نکته ای درباره ی "روز جهانی شعر"

آغاز فروردین‌ که طبیعت زیباترین شعرهایش را زمزمه می‌کند و مردم ایران بیش‌ترین شعرها را برای تبریک نوروز و رسیدن بهار رد و بدل می‌کنند، «روز جهانی شعر» است، که البته در ایران از آن غفلت کرده‌ایم.

به گزارش ایسنا، یونسکو در سی‌امین اجلاس کنفرانس عمومی خود که در سال ۱۹۹۹ برگزار شد، به اتفاق آرا، روز ۲۱ مارس برابر با دوم فروردین را به عنوان «روز جهانی شعر» نام‌گذاری کرد و هرسال این روز را گرامی می‌دارد.

یونسکو از کلیه کشورهای عضو، نهادهای دولتی و غیردولتی، شهرداری‌ها، مدرسه‌ها، انجمن‌ها، موزه‌ها، ناشران و... خواسته است تا فعالیت‌هایی را به مناسبت این روز پیش‌بینی و اجرا کنند.

در ایران اما چندان توجهی به این موضوع نمی‌شود. هرچند در این روزها طبیعت به زبان شعر در سخن است و مردم بیش‌تر از هر زمان دیگری از شعر استفاده می‌کنند، با زبان شعر سال نو و آغاز بهار را به هم تبریک می‌گویند و به حافظ تفأل می‌زنند، اما در برنامه‌های رسمی هیچ توجهی به این نام‌گذاری نمی‌شود و حتی نامی از آن برده نمی‌شود. برای مثال، امسال شاید تنها برنامه‌ای که به مناسبت روز جهانی شعر برگزار شد در شیراز بود. شاید بُدو بُدوهای آخر سال و بعد هم فرورفتن در رخوت تعطیلی آغاز سال نو مجالی برای توجه به این روز و عنوانی که بر خود دارد باقی نمی‌گذارد؛ اما باز هم این دلیلی نمی‌شود حالا که جهان 21 مارس را - که برای ما ایرانیان آغاز سال نو است - به نام شعر می‌شناسد، نهادهای دولتی و غیردولتی در ایران از این موضوع غفلت کنند و از این فرصت برای جلب توجه آگاهانه به شعر و تلاش در جهت بالابردن سواد شعری مردم استفاده نکنند.

البته ناگفته نماند روزی هم که در تقویم رسمی کشور به نام «روز شعر و ادب فارسی» (27 شهریور هم‌زمان با روز بزرگداشت شهریار) نام‌گذاری شده و مختص خود ایران است تقریبا هر سال در بی‌توجهی می‌گذرد و جدی گرفته نمی‌شود.

مطالعات یونسکو درباره وضعیت شعر نشان می‌دهد که با وجود تکثر و تنوع فعالیت‌های شعری و افزایش تعداد شاعران و توجه ملت‌ها و جوامع به حفظ سنت‌ها و بیان شفاهی، هنوز شعر به عنوان یک وسیله اصیل بیان فرهنگی و هنری در رسانه‌ها و نظام‌های آموزشی جایگاه واقعی خود را نیافته است.

اهمیت شعر در نظر یونسکو تا آن‌جا است که مدیرکل یونسکو در پیام چند سال پیش خود به این موضوع اشاره می‌کند که با کشف ظرفیت‌های بزرگ زبانی، آفرینش شعری به «غنی کردن گفت‌وگوی بین فرهنگی» و «تضمین صلح جهانی» می‌انجامد.

ایرینا بوکووا در پیام خود می‌نویسد: در جهانی که به شکلی باثبات در حال گسترش است، جهانی که به سرعت تغییر می‌کند و تغییرات اجتماعی را تجربه می‌کند، شاعران در جنبش‌های مدنی حضوری دائمی دارند و می‌دانند که چگونه موجب هوشیاری وجدان ها در برابر بی عدالتی‌های جهانی شوند و چگونه به تشویق قدردانی از زیبایی های جهان کمک کنند. ما همچنین می‌توانیم ظرفیت های شعری را در تکنیک های جدید و پیام های کوتاهی که در شبکه های اجتماعی در گردش است ببینیم که در عین حال زندگی جدیدی به شعر می‌بخشند، خلاقیت را بارور می‌کنند و شعرها و بیت‌هایی را به اشتراک می‌گذارند که می‌توانند به ما کمک کنند تا بیش از پیش متعهدانه به جهان عمل کنیم.

او همچنین می‌افزاید: ما باید مطمئن باشیم که این روح پرتپش را زنده نگه می‌داریم و چشم‌هایمان را برای دیدن این‌که چگونه شعر می‌تواند به نزدیک شدن مردم به هم کمک کند، باز نگه داریم.