ما شبی دست برآریم و دعایی بکنیم

صدای ایران - «من در مقدس‌ترین مکان جهان برای شفای هنرمند خلاقی که تاریخ را می‌سراید، مشغول دعا هستم.» این بخشی از پیام «آسین چلپی»، بیست ودومین نواده مولانا از مکه مکرمه برای محمدرضا شجریان است که آخرین واکنش به بیماری خسرو آواز ایران نیز محسوب می شود.

هنوز دقایقی از آغاز سال نو شمسی نگذشته بود که انتشار تصوير رنجور پادشاه موسيقي سنتي، جامعه‌ی ایران را در بهت و حیرت فرو برد. اگرچه در کلام خسرو آواز ایران امید موج می زد و با لبخند به دوستدارانش این نوید را می داد که به زودی برنامه‌های هنری خود را از سر خواهد گرفت، ترس از دست دادن او همگان را نگران حال وی كرد.

این ویدئو فقط دو دقیقه و دو ثانیه بود، اما همین پیام کوتاه در اول فروردین- که معمولا افراد خود را درگیر مسائل گوناگون نمی کنند -  اغلب ایرانیان را به واکنش واداشت. این دو دقیقه چنان موجی را ایجاد کرد که همایون شجریان، فرزند استاد محمدرضا شجریان، در واکنش به موج احساسات در صفحه اینستاگرام خود با انتشار عکسی از پدرش نوشت: «امن¬ترین جای دنیا قلب مردم است و خوشا به حال کسانی که لایق قلب مردم هستند» و فرزند دیگر وی، رایان شجریان برای همدردی با پدر، موهای سرش را تراشید.

این ویدئوی کوتاه موجی از پیام ها و اظهارنظرها از سوی بلندترین مقام های مسئول، دولتی و همچنین هنرمندان عرصه های مختلف چون موسیقی، تئاتر و سینما را به دنبال داشته است؛ به همین بهانه بازتاب‌هایی که پس از انتشار آن ویدئو شکل گرفت را بررسی می¬کنیم:

اولین واکنش را دکتر سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت نشان داد. وی در صفحه اینستاگرام خود نوشت که در تماسی تلفنی با استاد جویای احوالش شده است. روحیه شجریان را بسیار خوب و صدایش را مانند همیشه باصلابت، پرتوان و سرحال دانست و به¬طور ضمنی اعلام کرد که طی دو سال گذشته در جریان بیماری استاد بوده است و خبر از بازگشت ایشان به ایران در دو ماه اینده داد.

وزیر بهداشت تنها وزیر کابینه نبود که به بیماری شجریان واکنش نشان داد. محمود واعظي، وزيرارتباطات از ديگر كساني بود كه با انتشار عكسي از شجریان در اینستاگرام خود براي سلامتي او دعا كرد. علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار پیامی به بیماری استاد واکنش نشان داد و از خداوند سلامتی و شفای سریع و کامل این خواننده محبوب را خواستار شد.

حساب کاربری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در توئیتر، جمله‌ای از رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را با هشتگ شجریان منتشر کرده است. در این توئیت نوشته شده: «ما نباید هنرمندان بزرگ کشورمان را طرد کنیم که اگر نابخردانه چنین کنیم باید منتظر ظهور ابتذال در عرصه هنر باشیم.»

حجت‌الاسلام نقویان در سخنرانی خود در مسجد نور تهران و در مراسم ترحیم مادر همسر رئیس جمهور، گریزی نیز به مسأله ممنوعیت فعالیت‌های «محمدرضا شجریان» و همچنین بیماری ایشان زد و از این مسأله اظهارنارضایتی کرد. وی اعلام داشت که «چرا کسی که افطار مردم با صدای ربنا او عجین شده باید از ما دلخور باشد؟ بیاییم در سال جدید یک گام به سمت اخلاق برداریم.»

