سوریه درکشاکش مذاکره سیاسی و جنگ علیه تروریسم

انفجارهای اخیر در سوریه بار دیگر نگاه ها را متوجه پردامنگی، عمق و خونباری بحران این کشور ساخت؛ بحرانی که در راستای مدیریت آن رایزنی های دیپلماتیک و اقدام های عملی نظامی برای مبارزه با تروریست ها به جریان افتاده و مورد توجه رسانه های عربی قرار گرفته است.

انفجارهای دیروز (سوم خردادماه) استان های لاذقیه و طرطوس با به جای گذشتن نزدیک به 150 کشته و صدها زخمی بار دیگر توجه ها را به طور ویژه به تحولات سوریه معطوف کرد و این عملیات تروریستی را در زمره مهمترین خبرهای خاورمیانه قرار داد. البته پیش از آن و طی روزهای گذشته نیز خبرهایی از تحولات سوریه مورد توجه رسانه ها به ویژه رسانه های عربی قرار گرفت.

در پیوند با تحولات سوریه، «سرگئی لاوروف» و «جان کری» وزیران امور خارجه روسیه و آمریکا به عنوان رییسان گروه بین المللی حامیان سوریه، سی ام اردیبهشت درباره راه های حل بحران سوریه از جمله تقویت آتش بس، جلوگیری از ورود تروریست ها به سوریه و ... تلفنی گفت وگو کردند.

بیست و هشتم اردیبهشت نیز نشست گروه موسوم به حامیان سوریه در وین برگزار شد که هدف از این نشست یک روزه، تلاش برای تثبیت آتش ‌بس و ادامه گفت‌ وگوها برای برقراری صلح در سوریه بود.

همه این رایزنی ها در حالی صورت می گیرد که ارتش سوریه طی روزهای گذشته توانسته افزون بر زمینه سازی ورود به نبرد سرنوشت ساز حلب، پایگاه های تروریست ها را در دیگر منطقه ها در هم شکند. در ادامه، مروری بر مهم ترین محورهای تحلیلی رسانه های عربی در این خصوص خواهیم داشت.

روزنامه های «رای الیوم» چاپ لندن و «السفیر» لبنان با اشاره به نادیده گرفتن آتش بس در سوریه از سوی گروه های تروریستی، حمله دوباره جنگنده های روسیه در سوریه را مورد توجه قرار دادند. 

روزنامه رای الیوم دوم خرداد نوشت: به دنبال نقض آتش بس از جانب معارضان و بر پایه گزارش مرکز دیده بان حقوق بشر سوریه، جنگنده های روسیه برای نخستین بار از زمان اجرای آتش بس در سوریه که در واپسین روزهای ماه فوریه برقرار شد، حمله هایی را به شهر حلب و حومه شمالی آن انجام دادند. ...هواپیماهای جنگی سوریه و روسیه روز یکشنبه (دوم خردادماه) جاده کاستلو و اطراف آن در حومه حلب را با 40 حمله هوایی مورد هدف قرار دادند که شدیدترین حمله از زمان آغاز اجرای آتش بس در سوریه به شمار می رود.

در ادامه می خوانیم: آتش بس در حلب، بیست و دوم آوریل (سوم اردیبهشت) نادیده گرفته شد، به طوری که طی 2 هفته درگیری میان نیروهای ارتش سوریه و گروه های تروریستی در منطقه های شرقی این شهر، حدود 300 تن کشته شدند. مسکو روز جمعه به واشنگتن پیشنهاد داد که از تاریخ بیست و پنجم ماه می جاری حمله های هوایی مشترکی را علیه گروه های تروریستی در سوریه به ویژه جبهه النصره انجام دهند اما واشنگتن انجام حمله های هوایی مشترک با مسکو را دور از ذهن دانست. «جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که توافقی برای انجام حمله های هوایی مشترک با روسیه وجود ندارد و ما با روس ها پیشنهادهایی را برای ایجاد سازوکارهای پایدار برای پایان بخشیدن به جنگ در سوریه بررسی می کنیم. 

روزنامه السفیر یکم خردادماه با اشاره به پیشنهاد «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه به آمریکا برای آغاز عملیات مشترک علیه داعش نوشت: مسکو پیشنهاد ضربه می دهد، دمشق استقبال و واشنگتن شانه خالی می کند.

به نوشته «خلیل حرب» تحلیلگر این روزنامه، روس ها به واسطه اقدام تروریست ها از بند توافق خود با آمریکا آزاد می شوند و جنگنده های سوخو و بالگردهای «کی . ای. 52» را به جبهه هایی وارد خواهند کرد که گروه های تروریستی وابسته به آمریکا، عربستان و ترکیه در آن از آتش بس سوءاستفاده کرده اند. پس از آتش بس ماه فوریه، رییس جمهوری روسیه اعلام کرد که نیروهای کشورش از سوریه عقب نشینی خواهند کرد. روسیه آن زمان روی پیشرفت روند حل بحران سوریه از راه نشست ژنو حساب کرده بود اما کامیون های سلاح عربستان و آمریکا به تازگی پس از گذر از مرزهای ترکیه و اردن به دست عناصر گروه های تکفیری رسیده است تا دستاوردهای ارتش سوریه و همپیمانان دمشق را از بین ببرد.

روزنامه «الثورة» سوریه با اشاره به پیروزی های تازه ارتش این کشور بر گروه های تروریستی در بسیاری از منطقه ها، این پیروزی ها را تغییر دهنده موازنه قدرت به سود نظام سوریه و همپیمانانش قلمداد کرد.

