مرگ فرعون محبوب
صدای ایران - به گزارش خبرآنلاین، با مرگ محمد حسنین هیکل روزنامه نگار، سیاستمدار ونویسنده نامدار مصری اخرین فصل کتاب تاریخ معاصر جهان عرب به پایان رسید.
ارزش وجودی هیکل به لحاظ برخورداری از یک حافظه تاریخ سیاسی مصر وجهان عرب بگونه ای بود که از وی به عنوان فرعون محبوب مصر یاد می شد.
حسنین هیکل در سخت ترین وطوفانی ترین تاریخ مصر در کنار رهبر برجسته این کشور یعنی جمال عبدالناصر مسولیت های کلیدی به عهده داشت تا جائی که به محرم ترین یار رئیس جمهوری فقید مصر تبدیل شد.
نقش بی بدیل وی در انجام ماموریت های فوق سری وبه عهده گرفتن سکان ماشین اطلاعرسانی مصر در دوران عبدالناصر از وی چهره ای جاودانه در عرصه های سیاسی و اطلاعرسانی جهان عرب ترسیم کرد.
بی شک وی تاریخ زنده جهان عرب بود تا جائی که رهبران عرب از وی برای انجام مصاحبه وثبت خاطرات خود دعوت به عمل می آوردند.
یکی از این شخصیت ها، مرحوم حافظ اسد رئیس جمهوری سابق سوریه بود که حسنین هیکل در سال 1996 یک مصاحبه طولانی در باره رویدادهای سیاسی منطقه وجهان با وی انجام داد.
گفته می شود مرحوم حافظ اسد شرط کرده بود تا زمانی که زنده است این مصاحبه منتشر نشود وهیکل نیز این شرط اسد را پذیرفت.
از ویژگی های محمد حسنین هیکل این بود که بشدت نسبت به اهل البیت علیهم السلام ارادت داشت واین ارادت خالصانه شاید به نوعی به محل تولد وی درمحله راس الحسین "ع" در قاهره باز می گردد.
او بارها در خاطرات خود تاکید کرده بود که حضور روزانه هزاران نفر از سراسرجهان برای زیارت ر اس الحسین "ع" در قاهره این سوال را در ذهن کودکانه وی ایجاد کرده بود که این حسین کیست که این همه عاشق ومشتاق دارد؟.
هیکل برای یافتن سوال خود بعدها تاریخ واقعه کربلا را به دقت مطالعه کرد و در نوشتارهای خود در مورد ایران وجهان تشیع به این واقعه دردناک استناد می کرد.
هیکل متولد سال 1923 در منطقه راس الحسین واقع در مرکز شهر قاهره بود وشاید فضای معنوی این بارگاه جوانه عشق به اهل البیت را در دل وی بارور ساخت.
به دلیل انتقاد شدید وی از تکفیری های سلفی هواداران تکفیری ها از او به عنوان فرعون مصر یاد می کردند وحتی بارها وی را تکفیر کرده بودند. او از اوایل دهه 60 از قرن گذشته میلادی با جمال عبدالناصر رئیس جمهوری وقت مصر پیوند خورد وبا حکم عبدالناصر به مدت 17 سال سردیبری پر تیراژترین روزنامه مصر یعنی الاهرام را به عهده گرفت.
او علاوه بر این ،مدتی پست وزارت اطلاعرسانی" ارشاد ملی " مصر ومدت کوتاهی نیز به عنوان وزیر خارجه مصر فعالیت داشت که در این دوران نقش برجسته ای در حل بحران های داخلی وخارجی مصر ایفا کرد. سخنرانی پر شور جمال عبدالناصر در جریان ملی شدن کانال سوئز در سال 1956، سخنرانی وی پس از شکست مصر در جنگ ژوئن 1967 ودهها سخنرانی دیگر توسط
هیکل نوشته شد.
هیکل زمانی که سر دبیری روزنامه الاهرام را به عهده داشت مرکزمطالعات استراتژیک الاهرام را تاسیس کرد که امروز این مرکز با داشتن 4 هزار کارمند به عنوان بزرگترین مرکز مطالعات سیاسی جهان عرب تلقی می شود.
زمانی که مصر در جنگ ژوئن 1967 از اسرائیل شکست خورد ودرکمتر از 6 روز بخش های مهم شرم الشیخ ، سینا والعریش توسط رژیم اسرائیل اشغال شد عبدالناصر ناچار به استعفا شد.
گفته می شود استعفای جمال عبدالناصر به پیشنهاد حسنین هیکل صورت گرفت زیرا پس از این استعفا حزب حاکم وقت مصر،مردم را به صحنه آورد تا از عبدالناصر بخواهند که استعفای خود را پس بگیرد.
پس از مرگ عبدالناصر در سال 1970 هیکل هیچ پست دولتی قبول نکرد وبه کار روزنامه نگاری خود باز گشت .