این موج به وزرای کابینه دولت یازدهم محدود نشد، بلکه عضوی از بیت امام خمینی(ره) نیز به این موضوع واکنش نشان داد. سید احمد خمینی فرزند سید حسن در پیام اینستاگرامی خود برای این موسیقیدان نامی کشور آرزوی سلامتی کرد. خمینی جوان نوشت: «خدایا نگه دارش از قهر و کین/ سیاووش آواز ایران‌زمین»

سیاسیون دولت اسبق و نمایندگان مجلس نیز به این موضوع پرداختند. محسن مهرعلیزاده معاون رئیس جمهور در دولت اصلاحات با صدور پیامی به محمدرضا شجریان، برای وی آرزوی صحت و سلامت کرد. وی در بخشی از پیامش نوشت: «این حنجره طلایی که سالیان سال میهمان سفره های افطار ملت مسلمان ایران بوده  و این عزیز و صدای دلنشینش که همواره  در روزگاران  سهل و دشوار  همنوای مردم کشورش بوده و هست، قوی تر از آن است که تسلیم بیماری گردد». علی مطهری نماینده مجلس ضمن آرزوی سلامتی برای استاد آواز ایران، از ممنوع الکاری ایشان انتقاد کرد و  با بیان اینکه طرد هنرمندان، آنان را بیشتر در دل مردم قرار می‌دهد، تصریح کرد: نباید در مقابل هنرمندانی مثل شجریان جبهه‌گیری کرد زیرا دل بسیاری از مردم با آنهاست.

آخرین واکنش سیاسیون موضع نماینده مردم تبریز بود. پزشکیان نیز در گفتگو با نامه نیوز به انتقاد از ممنوع¬الکاری ایشان پرداخت. وی اظهار داشت: «افرادی که در قلب مردم هستند اگر عکسشان را بردارند و یا تصویرشان را نشان ندهند همچنان محبوب قلوب باقی می مانند و نمی توانند با ممنوع التصویری آنان را حذف کنند.»

اهالی موسیقی همان¬گونه که انتظار می¬رفت،  پیشقدم در این زمینه بودند. پس از انتشار این خبر علیرضا قربانی در پیام نوروزی‌، از مردم خواست تا برای سلامتی استاد شجریان دعا کنند و همزمان علیرضا افتخاری در یادداشتی خطاب به استاد، برای بازگشت سلامتی کامل شجریان دعا کرد.

در یادداشت افتخاری خطاب به شجریان آمده است: «استاد بزرگوارم، سلام؛ از صمیم قلب شفا و سلامتی حضرت عالی را از خداوند متعال خواستارم. تلاش، رنج و مشقت حضرت عالی در ارتقای فرهنگ این کشور از دیده ملت ایران علی‌الخصوص این بنده کمترین، پوشیده نیست. همگی دست به دعا می‌بریم و از خداوند متعال بهبودی و سلامتی جناب عالی را خواهانیم».

شهرام ناظری نیز با ارسال یک دست نوشته برای استاد محمدرضا شجریان، برای او آرزوی سلامتی کرد.  «علی بوستان» -نوازنده و عضو گروه هم‌آوایان- نیز شجریان را کسی دانست که «استاد» وزنش را از او وام گرفته و یگانه یکه‌تازی است که نه یک ملت، بلکه یک فرهنگ مدیون اوست. «حسین پرنیا» هم در اینستاگرام خود نوشت: «استاد شجریان فقط یک خواننده‌ی تأثیرگذار در آواز موسیقی ایران نیست؛ بلکه گویاترین تاریخ موسیقی ایران شده‌اند و ارزش او به خاطر فرهنگ معاصر موسیقی است که به موسیقی ایرانی هویت ملی و به هنرمند موسیقی ایران ارزش هنری، فکری بخشیده است.»

