عصبانیت ترامپ از آل سعود

شواهد اولیه از کاهش صادرات نفت خام عربستان سعودی به آمریکا در حال آشکار شدن است. به همین علت ناظران بازار نفت منتظرند تا دونالد ترامپ به زودی در حساب توییترش، عربستان را برای آنچه احتمالا رشد قیمت‌ نفت خواهد بود، سرزنش کند. فهرست خواسته‌های ترامپ از عربستان زیاد است اما «نفت ارزان» یکی از خواسته‌های همیشگی او از متحد عربش است، با این حال به نظر می‌رسد عاملی مهم‌تر سعودی‌ها را واداشته این مهم‌ترین خواسته را نادیده بگیرند.

به گزارش صدای ایران از بلومبرگ، بزرگترین کاهش صادرات نفت خام عربستان به آمریکا که حالا در حال انجام است، می‌تواند اثری مستقیم بر رشد قیمت‌ نفت در بازار جهانی داشته باشد. علاوه بر کاهش سطح صادرات، قیمت پیشنهادی سعودی‌ها برای محموله‌های نفت خام ارسالی به آمریکا در فوریه، در سطحی نزدیک به بالاترین رکورد قرار دارد که می‌تواند هزینه‌‌های مصرف‌کنندگان داخلی نفت خام عربستان در آمریکا را نیز افزایش دهد. این دو اتفاق در کنار یکدیگر، قطعا برای رئیس‌جمهور آمریکا خبرهای خوبی نیستند به خصوص آنکه او به تازگی با ابراز رضایت از قیمت‌ها، کاهش قیمت نفت و به تبع آن بنزین در آمریکا را به نبوغ خود ارتباط داده بود. اما با وجود حساسیتی که ترامپ تا کنون بر سر قیمت نفت از خود نشان داده است؛ چرا مقامات سعودی که اتفاقا منافع مشترک فراوانی برای خود و آمریکا تعریف کرده‌اند، دست روی نقطه ضعف ترامپ گذاشته‌اند؟ ممکن است این‌طور به نظر برسد که سعودی‌ها با استفاده از کاهش صادرات نفت تولیدی خود به آمریکا، سعی دارند در مقابل اعطای معافیت آمریکا به خریداران نفت خام کشورمان، واکنش نشان دهند. اما آیا سعودی‌ها حاضرند بر سر این موضوع منافع مشترک عظیم خود با آمریکا را نادیده بگیرند و با متحد بزرگشان وارد مناقشه نفتی شوند یا این اقدام آنها دلیل دیگری دارد؟

بزرگ‌ترین‌ کاهش صادرات به آمریکا
رصد صادرات روزانه نفت خام عربستان از سمت بلومبرگ نشان می‌دهد صادرات نفت خام پادشاهی سعودی به آمریکا، بین ماه‌های نوامبر و دسامبر به ۳۵۰ هزار بشکه در روز رسیده که نشان‌دهنده افتی ۶۰ درصدی نسبت به ماه قبل از آن است. این سطح از صادرات کمترین میزان از ژانویه ۲۰۱۷، یعنی زمانی است که بلومبرگ ردیابی محموله‌های نفتی را آغاز کرده است. بر اساس بررسی‌های بلومبرگ، صادرات نفت خام عربستان به آمریکا، تا اواسط فوریه می‌تواند به کمترین سطح در بیش از ۳۰ سال گذشته برسد. آخرین باری که صادرات نفت خام عربستان سعودی به آمریکا به کمتر از نیم میلیون بشکه در روز رسید، اواسط دهه ۸۰ میلادی بود. یکی از مهم‌ترین دلایلی که برای این میزان کاهش صادرات نفت خام عربستان به آمریکا قابل شناسایی است، به تمرکز سعودی‌ها بر توافق کاهش تولید بازمی‌گردد. در واقع از آنجا که آمریکا تنها کشوری است که اطلاعات واردات و ذخایر نفت خام تجاری خود را به‌صورت شفاف و هفتگی منتشر می‌کند، معامله‌گران این آمار هفتگی را با دقت رصد می‌کنند و در روند معاملات از آن تاثیر می‌گیرند.

این به این معنا است که نتیجه کاهش عرضه عربستان سعودی به مقصد آمریکا، می‌تواند بیش از هر منطقه دیگری آشکار شده و بر بازار اثر بگذارد. بنابراین کاهش صادرات به آمریکا می‌تواند تاثیری فوری بر قیمت‌ها در بازار داشته باشد زیرا نتیجه آن کاهش سطح ذخایر تجاری نفت خام این کشور، به‌عنوان شاخصی اثرگذار بر رشد قیمت‌ها است. بنابراین می‌توان گفت اصلی‌ترین دلیل کاهش صادرات چشمگیر عربستان به آمریکا، اثرگذاری فوری بر قیمت‌ها و مشاهده رشد آن در بازار است. در کنار این موضوع، دلیل منطقی دیگری نمی‌توان یافت زیرا این اتفاق پیش از این و در سال ۲۰۱۷ نیز رخ داده است.

