تخریب میراث فرهنگی همدان پرویز پرستویی و هنرمندان را به میدان آورد

بیش از 350 نفر از هنرمندان، روزنامه‌نگاران، نویسندگان و فعالان مدنی استان همدان بار دیگر با نوشتن نامه‌ای به استاندار همدان به تخریب میراث فرهنگی و طبیعی در استان اعتراض کردند.

پیش ازاین نیز بارها هنرمندان و فعالان فرهنگی استان به دنبال تخریب‌های صورت گرفته از جمله تخریب باغ، عمارت «بدیع الحکما» و «ذوالریاستین» و اقدام شهرداری همدان برای تخریب زورخانه تاریخی «همه کسی» به استاندار نامه نوشتند و از او درخواست کردند از این وقایع جلوگیری کند. البته تنها درمورد زورخانه «همه کسی» از تخریب جلوگیری شد و باغ‌ها و عمارت‌های «ذوالریاستین»، «بدیع‌الحکما» و «جواهری» تخریب یا زخمی شدند!

حسین زندی - فعال میراث فرهنگی - درباره‌ی نامه‌ی هنرمندان به محمد ناصر نیکبخت - استاندار همدان - به دنبال اتفاقاتی که چند سال است در حوزه‌ی میراث فرهنگی در استان همدان در حال رخ دادن است، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: نامه‌ی جدید هنرمندان به دنبال ایجاد پارک‌سوار اتوبوسرانی درحریم محوطه باستانی هگمتانه توسط شهرداری همدان نوشته شده است. شهرداری همدان به تازگی در اقدامی عجیب حریم رودخانه سرگذر را تخریب کرده، مقبره منسوب به اسکندر که به «چاله اسکندر» معروف بود را مسطح کرده و در حریم 5 اثر ثبت شده تاریخی پارک سوار ایجاد کرده است.

او ادامه می‌دهد: این درحالی است که استاندار از مجموعه مدیریت شهری خواسته برای تسهیل در ثبت جهانی محوطه باستانی هگمتانه، عناصر مُخل در این محوطه را جمع‌آوری کنند و راه را برای ثبت جهانی این اثر کم نظیر هموار کنند، اما از آنجا که مدیریت شهری انگار از آثار طبیعی و فرهنگی درک درستی ندارد، تاکنون نه تنها توجهی به درخواست استاندار و جامعه مدنی در همدان نکرده، بلکه بیش از گذشته به آثار تاریخی موجود در این محوطه آسیب زده است.

حال فعالان فرهنگی استان امیدوارند با نوشتن این نامه استاندار به صورت عملی وارد عرصه شده و جلوی تخریب‌ها را بگیرد.

قول داده بودید؛ «اجازه نخواهیم داد تعرضی به سرمایه‌های ملی وارد شود»

در متن این نامه اعتراضی که نام بیش از 350 نفر از چهره‌ها و فعالان فرهنگی هنری در پای آن درج شده، خطاب به محمدناصرنیکبخت، استاندار استان همدان آمده است: «جنابعالی را به عنوان یک مسئول پاسخگو می‌شناسیم، شما تنها استانداری هستید که در 2 دهه گذشته به یک نامه عمومی که از طرف جمع بزرگی از نمایندگان اقشار مختلف اجتماعی در یک استان نوشته شده پاسخ گفته‌اید، نه تنها پاسخ داده‌اید که در یک مورد نیز به درخواست ما جامه عمل پوشانده و از تخریب زورخانه تاریخی شهید «همه‌کسی» جلوگیری کرده‌اید.

مطمئن باشید مردم فرهنگ‌دوست و قدرشناس همدان همراهی شما را فراموش نخواهند کرد. ما از شما به عنوان عالی‌ترین مقام دولتی در استان خواستاریم اجازه ندهید بیش از این میراث طبیعی و فرهنگی استان نادیده گرفته شود.

در نامه پیشین هشدار داده بودیم که «صدور مجوز تاسیس کارخانه فولاد و معضلات کمبود آب استان، جانمایی پارکینگ در جوار محوطه‌ی تاریخی هگمتانه، احداث هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و اماکن تفریحی در منطقه مشرف به تپه عباس‌آباد و گنجنامه، اعطای مجوز بلندمرتبه‌سازی و افزایش ارتفاع 10 طبقه و بیشتر در محور بلوار بعثت و بلوار ارم، نیز محور پرترافیک همدان از جمله خیابان بوعلی، میدان جهاد و بیمه اشتباه بوده و خسارات جبران ناپذیری را به تاریخ و طبیعت شهر وارد کرده است. این اتفاق در مناطق محروم شهر مانند شهرک‌های خضر، مدنی، اندیشه و ولیعصر متاسفانه به اشکال مختلف رخ داده است.»