هیکل در یکی از مصاحبه های خود با شبکه الجزیره قطرادعا کرد که انور سادات عامل مرگ عبدالناصر بود زیرا سادات که در آن زمان معاون عبدالناصر بود در قهوه وی سم سیانور قرار داد.
این اتهام یک جنجال سیاسی بزرگی در مصر وجهان عرب بوجود آورد وخانم جهان سادات همسر انور سادات ازهیکل به دادگاه های مصر شکایت کرد.
از ویژگی های دیگر هیکل این بود که او هیچگاه به حکام عرب وابسته نبود وهمواره سیاست برخی حاکمان وقت این کشورها را به نقد می کشید.
او در سال 1981 به دلیل انتقاد از سیاست های سازشکارانه انور سادات رئیس جمهوری وقت مصر به اتفاق شمار زیادی از روشنفکران مصری دستگیر ومدتی زندانی شد که این زندانی تا زمان مرگ سادات در همان سال ادامه یافت.
در سال 1989 زمانی که علی عبدالله صالح دیکتاتور سابق یمن برای قدر دانی از هیکل مدال ملکه سبا که عالیترین مدالهای یمن بشمار میرود تقدیم وی کرد هیکل این مدال ومبلغ 150 هزار دلار جایزه نقدی را به علی عبدالله صالح پس داد.
هیکل در نامه ارسالی خود به علی عبدالله نوشت : من از دیکتاتورها مدال دریافت نمی کنم و مبلغ ارسالی را که از جیب ملت فقیر یمن برای من ارسال شده باز پس می فرستم تا صرف رفاه مردم یمن شود.
او نویسنده ای بود که در طول 50 سال گذشته روزنامه های واشنگتن پست ونیویورک تایمز امریکا برای چاپ مقالات وی در رقابت بودند وبالاترین حق التحریر را به وی پرداخت می کردند.
نقش هیکل در رخدادهای جهان عرب کاملا پر رنگ بود ومعمولا سران کشورهای عربی در تصمیمات مهم وکلان منطقه ای وجهانی از وی نظر می خواستند. بسیاری از سران عرب از جمله معمر قذافی دیکتاتورسابق لیبی ، حبیب بورقیبه و زین العابدین بن علی روسای جمهوری اسبق تونس و جعفر نمیری رئیس جمهوری اسبق سودان حتی برای چاپ عکس های رسمی خود از وی مشورت می گرفتند.
شناخت عمیق وی از مسائل ایران در طول 65 سال گذشته موجب شد که در زمینه مسائل ایران چندین کتاب مهم به رشته تحریر در آورد که این کتاب ها به عنوان مرجع نویسندگان وتحلیلگران سیاسی مورد استفاده قرار می گیرد.
شبکه های مهم ماهواره ای کشورهای عربی نیز برای ضبط خاطرات سیاسی هیکل با هم رقابت داشتند و وی به مدت 3 سال هر هفته خاطرات خود را برای یکی از شبکه های عربی ضبط می کرد که بیشترین بیننده را داشت.
او یکی از منتقدان حاکمیت اخوان المسلمین بود وپس از پیروزی این جریان سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری مصر وبه قدرت رسیدن محمد مرسی نسبت به دورنمای سیاسی این کشور ابراز بد بینی کرد.
او پس از ترور دردناک شیخ حسن شحاده رهبر شیعیان مصر توسط سلفی های تکفیری ، بشدت اخوان المسلمین را مورد انتقاد قرار داد وتاکید کرد که این جریان نمی تواند بر مصر حکومت کند.
گفته می شود کودتای ژنرال عبدالفتاح السیسی علیه محمد مرسی به ابتکار حسنین هیکل بوده زیرا این هیکل بوده که نظامیان را به انجام کودتا تشویق کرد.
هیکل بعدها این اتهامات را رد کرد اما صریحا اعلام کرد که هیچ جریان وحزبی به جز نظامیان نمی تواند بر مصر حکومت کند.
سر نوشت محمد حسنين هيكل بطرز عجیبی با نام مبارک امام حسین علیه السلام گره خورده بود واین یکی از بازیهای عجیب روزگار است.
او در منطقه راس الحسین متولد شد ودر بیمارستان الحسین قاهره فوت کرد وجنازه وی از مقام راس الحسین تشییع شد وشاید این راز زندگی 93 ساله این ابر مرد عرصه سیاست و اطلاعرسانی مصر بود.
زمانی که هیکل در بیمارستان الحسین قاهره بستری بود در آخرین روز زندگی خود از خوردن دارو خود داری کرد وبه پزشکان خود گفت : این اخرین ایستگاه زندگی من است وساعتی بعد جان به جان آفرین تسلیم کرد.
حسن هانی زاده
نظر شما