در جولای ۲۰۱۷ و پس از کاهش صادرات عربستان به آمریکا، قیمت‌ نفت در بازار جهانی این کالا شروع به رشد کرد و احتمالا حالا هم سعودی‌ها به اثری مشابه سال ۲۰۱۷ امیدوارند. در این سال بیشترین سطح صادرات عربستان به آمریکا در ماه مارس و به‌طور میانگین حدود ۳/ ۱ میلیون بشکه در روز بوده است. این میزان بین ماه‌های می‌ و جولای به حدود ۸۳۳ هزار بشکه در روز رسید و پس از آن نیز بین جولای و سپتامبر کمترین میزان صادرات نفت خام عربستان به آمریکا طی ۳۰ سال اتفاق افتاد که به‌طور میانگین روی رقم ۵۴۸ هزار بشکه در روز بود. در حال حاضر به نظر می‌رسد سعودی‌ها با توجه به شدت افت قیمت نفت، پا را فراتر گذاشته و صادرات نفت خام به آمریکا را به ۳۵۰ هزار بشکه در روز رسانده‌اند تا احتمالا شاهد رشد بیشتر قیمت‌ها باشند.

پیش از این یکی از منابع آگاه به بلومبرگ اعلام کرده بود مجموع صادرات نفت خام عربستان سعودی از حدود ۸ میلیون بشکه در روز در ماه‌های نوامبر-دسامبر، به حدود ۷ میلیون بشکه در روز در ژانویه ۲۰۱۹ برسد. این اقدام عربستان در حالی سیگنالی قوی برای رشد قیمت‌ها زیر سایه توافق کاهش تولید در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۹ است که این توافق در روزهای پایانی سال گذشته میلادی به شکلی وسیع از سمت معامله‌گران بازار نادیده گرفته شد و انتظاری برای اثرگذاری آن بر رشد قیمت‌‌ها در میان معامله‌گران وجود نداشت. با این حال عملکرد عربستان به عنوان بزرگ‌ترین عضو اوپک، در ماه دسامبر به گونه‌ای بود که توانست اعتماد بازار را نسبت به توافق کاهش تولید جلب کند.

خشم ترامپ در انتظار آل‌سعود
با این حال حتی اگر این اتفاق رخ بدهد و سعودی‌ها که به شدت به درآمدهای نفتی وابسته هستند به هدف خود مبنی بر رشد قیمت‌ها زیر سایه کاهش صادرات به آمریکا دست یابند (که تا حدودی نیز دست یافته‌اند زیرا قیمت نفت در نخستین روزهای معاملاتی در سال ۲۰۱۹ حدود ۶ درصد رشد داشت)، نمی‌توان در انتظار توییت‌های دونالد ترامپ با موضوع «کاهش قیمت نفت» نبود. کارشناسان عقیده دارند فقط کاهش صادرات نفت عربستان به آمریکا نیست که احتمالا واکنش ترامپ را به همراه خواهد داشت بلکه قیمت‌های تعیین شده برای خریداران آمریکایی از سمت سعودی‌ها نیز برای او ناخوشایند خواهد بود.

عربستان قیمت‌های نفت خام خود را یک ماه پیش از بارگیری محموله‌ها از پایانه‌های صادراتی تعیین می‌کند بنابراین لیست قیمت‌های فوریه برای نفت خام صادراتی عربستان از حالا منتشر شده است. این تولیدکننده نفت خام بر خلاف سایر تولیدکنندگان، یک قیمت مشخص برای تولیداتش تعیین نمی‌کند بلکه بر اساس شاخص‌های منطقه‌ای، نوع نفت خام صادراتی و بازار مقصد برای محموله‌های صادراتی قیمت تعیین می‌کند. به گزارش بلومبرگ، اختلاف قیمتی که خریداران آمریکایی نفت خام عربستان نسبت به دیگر مشتری‌ها پرداخته‌اند، از ماه آگوست رو به افزایش بوده و حالا به رکورد بالاترین قیمت‌ها نزدیک شده است. برای مثال قیمت نفت خام سنگین عربستان که بیشترین شباهت را با نوع نفت خام ونزوئلا و مکزیک برای مصرف‌کنندگان آمریکایی دارد، در حال حاضر در بیشترین سطح از سال ۲۰۰۹ قرار دارد. با تمام این تفاسیر باید دید ترامپ در روزهای آینده چه واکنشی به سیاست صادراتی عربستان در مقابل آمریکا خواهد داشت.