اما متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی برای جلوگیری از اتفاق‌های یاده شده، صورت نگرفته و در آغاز سال جاری در کمال شگفتی مشاهده کردیم شهرداری بخشی از حریم محوطه هگمتانه را به پارک‌سوار و محل آمد و شد روزانه صدها اتوبوس تبدیل کرده است.

در نامه قبلی به جنابعالی از شما تقاضا کرده بودیم «حتی‌المقدور آن‌چه از عناصر قدیمی و بافت سنتی شهر باقی مانده یا در حال نابودی است را نجات دهید» و پیشنهاد کرده بودیم «‌بازیابی و مرمت ساختمان‌های قدیمی، چمن‌ها، محله‌ها و قنات‌های تاریخی شهر، در کنار حفظ باغ‌های باقیمانده می‌تواند به حفظ هویت شهری همدان کمک کند»

با اینکه شما در پاسخ نامه ما فرموده بودید: « ضمن ابزار تأسف از قصور و کاستی‌های رخ داده‌ گذشته و با احترام به دغدغه‌ها و نگرانی‌های فرهنگی ارزشمند شما سرمایه‌ها و مفاخر ملی این استان، با قاطعیت اعلام می‌کنم حفظ همه‌ ارزش‌ها و هویت‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی برهمگان ضروری است و با توجه به دیدگاه عمیق دولت تدبیر و امید در حفظ ارزش‌های این مرز و بوم، تلاش همه‌جانبه‌ ادارات و سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد این استان در راستای توجه و تأکید بر حفاظت همه‌جانبه از آثار تاریخی، طبیعی و محیط زیست متمرکز بوده و هرگونه تخریب و نابودی آثار تاریخی، باغات و فضای سبز را محکوم کرده و اجازه نخواهیم داد تعرضی به این سرمایه‌های ارزشمند ملی صورت گیرد، پاسداشت این ارزش‌ها برای همه نهادها یک تکلیف قانونی و اداری است.»

اما ظاهرا در حوزه مدیریت شهری اراده‌ای برای اجرای آنچه دستور داده‌اید وجود ندارد و این روزها شاهد صخره‌برداری محوطه روبه‌روی باغ موزه دفاع مقدس در تپه عباس آباد برای احداث هتل هستیم.

جناب آقای مهندس نیکبخت

ما فراموش نکرده‌ایم که پیام رئیس دولت مبنی بر توسعه گردشگری استان را اولین‌بار شما در حضور اصحاب رسانه بیان کردید و شما از سفارش رئیس جمهور بر توجه به گردشگری همدان سخن گفتید، ما فراموش نکرده‌ایم که سال گذشته در همایش میراث ناملموس همدان از معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با قاطعیت خواستید برای سال 2017 هگمتانه به ثبت جهانی برسد.

اما همانطور که مستحضرید، ثبت جهانی یک اثر ملزوماتی دارد؛ نمی‌توان با ایجاد پارک سوار در جوار یک اثر بی‌نظیر باستانی آن را به ثبت جهانی رساند.

توجه داشته باشید با ایجاد محل تجمع کارگران فصلی در دل حریم یک محوطه تاریخی، حضور پرنده‌فروشان و کشتار مرغ و خروس در محل حضور گردشگران و معضلات همراه آن، نمی‌توان هگمتانه را ثبت جهانی کرد.

زمانی‌که تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های مدیرت شهری باعث می‌شود مهمترین مرکز بازرگانی فرش غرب کشور در 400 سال گذشته به سبزه‌میدان تبدیل شود، وقتی مدیریت شهری توانایی ندارد برای دست‌فروشان خیابان اکباتان و میدان تاریخی امام فضای مناسبی به عنوان بازارچه‌های محلی در نظر بگیرد و این شهروندان را به درستی، بدون حذف و در نظر گرفتن احترام و حقوقشان ساماندهی کند پس سخن گفتن از ثبت جهانی آثار تاریخی جایگاهی ندارد.

نگاه شما به مقوله گردشگری و میراث فرهنگی قابل تحسین است اما توجه به توسعه پایدار در این زمینه، حلقه مفقوده مدیریت شهری است.

همانطور که می‌دانی،د تفاوت حوزه مدیریت در کشور ما و ممالک توسعه یافته، در نگاه به توسعه پایدار، برنامه‌ریزی و مدیریت آینده است. مدیران شهری همدان سال‌هاست تنها دوره مدیریت خود را می‌بینند چرا که اگر مدیران ما آینده‌نگر بودند و 20 سال پیش برای آینده برنامه‌ریزی می‌کردند، امروز نه مشکل ترافیک داشتیم نه با آسیب‌های موجود مواجه می‌شدیم.

