شهرزاد 2؛ روی آنتن یا روی اعصاب تلویزیون

هفته نامه تماشاگران امروز: «شهرزاد 2» این روزها یکی از مهمترین اخبار سینما – تلویزیونی کشور، ماجرای ادامه سریال پربیننده حسن فتحی است؛ سریالی پرمخاطب که یکی از پدیده های سال 94 بود و به زودی فصل نخستین به پایان می رسد. با انتشار 25 قسمت از فصل اول شهرزاد، تنها یک قسمت از این فصل باقی مانده و این در حالی است که تهیه کننده می گوید خیلی زود پخش سری دوم این کار آغاز خواهد شد.

کار تا جایی پیش رفته که حتی سایت های خبری دنباله قصه را گمانه زنی کرده اند. گفته می شود در ادامه داستان قرار است بعد از مرگ بزرگ آقا، فاطمه معتمد آریا به داستان اضافه شود و در نقش خواهر بزرگ آقا، نقش اصلی فیلم باشد اما شهرزاد با بازی ترانه علیدوستی که محور داستان بوده چه سرانجامی پیدا می کند؟ فصل دوم این سریال پربیننده چه زمانی کلید می خورد و چه شکلی خواهد داشت؟ اینها پرسش هایی هستند که منابع مطلع در صحبت با گروه سازنده سریال موفق حسن فتحی درباره اش سخن گفته اند.

«شهرزاد – فصل دوم»، نه حسن فتحی و نه حتی تهیه کنندگان سریال شهرزاد از انتخاب چنین عبارتی برای 26 قسمتی که باید به زودی برای این سریال موفق ساخته شود، استفاده نمی کنند. روایت قصه ابتدایی این سریال از همان ابتدا قرار بوده تا مهر ماه سال 95 ادامه پیدا کند اما فیلم سینمایی «فروشنده» اصغر فرهادی و قرارداد شهاب حسینی و ترانه علیدوستی با این فیلم، برنامه شهرزاد را تغییر داد. 

این دو کاراکتر اصلی شهرزاد به دلیل فشاری که برای رسیدن فیلم فرهادی به کن وجودداشت، تغییراتی اساسی در برنامه حسن فتحی ایجاد کردند. او ناچار شد وقفه ای در سریالش ایجاد کند. فیلبرداری در زمستان94 تمام شد و حالا برای ادامه قصه، گروه سازنده به این نتیجه رسیده اند چند ماهی به مخاطبان استراحت دهند. یعنی سری جدید حداقل تا پایان محرم یعنی حوالی آبان ماه آینده توزیع نمی شود.

البته سری دوم اگر ساخته شود، تغییرات گسترده ای در لوکیشن ندارد. محمد امامی هم این موضوع را تایید کرده. آنها با توجه به حذف چند شخصیت در فصل اول، چند هنرپیشه جدید باید اضافه کنند. البته حسن فتحی فیلمنامه جدید را که نسبت قصه ابتدایی تغییرات عمده ای دارد با خود به آمریکا برده تا بازنویسی کند و به آن پرسوناژهای جدیدی بیفزاید.

محمد امامی، سرمایه گذار مجموعه می گوید ادامه شهرزاد تقریبا صددرصد است اما عوامل دیگر که تا پیش از این احتمال سریال را 90 درصد می دانستند، حالا کمی دو دل شده اند و وقتی با سوالی درباره تدئاوم کار روبرو می شوند، می گویند شیاد 50-50 باشد! کار برای ادامه چند مشکل اساسی دارد. مشکل نخست حفظ تیم است. قبل از همه باید دید خود حسن فتحی در کنار این مجموعه می ماند یا نه. او که یخ سریالش حسابی گرفته، دوباره از سوی سازمانی که سی سال کارمندش بوده، دعوت به کار شده است. 

تلویزیون به فتحی پیشنهاد داده هر سه ایده ای که برای ساخت در دست دارد را به تلویزیون ببرد و به عنوان پروژه های الف ویژه (یعنی با بودجه های سنگین و دستمزد قابل توجه) بسازد. پروژه هایی که در زمان ضرغامی به معاونت سیما ارائه شده بودنداما دارابی هیچ کدام شان را نپذیرفت. پروژه هایی که یکی از آنها سناریوی «شهرزاد» بود و دیگری به گفته خود فتحی ماجرایی را روایت می کرد از دوره شاه طهماسب صفوی. سناریویی که می توانست یک روایت مشابه سریال «در حریم سلطان» باشد و نگذارد مخاطبان رسانه ملی، بینندگان به سوی جم و دیگر شبکه های ماهواره کوچ کنند.