صدیق تعریف، استاد آواز و خواننده موسیقی ایرانی در پیامی سلامت و بهبود کامل و خوشدمی استاد محمدرضا شجریان را آرزو کرد. کیوان ساکت نوشت که شاد بودن و عمر دراز استاد، آرزوی هر ایرانی است. مختاباد در یادداشتی  که روزنامه «شرق» آن را با عنوان «یادکردی از استاد» منتشر کرد نوشت: «پیام نوروزی استاد محمدرضا شجریان اندوهی عمیق را در جان و تنم برانگیخت؛ دعایم را نثار وجود ذی‌وجودش کردم که بار خدایا به‌ هیچ عارضه وجود نازک آن هنرمند عزیز دردمند مباد؛ آمین»

نه تنها هنرمندان موسیقی سنتی، بلکه خوانندگان پاپ نیز به این موضوع پرداختند. رضا صادقی شجریان را ستون تخت‌ جمشید دانست و نوشت «عالیجناب: تمام ما و تمام ایران سراپا دعا خواهیم بود برای سلامتی و لبخند همیشگی شما». امیر تاجیک و سامی یوسف نیز به این خیل پیوستند و برای استاد شجریان آرزوی سلامتی کردند.

بعد از اعلام خبر بیماری محمدرضا شجریان، جمع کثیری از هنرمندان سینما با انتشار پست‌های اینستاگرامی با این خواننده ابراز همدردی کردند. پرویز پرستویی از اولین هنرمندانی بود که به این موضوع واکنش نشان داد و در متنی پر احساس نوشت «یادمان باشد نوای ربنای استاد سال‌ها همدم لحظات ناب و روحانی ملت ایران بوده، و حالا نوبت ماست که همه با هم برای سلامتی ایشان دست به دعا ببریم.»

هنرمندان بسیار دیگری نیز در صفحه‌های شخصی خود از شجریان و صدایش نوشتند و برای او آرزوی سلامت کردند. شبنم مقدمی بازیگر سینما و تلویزیون ایران یکی از این هنرمندان بود که نوشت: «دورتان بگردم استاد، می‌شود این مهمان ناخوانده را جواب کنید؟ مرام‌تان نیست، می‌دانم! اما به خاطر ما… شما را به خدا جوابش کنید تا غصه مهمان حالا تا همیشه دل ما نشود… افتخار آفاق… خسرو خوبان… مهمان را همان جا بگذارید و بیایید خانه… قدم‌تان روی چشم ما…» 

مهناز افشار بازیگر سینما هم در توئیتر از استاد محمدرضا شجریان و جایگاه او در فرهنگ و هنر ایران نوشت. بهزاد فراهانی شجریان را گل سرسبد یک قرن آواز ایران دانست. بهاره رهنما بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون در اینستاگرام خود نوشت: «جان جهانی هستی شما، دل ملتی به تپش‌های قلب شریف و هنرمند شما بسته است.. تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد... محمدرضا شجریان.»

محراب قاسم‌خاني، ستاره اسكندري، محسن تنابنده، آزاده نامداري، محمد بحرانی از دیگر هنرمنداني بودند كه آرزوي سلامتي براي شجريان داشتند.

پای استادِ آوازخوان به تئاتر نیز باز شد. نمایش «چمدان» در میان اسقبال پرشور مخاطبان  توسط گروه اجرایی به استاد محمد شجریان تقدیم شد. لقمان خالدی کارگردان مستند «فصل هرس» نیز نمایش فیلم‌ خود در موزه سینما را به اساتید در بستر بیماری هنر محمدرضا شجریان و عباس کیارستمی تقدیم کرد.