به نوشته سی و یکم اردیبهشت روزنامه الثوره، تنها در یک شبانه روز رخدادهای پرشتابی در سوریه اتفاق می افتد که انبوهی از پیشبینی ها را به دنبال دارد. پس از پیروزی های ارتش سوریه در آزادسازی برخی از منطقه ها از کنترل داعش، بسیاری از موازنه ها و معادله ها به سود نظام سوریه رقم خورد.

همچنین این روزنامه آورد: دیوار سوریه و همپیمانان آن استوارتر از آن است که شکسته یا فرسوده شود. با وجود همه مانورهای ضدسوری، رویای دشمنان دمشق در یک مراسم تشییع جنازه علنی دفن و در برابر آن، پرچم های پیروزی برافراشته خواهد شد. اشتباه بزرگی که دشمنان سوریه مرتکب شده اند ارزیابی نادرست آنان از دشمن و پایداری آن طی سال های پیش بوده است.

روزنامه «الخلیج» امارات با اشاره به نشست وین برای حل بحران سوریه، اختلاف دیدگاه بازیگران گوناگون را در کانون توجه قرار داد و این شکاف ها را مانعی برای دستیابی به راه حل برای بحران سوریه معرفی کرد.

این روزنامه سی ام اردیبهشت نوشت: پس از نشست کشورهای حامی سوریه در وین به ریاست آمریکا و روسیه، مشخص شد که هنوز هم در موضع طرف های داخلی، منطقه ای و بین المللی شکاف ها و اختلاف هایی وجود دارد و فضا برای حل سیاسی بحران سوریه مهیا نشده است.

برپایه این گزارش، هنوز هم اختلاف هایی درباره برقراری آتش بس و مساله عبور تروریست ها و محموله های سلاح از راه ترکیه به سوریه وجود دارد. به نظر می رسد که به سختی می توان ترکیه را راضی به دست کشیدن از سیاست هایش علیه نظام سوریه و کُردها کرد. افزون بر این، اختلاف هایی درباره دوره انتقالی و نقش رییس جمهوری سوریه در این دوره وجود دارد. این مساله نیز تاکنون حل نشده است.

روزنامه الخلیج در ادامه آورد: با وجود این که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به تازگی به شدت از نظام سوریه انتقاد کرده اما او درباره سرنوشت «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه چیزی نگفته است. با این حال، برخی از کنشگران بین المللی و منطقه ای هنوز هم حضور اسد را مانعی در برابر حل مساله سوریه می دانند. آنان از این موضع خود عقب نشینی نمی کنند و کنار رفتن اسد را با پشتیبانی همیشه خود از گروه های مسلح مخالف پیوند زده اند.

روزنامه «الحیات» چاپ لندن با اشاره به بی اعتمادی آمریکا به گروه های مخالف میانه رو، ناتوانی کشورهای عربی برای حمله به سوریه و همچنین همکاری روسیه و آمریکا برای حل بحران سوریه، احتمال اجرایی شدن طرح گزینه نظامی را رد کرد.

روزنامه الحیات سی ام اردیبهشت در گزارشی به قلم «راغده درغام»، نوشت: به دلیل وجود همدردی های بین المللی با قربانیان جنگ فرسایشی در میدان های نبرد به ویژه سوریه و یمن، سخن درباره طرح ب یا همان گزینه نظامی باید پایان یابد. در سوریه طرح ب اجرایی نخواهد شد زیرا آمریکا با برخی ابزارها برای ایجاد تغییر در معادله نظامی در سوریه موافقت نخواهد کرد چرا که واشنگتن به قدرت مخالفان میانه رو اعتماد ندارد.

این روزنامه افزود: اولویت واشنگتن و مسکو همکاری در سوریه است. در سوریه طرح ب وجود ندارد زیرا کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) که از کنار رفتن اسد از قدرت سخن می گویند برای حمله نظامی به سوریه برای ساقط کردن او آمادگی ندارند. از این رو، اکنون زمان برگشت به میز گفت وگو فراسیده است.

روزنامه «العرب» چاپ لندن با اشاره به نقش روسیه در حل بحران سوریه، اولویت مبارزه با گروه های تروریستی را مورد بررسی قرار داد.

روزنامه العرب بیست و نهم اردیبهشت ماه نوشت: روسیه پرونده سوریه را در دست دارد. مسکو بر موضع خود درباره مشخص شدن فهرست گروه های تروریستی پیش از حل سیاسی بحران سوریه پافشاری می کند. هنوز هم جان کری در صدد راضی کردن روس ها است تا آنان را به ضرورت عملیاتی کردن توافق ها برای حل سیاسی بحران سوریه وادار کند. کری این گونه القا می کند که حل بحران بر عهده روس ها است و آمریکا در این زمینه تنها نقش پشتیانی و پیگیری را بر عهده دارد. 

العرب در ادامه یادآور شد: در مقابل، لاوروف هنوز هم به معیار خود درباره تعریف تروریسم پایبند است و به مشخص شدن فهرست های ویژه از گروه های تروریستی پیش از حل بحران تاکید دارد. در نشست وین، جنگ لفظی دیپلماتیکی میان روسیه و ترکیه به دلیل تاکید مسکو بر اولویت مبارزه با تروریسم در جریان بود. روسیه مبارزه با تروریسم را مقدم بر حل سیاسی می داند و خواستار متوقف شدن ورود سلاح و تروریست ها از ترکیه به سوریه است. کری هم مانند روسیه خواستار جلوگیری از ورود سلاح از ترکیه به سوریه و جدا شدن نیروهای مخالف میانه رو از جبهه النصره شده است.