تلویزیون که در یکی دو ماه گذشته برای حذف رقبای بیرونی اش رشیدپور، فرزاد حسنی و دیگر مجری های ممنوع الکار را به تلویزیون برگردانده و سعی کرده از ریزش بیشتر مخاطبانش جلوگیری کند، در اوج بی پولی به فتحی پیشنهاد همکاری دوباره داده. حسن فتحی که سریال های موفقی چون شب دهم، میوه ممنوعه، قهرمانان نمی میرند، مدار صفر درجه و در مسیر زاینده رود را برای تلویزیون ساخته و همیشه یکی از پرطرفدارترین کارگردان ها بوده، می داند هیجان بازگشت به تلویزیون – اگر آنها شرایطش برای ساخت سریالی با هزینه نسبتا زیاد را بپذیرند – چقدر زیاد است به خصوص اینکه کارش بگیرد و سریالش در رقابت با سریال شبکه های ماهواره ای پربیننده باشد تا ادعای اینکه اگر می گذاشتند طرح هایش را 7 سال پیش بسازد، این بلا سر تلویزیون نمی آمد را ثابت کند و لقب ناجی تلویزیون ملی را بگیرد.

او که یک ماهی را برای دیدن پسرش به شیکاگو رفته بود، تازه به ایران برگشته و حالا دو دل است. از یک طرف به مدیوم تلویزیون و وسوسه بینندگان نامحدودش فکر می کند، از سوی دیگر می ترسد. ترس از اینکه معاونت سیما که در سال های اخیر به دلیل مشکلات مالی نتوانسته هیچ کدام از پروژه های الف ویژه اش را بدونسرمایه گذار بخش خصوصی بسازد در معامله با او چه خواهد کرد.

فتحی لابد یک دغدغه دیگر هم دارد. او که حالا با ساخت یک سریال در شبکه خانگی لذت عبور از خطوط قرمز پایان ناپذیر رسانه ملی را تجربه کرده و توانسته اقبال بینندگان عام و سختگیر را یک جا تجربه کند و ستایش بسیاری از منتقدان جدی را جلب کند، حتا متوجه خواهد بود که بازگشت از این حوض بزرگ به تنگ کوچک و بدون هوای تلویزیون چه نتیجه متفاوتی دربر خواهد داشت.

گروه سازنده شهرزاد می خواهد هر طور هست فصل دوم سریال را جلوی دوربین ببرد. اگرچه آنها می دانند کارگردان موفق شان از تلویزیون پیشنهاد دارد اما دو دلیل ته دل شان را قرص می کند که فتحی نمی تواند این سریال را بدون آنها بسازد. اول اینکه آنها مالک معنوی فیلمنامه هستند و دیگری اینکه تلویزیون به تنهایی توان پرداخت هزینه بیش از 15 میلیارد تومانی را در این شرایط اقتصادی برای ساخت سریالی با این ابعاد ندارد.

اما اتفاقی دیگر را هم در نظر بگیرید که مدیران تلویزیون و هم مدیران شهرزاد در سر دارند، بررسی احتمال همکاری مشترک. پیشنهادی که یک بار از سوی سازندگان شهرزاد به دارابی معاون پیشین سیما ارائه شد. قبل از آغاز پخش این سریال از شبکه نمایش خانگی، گروه سازنده فیلم گفته بودند حاضرند این سریال را که از نگاه خودشان پروژه ای ملی است و باید همه مردم ایران ببینندش به قیمت هزینه تولید به تلویزیون بفروشند اما دارابی به آنها اعلام کرده بود تلویزیون علاقه ای به این کار ندارد و سریال شهرزاد را برای مخاطبانش نمی پسندد!

او این سریال را نخواست اما حالا شهرزاد پرفروش ترین سریال تاریخ نمایش خانگی است که از بسیاری از سریال های پر خرج و بی خاصیت تلویزیون بیشتر دیده شده. مطمئنا بسیار پرمخاطب تر و موفق تر از پروزه 55 میلیارد تومانی معمای شاه که یک شکست بزرگ برای تلویزیون بوده است.