بهرام دبیری نقاش در پیامی «شجریان» را تنها یک صدا ندانست، بلکه صدای عاطفه و عشق و شعور یک ملت دانست. «بزرگمهر حسین‌پور» -کارتونیست و نقاش- که دو طرح جلد ماندگار از استاد آواز ایران کشیده است نیز، در یادداشتی نوشت: «اول سال، در اين شلوغستان مجازي مشغول عبور بودم كه يك تصوير، مرا ميخكوب كرد. دستانم را شل كرد و قلبم را تند. استاد كچل كرده بود. خودم سال‌ها كچل بودم. كچلي را دوست دارم و كچل‌ها را. اما اين داستان فرق داشت. راستش حتی دلم نمي‌خواهد براي سلامتي‌اش دعا كنم. آن‌قدر مردم بددعايي هستيم كه براي هر كه دعا كرديم، حالش بدتر شد. دلم مي‌خواهد هيچ‌كار نكنم. اگر به غم است، سرسختانه‌ترين غم‌ها را دارد مي‌كشد... اگر به صدا است كه زيباترين صوت‌ها را خوانده... اگر به دعا است، او دلبرانه‌ترين دعا را فرياد زده! بياييد هيچ كاري نكنيم! خدا دردش را ديده، صوت‌اش را خودش به او داده و دعايش را به زيباترين حال شنيده. او از ما حواس‌اش بيشتر جمع است.»

دقایقی از انتشار پیام نوروزی شجریان نگذشته بود که خبر بیماری استاد فضای مجازی را قبضه کرد.

افراد بسیاری در وصف او شعرها سرودند. پشت ماشین ها و در و دیوارها را با شعار آرزوی سلامتی وی نگاشتند. به بیان بهتر می توان گفت این موج عظیم فضای مجازی بود که سایر عرصه ها را با خود همراه کرد. کمپین‌هایی راه افتاد با هدفی بزرگ و آن جمع‌کردن 80 میلیون امضا برای هنرمندی که اگرچه در قله‌های آواز ایران است، اما سال‌هاست از خواندن در کشور خودش محروم مانده است.

«گروهی به وسعت ایران» نام یکی از گروه‌های متعددی است که این روزها فعالیت خود را با هدف جمع‌آوری امضا برای برگزاری کنسرت  «محمدرضا شجریان» آغاز کرده است. این گروهای متعدد شعارشان هم یکسان است؛ می‌گویند استاد شجریان در ممنوعیت کنسرتش سکوت کرده است، اما ما به عنوان یک ایرانی وظیفه داریم تا برای برگزاری کنسرت از او حمایت کنیم.

در آخرین مورد هم مهتاب کرامتی به کمپین «آری به کنسرت محمدرضا شجریان» پیوست. وی با انتشار تصویری از محمدرضا شجریان و آرزوی سلامتی برای او، در صفحه اینستاگرامش نوشت: «با آرزوی برگزاری کنسرت جناب آقای شجریان در سال جدید.»

این موج عظیم چنان گسترده شد که حتی صداوسیما را با خود همراه کرد. بعد از هفت روز وقفه از زمانی که خبر منتشر شده بود، تلویزیون روز جمعه – هفتم فروردین ماه- در یکی از برنامه‌های خبری خود، در خبری کوتاه  و 33 ثانیه ای  خبرسلامتی «محمدرضا شجریان» را داد. البته لازم به ذکر است که تلویزیون در جریان بستری شدن ایشان در شهریور 94 به بیماری ایشان پرداخته و وی را با لفظ استاد خطاب کرده و به این ترتیب تحریم تلویزیون علیه «شجریان» پیش از این شکسته شده بود.

در پایان باید گفت به راستی می توان سال جدید را سال اسطوره آواز «محمدرضا شجریان» نامید. گواهی بر این مدعا را می¬توان انبوه پیام های نه فقط شخصیت ها، سیاسیون و هنرمندان بلکه حجم عظیم ابراز احساسات ها و علاقه مندی های مردم ایران زمین چه در فضای مجازی و چه در سایر فضاها در وصف این بزرگ مرد طناز آواز دانست. بیایید برای سلامتی ایشان دست بر دعا گذاریم و خواستار زدایش اندوه و کسالت از وجود بی مثال استاد موسیقی ایران زمین، «محمدرضا شجریان » باشیم.