کاهش تعرفه اینترانت و اینترنت کلید خورد؟

کاهش تعرفه ترافیک داخلی و کاهش 15 درصدی قیمت اینترنت بین‌الملل برای کاربران نهایی از جمله خبرهایی است که در چند روز گذشته مورد توجه قرار گرفته است.

از ابتدای سال 95 کاهش قیمت اینترنت یکی از وعده‌هایی است که وزارت ارتباطات به دنبال اجرایی کردن آن در سه ماه اول سال بود. البته هنوز جزئیات دقیق و کاملی از کاهش قیمت اینترنت بین‌الملل دردسترس نیست، اما آنچه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) در گفت‌و‌گو با ایران تأکید می‌کند این موضوع است که در جلسه شنبه شب کمیسیون رگولاتوری با حضور وزیر ارتباطات،‌کاهش ۳۰ درصدی قیمت پهنای باند اینترنت که می‌تواند باعث کاهش 15 درصدی قیمت اینترنت کاربران نهایی شود،‌تصویب شده است. اما از سوی دیگر اواخر هفته گذشته در یک جلسه رسمی در وزارت ارتباطات، شرکت زیرساخت با امضای تفاهمنامه با 6 سرویس‌دهنده اینترنتی(سه اپراتور ارتباطی، ‌سه تولید‌کننده محتوای اینترنتی) خبر از کاهش تعرفه ترافیک داخلی برای کاربران نهایی این سرویس‌دهندگان داد. اما این تعرفه چگونه محاسبه می‌شود و چرا هنوز تمام اپراتورهای ارتباطی و تولید‌کنندگان محتوا چنین تفاهمنامه ای را برای کاهش تعرفه ترافیک داخلی آن هم برای تمامی کاربران اینترنت کشور امضا نکرده‌اند؟

در سال‌های گذشته یکی از انتقادهایی که به شرکت زیرساخت از سوی فعالان و کارشناسان حوزه آی‌تی وارد می‌شد این بود که به دلیل مدیریت ضعیف روی شبکه، تفکیکی بین پهنای باند داخلی و خارجی صورت نمی‌گرفت. در نهایت سرویس‌دهندگان اینترنتی و کاربران نهایی مجبور بودند برای مشاهده محتویات داخلی که در داخل کشور هم میزبانی می‌شدند همان هزینه‌ استفاده پهنای باند برای مشاهده سرویس‌های خارجی را پرداخت کنند.

اما در سه سال گذشته شرکت زیرساخت با دستور ویژه وزیر ارتباطات؛ برنامه‌های مختلفی برای نوسازی شبکه خود به کار گرفته است. تا کنون این شرکت پروژه‌های مختلفی را راه‌اندازی کرده که براساس اظهارات مسئولان شرکت زیرساخت ، این پروژه‌ها در نهایت باعث بهبود وضعیت شبکه اینترنت کشور و کاهش اختلال‌های اینترنتی شده است. در راستای پروژه‌های توسعه‌ای زیرساخت، وزارت ارتباطات، در اواخر اردیبهشت ‌ماه از هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات یعنی پروژه مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت (NIX) رونمایی کرد. با راه‌اندازی این مرکز اپراتورهای اینترنتی و موبایلی می‌توانند قراردادهای تبادل ترافیک را با یکدیگر امضا کنند.

همچنین برای به نتیجه رسیدن این پروژه نیز هفته گذشته شرکت ارتباطات زیرساخت در یک مراسم با سه اپراتور اینترنتی و سه تولید‌کننده محتوای داخلی تفاهمنامه‌ای در راستای کاهش تعرفه ترافیک داخلی برای کاربران نهایی امضا کرد. در فاز نخست این تفاهم‌نامه شرکت زیرساخت با سه سرویس‌دهنده ارتباطی (شاتل، آسیا‌تک، رایتل) و سه تولید‌کننده محتوای داخلی (آپارات، فیلیمو و تله‌وبیون) تفاهمنامه همکاری امضا کرد تا این شرکت‌ها ترافیک اطلاعات خود را از مسیر مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت یا NIX انتقال دهند.

براساس اعلام شرکت زیرساخت به‌دلیل رایگان شدن تعرفه انتقال ترافیک از طریق این مرکز تبادل داده، تعرفه نهایی کاربران این سرویس‌دهندگان تا ۵۰ درصد به ازای هر گیگابایت مصرف، کاهش پیدا خواهد کرد. همچنین ازآنجا که عمده مصرف کاربران اینترنت مربوط به دانلود فیلم و صوت در شبکه‌های اجتماعی است، اجرای این طرح می‌تواند هزینه بسیاری از مصرف کاربران را کاهش دهد.

