحران نوین اظهار داشت: در مورد شریانهای حیاتی تهران شرکتهای گاز، برق، آب و فاضلاب و مخابرات نمی‌توانند به صورت جداگانه کار کنند بلکه باید با مدیریتی یکپارچه شریان های حیاتی شهر را ساماندهی کرد.