مصیبتی جدید به اسم طبابت تلگرامی!

بیمار روی تخت بیمارستان است و پزشک در خانه یا در پاویون بیمارستان مشغول استراحت. این در حالی است که گاهی اوقات شرایط بیمار به‌گونه‌ای است که باید بلافاصله پزشک برای تشخیص و تجویز بالای سرش حاضر شود اما حالا که نیست چاره‌ای نمی‌ماند جز اینکه پرستاران از نتیجه آزمایش، ‌نوار قلب یا عکس و اسکن تصویری گرفته و از طریق یکی از شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام یا اینستاگرام برای پزشک ارسال کنند تا پزشک از روی عکس یا نتیجه آزمایش و بی‌آنکه معاینه‌ای در کار باشد برای بیمارش نسخه بپیچد و درمانی را تجویز کند.

به گزارش صدای ایران، روزنامه جوان نوشت: این روالی است که با پا گرفتن شبکه‌های اجتماعی و فراگیر شدن فضای مجازی در بین برخی از پزشکان رواج یافته و حتی برای این مدل نسخه‌پیچی و درمان ویزیت هم می‌گیرند. این بدین معناست که برخی پزشکان حتی از سنت‌های رایج در طب مدرن یعنی همان معاینه بالینی بیمار هم چشم می‌پوشند و این مسئله موجب می‌شود درصد خطا در تشخیص و درمان تا حد قابل‌توجهی بالا برود.

هنوز هم اگر به مطب پزشکان قدیمی که هنوز به اصول علمی و سنت‌های رایج در طب باور دارند و به قسمی که خورده‌اند پایبند هستند سری بزنید پیش از هر چیز ابتدا به شرح حالی که از بیماری‌تان می‌دهید به دقت گوش می‌کنند و بعد به سراغ معاینات بالینی می‌روند. گرفتن فشار خون، ‌چک کردن سیستم عصبی و دیدن رنگ سفیدی چشم اقدامات معمولی است که پیش از این با مراجعه به پزشک برای بیمار انجام می‌شد.

نسل بعدی پزشکان، پزشکانی بودند که با ورود بیمار به مطب دفترچه‌اش را گرفته و فهرستی از آزمایشات و خدمات پاراکلینیکی را برایش تجویز می‌کردند و دفترچه را به دستش داده و به خارج از مطب هدایتش می‌کردند تا پس از آوردن نتایج این همه عکس، ‌اسکن و آزمایش احتمالاً موفق به تشخیص و درمان شوند.

جدیدترین نسل از پزشکان اما دیگر نه فقط به معاینات بالینی پایبند نیستند که به طور کلی ترجیح می‌دهند بیمار را به حضور نپذیرند و با استفاده از ظرفیت شبکه‌های پیام‌رسان تلفن همراه در ارسال عکس و فیلم، ‌از این طریق به طبابت بپردازند.

این روش علاوه بر استفاده در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی و به خصوص در شیفت شب که پزشکان حضور ندارند، ‌حتی در مطب‌های خصوصی هم اجرایی می‌شود و بیمار با ایمیل کردن نتایج عکس‌های رادیولوژی و نتایج آزمایشات و پرداخت ویزیت از طریق درگاه پرداخت اینترنتی برای دفعات بعدی و اغلب برای عمل جراحی قرار ملاقات می‌گذارند. این در حالی است که حتی ممکن است پزشک آنلاین مورد نظر که قرار است از طریق اینترنت به معاینه و درمان بپردازد، پزشک نباشد!

یاری وایبر و واتس‌اپ برای بیمارداری پزشک

پیش‌تر از این هم کم نبودند پزشکانی که به جای حضور در بیمارستان با تلفن از حال بیمارشان خبردار می‌شدند و نتایج آزمایش‌ها و نوار قلب بیمار را با فکس برایشان ارسال می‌کردند. حالا با پیشرفت تکنولوژی بدیهی است که این پزشکان به جای فکس و تلفن از تلگرام، ‌وایبر، ‌واتس‌اپ استفاده می‌کنند.

دکتر احمد آریایی‌نژاد درباره نسخه‌پیچی و درمان بیمار با استفاده از ارسال تصاویر مربوط به نتایج عکس و آزمایش در شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: استفاده از تکنولوژی برای افزایش سرعت اگر موجب کاهش دقت نشود و برای موارد اضطراری اشکالی ندارد چون چاره‌ای نیست.

به گفته وی به طور نمونه بیمار بدحالی در حال انتقال به بیمارستان است و پزشک هم دور از دسترس است در چنین شرایطی می‌توان از این ظرفیت برای درمان اضطراری استفاده کرد اما باید پذیرفت که این مسئله دقت پزشک را پایین می‌آورد.

بنا به تأکید این پزشک، ‌بخش مهمی از تشخیص و درمان بیماری با معاینات بالینی و گرفتن شرح حال انجام می‌شود با وجود این اما برخی از پزشکان برای سود بیشتر ممکن است بیمار را به بیمارستان معرفی کنند یا برایش خدمات پاراکلینیکی و آزمایشات بی‌رویه تجویز کنند. استفاده از شبکه‌های اجتماعی و ویزیت‌های اینترنتی هم نمونه‌های دیگری از برخی تخلفات پزشکی است که اگرچه می‌تواند در برخی موارد ضروری با کمک به سرعت کار مفید باشد اما به طور جدی دقت تشخیص بیماری را پایین می‌آورد.

طبابتی که طبابت نیست

رحمت‌الله توکل، قائم‌مقام سازمان بیمه سلامت ایران هم معتقد است حتی تجویز بی‌رویه تصویربرداری‌ نتیجه عدم صرف وقت کافی برای معاینه بیمار است در حالی که 60 تا 70 درصد تشخیص بیماری در نتیجه گرفتن شرح‌حال از بیمار و حدود 20 درصد هم در نتیجه معاینه او است.

وی تأکید می‌کند: گرفتن شرح‌حال و معاینه، جزو مطالباتی است که بیمار باید نسبت به آن آگاه باشد و از پزشک درخواست کند. اما باعث تأسف است که 30 درصد بیمارانی که به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، اصلاً نیازی به درمان ندارند، اما این را هیچ‌کس به آنها نمی‌گوید.

حسین میردهقان، مدیرکل نظارت بر درمان وزارت بهداشت نیز در این رابطه می‌گوید: گاهی ویزیت و معاینه‌ای انجام می‌شود ولی از طریق شبکه‌های اجتماعی برای تکمیل اطلاعات و دریافت نظرات مشورتی استفاده می‌شود که از این موضوع تا حدی می‌توان گذر کرد.

وی تأکید می‌کند: به هیچ وجه ویزیت اینترنتی قانونی نیست. موارد سرپایی و بستری زمانی که صحبت از ویزیت و درمان می‌شود چند اصل مهم است؛ اول اینکه بیمار باید ارزیابی شود و شخصی که این کار را انجام می‌دهد باید صلاحیت حرفه‌ای انجام ویزیت و معاینه را داشته باشد.

همچنین شهریار خاقانی، مدیرکل نظارت بر تبلیغات سازمان نظام پزشکی در این‌باره می‌گوید: با شرح حال اینترنتی نمی‌توان به تشخیص رسید، حتی برای اینگونه خدمات، تعرفه‌ای هم وجود ندارد. معاینه تلفنی هم که وجود دارد باز کمکی به پزشک و بیمار نمی‌کند و این روش‌ها به معنی طبابت نیست.