بررسی کتاب بهلول گنابادی به روایت اسناد

شمارگان:2000 جلد

صدای ایران-کتاب بهلول گنابادی به روایت اسناد از آثاری درباره علامه بهلول است که در جریان همایش ملی "بهلول، شگفتی روزگار" در زمستان 1389 منتشر  شد.

کتاب بهلول گنابادی به روایت اسناد تالیف دکتر محمد ذبیحی دربرگیرنده اسناد و مدارکی است که زوایایی از قیام خونین مسجد گوهرشاد را نمایان و در دسترس عموم پژوهشگران قرار می‏دهد. در این کتاب 248صفحه‌ای، بخش‏هایی را نیز به تصاویر اسناد اختصاص داده شده است.

کتاب حاضر شامل اسنادی  چون گزارش سرهنگ بیات رئیس نظمیه وقت مشهد به نظمیه مرکز در باره حادثه مشهد وگزارش سرهنگ نوایی رئیس نظمیه مشهد می باشد.

در سند دیگری در گزارشی از جلسه فدائیان اسلام درباره بهلول چنین آمده است: "در یکی از جلسات هیات مدیره فدائیان اسلام، تصمیم گرفته‏اند بهلول از قریه اسلام قلعه افغانستان به ایران بیاورند و مقدمات تشکیل حکومتی مانند خلفای اسلامی را در ایران فراهم نمایند، ولی در اثر اطلاع یافتن ماموران مرزی ایران و افغانستان موفقیت حاصل نکردند" .(همان، ص123)

همچنین تحلیلی درباره بهلول در در  شماره های 434 تا 444 مجله تهران مصور در 1330 چاپ شده است که بخشی از آن در این کتاب آمده است. این مقاله  با عنوان "پنجه خون‏آلود انتلیجنس سرویس" به قلم آشنا برای اولین بار پرده از یک راز مهم سیاسی، قتل داور وزیر مالیه و اسدی نایب التولیه آستان قدس رضوی، برمی‏دارد. در این مقاله قتل داور و اسدی را سیاست انگلیس در ایران می‏داند. نویسنده در بخشی ازمطالبش به بهلول اشاره دارد: "اینتلیجنس سرویس به دست شیخ بهلول نامی که از سرسپردگان خاص او بود غائله مسجد گوهرشاد را به وجود آورد و پس از قتل عام مردم، او را فراری داد و سپس به وسیله ایادی خود گناه این غائله به گردن اسدی انداخت...." (همان، ص90).

شخصیت بهلول با قیام مسجد گوهرشاد نمادین و برجسته می‏شود و دوران اسارت و تبعید وی به افغانستان موجب می‏شود تحلیل‌های متفاوتی در کتاب‏های نگارش شده درباره قیام مسجد گوهرشاد وجود داشته باشد. درسال‌های گذشته به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی اسناد جدیدی در این زمینه منتشر شده و زوایایی مبهم از قیام بازگو شده است. در کتاب بهلول گنابادی به روایت اسناد نیز به مواردی چون بازگشت بهلول به ایران و دقت نظر ساواک نسبت به حضور وی در ایران اشاره شده است.

گزارش‌های ساواک از فعالیت بهلول در سال‌های 47 تا انقلاب اسلامی نشان از ترس و واهمه دستگاه امنیتی ازشخصیت بهلول دارد. انتشار اسناد و خاطرت درباره قیام مسجد گوهرشاد در این کتاب زمینه‏ایی برای شناخت ابعاد مختلف قیام و آشنایی با شخصیت‏های اثرگذار در قیام خونین مسجد گوهرشاد است.