حالا تلویزیون به شرایطی فکر می کند تا شاید مثل پروژه های مشارکتی ای اش با مهران مدیری یا ایرج طهماسب که در ازای مشارکت گروه سازنده در قسمتی از باکس آگهی های سریال،هزینه تولید کار را می پردازد، با گروه سازنده شهرزاد تعامل کند و این یک ایده آل برای سازندگان شهرزاد است. آنها که بار قبل حاضر بودند سریال شان را به کلی به تلویزیون واگذار کنند، حالا حاضرند در چنین تعاملی، ادامه سریال را با مشارکت تلویزیون بسازند. یک مشارکت رویایی دو سر برد که البته منتقدان جدی خواهد داشت.

این مشارکت بی تردید ممیزی های سریال را نسبت به آنچه در شبه نمایش خانگی پخش می شد به شدت بالا می برد و دلزدگی بخش بزرگی از بینندگان را در پی خواهد داشت. و البته سرافراز را زیر فشار شدید دلواپسانی قرار می دهد که همین حالا هم شهرزاد را تولیدی سیاسی می دانند و بارها به آن تاخته اند.

در فصل بعدی شهرزاد، کدام شخصیت ها می مانند و کدام شخصیت ها اضافه می شوند. ماندن ترانه قطعی است. او به شدت از حضور در پروژه لذت می برد و فعالیت و تبلیغاتش برای کار در فضای مجازی نشان می دهد که به شدت علاقمند است ایفاگر ادامه نقش شهرزاد در ادامه ماجرا باشد اما سریال برای فصل بعدی یکی از ارکان اصلی اش یعنی علی نصیران را از دست می دهد. کسی که بخش عمده ای از جذابیت های هنری کار را با بازی ستایش آمیزش به دوش کشیده بود.

بعد از او چه اتفاقی می افتد؟ چه کسی جای او را پر خواهد کرد. حالا می گویند حضور فاطمه معمتد آریا در قصه حتمی است. خبری که خیلی دور از انتظار نیست. معتمد آریا در ماه های گذشته ارتباط بسیار گرمی با گروه سازنده شهرزاد داشته. حتی در حاشیه حضور عوامل شهرزاد در جشنواره برلین، بحث هایی جدی میان او، امامی و فتحی مطرح شد و اینکه سیمین خانم به شهرزاد بپیوندد، محتمل ترین گزینه است.

شهاب حسینی سر قراردادش از فصل اول و کسر رقمی از آن، با مجموعه اختلاف دارد و از این گفته که احتمالا در فصل دوم حضو رنخواهد داشت. اما به نظر می رسد این قهر خیلی زود و با قراردادی چشمگیر، شاید حتی چرب تر از رقمی که در فصل اول به او پیشنهاد شد به آشتی می انجامد. 

به نظر می رسد پریناز ایزدیار هم برای ادامه مجموعه مشکلی ندارد و حضورش قطعی است. سحر دولتشاهی و شبنم مقدمی از گزینه هایی هستند که احتمال حضورشان در پروژه زیاد است اما چیزی قطعی نیست. قراردادهای جدید بازیگران فیلم اما حتما بندهای محکم تری خواهد داشت تا بازیگران فصل جدید نتوانند مثل ابوالفضل پور عرب و ؟؟؟؟؟؟؟؟ هنرپیشه نقش ململ، داستان فیلم را لو دهند و زحمت گل گروه اینقدر ساده از بین نرود.

همانطور که قابل پیش بینی است زمان فصل دوم سریال به دوران امروز نزدیک تر خواهد بود و ممکن است تا سال های پیش از انقلاب را شامل شود. این که نمادهای سیاسی شائبه سازی مثل حصر دکتر مصدق و کودتا و طعنه های دیگر قچدر در سریال کارکرد دارند، بسته به این است که ماجرا به کار مشترک با تلویزیون بینجامد یا نه. کار مشترکی که ممکن است حتی حضور بازیگری مثل ترانه علیدوستی را که نشان داده در مورد جایگاه و اعتبارش بسیار سختگیر است با مشکل موجه کند.

نکته دوم هم این است که اگر قرار باشد شهرزاد 2 از تلویزیون پخش شود، می خواهند روی آن چه نامی بگذارند. معلوم است که تلویزیون با این محدودیت های تنگ و تار، مطلقا امکان پخش فصل اول را – حتی با بیشترین حذف و تعدیل – ندارد. تلویزیون هم نمی تواند تحمل کند سریالی که اینقدر روی اعصابش بوده و انتقادات دلواپس ها را – که همفکری های مدیران رسانه ملی محسوب می شود – برانگیخته با همان نام و با ارجاع به گذشته ای غیرقابل نمایش روی آنتن بفرستد. تکلیف چه خواهد بود؟