در حالی شرکت زیرساخت در تلاش است تا با اتصال سرویس‌دهندگان مختلف اینترنتی هزینه ترافیک داخلی را کاهش دهد که پیش از این نیز شرکت‌های اینترنتی از طریق مراکز تبادل ترافیک اینترنت خود یا IXP به یکدیگر متصل بودند. برخی از شرکت‌های اینترنتی اعلام می‌کنند تعرفه ترافیک داخلی زمانی کاهش پیدا خواهد کرد که شرکت زیرساخت نیز در چرخه اتصال شبکه NIX حضور داشته باشد و این در حالی است که زیرساخت در این چرخه حضور ندارد. محمدجواد آذری‌جهرمی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران در این خصوص می‌گوید: « تا پیش از راه‌اندازی مرکز NIX شرکت‌ها از طریق ابر اینترنت زیرساخت به یکدیگر متصل می‌شدند که تعرفه این اتصال برای هر STM1، 27میلیون و 700 هزارتومان بود اما حالا با مرکز NIX این امکان برای اپراتورهای ارتباطی به وجود آمده که بدون اتصال به ابر اینترنت زیرساخت و با هزینه کمتر به یکدیگر متصل شوند.»

وی در ادامه می‌افزاید: «همچنین قبل از این مرکز، شرکت‌ها از طریق فضای رادیویی به یکدیگر متصل می‌شدند که این فضا بسیار بی‌کیفیت بود و اتصال نیز با تأخیر همراه بود اما در نهایت با مصوبه رگولاتوری، زیرساخت مکلف به راه‌اندازی مرکز NIX شد تا شرکت‌ها با هزینه صفر و با کیفیت بهتر با یکدیگر ارتباط داشته باشند.» جهرمی تأکید می‌کند که زیرساخت در این بین تنها نقش فنی و راهبری مرکز NIX را برعهده دارد.

امضای تفاهمنامه بین سه اپراتور ارتباطی و سه تولید‌کننده محتوای وب به این معنی است که تنها کاربران این سه اپراتور از تخفیف 50 درصدی تعرفه ترافیک داخلی برخوردار می‌شوند و کاربران اپراتورهای دیگر مشمول این تخفیف نمی‌شوند. مدیرعامل زیرساخت در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام می‌کند که این تفاهمنامه، قدم اول اجرای تخفیف در بخش تعرفه ترافیک داخلی است و بزودی شرکت‌های ارتباطی، مراکز علمی، امنیتی،‌بانکی،‌دانشگاه‌ها و تولید‌کنندگان دیگر محتوا نیز به این چرخه تخفیفی اضافه می‌شوند.

با این حال چرا هنوز بسیاری از اپراتورهای اینترنتی آماده امضای تفاهمنامه با تولید‌کنندگان محتوا و اتصال به مرکز NIX نشده‌اند؟

رضا فاتح، مدیرعامل بخش ADSL (اینترنت پرسرعت) شرکت پارس‌آنلاین، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران،‌ دلیل عدم پیوستن این شرکت به چرخه امضای تفاهم با تولید‌کنندگان محتوا و اتصال به شبکه NIX را غیر شفاف بودن برخی مسائل عنوان می‌کند و می‌گوید:« در حال حاضر تعرفه اتصال سرویس دهندگان مختلف به شبکه NIX به صورت شفاف مشخص نشده است همچنین ما دست نگه داشته‌ایم تا تکلیف وعده وزیر ارتباطات در بخش کاهش قیمت اینترنت بین‌الملل مشخص شود و به قولی خاک‌ها بخوابد و بعد تصمیم وارد شدن به این چرخه را بگیریم.»

او در ادامه با اشاره به مصوبه 181 که توسط رگولاتوری تصویب شد می‌افزاید: «نزدیک به دوسال پیش مصوبه‌ای برای کاهش قیمت اینترنت به تصویب رسید اما در نهایت با وجود اینکه ما تخفیف‌های خود را به کاربران نهایی ارائه کردیم، اما شرکت زیرساخت و مخابرات این مصوبه را به درستی اجرا نکردند در نهایت نیز کاربران هیچ کاهش قیمتی را احساس نکردند بنابراین ما منتظر می‌مانیم تا جزئیات جدید کاهش قیمت اینترنت منتشر شود و بعد با تحلیل‌هایی که انجام می‌دهیم تصمیم به کاهش قیمت اینترنت در بخش ترافیک داخلی خواهیم گرفت.»

در همین زمینه محمدرضا کریمی، رئیس هیأت مدیره شرکت پیشگامان، با اعلام اینکه برخی شرکت‌ها هنوز شرایط عقد تفاهمنامه با تولید‌کنندگان محتوای وب را ندارند، در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «کاملاً عقلانی است که شرکت‌های اینترنتی و اپراتورهای موبایل برای بهبود کیفیت شبکه خود و ارائه سرویس بهتر به شبکه NIX متصل شوند. بسیاری از شرکت‌ها از جمله شرکت ما هم این اتصال را انجام داده اما مراحل امضای تفاهمنامه با تولید‌کنندگان محتوا با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود.» وی در ادامه می‌افزاید: «هنوز بسیاری از شرکت‌ها به دلیل مشخص نبودن تعرفه‌های دقیق در این زمینه و همچنین آماده نبودن سیستم‌ حسابداری قوی برای اعمال تخفیف‌ها و جلوگیری از اشتباهات برای اتصال به چرخه تخفیف در بخش ترافیک داخلی اینترنت کمی محتاط‌تر عمل می‌کنند.» وی تأکید می‌کند که تا اواخر سال جاری شرکت‌های اینترنتی بیشتری با تولیدکنندگان محتوای وب برای کاهش تعرفه ترافیک داخلی اینترنت وارد مذاکره می‌شوند.