جناب آقای استاندار

حفاظت و پاسداری از میراث طبیعی و فرهنگی تنها بر عهده یک اداره نیست، هم مدیران دولتی و هم مردم با مشارکت نهادهای عمومی باید در جهت حفظ آن تلاش کنند. انتصاب‌هایی که در دو حوزه یاد شده توسط جنابعالی به تازگی صورت گرفته قابل تقدیر است و منجر به برداشتن گام‌هایی مثبت شده، اما اداره کل میراث فرهنگی و حفاظت از محیط زیست، به تنهایی نمی‌توانند میراث گران‌بهای استان را حفظ کنند.

بارها به شهرداری پیشنهاد و گوشزد کرده‌ایم که وظیفه معاونت اجتماعی فرهنگی گردشگری شهرداری، تنها نصب بنر تبلیغاتی نیست و می‌توانند بخشی از بودجه و اعتبار فرهنگی را صرف خرید خانه‌های تاریخی شهر کنند.

شهر به فرهنگسرا نیاز دارد. چرا باید خانه جواهری تخریب شود و در مدت کوتاهی در همان مکان پس از قطع درختان مجوز چندین برج صادر شود؟ چرا احداث موزه هنرهای معاصر متوقف مانده است؟ مگر نه اینکه یکی از نیازهای شهروندان برخورداری از فضاهای فرهنگی است؟

شما بارها میراث فرهنگی و طبیعی استان را با داشته‌های استان اصفهان و کارنامه مسئولان اصفهان مقایسه کرده‌اید. در استان ما افراد کارشناس و تحصیل‌کرده در حوزه‌های مدیریت شهری، باستان‌شناسی، معماری، جامعه‌شناسی و گردشگری بسیارند. اگر اعتمادی بر ایشان نیست از شما درخواست می‌کنیم، مستشار وارد کنید و از کارشناسان اصفهانی دعوت کنید تا ببینید آنان چه کار کرده‌اند.

باستان‌شناسان، معماران و فعالان فرهنگی استان بارها گوشزد کرده‌اند که احداث پارکینگ در محوطه آقاجانی‌بیگ، دوای درد ترافیک شهر نیست. اگر قرار است 6 خیابان اصلی منتهی به میدان، به پیاده‌راه تبدیل شود چه ضرورتی برای ایجاد پارکینگ در این محوطه است؟ بارها از مدیران شهری خواسته شده پیش از اجرای این طرح نادرست حداقل اجازه بدهید باستان‌شناسان دانشگاه‌های استان در این محوطه گمانه‌زنی و کاوش کنند چرا که آنان باور دارند این محوطه بر روی بستر بخشی از شهر کهن هگمتانه است اما گوش شنوایی نیست! عملکرد مدیران شهری، این ظن و گمان را به ذهن می‌آورد که گویی توانایی مدیریتی ندارد و یا منافع شخصی اجازه کار درست را نمی‌دهد.

جناب آقای مهندس نیکبخت

ما از شما تقاضا داریم برای جلوگیری از کارهای نادرست و برون‌رفت از بحران کنونی اقدامی جدی و عاجل صورت بگیرد و در قدم اول دستور دهید:

1- پارک‌سواری که به تازگی در حریم محوطه تاریخی هگمتانه ایجاد شده، جمع آوری و فضای اطراف آن ساماندهی شود.

2- احداث هتل‌ها و مجتمع‌های گردشگری بزرگ در لکه‌های سبز همدان از جمله حریم تپه عباس‌آباد و گنجنامه کنترل شده و انتقال این بناها به فضاهای مناسب از جمله اطراف شهرک‌های مدنی و فرهنگیان تسهیل شود.

3- دو نامه پیشین هنرمندان و فعالان فرهنگی استان در مورد موضوع شهر زیرزمینی سامن و موضوع نیروگاه شهید مفتح پیگیری شود.

تقاضا داریم برای نتیجه‌بخش بودن این مکاتبات و اجرایی شدن مطالبات با برگزاری یک نشست حضوری با امضاکنندگان نامه برای رسیدن به یک نقطه مشترک و برنامه اجرایی مشترک موافقت کنید.»

به گزارش ایسنا، درمیان امضاکنندگان نام های زیادی از فعالان اقشار مختلف مانند پرویز پرستویی، پرویز اذکایی، امیرشهاب رضویان، احمدرضا درویش، هانیه توسلی، عباس عرب‌زاده، پرویز شکری، ارشد طهماسبی، کیوان ساکت، اسدالله شعبانی، مسعود (ساعد) احمدی، علیرضا بهرامی، پویان بیگلر، مرتضی پورصمدی، بهرام توکلی، حسین زندی، حسن گوهرپو، علیرضا محمودی، بابک مغازه‌ای، مجید برزگر، مهران مهرنیا و محمد نصرتی به چشم می‌خورد.

رونوشت این نامه پس از این‌که به دفتر استاندار همدان تحویل شد، به نهادهایی مانند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، اداره کل حفاظت محیط‌ زیست استان همدان، اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان و دفتر روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های رسمی ارسال شده است.